Dit is de derde diapresentatie in een reeks van vijf die deel uitmaken van een Amarant-cursusreeks over de Vikingen.

1. “Verlos ons, Heer van de furie van de Noormannen!”

2. • Studeerde archeologie aan de
K.U. Leuven
• Docent en opleidingshoofd in
de lerarenopleiding van
MAD-faculty, hogeschool
voor de kunsten, Limburg
• Leerkracht cultuurvakken in
het CVO Leuven
• Amarantdocent sinds 2002
• Auteur van jeugdthrillers
www.erwinclaes.com

3. Dat kan! U hoeft enkel te surfen naar:
slideshare.net
 gebruik zoektermen:
erwinclaes7, Vikingen, Amarant

4. Vikingen
1. Inleiding
2. Historische
Situering
3. Maatschappij
4. Religie
5. Materiële
Cultuur

5. 3.1 Politieke organisatie
3.2 Economie
3.2.1 Landbouw
3.2.2 Handel
3.2.2.1 Hoe verliep de middeleeuwse handel?
3.2.2.2 Handelsroutes
3.2.2.3 Handelscentra
3.2.2.4 Geldeconomie
3.2.2.5 Handelswaar
3.3 Verhouding man-vrouw

6. Althing: volksvergadering  belangrijkste politieke
orgaan in de vroege Vikingperiode
Hierin zetelen afgevaardigden van zowel het lokale als
het meer regionale niveau
Vertegenwoordigde de maatschappelijk groep van
beroepskrijgers, vrije boeren en gespecialiseerde
ambachtslui  BONDI
In de vroege Vikingperiode hadden zij veel inspraak in
het politiek leven via hun deelname aan dit soort van
volksvergaderingen.

9. was verantwoordelijk voor
het uitvaardigen van wetten
was verantwoordelijk voor
het aanstellen van een
koning of hoofdman die
gekozen werd uit de leden
van de leidende elite.
diende ook als een soort
rechtbank, waar de
beklaagde zichzelf moest
verdedigen tegenover de
vergadering.

11. had zowel politieke als
religieuze macht.
moest de veiligheid,
welvaart en eer van hun
volk waarborgen
moest verantwoording
afleggen aan de
volksