Voices of Panchayat Presidents - Newsletter - Issue No.34

jÄHf Cuh£á murh§f¥ bg© jiyt®fË‹ T£lik¥ò
cŸsh£á murh§f¥
ãuâÃâfË‹ Fuš
No. 34- 2015
Courtesy:DowntoEarth16-28February2015
rªâuóÇš cŸs kAhb#‹nfh mdšÄ‹ Ãiya¤âš
všyh òif¡T©LfS« Äf mâfkhd JfŸ
bghUŸfSl‹ òifia btËna‰W»‹wd
g£uh£L efÇš cŸs n#v°ïã
mdšÄ‹ Ãiya¤âÈUªJ btËnaW«
mâfkhd v©izí« rh«gY« fyªj
fÊîÚ® neuhf ešfhÇ eâÆš fy¡»‹wJ

FOCUS
22 cŸsh£á murh§f¥ ãuâÃâfË‹ Fuš - 34
2,50,000 Cuh£áfS¡F btW« 60 nfho %ghŒ
Šrha¤Juh{ mik¢rf¤â‰fhd g£b#£
Ãâia Fiw¥gJ, mj‹ â£l§fis khÃygmuRfS¡F kh‰WtJ v‹w k¤âa muá‹
Koî mik¢rf¤â‰F v‹d ntiy v‹w nfŸÉia
v G ¥ ã Æ U ¥ g n j h L , â O b u ‹ W ï › t h W
g u t y h ¡ f ¥ g L « m â f h u ¤ i j ¥
ga‹gL¤Jtj‰fhd K‹ jahÇ¥ò
VJk‰w ÃiyÆš khÃy muRfis
ÃW¤âíŸsJ.
ïJ k¤âa muá‹ mâfhu§fis
k h Ã y m u R f S ¡ F ¥
gutyh¡Ftj‰fhf, khÃy§fŸ
j§fsJ K‹DÇik¤ njitfS¡F
V‰g ts®¢á¤ â£l§fis jh§fns
cUth¡»¡bfhŸtj‰fhf vd ãujk®
enuªâu nkho vL¤JŸs Ka‰áah
mšyJ Kªija I¡»a K‰ngh¡F¡
T£lÂ murhš V‰gL¤j¥g£l xU
m i k ¢ r f ¤ i j m ® ¤ j k ‰ w j h f
kh‰W»welto¡ifah?
k¤âa Ãâaik¢r® mU© n#£È ehlhSk‹w¤âš
jh¡fš brŒj g£b#£oš, k¤âa gŠrha¤J uh{
mik¢rf¤â‰fhd Ãâia, flªj M©L
xJ¡f¥g£l %.7,000 nfho v‹gâÈUªJ btW«
%.94 nfhoahf bt£oaij¤ bjhl®ªJ, gyU« ïªj¡
nfŸÉia vG¥ãíŸsd®. ïªj
mik¢rf« V‰gL¤j¥g£l ãwF 2005-
06š mj‰F xJ¡f¥g£l Kjš g£b#£
ÃâiaÉl ïJ Äf¡ Fiwthd
bjhif.
mik¢rf¤â‹ K¡»a â£l§fËš
x‹whd ã‹j§»a t£lhu§fŸ
ts®¢á Ãâ (BRGF) â£l¤ij¡ Tl
k ¤ â a m u R k h Ã y § f S ¡ F
kh‰¿É£lJ. uhé› fhªâ gŠrha¤J
rõh¡âfu© mãah‹ (RGPSA) v‹w
k‰bwhU â£l¤â‰fhd Ãâia, flªj
M©L xJ¡f¥g£l %.1,006 nfho
bjhifÆÈUªJ %.60 nfhoahf
bt£o¢RU¡»É£lJ.
ïªj mik¢rf« 2004š V‰gL¤j¥g£l
ã w F c Ÿ s h £ á Ã ® t h f ¤ i j
t Y ¥ g L ¤ J t j ‰ f h f v d
cUth¡f¥g£l â£l§fŸ jh‹ ïit.
ã‹j§»a gFâfS¡fhd â£l«
e h £ o ‹ 2 7 2 ã ‹ d i l ª j
kht£l§fËšbrašgL¤j¥g£lJ.
c Ÿ s h £ á m i k ¥ ò f i s
<LgL¤Jtj‹ _y« ts®¢á¤
â£l§fis nk‰bfhŸs it¥gJjh‹
ïj‹ neh¡f«. uhé› fhªâ â£l¤â‹ neh¡f«
cŸsh£á mik¥òfË‹ brašâwid nk«gL¤â
tY¥gL¤JtjhF«.
k¤âa muá‹ ïªj Kothš ï¤â£l§fŸ
njhšÉailí«, nghâa Ãâ ïšyhkš mik¢rfnk
m®¤jk‰wjh»ÉL« v‹W mik¢rf t£lhu¤ij¢
nr®ªjt®fS«, bghJthd MŒths®fS«
TW»wh®fŸ.
- Ínjªâuh
Ãâ mâfhu¥ gutš
14tJ Ãâ¡ FGÉ‹ Mnyhrid¥ go
khÃy§fS¡F v›tsî»il¡F«?
cŸsh£á mik¥òfS¡F
gÇªJiu¡f¥g£LŸs Ãâ flªj
M©ilÉl _‹W kl§fhf
mâfÇ¡f¥g£LŸsJ. (nfho %ghŒfËš)
k¡fŸ bjhif Äf mâfkhf cŸs 6
khÃy§fË‹ cŸsh£á mik¥òfŸ ïªj
M©L¡fhd bkh¤j g£b#£ xJ¡Ñ£oš
ghâ¡F nk‰g£l bjhifia bgW»‹wd
(nfho %ghŒfŸ)
10th 4,380
21,017
13,555
15,035
13,633
14,191
35,775
11th 8,000
12th 20,000
13th 63,051
2,00,21214th
Mjhu«: 14tJ Ãâ¡FG m¿¡if

cŸsh£á v‹gJ khÃy muá‹ mâfhu¤â‰F
c£g£lJ v‹gjhš, ïJ xU khÃy muR jdJ
m â f h u ¤ i j v ª j m s É ‰ F c Ÿ s h £ á
murh§f¤Jl‹ g»®ªJbfhŸs jahuhf ïU¡»wJ
v‹gij¥ bghW¤jjh»wJ. Mfnt, murh§f
mik¥ã‹ _‹whtJ mL¡fh»a cŸsh£áfS¡F
mâfhu¤ij¥ g»®ªjË¡FkhW khÃy muRfS¡F
m ¿ î W ¤ J t J , t ‰ ò W ¤ J t J , m j ‰ f h f
C¡fkË¥gJ ngh‹w gÂfis mik¢rf« brŒJ
tªJŸsJ. “ïªj¥ gÂfS¡F gz¤ijÉl
mâfkhf¤ njit¥gLtJ Jiw rh®ªj m¿î«
Ãòz¤JtK«jh‹ v‹gJ c©ikna,” v‹»wh®
k¤âa gŠrha¤J uh{ mik¢rf¢ bray®
v«.v°.É#aeh¤. “nghâa Ãâ ïšiy v‹whš
cŸsh£á murh§f§fis tY¥gL¤Jtj‹
mtáa¤ij khÃy muRfŸ V‰f¢ brŒtJ«, rÇahd
eilKiwfis nk‰bfhŸtj‰F C¡FÉ¥gJ«
fodkh»ÉL«,”v‹»wh®mt®.
uhé› fhªâ cŸsh£á nk«gh£L¤ â£l¤â‰fhd
Ãâ bgUksî bt£l¥g£lJ ãu¢ridfis
V‰gL¤âíŸsJ v‹W, mik¢rf¤â‹ xU _¤j
mâfhÇ ‘lî‹ ^ v®¤' ÃUgÇl« T¿dh®. ehL
KGtJ« cŸs 2,50,000 »uhk Cuh£áfis
tY¥gL¤Jtj‰F %.60 nfho v‹gJ Äfî«
m‰gkhdbjhifnav‹W«mt®T¿dh®.
ïªj Koî 14tJ Ãâ¡ FGÉ‹ gÇªJiufŸ
mo¥gilÆš vL¡f¥g£LŸsJ v‹W«, ïJ
cŸsh£á mik¥òfS¡F mâf mâfhu§fŸ
tH§Ftj‰F¤ njitahd bgU« Ãâ Mjhu¤ij
khÃy muRfS¡F V‰gL¤â¡ bfhL¡F« v‹W
k¤âa muR És¡fkË¡»wJ. Ãâ¡ FGÉ‹
gÇªJiu v‹dbt‹whš, k¤âa muR jdJ tÇ
tUthÆš khÃy muRfS¡F¤ j‰nghJ tH§F»w
32 rjåj Ãâ 42 rjåjkhf mâfÇ¡f nt©L«, mªj
TLjš Ãâ ef®¥òw, »uhk¥òw Cuh£á mik¥òfŸ
ïu©L¡FnktH§f¥glnt©L«v‹gjhF«.
10 rjåj Ãâ mâfÇ¥ò v‹gJ mL¤j 5 M©LfËš
2.87 y£r« nfho msî v‹w msit¤ bjhL«. ïâš
%.2 y£r« nfho neuoahf »uhk Cuh£áfS¡F
kh‰w¥gL«. Ûâ cŸs %.87,000 nfho efu cŸsh£á
mik¥òfS¡F¥ nghŒ¢ nrU«. Ãâ¡ FG xUnghJ«
ï › t s î b g U ª b j h i f i a c Ÿ s h £ á
m i k ¥ ò f S ¡ F t H § f n t © L « v ‹ W
g Ç ª J i u ¡ f É š i y . k h w h f , ï i l ¡ f h y
xJ¡ÑLfshf Ãâ tH§f nt©L« v‹Wjh‹
v ¥ n g h J n k T ¿ t ª J Ÿ s J . ï › t s î
bgUªbjhifia gutyhf ÉÃnah»¥gJ v‹gJ
mik¢rf¤â‹ bghW¥ig mâfÇ¤JŸsJ. “ïªj
Ãâ v›thW ifahs¥gL»wJ v‹gij eh§fŸ ïÅ
c‹Å¥ghf ftÅ¤jhf nt©L«. F¿¥ghf
cŸsh£á mik¥òfŸ gyådkhf cŸs ãfh®
c¤juãunjr« ngh‹w khÃy§fis ftd¤njhL
g h ® i t Æ l n t © L « . c Ÿ s h £ á m s É š
â£lÄLjiy V‰gL¤JtJ bjhl®ghf khÃy
muRfSl‹ eh§fŸ bjhl®ªJ fyªJiuahl
n t © L « . m ‰ g Â ¥ ò l ‹ j § f i s
<LgL¤â¡bfhŸs¡Toa Cuh£á¥ gÂahs®fis
V‰gL¤JtJ« v§fSila ïy¡fhf ïU¡f
nt©L«,”v‹WÉ#Œeh¤TW»wh®.
Mdhš, ï›thW Ãâ mâfÇ¥gJ k‰bwhU
K¡»akhd nfŸÉia vG¥ò»wJ: cŸsh£á
mik¥òfS¡F mâfhu« tH§Ftj‰F ïªj Ãâia
ga‹gL¤jkhÃymuRfŸjahuhfïU¡»‹wdth?
khÃy§fŸ jahuh?
eh£o‹ Kjš gŠrha¤J uh{ mik¢ruhd kÂ
r§f® mŒa®, ï›thW cŸsh£áfS¡fhd Ãâ
mâfhu« gutyh¡f¥gLtij tunt‰»wh®. Mdhš,
14tJ Ãâ¡FGÉ‹ gÇªJiufS¡F k¤âa muR
j t w h d É s ¡ f « m Ë ¡ » w J , n e u o a h f
khÃy§fS¡F ïªj Ãâia xJ¡»É£lhš všyhnk
rÇah»ÉL« vd k¤âa muR Ãid¡»wJ v‹W
mt® Ék®á¡»wh®. Ãâ m«r¤ij k£L«jh‹ 14tJ
Ãâ¡FG fz¡»š vL¤J¡bfh©lJ. Ãâ mâfhu«
gutyh¡f¥gl nt©L« v‹W gÇªJiu¤j mnj
ntisÆš, xUnghJ« murh§f Ã®thf« F¿¤J
Ãâ¡FGvªj¡fU¤ijí«TwÉšiy.
“cŸsh£á v‹gJ khÃy muá‹ mâfhu¤â‰F
c£g£lJ v‹gjhš, k¤âa muR ïªj Koî
murik¥ò rhrd¤â‰F c£g£ljhf ïU¡f¡TL«.
Mdhš, khÃy muRfŸ j§fsJ mâfhu§fis
cŸsh£áfSl‹ g»®ªJbfhŸs¤ jahuhf ïšiy
v‹»w ÃiyÆš, vd¡F ïJ bgÇa e«ã¡if
V‰gL¤jÉšiy. cŸsh£á mik¥òfis nkY«
K‹bdL¤J¢ brštj‰fhd xU bgÇa thŒ¥ig
k¤âamuRifeGtÉL»wJ,”v‹»wh®mt®.
ïªj Koit ghuh£L»wt®fS« ïU¡»wh®fŸ.
“ï›tsî bgÇa Ãâ xJ¡f¥gLtij vâ®bfhŸs
khÃy muRfŸ jahuhf ïU¡»‹wdth ïšiyah
v‹gJ vd¡F¤ bjÇahJ. Mdhš, cŸsh£á v‹gJ
3cŸsh£á murh§f¥ ãuâÃâfË‹ Fuš - 34

khÃy muá‹ mâfhu¤â‰F c£g£lJ. Mfnt, ïªj
Étfhu« khÃy muRfË‹ bghW¥ãš Él¥gl
nt©L«,” v‹W k¤âa Cuf ts®¢á¤ Jiw
mik¢rf¤â‹ K‹dhŸ ïiz¢ bray®
o.M®.uFeªj‹ TW»wh®. j‰nghJ f®ehlf
khÃy¤âš cŸsh£á mik¥òfis tY¥gL¤J«
gÂÆš <LgL¤j¥g£LŸs uFeªj‹, “flªj
g¤jh©L fhy¤âš cŸsh£á mik¥òfis
tY¥gL¤Jtj‰fhd ika¥gL¤j¥g£l mQFKiw
bgÇa msî¡F gydË¡fÉšiy. k¤âa muR¡F
ïJF¿¤j¥ òÇjiy V‰gL¤J« Ka‰áfËš
<Lg£LŸs tÂf neh¡fk‰w mik¥òfŸ ï¥nghJ,
mâfhu¤ij ešy KiwÆš gutyh¡FtJ
bjhl®ghf khÃy muRfSl‹ ïizªJ brašgl
nt©L«,”v‹wMnyhridia¡TW»wh®.
uFeªj‹ fU¤ij x¥ò¡bfhŸS« uh#°jh‹ khÃy
â£l thÇa¤â‹ K‹dhŸ Jiz¤ jiyt®
É.v°.Éah°, ika¥gL¤j¥g£l mQFKiwÆš
cŸs k‰bwhU ãu¢ridia R£o¡fh£L»wh®.
cŸsh£áfS¡fhd â£l§fis¤ jahÇ¡»wnghJ
“všnyhU¡F« bghUªJ»w xnu msî” v‹w
bfhŸifia¤jh‹ k¤âa muR bghJthf¡
f i l ã o ¤ J t U » w J . c Ÿ s h £ á f Ë ‹
c © i k a h d ¤ n j i t f i s f t d ¤ â š
bfhŸtâšiy. “Ãâ mâfhu¤ij¥ gutyh¡FtJ
v‹w k¤âa muá‹ xU rthš Ä¡f Kothf
ïU¡f¡TL«. Mdhš, ï‹W mJ njit¥gL»wJ.
khÃy muRfŸ j§fsJ cŸsh£á mik¥òfS¡F
mâfhu« tH§f¢ brŒ»w bghW¥ò ek¡F
ïU¡»wJ,”v‹»wh®Éah°.
mâfhu¥ gutš v‹gij eilKiw¥gL¤Jtj‰fhd
xU Ka‰áahfnt k¤âa muá‹ ïªj Koit¥
gh®¡f nt©L«, ïJ Ú©lfhy mo¥gilÆš ešy
Éisîfis V‰gL¤J« v‹W uFeªj‹ TW»wh®.
“mâfhu¥ gutš v‹gJ xU â£lkšy, mJ xU
bfhŸif. vdnt, ïªj Koit xU bfhŸif
K o t h f n t g h ® ¡ f n t © L n k a ‹ ¿ , ï Å
khÃy§fË‹ghš ftd« âU«ãahf nt©L«.
vtbuhUtU« ïÅnkš k¤âÆš c£fh®ªJbfh©L
â£l§fis¢ brašgL¤â¡bfh©oU¡f KoahJ.
mik¢rf« v‹gJ j‹id bfhŸiffis
cUth¡F»w ca®ªj mik¥ghfî«, khÃy msÉš
mj‰fhf thjhL»w mik¥ghfî« kh‰¿¡bfhŸs
nt©L«,”v‹»wh®mt®.
Mjhu«: ‘lî‹ ^ v®¤' 16-30 V¥uš 2015
á.v«.o.V., c¤juî¥go, òwefÇš cŸs 10 Cuh£áfËš Ãâ Ã®thf« â£l nkyh©ik F¿¤J MŒî brŒí«
gÂfS¡fhf áw¥ò FG¡fŸ mik¡f¥g£L cŸsd. br‹id k‰W« òwef® gFâfŸ vd bkh¤j«, 1,189
r.».Û., gu¥gsî, á.v«.o.V., všiyÆš ÛŠN®, nrhHtu«, òHš, ÉšÈth¡f«, âUtŸq®, óªjkšÈ,
F‹w¤ö®,$bgU«òö®, òÅj njhikah® kiy, fh£lh§bfhs¤ö®M»a Cuh£á x‹¿a§fŸ c£g£l,
183 Cuh£áfŸ cŸsd. mt‰¿š, Ãâ Ã®thf«, âl¡fÊî nkyh©ik, FoÚ® ÉÃnahf« ngh‹w â£l§fŸ
brašgL¤j¥gL« Éj« F¿¤j MŒî m¿¡if mË¡F«go, á.v«.o.V rÛg¤âš c¤juÉ£lJ. ïj‹go,
Cuh£áfË‹ Ã®thf¥ gÂfŸ F¿¤J MŒî brŒa, jÅ¤jÅ FG¡fis mik¡f, Cuf ts®¢á¤ Jiw
elto¡ifvL¤JŸsJ.
mj‹go, fh£lh§bfhs¤ö® x‹¿a¤âš Cu¥gh¡f«, òÅj njhikah® kiy x‹¿a¤âš nklth¡f«,
bghÊ¢rÿ®, F‹w¤ö® x‹¿a¤âš mŒa¥g‹jh§fš, $bgU«òö® x‹¿a¤âš j©ly« M»a
Cuh£áfËš Kjš f£l MŒî el¡f cŸsJ. ïj‰fhf, xU Cuh£á¡F ïu©L ng® åj« bkh¤j«, 10
mâfhÇfis¡ bfh©l FG¡fŸ mik¡f¥g£LŸsd. ïnjngh‹W, âUtŸq®, kht£l¤J¡F c£g£l
ÉšÈth¡f«, ÛŠN®, òHš x‹¿a§fS¡F c£g£l, IªJ Cuh£áfËš MŒî nk‰bfhŸs áw¥ò FG¡fŸ
mik¡f¥g£LŸsd. Cuh£áfË‹ brašghL F¿¤J, áw¥ò FG mik¤J MŒî brŒtâš M®t« fh£L«
á.v«.o.V., Ã®thf«, Cuh£áfË‹ j‰nghija k¡fŸ bjhif, njit mo¥gilÆš Ãâ g§ÑL brŒtâš
k£L«ghuhKfkhfïU¥gjhfòfh®Tw¥gL»wJ.
á.v«.o.V., FGk¤âš, Cuh£á x‹¿a ãuâÃâfis nr®¡fhkš, njitahd Ãâiaí« tH§fhkš,
bjhl®ªJ ghug£rkhf brašgLtij Koî¡F bfh©L tu, ïªj MŒî Ô®î MFkh v‹gnj, Cuh£á
Ã®th»fË‹nfŸÉahfcŸsJ.
Mjhu«: âdky®, 02.06.2015
10 Cuh£áfË‹ brašghLfis Muha áw¥ò FG mik¥ò

‹w M©L et«g® 10« njâa‹W, r¤â°f®
khÃy¤âš elªj fU¤jil á»¢ir
Kfh«fËš 13 bg©fŸ cÆÇHªjh®fŸ, nkY« gy®
clš eÈî‰W kU¤JtkidfËš nr®¡f¥g£lh®fŸ
v‹gJ njáa msÉY« r®tnjr msÉY« jiy¥ò¢
brŒâahf ïl« bg‰wJ. 'lî‹ L v®¤' g¤âÇif
cŸgl gšntW mik¥òfŸ el¤âa MŒîfËš,
elªj r«gt¤ij x£Lbkh¤jkhf _o kiw¡f khÃy
muR vL¤j Ka‰áfS«, ïªâahÉ‹ FL«g¡
f£L¥ghL â£l¤âš cŸs MHkhd FiwghLfS«
btË¢r¤â‰F tªjd. ï¤jid khj§fŸ flªj
ãwF« ï‹D« Úâ tH§f¥gLtjhf¤ bjÇaÉšiy.
c©ikia¢ brhštjhdhš, V‰g£l kuz§fS¡F
khÃy muRjh‹ bghW¥ng‰f nt©L« v‹gij
»il¤JŸsMjhu§fŸR£o¡fh£L»‹wd.
V‰g£l kuz§fS¡F«, cÆnuhL ïU¥gt®fS¡F
V ‰ g £ l c l š e È î f S ¡ F « m u R r h u h
mik¥òfŸjh‹ fhuz« v‹W bghW¥ig¤
jŸËÉLtj‰F khÃy muR âU«g¤ âU«g Ka‰á
brŒJ tªJŸsJ. mªj mik¥òfŸ ga‹gL¤âa
kUªJfËš, vÈfis¡ bfhštj‰fhd eŠR
fyªâUªjJ v‹W muR¤ ju¥ãš F‰w«
rh£l¥g£lJ. Mdhš, uhŒóÇš cŸs jlaÉaš
nrhjid¡ Tl«, mªj kuz§fŸ vÈ¡bfhšÈ
eŠrhš V‰g£lit mšy v‹W cWâ¥gL¤âíŸsJ.
mªj 13 bg©fË‹ rly§fËš el¤j¥g£l clš
cŸSW¥ò (É°uh) MŒîfŸ, mt®fsJ clšfËš
e¢R¥ bghUŸ vJî« ïšiy v‹gij¡ fh£oíŸsd
v‹W mªj cl‰TW m¿¡if efšfŸ »il¡f¥
bg‰wt®fŸTW»wh®fŸ.
“kuz§fŸ bjhl®ghd nrhjidfËš É°uh
MŒt¿¡if ïWâahdit. vÈ eŠR k£Lkšy ntW
vªj eŠrhY« kuz« ÃfHÉšiy v‹gij khÃy
jlaÉaš nrhjid¡Tl« cWâ¥gL¤âíŸsJ,”
v‹»wh® âšÈÆš cŸs nyo Ah®o§ kU¤Jt¡
fšÿÇ jlaÉaš tšYe® ã.vš.rîjhÇ mid¤J
clšfËY« el¤j¥g£l nrhjidfŸ, fU¤jil
Kfh«fË‹ Rfhjhuk‰w Ãiyikahš V‰g£l
»UÄ¤ bjh‰WfŸ fhuzkhfî«, mªj Kfh«fËš
f i l ¥ ã o ¡ f ¥ g £ l k U ¤ J t e i l K i w f Ÿ
fhuzkhfînk mªj kuz§fŸ ÃfœªJŸsd
v‹gij¡fh£L»‹wdv‹W«mt®TW»wh®.
Kfh«fËš kAhth® gh®kh ÃWtd¤jhš
g a ‹ g L ¤ j ¥ g £ l á ¥ n u h á ‹ 5 0 0 ( á ¥ n u h
~ònsh¡rhá‹ v‹w E©QÆ® vâ®¥ò kUªJ
cŸsJ), bl¡Åfš ny¥° m©£ gh®kh
ÃWtd¤jhš ga‹gL¤j¥g£l ïòònuh~bg‹ 400
ÄšÈ »uh« (å¡f¤ jL¥ò kUªjhd ïòònuh~bg‹
cŸsJ) M»a ïu©L kUªJfS« g‰¿a
nrhjid¡ Tl m¿¡iffŸ khÃy muá‹ nkhrkhd
mQFKiwiankY«m«gy¥gL¤J»‹wd.
ÚâÉrhuiz¡ FGÉ‹ K‹
M#uh» th¡F_y« mË¥gJ
v‹gJ, ghâ¡f¥g£nlhU¡F«
mt®fsJ FL«g¤âdU¡F«
bgU« mtâahf ïU¡»wJ.
mt®fŸ j§fSila brhªj¢
bryÉš Ú©l bjhiyî gaz«
brŒa nt©oat®fshf
ïU¡»wh®fŸ.
mªj¢ r«gt« elªj ã‹ cldoahf r«gt
ïl¤âÈUªj kUªJfË‹ khâÇfŸ muR¤
Jiwiaí« jÅah® Jiwiaí« rh®ªj eh‹F
nrhjid¡ Tl§fS¡F, kuz§fS« clš eÈî
ghâ¥òfS« V‰g£lj‰fhd fhuz§fis
m¿tj‰fhf mD¥ã it¡f¥g£ld. bfhšf¤jhÉš
cŸs br‹£uš ou¡° nygu£lÇ (á.o.vš.), âšÈÆš
cŸs neõdš ï‹°ooô£ M~¥ ï«ôdhyÍ
jhkâ¡f¥g£l, kW¡f¥g£l Úâ
- n#h¤rdh á§
r¤â°f® khÃy¤âš elªj fU¤jil á»¢ir Kfh«fËš 14 bg©fŸ cÆÇHªJ
ï¤jid khj§fŸ flªj ã‹D«, j§fsJ c‰whiu ïHªjt®fS¡F Úâ
»il¥gj‰fhd m¿F¿ vJî« bj‹glÉšiy. khwhf, c©ikÆ‹ g¡f«
Ã‹wj‰fhfmt®fŸ bjhl®ªJJ‹òW¤j¥g£L¡bfh©oU¡»wh®fŸ
br

â š È Æ š c Ÿ s $ u h « ï ‹ ° o ô £ M ~ ¥
ï‹l°£Çaš Çr®¢ (v°.I.I.M®.), eh¡óÇš cŸs
FthÈbf« nygu£lÇ° M»ait mªj eh‹F
mik¥òfshF«. ïªj eh‹F MŒî ÃWtd§fË‹
m ¿ ¡ i f f S « , f U ¤ j i l K f h « f Ë š
ga‹gL¤j¥g£l kUªJfŸ ju¡Fiwthdit v‹W
R£o¡fh£oíŸsd. “xU kh¤âiuÆ‹ jFâfŸ
F¿¤J v‹d m¿É¡f¥g£oU¡»wnjh mâš 80
rjåj¤â‰F« Fiwthf ïU¡Fkhdhš mJ
ju¡FiwthdJ v‹W tiuaW¡f¥gL»wJ,” v‹W
És¡fkË¡»wh® âšÈÆš cŸs k¤âa kUªJfŸ
ju¡ f£L¥gh£L ÃWtd (á.o.v°.á.X.) mâfhÇ
xUt®.
á¥nuhá‹ - 500 K¤âiuÆ£l 50 kh¤âiufis
v°.I.I.M®. nrhjid brŒjJ. mªj nrhjidÆš
x›bthU kh¤âiuÆY« 295 ÄšÈ »uh« msî¡nf
mšyJ 59 rjåj msÉ‰nf á¥nuh~ònsh¡rhá‹
ïU¡»wJ v‹gJ bjÇatªjJ. mªj kh¤âiuÆš
e¢R¤ j‹ik ïU¥gJ« mªj nrhjidÆš bjÇa
tªjJ. mªj kh¤âiu czîl‹ fyªJ ju¥g£l 5
vÈfËš 4 vÈfŸ 24 kÂneu¤âš ïwªJÉ£ld.
mªj nrhjid¡ Tl¤âš el¤j¥g£l k‰bwhU
TLjš nrhjidÆš “Í§¡/mYÄÅa« m©L
ngh°igL” ntâ¥ bghUŸ mjhtJ vÈ¡ bfhšÈ
eŠR ïU¥gJ« bjÇa tªjJ. vÅD«, mªj eŠR¥
bghUŸ fyªâU¡F« msî v‹d v‹gJ
m¿¡ifÆšF¿¥ãl¥glÉšiy.
m ¥ g o ¡ F ¿ ¡ f ¥ g £ o U ª j h š j h ‹ V ‰ g £ l
kuz¤â‰F¡ fhuz« vÈ eŠrh ïšiyah v‹gJ
bjÇa tU«. ïòònuh~bg‹ fyªâU¥gJ g‰¿a
nrhjidfS« v°.I.I.M®. nrhjid¡ Tl¤âš
el¤j¥g£ld. mâš, mªj kh¤âiufËš 219 ÄšÈ
»uh« ïòònuh~bg‹ fyªâU¥gJ« m¤Jl‹ vÈ
eŠR fyªJ bf£L¥nghÆU¥gJ« bjÇa tªjJ.
mnjnghš, âšÈÆš cŸs neõdš ï‹°ooô£
M~¥ ï«ôdhyÍ ÃWtd¤âš el¤j¥g£l
n r h j i d Æ š v È f S ¡ F á ¥ n u h á ‹ 5 0 0
brY¤j¥g£lJ. mªj vÈfŸ fLikahd eŠR¤
jh¡FjY¡F cŸsh» ïwªJÉ£ld. á¥yh¡° v‹w
ntbwhU kUªJ ïnj msÉš brY¤j¥g£l vÈfŸ
fLikahd ghâ¥òfS¡F cŸshfÉšiy.
ï¤jifa cau msî kUªJfŸ Éy§FfË‹
cÆ®fS¡F Mg¤ij V‰gL¤j¡TL«” v‹W
j‹id milahs¥gL¤â¡bfhŸs ÉU«ghj bghJ
Rfhjhu tšYe® xUt® Tw»wh®. r¤Ô°f®
fU¤jil Kfh«fËš fyªJbfh©l bg©fS¡F
m › t s î m â f m s É š k U ª J f Ÿ
bfhL¡f¥glÉšiy v‹W« F¿¥ãL»wh®.
“bfhL¡f¥gL« kUªJfË‹ msîjh‹ ïâš
kuz« mšyJ clš eÈit¤ Ô®khÅ¥gjhf
ïU¡»wJ,” v‹»wh®. FthÈ¡bf« nygu£lÇ°
MŒt¿¡if mªj kUªJfŸ ju¡Fiwthdit
v‹gij¡ fh£L»‹wd. eŠR¡ fy¥ghš kUªJfŸ
bf£L¥ nghÆUªjjh v‹gJ g‰¿ mªj m¿¡ifÆš
vJî«F¿¥ãl¥glÉšiy.
bfhšf¤jh áovš ÃWtd¤â‹ MŒt¿¡ifí«,
á¥nuháš 500 kh¤âiuÆš 258.88 ÄšÈ »uh«
mšyJ 51.78 rjåj« k£Lnk á¥nuh~nsh¡rhá‹
ïUªjJ v‹gij¡ fh£L»wJ. vÅD«, mªj kUªJ
vÈ eŠrhš bf£L¥ nghÆUªjjh v‹gJ g‰¿ mªj
m¿¡if vJî« brhšyÉšiy. bfhšf¤jh
nrhjid¡ Tl¤âš Í§¡ “gh°ig£ mšyJ vÈ
eŠR¡ fy¥ghš kUªJfŸ bf£L¥nghÆU¥gij
f©Lão¥gj‰fhd trâfŸ brŒa¥glÉšiy,”
v‹W áov°áx mâfhÇ TW»wh®. 13 bg©fË‹
kuz¤â‰F vJ fhuzbk‹W muR Kaš»wnjh
mªj¡ fhuz¤ij¡ f©Lão¥gj‰fhd trâna
ïšyhj MŒî¡Tl¤â‰F mªj kUªâ‹ khâÇia
muRÃ®thf«mD¥ãaJV‹?
Mœªj m¡fiwÆ‹ik kUªâ‹ khâÇfis nk‰go
nrhjid¡ Tl¤â‰F mD¥ãa ãyh°ó® czî
k‰W« kUªJfŸ Ã®thf¤â‹ m¡fiwa‰w¥ ngh¡F
M»at‰iw á.o.vš. m¿¡if R£o¡fh£L»wJ.
á.o.vš. MŒî¡ Tl¤â‰F bkh¤j« 200 kh¤âiufŸ
(10x20 kh¤âiu¥ g£ilfŸ) tªjd. Mdhš, khÃy
muR Ã®thf¤â‹ Mtz¤âš 1000 fî‹£LfŸ
(1000x1x500mg) v‹W F¿¥ãl¥g£LŸsJ. á.o.vš.
m¿¡ifÆš mªj kh¤âiufË‹ fhyhtâ fhy«
br¥l«g® 2016 vd F¿¡f¥g£LŸsjhf¤
bjÇÉ¡f¥g£LŸsJ. Mdhš, muR Ã®thf¤â‹
F¿¥ãš br¥l«g® 2015 v‹W gâî brŒa¥g£LŸsJ.
“ïªj jftšfŸ nrhjid KoîfËš jh¡f«
brY¤j¥ nghtâšiy v‹whY« Tl, muR Ã®thf«
ïªj¥ ãu¢ridÆš Mœªj m¡fiw brY¤jÉšiy
v‹gij ïJ fh£L»wJ,” v‹W ghâ¡f¥g£l
FL«g§fS¡F Úâ »il¥gjhf nghuho tU« k¡fŸ
Rfhjhu ïa¡f¤â‹ Ry¡õdh eªâ Tw»wh®.
‘lî‹ L v®¤' brŒâahs®fŸ ïJg‰¿ nf£lnghJ
r¤Ô°f® khÃy Rfhjhu khÃy mik¢rf bray®
M®.ãur‹dh, “ãu¢rid ï¥nghJ ÚâÉrhuiz¡
ïj‹ bjhl®¢á g¡f« 26š....

gŠrha¤J th¡F¢rhtoÆš Kft®fŸ
X£L v©Qtij¡ f©fhÂ¡fsh«
gŠrha¤J nj®jš âd¤j‹W th¡F
nrfÇ¡f ãu¢rhu« brŒtJ F‰wkhF«

gŠrha¤J nj®jÈ‹nghJ nt£ghs® rhâ,
kj, ïd bkhÊÆ‹ mo¥gilÆš th¡F¢
nrfÇ¥gnjh mšyJ th¡fË¥gij¡ TlhJ.
gŠrha¤J nj®jÈ‹nghJ th¡F¢
nrfÇ¡f ïyŠr« bfhL¥gJ F‰wkhF«
K‹dDkâ VJÄ‹¿ gŠrha¤J
nj®jš És«gu« brŒtJ F‰wkhF«
ãu¢rhu¡ T£l¤ij gŠrha¤J th¡bfL¥ò
Kotj‰F 48 kÂ neu¤â‰F K‹ghfnt
Ko¤J¡bfhŸs nt©L«.

l
l
l
l
l
l
l
l

Ú§fŸ jh‹
v‹gj‰F
v‹d rh‹W?

ïªj¤ â£l¤âid eh« V‹ f£lha«
vâ®¡f nt©L«?
Ä‹rhu« njitjh‹, Mdhš, mijÉl kÅj
cÆ®fS«, cÇikfS« kf¤jhdit. e«Kila
FoÆU¥ò, Ãy§fŸ, thœthjhu§fŸ, Éis Ãy§fŸ,
Û‹ ts§fŸ, Û‹ ão¥ò cÇikfŸ, flÈY«
fl‰fiuÆY« ek¡FŸs ghu«gÇa cÇikfis¥
g¿¤J e«ik neuoahfî«, kiwKfkhfî« eh«
thG« gFâÆÈUªJ Éu£oÉ£L c‰g¤â
brŒa¥gL«, mj‰fhf mik¡f¥gL« Ä‹ Ãiya«
ahU¡fhf?...
mj‰fhf el¤j¥gL« f©Jil¥ò bghJ Érhuiz
vj‰fhf...
jÄœeh£oš, âUtŸq® kht£l«, bgh‹ndÇ
jhY¡fh, v©û® k‰W« òGâth¡f« »uhk§fËš
jÄœehL Ä‹ c‰g¤â k‰W« Ä‹ g»®khd fHf«
(TANGEDCO) Kj‰f£lkhf 1995-š 3x210
bkfhth£ Ä‹ c‰g¤â Ãiya¤âidí«, ïu©lh«
f£lkhf 2014-š 2x600 bkfhth£ mdšÄ‹ c‰g¤â
Ãiya¤âidí«, tlbr‹id mdšÄ‹ Ãiya
t s h f ¤ â š Ã W É í Ÿ s J . ï ª j m d š Ä ‹
Ãiya§fŸ btËna‰¿a vÇ rh«gš fÊîfshš
òGâth¡f«, v©û®, fh£L¥gŸË, m¤â¥g£L
k‰W« ïªâahÉnyna ïu©lh« ïl¤âš cŸs
Äf¥bgÇa c¥òÚ® VÇahd gHnt‰fhL VÇÆ‹
R‰W¢NHš, Ú®ts«, Û‹ts« mij e«ãÆUªj
Ûdt®fË‹ thœthjhu« Äf¥bgU« msÉš
mÊ¡f¥g£lJ.
m§nf ghu«gÇakhf thœªj Ûdt®fS«
É t r h Æ f S « V i d a ¥ ã w F o k ¡ f S «
t Y ¡ f £ l h a k h f b t Ë n a W « N H Y ¡ F
cŸsh¡f¥g£ld®.
Ãy«, FoÆU¥ò, thœthjhu§fis ïHªjt®fS¡F
cÇa ïH¥Õ£il ï‹Wtiu tH§fÉšiy. ïªj
ÃiyÆš nkY« 800 bkfhth£ âwDŸs mdšÄ‹
Ã i y a ¤ i j m n j t s h f ¤ â š m i k ¤ J
vŠáÆU¡F« R‰W¢NHiy mÊ¡fî«, ekJ
thœthjhu¤ij g¿¡fî« ekJ fU¤ij¡
nf£gj‰fhf “bghJ k¡fŸ Érhuiz” v‹w bgaÇš
e«midtiuí«miH¤JŸsd®.
òâajhf mikaÉU¡F« mdš Ä‹ Ãiya¤jhš
V‰gl¥nghF«ghâ¥òfŸ k‰W« fhuz§fŸ:
v v©û® gFâÆš V‰bfdnt mikªJŸs
mdšÄ‹ Ãiya§fshš V‰g£LŸs ghâ¥òfŸ
brhšÈkhshJ.
v mdšÄ‹ Ãiya§fŸ cŸË£l bjhÊ‰
â£l§fS¡fhf flÈ‹ ïa‰if kzš Únuh£l«
jil¥g£ljhš V‰g£l bra‰ifahd flš mÇ¥ò
nkY« mâfÇ¡f¡ TL«. gy Ûdt »uhk§fŸ
fhzhkšnghF«.
v ïªj Ä‹ Ãiya« ïa§F«nghJ xUkÂ
neu¤â‰F 3,20,000 ».Û. (_‹W y£r¤J
ïUgjhÆu« È£l®) RL j©Ù® flY¡FŸ
Él¥gL« vd R‰W¢NHš jh¡f kâ¥ÕL m¿¡if
TW»wJ. ïj‹ _y« flš Û‹ tsK«, flÈaš
NHY« btFthf¥ ghâ¡f¥gL« v‹gij mdš
Ä‹ Ã®thfnk ntW tÊÆ‹¿ kiwKfkhf
x¤J¡bfhŸ»wJ.
v ïªj mdšÄ‹ Ãiya« brašgL« nghJ ehŸ
x‹W¡F 645.12 l‹ vÇ rh«gY«, 161.28 l‹ Ú®¤j
rh«gY« btËahF« v‹gij V‰W¡bfhŸS«
Ä ‹ Ã i y a Ã ® t h f « ï i j m ¥ ò w ¥
gL¤Jtj‰fhd tÊKiwfis bjËthf
v©û® k‰W« òGâth¡f« »uhk§fËš Äif khW Ãiy (Super Critical)
bjhÊšE£g¤njhL 1x800 MW âwDila Ãy¡fÇia mo¥gilahf¡bfh©l
Ä‹ c‰g¤â Ãiya¤â‰fhd R‰W¢NHš jh¡f kâ¥Õ£L m¿¡if
F¿¤j bghJk¡fŸ fU¤J¡ nf£òiu T£l¤â‹nghJ
flnyhu brašgh£L¡ T£lik¥ghš mË¡f¥g£lJ
(vÇ rh«gš _ykhf ü‰W¡fz¡fhd V¡f® Ãy§fŸ, Étrha«,
Ú®ÃiyfŸ, Û‹ts« k‰W« thœthjhu§fŸ mÊ¡f¥gL«)

F¿¥ãlÉšiy. (xU l‹ v‹gJ MÆu« »nyh
v‹gJÃidÉ‰bfhŸs¤j¡fJ).
v ïªj Ä‹ Ãiya« mikí« gFâÆÈUªJ Rkh®
15 ».Û. bjhiyÉ‰FŸ vªjÉj ïl« bgaU«
gwitfË‹ tÊ¤jl§fŸ ïšiy vd¡
Tw¥g£LŸsJ. Mdhš, â£l« mikaîŸs
gFâÆš ïUªJ btW« 4:5 ».Û. bjhiyÉ‰FŸ
gHnt‰fhL gwitfŸ ruzhya« mikªJŸsJ
v‹gJâ£lkâ¥Õ£oškiw¡f¥g£LŸsJ.
v V‰bfdnt ïªj¥ gFâÆš ïa§» tU«
mdšÄ‹ Ãiya§fŸ btËna‰W« rh«gš
fÊîfËš bjh‹ikahd g¡»§fh« fhšthí«,
cyf¥ òfœbg‰w gHnt‰fhL VÇí« gu¥gsÉY«,
Únuh£l¤âY« Äfî« RU§»É£lJ. ïnj
gFâÆš nkY« xU mdš Ä‹ Ãiya«
V‰gL¤j¥g£lhš nk‰F¿¥ã£l Ú® ÃiyfŸ
fhzhkš nghtJl‹ ïij e«ãÆU¡F« Ûdt,
Étrha ViH k¡fË‹ Ãiyí« nfŸÉ¡F¿
M»ÉL«.
v ghâ¡f¥g£lt®fS¡F ntiy thŒ¥ò v‹gJ
btW« f©Jil¥ò ehlfnk. jÄœeh£oš
ïJtiu V‰gL¤j¥g£l bgU« bjhÊ‰
â£l§fshš ghâ¡f¥g£l k¡fS¡nfh, Ãy«
ïHªjt®fS¡nfh cÇa eZl <nlh, ntiy
thŒ¥ngh ï‹W ehŸ tiu KGikahf
tH§f¥glÉšiyv‹gJmidtU«m¿ªjnj.
v nk‰F¿¥ã£LŸs mdš Ä‹ Ãiya¤â‰F
f£Lkhd¥ gÂÆ‹ nghJ 175 eg®fŸ, M¡f«
k‰W« guhkÇ¥ã‹nghJ 550 eg®fŸ k£Lnk
njit¥gL»wh®fŸ vd R‰W¢NHš jh¡f
k â ¥ Õ £ L m ¿ ¡ i f Æ ‹ ( E I A ) F ¿ ¥ ã š
Tw¥g£LŸsJ. ïªj¤ â£l¤âdhš gyMÆu«
k¡fŸ neÇilahfî«, kiwKfkhfî«
ghâ¡f¥gL«nghJ áy üW ngU¡F k£L« (mªj
áy ü¿š ghâ¡f¥g£l k¡fŸ v¤jid rjÉ»j«
vd¡Tw¥glÉšiy.)
ntiy thŒ¥ò ju¥gL« vd¡ TWtJ cfªjjhf
ïšiy.
v ï ª j â £ l « m i k a î Ÿ s g F â Æ š
ghJfh¡f¥gl¡Toa jhtu tiffŸ vJî«
ïšiy vd¡ Tw¥g£LŸsJ. Mdhš, v©û®
k‰W« fh£L¥gŸË gFâfŸ ghJfh¡f¥gl
nt©oa R‰W¢NHš m«r« Ãiwªj gFâfŸ
v‹gijkiw¤JŸsd®.
v ïªj¥ gFâÆš òâajhf mdšÄ‹ Ãiya
f£Lkhd¥ gÂfS¡fhf flÈš mik¡f¥gL«
bra‰ifahd jL¥òfshš Ã¢rakhf Ãy¤jo Ú®
ct® Úuhf khW« rh¤âa¡ TWfŸ cŸsd.
V ‰ b f d n t Û Š N ® g F â Æ š f l š Ú i u
FoÚuh¡F« â£l¤jhš Ãy¤jo ÚU«, flš
tsK« ghâ¡f¥g£LŸsij ahuhY« kW¡f
KoahJ.
v v©û® Kf¤Jthu«, gHnt‰fhL Kf¤Jthu«
Û‹, ïwhš k‰W« flš cÆud§fË‹
c‰g¤âjs«, nk‰F¿¥ã£l mÊî¤ â£l§fshš
ïa‰ifÆ‹cÆ®c‰g¤âghâ¡f¥gL«.
v gHnt‰fhL, v©û® gFâÆš cŸs ghu«gÇa
Ûdt®fŸ V‰bfdnt brašgL« mdš Ä‹
Ãiya§fËdhš Û‹ ão¤ bjhÊš ghâ¡f¥g£L
c Ÿ s d ® . n k Y « M ª â u k h Ã y Û d t ®
jh¡FjY¡F« cŸshF« NHÈš cŸs ÃiyÆš
òâajhf mik¡f¥gl cŸs mdš Ä‹
Ãiya¤jhš ï¥gFâ Ûdt®fË‹ Û‹ão¤
bjhÊšK‰¿Y«eáªJÉL«.
v Ãy¡fÇÆš fâÇa¡f fâ®fshd ínuÅa«
k‰W« njhÇa« ïa‰ifahfnt cŸsJ. Mdhš,
btË¥gLtJ ïšiy. Mdhš, Ãy¡fÇia
vÇ¡F« nghJ btËahF« vÇrh«gÈš 10 kl§F
m â f k h d n j h Ç a K « , í n u Å a K «
btË¥gLtjhf Tw¥gL»wJ. ïJ mQ Ä‹
Ãiya« btË¥gL¤J« ïnj msîŸs
fâÇa¡f¤â‹ j‹ikia Él 100 kl§F mâf«
vd¡Tw¥gL»wJ.
v ãu«kh©lkhd FHhŒfË‹ _y« flš j©Ù®
Äf mâf r¡ânahL c¿Šr¥gL«nghJ flÈš
cŸs Û‹fŸ bgUksÉ‰F mÊªJ nghtnjhL
flÈš Ûdt®fŸ Û‹ão¥gj‰fhf ÉÇ¤J
it¤âU¡F« tiyfS« bgÇa msÉ‰F
nrjkilí«.f¥gšfËš Ãy¡fÇ vL¤J
tU«nghJ m¡flš gFâÆš Ûdt®fŸ bršy
mDkâ kW¡f¥gL« thŒ¥ò cŸsJ. mjdhš Û‹
ão¤bjhÊš brŒí« Ûdt®fŸ bgUksî¡F
ïilôW¡FMshth®fŸ.
v m d š Ä ‹ Ã i y a ¤ â ‰ F Ã y «
bfhL¥gt®fS¡fhd Ãthuz¤ bjhif Äf¡
Fiwthfnt Ã®za« brŒa¥g£LŸsJ. kh‰W
Ãy« jUtj‰fhd thŒ¥ò« ïšiy. (fšgh¡f«
mDÄ‹ Ãiya¤â‰F Ãy« jªjt®fËš

bgU«ghyhndh® ï¤jid M©LfŸ fÊ¤J«
ï‹D« KGikahd Ãthuz¤ bjhif
bgwÉšiy v‹gJ F¿¥ãl¤j¡fJ. j‰fhÈf
ntiyfS« mdš Ä‹ Ãiya« f£l¥gL«
ïu©L tUl fhy¤â‰F k£Lnk »il¡F«.
mj‰F¥ ãwfhd ntiy¡fhd c¤juthj«
VJÄšiy.
clšghâ¥òfŸ-nehŒfŸ:
Ø MiyÆÈUªJ btËahF« vÇrh«gš eh«
R t h á ¡ F « n g h J v Ë â š c l Y ¡ F Ÿ
bršy¡ToaJ. ï¢rh«gÈš cŸs áÈfh°
v d ¥ g L « n t â ¥ b g h U s h š m i j
Rthá¥gt®fS¡F _¢R¤âzwš my®Í nehŒ,
M°Jkh, k‰W« ò‰W nehŒfŸ V‰gL« thŒ¥ò
bgUksÉšcŸsJ.
Ø mghafukhd ïuhrad¡ fÊîfŸ flÈš
fy¥gjhš flšthœ cÆÇd§fS¡F ghâ¥ò
V ‰ g L t n j h L m i j c £ b f h Ÿ S «
kÅj®fS¡F«nehŒbjh‰WV‰gL«.
Ø MiyÆÈUªJ btËÆl¥gL« vÇrh«gÈš
cŸs ntâ¥ bghU£fshd ghjur¤â‹ _ykhf
áWÚuf ghâ¥ò«, mYÄÅa¤â‹ _ykhf clš
mik¡f¥glÉU¡F« mdšÄ‹ Ãiya¤â‹ tiugl«
tlbr‹id mdšÄ‹ Ãiya¤â‹ fÊîfis g¡»§fh« fhšthÆš btËna‰Wtj‰fhf
mik¡f¥g£LŸs ãu«kh©l¡ FHhŒfŸ

tÈ, jiy tÈ, áWÚuf ghâ¥òfŸ, br«ã‹
_ykhf Eiupuš nehŒfS«, FnuhÄa« _ykhf
n j h š ò ‰ W n e h í « , k h § f Ü R v ‹ w
ntâ¥bghUË‹ _ykhf _is¥ g¡fthjK«,
<a¤â‹ _ykhf áWÚuf nfhshWfS«, Ã¡fÈ‹
_ykhf njhš ÉahâfS« mªj e¢R rh«giy
Rthá¡F« kÅj®fS¡F V‰gL« vd MŒîfŸ
Tw»‹wd.
ï ¥ g o x £ L b k h ¤ j R ‰ W ¢ N H i y í « ,
t h œ t h j h u ¤ i j í « Ã ® _ y k h ¡ » ,
thœÉl¤âÈUªJ e« k¡fis btËna‰¿
nehŒ¤ jh¡FjY¡F« Msh¡F« ïªj v©û®
k‰W« òGâth¡f« »uhk§fËš mikaîŸs
mdšÄ‹Ãiya«ek¡F¤njitjhdh?
ïªj¥ bghJ ÉrhuizÆš eh« brŒí« gâîfns
ekJ Ãy«, FoÆU¥ò Ûjhd vâ®fhy ekJ
rªjâaU¡fhd cÇikfis j¡f it¥gj‰F xU
Äf¥bgÇa thŒ¥ò. nkY«, ïªj¤ â£l¤â‰fhf
rk®¥ã¡f¥g£LŸs R‰W¢NHš jh¡f kâ¥Õ£L
m¿¡ifÆ‹ jtWfis R£o¡fh£LtJl‹ ïªj
mghafukhd â£l¤âid cldoahf¤ jL¤J
ÃW¤jyh«.
tlbr‹id mdš Ä‹ Ãiya rh«gš F£ilÆš vŠáÆU¡F« mÊªJ nghd »uhk¤â‹ RtLfŸ.
xU§»iz¥ò:
Contact Addresses: 11/1A, Sri Ramakrishna Paramahamsar Street (Backside of Nadar Street),
Velippalayam, Nagapattinam – 611 001. Ph: 04365 – 248674, 248907; E-mail: coastalactionnetwork@rediffmail.com
No. 54, LDG Road, Little Mount, Saidapet, Chennai – 600 015. Ph: 044 – 223 53 503, Mob: 9840853936
E-mail: humanrightsadvocacyandresearch@gmail.com
flnyhu brašgh£L¡ T£lik¥ò
tlbr‹id mdš Ä‹ Ãiya¤âÈUªJ c‰g¤âahd vÇrh«gš fÊîfŸ ãu«kh©l FHhŒfŸ _ykhf
rh«gš bjh£oÆš btËna‰w¥gL»wJ

Ãy¡fÇ gÈ
ªâahÉ‹ Ä‹rhu¤âš 70 rjåj¤â‰F« nkyhf Ãy¡fÇ mo¥gilÆyhd mdšÄ‹ Ãiya§fËÈUªnj c‰g¤â
ïbrŒa¥gL»wJ. bgU«ghyhd Ä‹Ãiya§fËš eåd bjhÊšE£g§fŸ »ilahJ. vÇr¡âia¥ bghW¤jtiuÆš
ju« Fiwªj Mdhš, fÊî ÄFªj Ãy¡fÇjh‹ ga‹gL¤j¥gL»wJ. ïj‹ Éisthf, R‰W¢NHiy khRgL¤JtâY«,
ïa‰if ts§fis åzh¡FtâY« K‹dÂÆYŸs JiwfËš x‹whd Ãy¡fÇ mdšÄ‹ Ãiya§fŸ cŸsd. yhg
neh¡fk‰w ‘m¿Éaš k‰W« R‰W¢NHš ika«' v‹w mik¥ò ïu©L M©Lfshf nk‰bfh©l MŒÉš ïJ
bjÇa tU»wJ. R‰W¢NHš ÃiyikÆY«, vÇr¡â¥ ga‹gh£oY« mdšÄ‹ Ãiya§fËš brašgh£il ïªj ika«
kâ¥ã£LŸsJ. ïU¥gâš áw¥ghf¢ brašgL« Ä‹Ãiya¤jhš, R‰W¢NHš ju msÉš 50 rjåj kâ¥bg©iz¥
bg‰W, ruhrÇ brašgh£L¡fhd ‘_‹W ïiyfŸ' rh‹iw¤jh‹ bgw KoªâU¡»wJ. jftšfŸ nrfÇ¡f¥g£l
Ãiya§fËÈUªJ bgw¥g£l khâÇfËš kiy¡f it¡F« msÉ‰F 40 rjåj« tiuÆš, 20 rjåj kâ¥bg©iz¤jh‹
bg‰WŸsd. eh£o‹ Ä‹rhu¤ njitia¢ rªâ¥gâš Ãy¡fÇ xU K¡»a vÇbghUshf ïU¡»wJ v‹gjhš,
vâ®fhy¤âš mj‹ ga‹ghL nkY« mâfÇ¡fnt brŒí«. Ä‹rhu¤Jiw j‹id òâa ÃiyikfS¡nf‰g
jftik¤J¡bfhŸsÉšiy v‹whš, xG§FKiw mik¥òfŸ khR¡nf£L¡fhd ju msîfisí« f©fhÂ¥ò V‰ghLfisí«
nk«gL¤â¡bfhŸsÉšiy v‹whš, ïJ khR¡ nf£ilí« ïa‰if ts beU¡fofisí« nkY« ÔÉukh¡»ÉL«.
- bjhF¥ò: rªâu óõ‹, ¥Çah›uh¤ gh¤â, rŠé› Fkh® fhŠr‹, VŠ#È‹ r§Ñjh RnuZ, brsªju«
uhkehj‹, mãnõ¡ U¤uh, v‹. rhŒ á¤jh®¤jh
- bjhF¥ò: rªâu óõ‹, ¥Çah›uh¤ gh¤â, rŠé› Fkh® fhŠr‹, VŠ#È‹ r§Ñjh RnuZ, brsªju«
uhkehj‹, mãnõ¡ U¤uh, v‹. rhŒ á¤jh®¤jh

012‹ bjhl¡f¡ f£l¤âš ïªj MŒî
bjhl§»anghJ, ïªj 54 Ífhth£ v‹gJ
2ïªâahÉ‹ bkh¤j Ä‹rhu c‰g¤â¤ âwÅš 50
rjåjkhf ïUªjJ. Ä‹Ãiya Ã®thf§fŸ
mË¤JŸs khR¡nfL F¿¤j Étu§fŸ, F¿¥ghf
òif btËna‰w Étu§fS¡F«, c©ik
Ãytu§fS¡FÄilna bgU« ntWghLfŸ
ïU¥gij áv°ï MŒî f©l¿ªJŸsJ. rh«gš
mfÊ V‰ghLfŸ Ûw¥gLtJ ngh‹w ÃfœîfŸ k‰w
ehLfËš xU nguÊthf vL¤J¡bfhŸs¥gL«.
Mdhš ï§nf, mJ r®trhjhuzkhd x‹whf
f©LbfhŸshkš Él¥gL»wJ. áv°ï MŒÉš gy
Ú®ÃiyfŸ Ãy¡fÇ¢ rh«gyhš khRg£oU¥gJ
bjÇatªJŸsJ.
m j ‰ F ¡ f h u z « k h R ¡ n f £ i l ¡ f £ L ¥
gL¤Jtj‰fhd mo¥gil¤ bjhÊšE£g§fŸ
ïšyhjJjh‹. Ä‹ Ãiya§fË‹ brašgh£il¡
f©fhÂ¥gj‰F¥ nghâa CÊa® gyk‰witahf
muR khR¡f£L¥gh£L thÇa§fŸ ïU¡F« ÃiyÆš,
ÉâKiwfis Ä‹Ãiya§fŸ bjhl®¢áahf
Û W » ‹ w d . M d h š , m ª j Ã ® t h f § f Ë ‹
m ¿ ¡ i f f Ë n y h É â K i w f Ÿ f w h u h f ¥
ã‹g‰w¥gLtjhf¢brhšy¥gL»wJ.
xU R‰W¢NHš jÂ¡if
2012 Ãytu¥go, ïªâahÉ‹ Ãy¡fÇ mdšÄ‹
Ãiya§fŸ, gG¥ò Ãy¡fÇ mdšÄ‹ Ãiya§fË‹
bkh¤j v©Â¡if 104. mt‰¿‹ bkh¤j c‰g¤â¤
âw‹ 98 Ífhth£°. áv°ï mik¥ã‹ gRik
kâ¥Õ£L â£l« (ÍM®ã) FGÉd® 54 Ífhth£°
âwDŸs 47 mdšÄ‹ Ãiya§fis MŒî brŒjd®.
ï ¤ J i w F ¿ ¤ j É Ç t h d á ¤ â u ¤ i j
t H § F t j ‰ f h f , m i d ¤ J t £ l h u § f Ÿ ,
mid¤JÉjkhd cilikfŸ (k¤âa muR¡F¢
brhªjkhdit, khÃy muR¡F¢ brhªjkhdit,
jÅah®), ÃWtd§fŸ k‰W« c‰g¤â myF msîfŸ
M»ait bjhl®ghd Étu§fŸ nrfÇ¡f¥g£ld.
ï¡FG Ä‹rhu c‰g¤â¡ f£l¤ij k£Lnk fz¡»š
v L ¤ J ¡ b f h © l J . m j h t J , Ä ‹ Ã i y a
tshf¤J¡FŸ Ãy¡fÇ EiHtâÈUªJ, Ä‹rhu«
c‰g¤âahtJ tiuÆyhd Étu§fŸ, mªj
Ãiya§fiskâ¥ãLtj‰fhfgÇÓÈ¡f¥g£ld.
ts§fis ÉG§Fnth®
Ä‹rhu¤ â£l§fŸ bgWksî¡F ts§fis¥
ga‹gL¤J»‹wd. r_f§fS¡F mjdhš
»il¡F« Mjha« Fiwîjh‹
ïªâahÉš cŸs, Ãy¡fÇ mo¥gilÆyhd Ä‹rhu
Ãiya§fŸ ïa‰if ts§fis Äf¥bgÇa
msî¡F¥ ga‹gL¤J»‹wd. Ãy«, Ú®, Äf
K¡»akhf Ãy¡fÇ M»ait bgU« msÉš
ga‹gL¤j¥gL»‹wd. mªj Ãiya§fS¡F
mU»š FoÆU¡F« k¡fŸ r_f§fŸ j§fSila
gšntW ts§fis mªj¤ â£l§fS¡fhf
cilik ÉtuK«
g§nf‰ò É»jK«
k¤âa muR¡F¢
brhªjkhdt‰¿š Äf¢
áy Ãiya§fŸ k£Lnk
ïªj MŒÉš g§nf‰wd.
kâ¥Õ£L eilKiw
ãuâÃâ¤Jt g§nf‰ò
2011-12« M©L ï¤JiwÆ‹
c‰g¤â¤ âwÅš 52 rjåj«
msÉ‰F Ä‹ Ãiya§fŸ
kâ¥ãl¥g£LŸsd.
)WG34(yišÉ
utœÑ‹ÉŒM.ã.®M.ÍŸf§
ayiÃ %54
46%
54%
g§nf‰ò
g§nf‰ã‹ik
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l«. 2014-15, á.v°.ï., òJâšÈ
Ä‹Éir
fh‰W khR
j©Ù® ga‹ghL
rh«gš ifahSjš
24%
19%
16%
15%
8% j©Ù® khR
5% gRik ïšiy thí
4% r«gªj¥g£nlh® MŒî
3% Ãy«
3% bfhŸif
gšntW
msî
nfhŸfS¡fhd
kâ¥ÕL
k‰W« rh‹wË¤jš
3% ÉâfS¡F c£gLjš
Rumaâ¤
k
%12®ha
Å
j
%23
47
%
khÃymu
R
53%
47%
45%
20%
80%
55%

g»®ªJbfhŸ»wh®fŸ v‹whY«
Tl, mt®fS¡F F¿¥ãl¤j¡f
gy‹vJî«»il¥gâšiy.
Ãy«
xU bkfhth£ c‰g¤â¤ âwD¡F
0 . 4 4 b A ¡ n l ® Ã y ¥ g u ¥ ò
ga‹gL¤j¥glyh« v‹W k¤âa
Ä ‹ r h u M i z a « ( á ï V )
T¿íŸsJ. áv°ï MŒî¡F
c£gL¤j¥g£l Ä‹ Ãiya§fŸ
xU bkfhth£L¡F ruhrÇahf
0 . 7 2 b A ¡ n l ® Ã y ¤ i j ¥
ga‹gL¤J»‹wd. ïâš, 40
rjåj¤â‰F nkš Ãy¡fÇ¢
r h « g i y ¡ b f h £ L t j ‰ F ¥
ga‹gL¤j¥gL»wJ.
muR¡F¢ brhªjkhd giHa Ä‹
Ã i y a § f Ÿ , j Å a h ®
Ã i y a § f i s É l x U
bkfhth£L¡F »£l¤j£l 4
k l § F Ã y ¥ g u ¥ i g ¥
g a ‹ g L ¤ J » ‹ w d v ‹ W «
á v ° ï f © l ¿ ª J Ÿ s J .
Ã y ¡ f Ç v L ¥ g j ‰ F « , Ú ®
M j h u ¤ â ‰ f h f î « r h « g š
b f h £ L t j ‰ f h f î «
ga‹gL¤j¥gL»w Ãy¤ij
nr®¤J¡ fz¡»£lhš, 1000
bkfhth£ c‰g¤â¤ âwDŸs xU Ä‹ Ãiya« Rkh®
8,800 bA¡nl® Ãy¥gu¥ig¥ ga‹gL¤J«. ïªj¥
òŸËÉtu«, mdš Ä‹rhu« jÉ®¤J všyh
bjhÊšE£g§fS¡Fkhd Ãy¥ ga‹gh£ilí«
m‰gkh¡F»wJ.
Ãy¡fÇ
2012-13« M©oš ïªâah bkh¤j« 70 nfho l‹
Ãy¡fÇia¥ ga‹gL¤âíŸsJ. ïâš 70 rjåj«
Ä‹rhu c‰g¤â¡fhf br‹WŸsJ. Ä‹rhu¤
J i w Æ ‹ m l § f h j j h f « j h ‹ Ã y ¡ f Ç
b t £ o b a L ¥ g j ‰ f h d K ¡ » a f h u Â a h f
ïUªJtªJŸsJ. ïJ R‰W¢NHÈš F¿¥ãl¤j¡f
msÉ‰F ghâ¥òfis V‰gL¤âíŸsJ. ïªâa
Ãy¡fÇ ÃWtd« (áIvš) ÉÇthd Ru§f¢
brašghLfis nk‰bfh©LŸs gy kht£l§fŸ
nkhrkhd msî¡F khR¡ nfL milªJŸs
gFâfshf k¤âa khR¡ f£L¥gh£L thÇa¤jhš
t i f ¥ g L ¤ j ¥ g £ L Ÿ s d .
2007¡F« 2012¡F« ïilna td
Ãy§fŸ (44,900 bA¡nl®)
ifaf¥gL¤j¥g£lâš Rkh® 22
r j å j « t i u Ã y ¡ f Ç ¢
R u § f § f S ¡ f h f v L ¡ f ¥
g£litahF«. áIvš xU bghJ¤
J i w Ã W t d « . e h £ o ‹
Ãy¡fÇÆš Rkh® 80 rjåj« tiu
ïªj ÃWtd«jh‹ vL¡»wJ.
Mdhš, R‰W¢NHš Éâfis¡
f i l ¥ ã o ¥ g â š ï ª j
Ã W t d ¤ â ‹ b r a š g h L
n k h r k h f n t ï U ¡ » w J .
ï ª Ã W t d ¤ â ‹ R u § f ¢
b r a š g h L f Ÿ V u h s k h d
Ãy¥gu¥òfisghœgL¤âíŸsJ.
m â f r h « g š j ‹ i k í Ÿ s
Ãy¡fÇ¡fhd ngh¡Ftu¤J
b g h U s h j h u ß â a h f
f£L¥goahfhJ. Mfntjh‹
Ru§f¥ gFâÆÈUªJ 1000
».Û.¡F m¥ghš cŸs Ä‹
Ãiya§fS¡fhd Ãy¡fÇÆ‹
rh«gš j‹ik 34 rjåjkhf
ïU¡f nt©L« v‹w Éâ
cUth¡f¥g£LŸsJ. Mdhš,
ïªj MŒî¡F c£gL¤j¥g£l 12
Ä‹ Ãiya§fËš 4 Ãiya§fŸ
mâf rh«gš j‹ik cŸs Ãy¡fÇia¤jh‹
ga‹gL¤J»‹wd.
td¡ nghÇ gFâÆš cŸs Í.v°.ï.á.vš.,
ö¤J¡FoÆš cŸs lh‹b#£nfh, Ï°[h® efÇš
cŸs v¢.ã.Í.á.vš., ehÎ¡ efÇš cŸs
kAhb#‹nfh M»aitjh‹ mªj eh‹F
Ãiya§fŸ. nkY« gy Ä‹ Ãiya§fŸ áIvš
ÃWtd¤âlÄUªJ bgw¥gL« ju« Fiwªj
Ãy¡fÇia¤jh‹ ga‹gL¤J»‹wd v‹gjhš,
mit ïªj ÉâKiwia Û¿¡ bfh©oU¡»‹wd
v‹W v§fsJ MŒÉ‹ mo¥gilÆš eh§fŸ
e«ò»nwh«. “fGîjš” elto¡if _y« Ãy¡fÇÆš
cŸs rh«gš msit¡ Fiw¡f Koí«. Mdhš,
j‰nghJ 24 nfho l‹ Ãy¡fÇia “fGt” nt©oa
njit ïU¡»wJ. Mdhš, ïªâahÉš j‰nghJ
btW« 13 nfhona 10 y£r« l‹ msî¡F¤jh‹
Ãy¡fÇfGtšâw‹cŸsJ.
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l«;
mbkÇ¡f Éir¤ Jiw; cyf Ãy¡fÇ
JiwÆ‹ mâfhu¥ó®t g¤âÇifah»a
fh®d®°nlh‹ M°âÇnynahÉ‹
njáa Ú® Miza«.
mâfkhf j©Ùiu
ga‹gL¤Jgit
ruhrÇahf F¿¥ghf j©Ù®
ga‹ghL (m3/mwh)
ïªâah
4
Ódh
2.5
mbkÇ¡fh
2
ïªâahÉš nkhrkhd brašghL
(b#v°ïã, g£uh ^)
ïªâahÉš áw¥ghd brašghL
(b#v°lãŸíïvš)
2
cyf msÉš áw¥ghd brašghL
1.6
9.8

Ú®
njhudfšY efÇš mikªJŸs
n # v ° l ã Ÿ í Ä ‹ Ã W t d «
j © Ù U ¡ f h f m â f k h d
bjhifahf fdÛ£lU¡F %.20
f£lz« brY¤J»wJ. Mdhš,
m ª j Ã W t d « j d J
Ä ‹ r h u ¤ â ‰ f h f b g W » w
x£Lbkh¤j¡ f£lz¤âš, ïªj
j©ÙU¡fhd bryî btW« 0.9
rjåj«jh‹. ïj‹ Éisthf,
å z h d Ú ® E f ® î v ‹ g J
r®trhjhuzkhf ïU¡»wJ.
ruhrÇahf xU bkfhth£L¡F 4
f d Û £ l ® j © Ù ®
g a ‹ g L ¤ j ¥ g L « Ã i y Æ š ,
F Ë ® ñ £ L « n f h ò u
mik¥òfis¡bfh©l ïªâa Ä‹Ãiya§fŸ cyf
msÉyhd ïju Ãiya§fisÉl ïU kl§F
j©Ùiu¥ga‹gL¤J»‹wd.
#h®f©£ khÃy¤â‹ gh£uh£L cŸs n#v°ïã (9.8
3 3
m /MWh), bgh¡fhnuh efÇYŸs oÉá (8.7 m /MWh)
c Ÿ Ë £ l á y Ä ‹ Ã i y a § f Ÿ
F Ë ® ¢ á ô £ L t j ‰ f h f î « , r h « g i y ¡
ifahŸtj‰fhfî« fÂrkhd msî¡F¤
j©Ùiu¥ ga‹gL¤J»‹wd. Nu¤ efÇYŸs
ÍIãávš, njhudfšY efÇ‹ n#v°lãŸí ngh‹w,
e«ã¡ifaË¡F« cjhuz§fS« cŸsd. mªj
3
Ä‹Ãiya§fŸ Äf¡ Fiwthf 2 m /MWh
msî¡F¤jh‹ j©Ùiu¥ ga‹gL¤J»‹wd.
m j ‰ f h f j © Ù i u ¢
á¡fdkhf¡ ifahŸtj‰fhd
eåd bjhÊš E£g§fŸ mªj
Ã i y a § f Ë š
mik¡f¥g£LŸsd.
Fiwªj brašâwndhL
ïªâahÉ‹ Ä‹rhu¤ Jiw
n g h j h i k f n s h L j h ‹
ï U ¡ » w J . M Œ î ¡ F
c £ g L ¤ j ¥ g £ l
Ä‹Ãiya§fËš fhšthá
Ã i y a § f Ÿ j § f s J
Ã®zÆ¡f¥g£l brašgh£L¡
fhy¤ij¡ flªJÉ£ld.
ïu©lhtjhf, 2012« M©oš
ï ª â a Ä ‹ r h u ¤ J i w Æ ‹
c ‰ g ¤ â ¤ â w Å š 1 r j å j
m s î ¡ F ¤ j h ‹ , c ¢ r Ã i y
c‰g¤â (N¥g® »Ç£ofš - v°.á.)
mšyJ Äif c¢rÃiy c‰g¤â
(mš£uh N¥g® »Ç£ofš -
í.v°.á.) v‹w Ãiyia milªj
Ä‹ Ãiya§fËÈUªJ tªjd.
m ª j Ä ‹ Ã i y a § f Ÿ ,
bgUksî¡F¥ ga‹gh£oš cŸs
ïilÃiy c‰g¤â (r¥ »Ç£ofš)
bjhÊšE£g¤ijÉl 3 Kjš 7
rjåj« msî¡nf mâfkhd
b r a š â w i d b g ‰ ¿ U ª j d .
x¥Õ£lsÉš ÓdhÉ‹ v°.á./
í.v°.á.âw‹fŸ25rjåjkhF«.
khR gL¤j iybr‹°!
x›bthU m«r¤âY« g‰wh¡Fiwahf cŸs
Ä‹Jiw khR¡nfL Ã®za§fŸ
âšÈ khefÇ‹ bj‹nfhoÆš cŸs gj‰ó®
v‹.o.ã.á. mdšÄ‹ Ãiya¤â‹ òif ngh¡»fŸ
thd¤âš ml®¤âahd òifia brY¤â¡bfh©nl
ïU¡»‹wd. ïUªjnghâY« ïªj Ãiya¤â‹
m¿¡iffŸ, JfŸ bghUŸ (PM) Ã®za§fS¡F
c £ g £ n l b r a š g L t j h f b j Ç É ¡ » ‹ w d .
bra‰ifahd KiwÆš Fiw¤J¡ fh£l¥gL« PM
msîfis âšÈ khR¡f£L¥gh£L¡ FG m¥gona
V‰W¡bfh©L gâî brŒ»wJ. xG§FKiw
mik¥ã‹ m¥g£lkhd njhšÉia¤jh‹ ïJ
fh£L»wJ.
btËna‰w¥gL« òifÆš
bgUksî¡F rh«gš (JfŸ
bghUshf cŸs rh«gš), (So ),2
(No ) k‰W« bk®FÇ ngh‹w fdx
cnyhf§fŸfyªJŸsd.
ïªâahÉ‹ PM btËna‰w
3
msî 150-350mg/Nm MF«.
ïJ ÓdhÉY«, Inuh¥ãa
x ‹ ¿ a e h L f Ë Y «
cŸsijÉl 5-12 kl§F
mâfkhF«. ïªehLfË‹
3
ruhrÇ msî 30mg/Nm ïªj
Ä‹ Ãiya brašâw‹*
2010 - 13¡fhd Étu§fŸ % kâ¥ãš
khâÇ MŒÉš áw¥ghd brašâw‹
(lhlh, Kªâuh)
khâÇ MŒÉš nkhrkhd brašâw‹
(b#.v°.ï.ã, g£uh^)
21.4
khâÇ¡fhd ruhrÇ
(2010-13)
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l«,
2014* x£Lbkh¤j brašâw‹ mâfg£r
bt¥g kâ¥Õ£il mo¥gilahf¡ bfh©lJ.
33.7
38.1
khâÇ Ä‹Ãiya§fËš F¿¥ghd
Co btËna‰w«, 2010-132
F¿¥ghd CO btËna‰w« (tCO /MWh)2 2
khâÇ MŒÉš áw¥ghd brašâw‹
(b#.ã.vš., uhŒfh®)
0.87
khâÇ MŒÉš nkhrkhd brašâw‹
(n#.v°.ï.ã., g£uh£^)
khâÇ¡fhd ruhrÇ
(2010-13)
1.08
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l« 2014.
1.80

f©Q¡F¤ bjÇahj
btËna‰w«
f©Q¡F¤ bjÇí«
btËna‰w«
Äf¤ bjËthf f©Q¡F¤
bjÇí« btËna‰w«
Fiw¤J¡ fh£l¥gL« òif
JfŸ bghUŸ btËna‰w«
0 20 40 8060
fhyf£l« M©LfËš
0-10
10-20
20-30
30-40
> 40
myFfŸ v©Â¡if
mo¥gil Ú® tiuaiwfŸ Ûwš
Étu§fŸ % kâ¥ãš
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l«
ETP btËna‰w¥gL« âut§fŸ R¤âfÇ¥ò Ãiya«
STP fÊîÚ® R¤âfÇ¥ò Ãiya«
TSS bkh¤j âl¥bghUŸ Ú¡f tiuaiw
ETP ïšyhj Ãiya§fŸ
60
STP ïšyhj Ãiya§fŸ
62
TSS tiuaiwfis ÛW« Ãiya§fŸ
39
eh£oš bjhÊ‰rhiyfshš btËna‰w¥gL« ghjur msÉš 87 rjåj« mdš Ä‹ Ãiya§fËÈUªJ
btËnaW»wJ. mdšÄ‹ Ãiya§fshš btËna‰w¥gL« ghjur«, rh«gÈ‹ _ykhfî«, fh‰W k©ly
<u¥gj« _ykhfî« Ú®Ãiyfis mil»wJ. khR¡nf£L¡F cŸshd Û‹fis czthf¡ bfhŸtjhš
ïªj¥ ghjur« kÅj clšfS¡F« EiHa¡TL«. gy Ãy¡fÇ Ä‹ Ãiya§fS«, Ãy¡fÇ Ru§f§fS«
cŸs á§¡uhË - nrh‹g¤uh t£lhu ghjur khR¡nfL F¿¤J 2012š CAC mik¥ã‹ khR¡nfL
f©fhÂ¥ò nrhjid¡ Tl« (PML) rh®ãš xU MŒî el¤j¥g£lJ. FoÚÇY«, Û‹fË‹ clšfËY«,
kÅj u¤j¤âY«, âR¡fËY« ftiyaË¡f¤j¡f msÉ‰F ghjur« fyªâU¥gJ ïªj MŒÉš
bjÇatªjJ.t£lhuk¡fËilnakhR¡nfLÉÇthfïU¡»wJv‹gj‰FïJrh‹W.
2013-14š eh£o‹ gšntW gFâfis¢ nr®ªj Ãy¡fÇ Ru§f§fËÈUªJ« mdš Ä‹rhu
Ãiya§fËÈUªJ« Ãy¡fÇia¥ bg‰W MŒî brŒa¥g£lJ/ ruhrÇahf cŸeh£L Ãy¡fÇÆš Äf
mâfmsÉš (0.61mg/kg) ïU¥gJ bjÇatªjJ. ïªâahÉ‹ Ãy¡fÇ rh® mdšÄ‹ Ãiya§fŸ
fh‰¿Y« ÚÇY« 440 g/GWh ghjur¤ij fyªJÉL»‹wd v‹W kâ¥ãl¥g£LŸsJ. ghjur¤ij¡
f£L¥gL¤Jtj‰fhd xG§FKiw V‰ghLfŸ vJî« ïªâahÉš ïšiy. 2014 br¥l«gÇš ‘Ädhk£lh
khehL' v‹w I¡»a ehLfŸ mik¥ã‹ kheh£L¤ Ô®khd¤âš ïªâah ifbaG¤â£lij¤ bjhl®ªJ,
mªjxG§FkiwV‰ghLfiscUth¡fnt©oaf£lha«V‰g£lJ.
m©ikÆš Ódh ghjur btËna‰w¤â‰fhd tiuaiwfis 104 g/GWh v‹W Ã®zÆ¤JŸsJ. ádhÉ‹
ïªj juÃiyia ïªâahî« v£l nt©Lkhdhš ïªâa mdšÄ‹ Ãiya§fŸ ghjur btËna‰w¤ij 75
rjåj« Fiw¤jhf nt©L«. MÆD«, c©ikahd rthš mªj tiuaiwfis v¥go brašgL¤JtJ
v‹gJjh‹. f£L¥gL¤jhkš Él¥gLkhdhš, 2021-22« M©L th¡»š ïªâahÉ‹ bkh¤j ghjur
btËna‰w«M©L¡FRkh®700l‹msÉ‰FmâfÇ¤JÉL«v‹WCSE kâ¥ã£LŸsJ.
ghjur (bk®FÇ) eŠR

F i w t h d j u
m s î f i s
v£Ltâš Tl
ïªâa mdšÄ‹
Ã i y a § f Ÿ
njhšÉailªJŸ
s d . M Œ î ¡ F
c £ g £ l 4 7
Ä‹Ãiya§fË
‹ 218 myFfËš
Rkh® 55 rjåj
m y F f Ÿ
f © Q ¡ F ¤
b j Ç a ¡ T o a
m s É ‰ F Ä f
mâfkhd JfŸ
b g h U Ÿ f i s
btËna‰W»‹w
d. ït‰¿š 85
r j å j
Ãiya§fŸ khÃy muRfS¡F¢ brhªjkhdit
k‰wit k¤âa muR¡F¢ brhªjkhdit. 50-75
3
mg/Nm v‹w fLikahd PM ÉâKiwfis¡
b f h © o U ¡ » w R k h ® 2 0 m y F f Ÿ m ª j
É â K i w f S ¡ F c £ g £ L ¢
brašglÉšiy. VbdÅš, mit
btËna‰W« JfŸ bg hUŸ
f © Q ¡ F ¥ ò y ¥ g L t j h f
3
ïU¡»wJ (75 mg/Nm msî¡F¡
Fiwªj JfŸ bghUŸ f©Q¡F¤
bjÇahJ). Mdhš, ïªj myFfŸ
mid¤Jnk ÉâKiwfis¡
f w h u h f ¥ ã ‹ g ‰ W t j h f
f h » j ¤ â š g â î
brŒa¥g£oU¡»wJ.
r š g ® i l M ¡ i r L ( S o )2
b t Ë n a ‰ w ¤ i j ¥
b g h W ¤ j t i u Æ š n j á a
msÉyhd tiuKiw vJî«
»ilahJ. xG§FKiw mik¥ã‹ ÃgªjidfŸ
vJî« ïšiy v‹whY« Tl gy Ä‹ Ãiya§fŸ
j§fsJ So btËna‰w msî F¿¤J xG§FKiw2
mik¥òfS¡F m¿¡if mD¥ò»‹wd. Mdhš,
mâš cŸs Étu§fŸ c©ikahd msîfisÉl
Äfî«Fiw¤J¡fh£l¥g£ljhfntïU¡»‹wd.
rh«gš ifahs¥gLjš
rh«gyhš V‰gL« fLikahd ghâ¥òfis fU¤âš
bfh©L k¤âa R‰W¢NHš mik¢rf« 2014«
M©oÈUªJ 100 rjåj rh«gš ga‹ghL ïy¡if
Ã®zÆ¤JŸsJ. Mdhš, mj‰nf‰w eilKiwfŸ
mrh¤akhdjhf¤bjÇ»‹wd.
MŒî¡F c£gL¤j¥g£l 47 Ãiya§fËš 36
Ãiya§fŸ, 2012-13« M©oš 90 rjåj rh«giy¥
ga‹gL¤j nt©L« v‹w ïy¡if v£Ltj‰F
KoaÉšiy. mªj Ãiya§fËY« ruhrÇahf
ga‹gL¤j¥g£l rh«gš 54 rjåj«jh‹. fAšfhî‹
efÇš cŸs v‹.o.ã.á., m‹ghuh efÇš cŸs
í.ã.M®.É.í.v‹.vš., td¡nghÇ efÇš cŸs
Í.v°.ï.á.vš. M»a, bgUksî¡F rh«giy
btËna‰W« Ä‹ Ãiya§fŸ, mâÈUªJ Äf¡
F i w t h d r h « g i y ¤ j h ‹ g a ‹ g L ¤ â ¡
bfhŸ»‹wd.
fÊîÚ®
á§uhË gFâ k¡fS¡fhd K¡»a Úuhjhukhf cŸs
nfhÉª¤ tšyg gª¤ miz Äfî« khRg£LŸsJ.
ïªj t£lhu¤âš cŸs bgÇa bjhÊš ÃWtd§fŸ
FoÚ® tH§f nt©L« v‹W njáa gRik¤ Ô®¥gha«
MizÆl nt©oa msÉ‰F mªj miz
khRg£oU¡»wJ. Mdhš,
ï j ‰ b f š y h « m ª j
Ã®thf§fŸ mruÉšiy.
á§uhË efÇ‹ v‹.o.ã.á.,
X¥uh efÇš cŸs í.ã.É.M®.
í.v‹.vš., m‹ghuh efÇš
cŸs í.ã.É.M®.í. v‹.vš.
M»a Ä‹Ãiya§fŸ rh«gš
f Ê i t n e u o a h f m ª j
mizÆšnr®¡»‹wd.
b k h ¤ j ¤ â š 1 0 Ä ‹
Ãiya§fŸ j§fsJ rh«gš
f Ê i t Ú ® Ã i y f Ë š
f y ª J É L » ‹ w d .
Ú®ÃiyfËš fy¡F« âl¥
bghUŸfŸ msî È£lU¡F 100mgiaÉl¡
Fiwthf ïU¡f nt©L« v‹W Éâ cŸsJ.
MŒî¡fhf vL¡f¥g£l khâÇfŸ, ïªj mo¥gil
Éâia 39 rjåj Ãiya§fŸ Û¿íŸsd v‹gij
fh£L»‹wd.
Ä‹ Ãiya§fŸ v©Â¡if
Mjhu«: gRik kâ¥Õ£L¤ â£l«, 2014*
0 5 10 2015
0-5
11
11
5-10
10-20
18
> 20
6
totik¡f¥g£l
brašâwÅÈUªJ
mâfkhd Éyfš
2010-13¡fhd Éyfš msî (% kâ¥ãš)
braš âwÅš ã‹ j§F« ïªâah*
òŸË Étu§fŸ 2011¡fhd % kâ¥ãš
Mjhu«: ECOFYS m¿¡if 2014, br¥l«g®;
Í.M®.ã. khâÇ ruhrÇ*bkh¤j brašâw‹, Fiwªj
bt¥g kâ¥ã‹ mo¥gilÆ tiuaW¡f¥g£LŸsJ.
ïªâah
32.8
Ódh
í.v°.V
#¥gh‹
35.7
35.8
40.5
Mjhu«: ‘lî‹ ^ v®¤' 16-28 ã¥utÇ 2015

Ãy¡fÇ ãu¢ridfS«
vâ®bfhŸS« tÊfS«
ïªâahÉš Ãy¡fÇ ga‹ghL
mâfÇ¡f¥ ngh»wJ mj‹ jh¡f¤ij
v¥go vâ®bfhŸs¥ngh»nwh«?
2031« M©L th¡»š ïªâahÉ‹ Ä‹rhu
c ‰ g ¤ â i a e h ‹ F k l § F m â f Ç ¡ f
nt©oÆU¡F« v‹W mâfhu¥ó®t kâ¥ÕLfŸ
bjÇÉ¡»‹wd. ïªj¤ njitia rkhË¡f
FiwªjJ 600 GW (Ífhth£) Ä‹rhu¤ij,
ãujhdkhf Ãy¡fÇia¢ rh®ªJ c‰g¤â brŒa
nt©oÆU¡F«. ïJ R‰W¢NHÈY«, Ãy¡fÇ
ts¤âY« fLikahd Äf¥ bgÇa ghâ¥òfis
V‰gL¤J«. nkY«, flªj gy M©Lfshfnt
ïªâahÉ‹ Ãy¡fÇ¤ ju« åœ¢áailªJ tU»wJ.
ïJR‰W¢NHšghâ¥òfisnkY«,fLikah¡F«.
ju« Fiwªj Ãy¡fÇÆ‹ ga‹ghL mâfÇ¥gjhš
V‰gl¡Toa xU K¡»akhd, neuoahf ghâ¥ò,
Ãy¡fÇ rh«gš c‰g¤â brŒa¥gLtjhF«. j‰nghJ,
1996-2013 fhyf£l¤âš ïªâahÉš c‰g¤âahd
Rkh® 100 nfho l‹ Ãy¡fÇ¢ rh«gš ga‹gL¤j¥
glhkš cŸsJ. Ãy¡fÇ mo¥gilÆyhd Ä‹
c‰g¤â mâfÇ¡f mâfÇ¡f rh«gš c‰g¤âí«
2 0 2 1 « M © L t h ¡ » š ï U k l § F ¡ F «
mâfkh»ÉL«. 2012-13« M©oš 16 nfhona 30
y£r« l‹ msÉ‰F c‰g¤âahd rh«gš, 2021«
M©L th¡»š 30 nfho l‹dhf mâfÇ¤JÉL«.
mªj¢rh«gbyšyh«v§nfnghF«?
ghâ¥ò¡F cŸshf¡Toa ï‹bdhU ïa‰if ts«
e‹Ü® 2011-12« M©oš mdš Ä‹ c‰g¤â¤
Jiw¡fhf 22.3 ãšÈa‹ fd Û£l® (BCM) (2230
nfho fd Û£l®) e‹Ü® vL¤J¡bfhŸs¥g£lJ. ïJ
ïªâahÉ‹ x£Lbkh¤j å£L¥ ga‹gh£L j©Ù®
n j i t Æ š » £ l ¤ j £ l g h â m s t h F « .
c¤njá¡f¥g£LŸs 126 GW mdš Ä‹ â£l§fŸ,
j©Ùuhš FSik¥gL¤j¥gl nt©oa vªâu
mik¥ã‹ mo¥gilÆšjh‹ f£l¥gl cŸsd.
braš âwid ïHªJ tU« giHa vªâu§fŸ
go¥goahf ifÉl¥gl cŸsd. ïj‹ x£Lbkh¤j
Éisthf j‰nghJ vL¡f¥gL« j©ÙÇ‹ msî
2021-22« M©oš á¿jsî mâfÇ¤J 24 BCM-Mf
ïU¡F«. Mdhš, j©Ù® ga‹ghL 2.9 BCM
msÉÈUªJ Rkh® 83 rjåj« mâfÇ¤J, 2021-22«
M © o š 5 . 3 B C M - M f ï U ¡ F « v ‹ W
vâ®gh®¡f¥gL»wJ. j©ÙU¡fhd beU¡fo
cŸs ehlhf V‰bfdnt ïªâah tif¥
gL¤j¥g£LŸs ÃiyÆš, ï¥go bgU« msî¡F
j©Ùiu vL¥gJ« ga‹gL¤JtJ« eh£o‹ Ú®
ts¤âšÄf¥bgÇaRikiaV‰gL¤J«.
ò i f í « t h í ¡ f S « b t Ë n a ‰ w ¥ g L t i j
f£L¥gL¤Jtj‰fhd fLikahd Éâfis ïªâah
brašgL¤j¤ jtWkhdhš 2021-22« M©oš fh‰W
khRv‹gJ_‹Wkl§fhf¥bgU»ÉL«.
áy gÇªJiufŸ
fh‰W khR tiuKiwfŸ fwhuhd tiuKiwfis
ïªâah cUth¡f nt©oa mtáa« cŸsJ.
cjhuzkhf òâa Ä‹ â£l§fS¡fhd JfŸ
3
bghUŸfŸ msî ï§F 50mg/Nm v‹W
Ã®zÆ¡f¥g£LŸsJ. Mdhš, ÓdhÉš ïJ
3
30mg/Nm v‹W Ã®zÆ¡f¥g£LŸsJ. giHa Ä‹
3
â£l§fS¡fhd JfŸ bghUŸ msî 100mg/Nm
v‹gij¤ jh©l¡TlhJ. ie£u#‹ M¡irL
(NOx), ršg® M¡irL (SOx) M»at‰W¡fhd
njáa ju msî FW»a fhy¤ânyna Ã®zÆ¡f¥gl
nt©L«. f©fhÂ¥ò V‰ghLfŸ nk«gL¤j¥gl
nt©L«. Éâfis¡ fwhuhf brašgL¤j it¡f¤
njhjhf, xG§FKiw mik¥òfS¡F, fLikahd
j©lidfŸ tH§f¡Toa mâfhu§fŸ ju¥gl
nt©L«.
Ãy¡fÇ rh«gš bfhŸif
Ã y ¡ f Ç ¢ r h « g i y i f a h Ÿ t j ‰ F
ngh¡Ftu¤J¡Fkhd j©Ù® ga‹gh£L¡F
tu«òfŸ Ã®zÆ¡f¥gl nt©L«. rh«gš FÉ¥ò¥
gFâ, bkh¤j Ä‹â£l¥ gFâÆš ruhrÇahf 40
rjåj« tiu ïU¡f nt©L«. mJî« F¿¥ã£l
tu«ò¡FŸ it¡f¥gl nt©L«. Ãy¡fÇ¢ rh«giy
rhiy¡ f£Lkhd«, bršfŸ jahÇ¥ò, f£ll¡
f£Lkhd« ngh‹wt‰¿š ga‹gL¤Jtij
C¡FÉ¡F« tifÆš mj‰fhd bfhŸif
cUth¡f¥gl nt©L«. Ä‹ â£l« mikí« ïl«,
»il¡f¡Toa tÊKiwfŸ M»at‰iw kdâš

b f h © L r h « g š g a ‹ g h £ L ¡ b f h Ÿ i f
Ô®khÅ¡f¥gl nt©L«. cjhuzkhf, F¿¥ã£l
bjhiyÉš mikªâU¡f¡Toa rh«gš FÉ¥ò¥
g Ÿ s § f S ¡ F m U » š n t W á b k © £
bjhÊ‰rhiyfŸ vJî« ïU¡f¡TlhJ. mit xU
F¿¥ã£lmsÉšk£Lnkga‹gL¤j¥glnt©L«.
v°.á./í.v°.á. Ä‹ â£l§fis ÉiugL¤Jjš
mâf c‰g¤â¤ âw‹ (N¥g®»Ç£ofš - v°.á.), Äf
mâf c‰g¤â¤ âw‹ (mš£uh N¥g®»Ç£ofš -
í.v°.á.) bfh©l Ä‹ Ãiya§fisna C¡FÉ¡f
n t © L « . F i w ª j â w ‹ ( r ¥ » Ç £ o ¡ f š )
bjhÊšE£g« cŸs â£l§fS¡F mDkâ mË¡f
k¤âa R‰W¢NHš mik¢rf« kW¡f nt©L« v‹W
njáa Ä‹rhu¤ â£l¤âš (2012) Mnyhrid
Tw¥g£LŸsJ. 2017« M©oÈUªJ ï¤jifa
r¥»Ç£o¡fš â£l§fS¡F Ãy¡fÇíldhd
ïiz¥ò kW¡f¥gl nt©L« v‹w Mnyhrid
Tw¥g£LŸsJ. ïUªjnghâY«, 12tJ Iªjh©L¤
â£l¤âš ïªj fhyf£l¤âš cUthf¡Toa
x£Lbkh¤j Ä‹ â£l§fËš Rkh® 50 rjåj«
msî¡F, N¥g®»Ç£o¡fš bjhÊšE£g¤ij
mo¥gilahf¡ bfh©ljhfnt ïU¡F« v‹W
Tw¥g£LŸsJ. ïÅtU« â£l§fŸ v°.á./í.v°.á.
bjhÊšE£g§fis mo¥gilahf¡ bfh©nl
ïU¡F« v‹gij r«gªj¥g£l mik¢rf§fŸ
cWâ¥gL¤âahfnt©L«.
áwªj Ú® Ã®thf«
msî¡F mâfkhf j©Ù® ga‹gL¤j¥gLtj‰F,
xG§FKiw tÊfh£lšfŸ C¡fkË¡f¡TlhJ.
j©Ù® njitfS¡F mDkâaË¥gj‰fhd
tÊfh£lšfŸ áwªj eilKiwfË‹ mo¥gilÆš
ïU¡f nt©L«. j©Ù® ga‹gh£o‰fhf Ä‹
ÃWtd§fŸ brY¤J« f£lz É»j§fŸ
m â f Ç ¡ f ¥ g l n t © L « . x U Ä ‹ Ã i y a
tshf¤â‰FŸ x›bthU F¿¥ã£l njit¡Fkhd,
cjhuzkhf FË®¢áô£L« mik¥òfS¡fhd,
j©Ù® ga‹gh£o‹ msî kâ¥ãl¥gl nt©L«
v‹gJ f£lhakh¡f¥gl nt©L«. ïJ vªj ãÇÉš
msî¡F mâfkhf j©Ù® ga‹gL¤j¥gL»wJ
vd f©l¿tijí« mij¡ Fiw¥gj‰fhd
elto¡iffŸnk‰bfhŸs¥gLtijí«vËjh¡F«.
xU§»izªj Ä‹rhu¡ bfhŸif
ï ª â a h É ‹ m â f Ç ¤ J t U « Ä ‹ r h u ¤
njitfŸjh‹ mdšÄ‹ c‰g¤â¤ âwid
mâfÇ¥gj‰fhd K¡»a fhuz« v‹W mo¡fo
Tw¥gL»wJ. Mdhš, Toa ÉiuÉš Ãy¡fÇ
m o ¥ g i l Æ y h d T L j š c ‰ g ¤ â ¤ â w ‹
njit¥glhj Ãiy V‰gL« v‹W bjÇ»wJ. 2014«
M©o‹ bjhl¡f¤âš ïªâahÉ‹ x£Lbkh¤j
Ä‹rhu c‰g¤â¤ âw‹ 238GW v‹W ïUªjJ.
Mdhš, 2013-14« M©oš »il¤jJ v‹dnth
130GW Ä‹rhu« k£Lnk. m¥nghJ 4.5 rjåj«
v‹»w msÉ‰F Äf mâfkhd g‰wh¡Fiw Ãiy
V‰g£lJ. Ãy¡fÇia mo¥gilahf¡ bfh©l Ä‹
Ãiya§fËš bjhÊ‰rhiy brašgh£L m«r¤ij
(PLF) nk«gL¤Jtj‹ _y« ïªj¥ g‰wh¡Fiw
Ãiyikfis rkhË¡f Koí«. 2013-14« M©oš
ïªj PLF msî 65 rjåjkhf Fiwthf ïUªjJ.
ïjidnk«gL¤jnt©L«.
xG§FKiw mik¥òfË‹ T£L¢ brašghL
R ‰ W ¢ N H š x G § F K i w m i k ¥ ò f i s ¥
bghW¤jtiuÆš brašâw‹ v‹gJ f£lz
x G § F K i w m i k ¥ ò f Ë ‹ f t i y v ‹ W
fUJ»‹wd. Ä‹rhu xG§FKiw mik¥òfis¥
bghW¤jtiuÆš R‰W¢NHš ãu¢ridfŸ j§fsJ
ftiy¡FÇait mšy v‹W fUJ»‹wd.
R‰W¢NHš xG§F mik¥òfS¡F« f£lz xG§F
mik¥òfS¡F« ïilna xU xU§»izªj
mQFKiw ïU¥gJ R‰W¢NHš khR msîfŸ
eilKiw¡F V‰wjhfî« bghUshjhu ßâahf
f£L¥goahf¡ Toajhfî« bghU¤j¥ghL
cŸsjhfî«ïU¥gijcWâ¥gL¤J«.
ïj‹ bghUŸ, xU Ä‹rhu c‰g¤â ÃWtd«
khR¡f£L¥gh£oY« KjäL brŒtjhf ïU¡f
nt©L« v‹gJjh‹. ïj‰fhd bryî mâfÇ¥gJ
mDTykhdjhf ïU¡fhJ. Ä‹rhu« tH§Ftâš,
khR¡nfL V‰gL¤j¡Toa Ãiya§fS¡F khwhf,
eådkhd, khR¡nfL Fiwthf cŸs Ä‹
â£l§fS¡F, K‹ cÇik mt‰W¡fhd bryî
mâfkhf ïU¡f¡TL« v‹whY« Tl, K‹DÇik
mË¥gij cWâ¥gL¤J»w “jFâ rh®ªj
e l t o ¡ i f ” v ‹ g i j Ã U î t â š V ‰ g L «
bryîfS¡F¥bghW¥ng‰gJxUÔ®thF«.
k‰bwhU Ô®î, áwªj R‰W¢NHš brašghLfis
C¡FÉ¡F« tifÆš x£Lbkh¤j f£lz§fËš
mj‰fhd C¡f¤ bjhiffis nr®¥gjhF«.
cjhuzkhf, ÓdhÉš xU fÅrkhd Ãâ Ä‹
Ãiya§fËÈUªJ btËnaW« thí¡fË‹
msîfis¢ rh®ªJŸs ÃiyÆš, mj‰nf‰w xU
f£lz V‰ghL m§nf bfh©Ltu¥g£lJ. mij¤

ÓdhÉÈUªJ xU go¥ãid
Ãy¡fÇia vÇ¥gj‹ mo¥gilÆyhd Ä‹rhu
c ‰ g ¤ â Ã i y a § f Ÿ b g Ç a m s É ‰ F
ts®¢áailtj‹ jh¡f§fŸ, bghUshjhu
ÉisîfŸ F¿¤j ftiyaË¡F« c©ikfŸ gy
ÓdhÉ‹ mDgt¤âÈUªJ »il¡»‹wd.
ÓdhÉ‹ Ãy¡fÇ mo¥gilÆyhd Ä‹c‰g¤â,
ïªâahitÉl »£l¤j£l 5 kl§F mâf«. ïªj
ÃiyÆš, m§F Äf¥bgÇa ghâ¥òfËš x‹whf
fh‰W khR v‹gJ cUth»íŸsJ. mJ k¡fË‹
c l š e y ¤ â š f L i k a h d g h â ¥ ò f i s
V‰gL¤âíŸsJ.
ÓdhÉ‹ fh‰W khR F¿¤J m©ikÆš
nk‰bfhŸs¥g£l MŒîfŸ, bkh¤j khR¡nfL
bghUŸfËš 64 rjåj¤â‰F nkš, mnjnghš
JfŸ bghUŸ 2.5 msÉš 60 rjåj¤â‰F nkš
Ãy¡fÇ mo¥gilÆyhd bjhÊ‰rhiyfshY«
Ä‹rhu Ãiya§fshY«jh‹ V‰gL»‹wd vd
bjÇÉ¡»‹wd.
j©Ù® ga‹ghL
vL¡f¥gL« Ú®
ga‹gL¤j¥gL« Ú®
2012
0 5 10 15 20 25
20172022
5.3
2423.223.3
4.129
(ãšÈa‹ fd Û£l®)
Mjhu«:
gRik kâ¥Õ£L MŒî¤ â£l«, 2014
2012
0 500 1,000 1,500
20172022
5.3
1,017
738
540
4.129
Ãy¡fÇ¢ rh«gš msî
Ä‹rhu c‰g¤â¡F¤ njit¥gL«
bkh¤j Ãy¡fÇ
rh«gš c‰g¤â
(ÄšÈa‹ l‹)
Mjhu«: â£l¡ FGÉ‹ Ãy¡fÇ
elto¡if¥ ãÇî, 2012-17
0
PM
S02
N0X
5 10 15
2011-12
2021-22
gš»¥ bgUF« khR¡ nfL
ï¤Jiwahš V‰gL« khR¡nfL msî
Mjhu«:
gRik kâ¥Õ£L MŒî¤ â£l«, 2014
(ÄšÈa‹ l‹)
b j h l ® ª J k h R ¡ f £ L ¥ g h L m â f h u
mik¥òfS«, Ä‹rhu c‰g¤â mâfhu
mik¥òfS« bjhl®¢áahf, ïiza¤js«
_y« f©fhÂ¡»w V‰ghLfis¢ brŒJŸsd.
mj‹_y«, ÉâfŸ Kiwahf¥ ã‹g‰w¥gLtJ
cWâ¥gL¤j¥g£LŸsJ.
R‰W¢NHš mDkâfŸ
Äf¢ áwªj bjhÊšE£g§fË‹ mo¥gilÆš
R‰W¢NHš mDkâfŸ tH§f¥gl nt©L«.
nkY«, Ãy¡fÇia mo¥gilahf¡ bfh©l
â£l§fshš mâfÇ¡f¡Toa R‰W¢NHš khR
ÉÇthd KiwÆš kâ¥ãl¥gl nt©L«.
ïj‰fhd bryî â£l¢ brynthL nr®¡f¥gl
n t © L « . m j ‹ _ y « , g š n t W k h ‰ W
V‰ghLfisx¥Õ£L¥gh®¡fnt©L«.
ïJ g‹Kf neh¡f§fis Ãiwnt‰w cjî«.
R ‰ W ¢ N H š j h ¡ f § f i s v â ® b f h Ÿ s
T L j y h d k h R ¡ f £ L ¥ g h L t r â f Ÿ
xG§FKiw mik¥òfS¡F¤ njit¥gL«.
R‰W¢NHš bryîfis rªâ¡f cjî« tifÆš
f£lzV‰ghLfis¢brŒaKoí«.
Mjhu«: ‘lî‹ ^ v®¤' 16-28 ã¥utÇ 2015

FGÉ‹ K‹ ïU¥gjhš ïJg‰¿ eh§fŸ vJî«
brhšytj‰»šiy,”v‹WT¿É£lh®.
muá‹ J‹òW¤jš
ïJ bjhl®ghf khÃy muR nk‰bfh©l xnu xU
cU¥goahd elto¡if ãyh°ó® kht£l fU¤jil
Kfh« Úâ Érhuiz¡ FG x‹iw mik¤jJjh‹.
XŒîbg‰w Úâgâ mÅjh #h jiyikÆš mªj¡ FG
mik¡f¥g£oU¡»wJ. Mdhš, ÚâÉrhuiz¡
FGÉ‹ K‹ M#uh» th¡F_y« mË¥gJ v‹gJ,
ghâ¡f¥g£nlhU¡F« mt®fsJ FL«g¤âdU¡F«
bgU« mtâahf ïU¡»wJ. mt®fŸ j§fSila
brhªj¢ bryÉš Ú©l bjhiyî gaz« brŒa
nt©oat®fshf ïU¡»wh®fŸ. cjhuzkhf,
uhkhD{ rhA& jdJ kidÉ rh®ãš th¡F_y
m¿¡if jh¡fš brŒtj‰fhf vd ïu©L Kiw 50
».Û. bjhiyî gaz« brŒa nt©oajhÆ‰W.
ghâ¡f¥g£l bg©fŸ j§fsJ th¡F_y
m ¿ ¡ i f f i s j h ¡ f š b r Œ a y h « v d
nf£L¡bfhŸS« foj§fis Úâ Érhuiz¡ FG
2015 kh®¢ 3 m‹W mD¥ãaJ. Mdhš, mJjh‹
th¡F_y§fis¤ jh¡fš brŒtj‰fhd filá
ehŸ.ghâ¡f¥g£lt®fŸbkh¤j«134ng®.
mt®fËš 51 ng® k£Lnk th¡F_y m¿¡iffis
jh¡fš brŒjd®. mt®fËY« bgU«ghnyh®
ãyh°óÇš ïa§» tU« tÂf neh¡fk‰w
mik¥gh»a br‹l® ~gh® nrháaš #°O° (r_f
Úâ ika«) mË¤j tÊfh£lšfŸ »il¤j ãwFjh‹
j§fsJ m¿¡iffis jh¡fš brŒa KoªjJ.
“ g h â ¡ f ¥ g £ l t ® f Ë ‹ t h ¡ F _ y § f i s ¥
bgWtj‰F murh§f« vªj Ka‰áí« vL¡fÉšiy.
gy eh£fËš mj‰fhd mYtyf miw _ona
»lªjJ,” v‹W TW»wh® ïªj ika¤â‹ jiyik¥
bghW¥ãš ïU¡F« fha¤Ç Rk‹ eu§. ïªj
á¡fšfis nkY« mâfÇ¥gij¥ nghy Érhuiz¡
FG j‹ K‹ th¡F_y« mË¡f tªjt®fis kh®¢
27« njâÆÈUªJ FW¡F Érhuiz brŒa¤
bjhl§»É£lJ.
Kfh«fŸ elªj eh£fŸ, fU¤jil mWit
á»¢irfŸ v¥go el¤j¥g£ld v‹gij mªj
th¡F_y§fŸ bjh£L¡ fh£L»‹wd. xU bg©
jdJ th¡F_y¤âš, xU fh»j¤âš jdJ f£il
Éuš nuif gâ¡f¥g£lJ v‹W«, Mdhš mâš
v‹d vGj¥g£oU¡»wJ v‹gJ j‹Ål« thá¤J¡
fh£l¥glÉšiy v‹W« F¿¥ã£oU¡»wh®. KfhÄš
ïwªJnghd xU bg©Â‹ fzt® jdJ th¡F_y
m¿¡ifÆš, jh‹ gy Kiw nf£lãwF« kidÉÆ‹
ãz¡TW MŒt¿¡if j‹Ål« ju¥glÉšiy
v‹W bjÇÉ¤âU¡»wh®. Kfh« elªj ïl¤â‰F
mWit á»¢ir kU¤Jt® khiy 3 kÂ¡F¤jh‹
tªjh®. mjdhš, xnu ehËš 83 bg©fS¡F
fU¤jil mWit á»¢ir brŒtj‰fhd cÇa neu«
ï š y h k š n g h Œ É £ l J v ‹ W « m t ®
F¿¥ã£oU¡»wh®.
xU g¡f« Úâ Érhuiz¡ FG jdJ Érhuizia
e l ¤ â ¡ b f h © o U ¡ f , ï ‹ b d h U g ¡ f «
fhtšJiwÆdU« mªj¥ bg©fË‹ kuz«
bjhl®ghf gâî brŒa¥g£l Kjš jftš
m¿¡iffË‹ mo¥gilÆš Érhuiz el¤â
tU»‹wd®. “khÃy muR« jdJ g§»‰F JiwthÇ
Érhuiz x‹iw el¤j MizÆ£LŸsJ. Mdhš,
mJ ghug£rkhdjhfnt ïU¡»wJ. Vbd‹whš,
JiwthÇ Érhuiz¡ FGÉ‹ cW¥ãd®fŸ
midtU« Rfhjhu¤Jiw rh®ªjt®fshfnt
cŸsd®,” v‹W TW»wh®. k‰bwhU tÂf
neh¡f‰w mik¥gh»a #‹ °t°âah rAhnah¡
mik¥ig¢nr®ªjnahnfZb#Æ‹.
“ïjdhšjh‹ eh§fŸ #dtÇ khj¤âÈUªnj
kU¤Jtkid rh®ªj Érhuiz x‹W el¤j¥gl
nt©L« v‹W nfhÇ tU»nwh«,” v‹W« mt®
TW»wh®. kU¤Jtkid Érhuiz v‹gJ xU
jlaÉaš tšYe®, xU bjh‰WnehŒ tšYe®, xU
kfË® cl‰TW tšYe®, xU e¢R kUªJfŸ tšYe®,
xU E©QÆ® tšYe®, xU bghJ Rfhjhu tšYe®,
t£lhu r_f¢ brašgh£lhs®fŸ cŸË£nlh®
ïU¥gh®fŸ. m¤jifa xU FG ghug£rk‰wjhf¢
brašgL« v‹W fUj¥gL»wJ. “Mdhš, m¤jifa
xU FGit mik¡f khÃy muR jahuhf ïšiy,”
v‹WnahnfZb#Æ‹TW»wh®.
ï ª j ¥ ã u ¢ r i d Æ š Ú â k ‹ w § f S «
jiyÆ£LŸsd. r¤â°f® ca®Úâk‹w« jhdhf
K‹tªJ ïªj¥ ãu¢ridia vL¤J¡bfh©L,
khÃy muR m¿¡if¤ jh¡fš brŒa nt©L« v‹W
MizÆ£LŸsJ. âšÈia¢ nr®ªj kÅj
cÇikfŸ r£l¡ T£lik¥ò jh¡fš brŒj xU bghJ
e y k D c ¢ r Ú â k ‹ w ¤ â ‹ K o î ¡ f h f ¡
fh¤âU¡»wJ. ïªj¥ ãu¢ridÆš v›Éj K‹
jahÇ¥òlD« ïšiy v‹W khÃy muir
c¢rÚâk‹w«kh®¢21m‹WfLikahfÉk®á¤jJ.
Mjhu«: lî‹ L v®¤, 16-30 V¥uš 2015
....g¡f« 6‹ bjhl®¢á

nj®jš T£l§fshf fUj¥gL«. ïªj Éra¤âš muáaš f£áfŸ k‰W«
nt£ghsÇilna vªjbthU ntWghL« gh®¡f¥gl¡TlhJ.
« vªjbthU f£ánah (m) nt£ghsnuh C®ty¤â‰F V‰ghL brŒtj‰F K‹
neu« , ïl«, C®ty« bjhl§F« ïl«, nghF« tÊ cŸË£litfis Koî
brŒjãwF cÇa mâfhÇÆlÄUªJ K‹ mDkâ bgw nt©L«. K‹dnu
jilbrŒa¥g£l gFâfŸ ïU¥ã‹, mj‰F f£L¥g£L C®ty¤ij el¤j
nt©L«.
nj®jš ehŸ k‰W« th¡F¥gâî ika«
« th¡F¢rhtoÆÈUªJ ika¤âÈUªJ 100
Û£l® bjhiyî tiu vªj nt£ghsU« nj®jš
mYtyf« mik¡f¡TlhJ.
« nj®jš mYtyf¤âš Rtbuh£ofŸ,
bfhofŸ, á‹d§fŸ mšyJ ntW vªj
ã u ¢ r h u r h j d § f i s í « g h ® i t ¡ F
i t ¡ f ¡ T l h J . n k Y « T £ l § f i s
mDkâ¡f¡TlhJ, czî¥ bghU£fisí«
tH§f¡TlhJ.
« th¡fhs®fS¡F tH§f¥gL« milahs¢Ó£L, btŸis ng¥gÇš ïU¡f
nt©L«. nt£ghs®fŸ bga® , á‹d« ïU¡f¡ TlhJ. th¡fhs®
g£oaÈš cŸsthW th¡fhsÇ‹ bga®, mtÇ‹ jªij(m) fzt® bga®,
th®Lv©,th¡Fikav©, tÇir v©k£L«vGj¥g£oU¡f nt©L«.
« nj®jš r£l¥go th¡F¢rhtoÆÈUªJ 100 Û£l® bjhiyÉ‰FŸ ãu¢rhu«
brŒtJ F‰wkhF«. m›thW brŒgt®, thu©£ ïšyhkš fhtš Jiwahš
ifJbrŒa¥g£L cÇa r£l¥ãÇÉ‹ Ñœj©o¡f¥glyh«.
« th¡fhs®fis¤ jÉu, vªj xU egU« th¡F¥gâî ika
mâfhÇÆlÄUªJ cÇa mDkâ¢Ó£L ïšyhkš th¡F¢rhtoÆš
EiHa¡TlhJ.
muR ïaªâu« jtwhf¥ ga‹gL¤j¥gLjš
« muR CÊa®fŸ nj®jÈ‹nghJ eLÃiyikíl‹ brašgl nt©L«.
jtW«g£r¤âš mt®ÛJ nj®jš el¤ij mYty® xG§F elto¡if
vL¥gh®.
« mik¢r®fË‹ nj®jš R‰W¥ gaz¤ânyh, mtuJ Ãfœ¢áfËnyh muR
CÊa®fŸ mik¢r®fS¡F¤ Jizahf br‹WfyªJ bfhŸs¡TlhJ.

bghJ ÉâfŸ
« muáaš f£áÆd®, nt£ghs®fŸ, M»nah®
neuoahfnth, kiwKfkhfnth rhâ, kj, ïd
cz®îfisnah, V‰fdnt eilKiwÆš cŸs
ãu¢ridfisnah ö©L« brašfËš
<Lgl¡TlhJ.
« m u á a š f £ á f Ë ‹ b f h Ÿ i f f i s í «
b r a š g h L f i s í « É k ® r d « b r Œ í «
elto¡ifÆš <Lgl¡TlhJ.
« th¡fhs®fS¡F gz« bfhL¤jš, m‹gË¥ò
bfhL¤jš, thfd§fŸ V‰ghL brŒjš,
th¡FWâfŸ _y« Miria¤ ö©Ljš
cŸË£l nj®jš ÉâKiwfS¡F vâuhd CHš elto¡iffËš muáaš
f£áÆd®,nt£ghs®fŸ <Lgl¡TlhJ.
« cÇa mâfhu¤Jt¤âlÄUªJ njitahd mDkâ ïšyhkš vªj f£ánah
(m) nt£ghsnuh xÈbgU¡»fis ga‹gL¤j¡TlhJ. nkY« mDkâ
ïUªjhY« fhiy 6 kÂÆÈUªJ ïuî 10 kÂ tiu k£Lnk ga‹gL¤j
nt©L«.
« ngh£oÆL« nt£ghs®fŸ ahU« ÉâfËš Tw¥g£LŸs bjhif¡F nkš
nj®jš bryî brŒa¡TlhJ. âdªnjhW«
b r Œ í « b r y î f S ¡ f h d f z ¡ F f i s
mj‰FÇa got¤âšguhkÇ¡f nt©L«.
T£l§fŸ k‰W« C®ty§fŸ
«vªjbthU f£ánah (m) nt£ghsnuh jh« el¤j
cŸs T£l§fŸ g‰¿a jftšfis ehŸ, neu«
c£gl cŸq® fhtš Ãiya¤ânyh, ãw
r«gªj¥g£l mâfhÇfËlnkh bjÇÉ¡f
nt©L«.
« r h j h u z k h f n j ® j È ‹ n g h J
xU§»iz¡f¥gL« mid¤J T£l§fS«

k¤âa, khÃy mâfhu¤âš cŸs f£áfŸ
« k¤âa, khÃy mâfhu¤âš cŸs muáaš f£áfŸ muR mYtyf§fis
nj®jš ãu¢rhu¤â‰F ga‹gL¤j¡TlhJ.
« mik¢r®fŸ j§fsJ mYtyf¥ gÂfSl‹ nr®¤J nj®jš
ntiyfisí« brŒa¡TlhJ
« muR thfd§fŸ , ãw bghJ ngh¡Ftu¤J rhjd§fŸ, muR Ékhd§fŸ
M»at‰iwmâfhu¤ij¥ ga‹gL¤â nj®jY¡F¥ ga‹gL¤j¡ TlhJ.
« brŒâ¤jhŸfŸ k‰W« ïju jftš bjhl®ò rhjd§fËš muR Ãâia
jtwhf ga‹gL¤â nj®jš És«gu§fŸ brŒa¡TlhJ.
« nj®jš neu¤âš mik¢r®fnsh, mâfhÇfnsh j§fS¡F
tH§f¥g£LŸs Ãâianah, rYiffisnah ga‹gl¤j¡TlhJ. rhiyfŸ
mik¤jš , FoÚ® tH§Fjš ngh‹w òâa â£l§fis m¿É¡f¡TlhJ,
òâamuR gÂÃakd§fŸ brŒa¡TlhJ.
« òâa gÂfS¡fhd x¥gªj bl©l®fŸ tH§f¥gl¡TlhJ.
nj®ªbjL¡f¥g£l ãuâÃâfË‹ gjÉ¡fhy«
« cŸsh£á¡F brhªjkhd muR f£ol§fŸ, mYtyf§fis muáaš
f£áfË‹ ãuâÃâfŸ ga‹gL¤j¡TlhJ.
« Cuh£á k‰W«efuh£á fî‹áš T£l§fŸel¤j¡TlhJ.
« gjÉÆš cŸs cŸsh£á ãuâÃâfŸ j§fS¡F tH§f¥g£LŸs muR
thfd§fis cldoahfkht£lmâfhÇÆl« x¥gil¡f nt©L«.
nj®jš gh®itahs®fŸ
« khÃy nj®jš Miza¤jhš ÃaÄ¡f¥g£LŸs nj®jš gh®itahs®fËl«
nt£ghs®fnsh mšyJ mt®fsJ V#©Lfnsh nj®jš r«gªjkhd
ÉâKiwÛwšfŸ F¿¤Jòfh®bjÇÉ¡fyh«.
« nj®jš ÉâKiw ÛwšfŸ eilbg‰whš khÃy k‰W« kht£l nj®jš
mâfhÇ , th¡F¥ gâî ika mâfhÇ mšyJ fhtšJiw mâfhÇahš cÇa
r£l¤â‹goj©o¡f¥glyh«.

btËpL
v©.
bjh.ng.044-22353503, bjh.efš. 22355905,
Ä‹mŠrš : humanrightsadvocacyandresearch@gmail.com
ïizajs« : www.humanrightsfoundation.org.in
54, vš.o.Í. nuhL, á‹dkiy, irjh¥ng£il, br‹id - 600 015. ïªâah
For Private Circulation Only
jÄHf Cuh£á murh§f¥ bg© jiyt®fË‹ T£lik¥ã‹ rh®ãš
kÅj cÇik nk«ghL k‰W« MuhŒ¢á mik¥ghš (HRF)
btËÆl¥g£l fU¤J rhjd«

Voices of Panchayat Presidents - Newsletter - Issue No.34

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Voices of Panchayat Presidents - Newsletter - Issue No.34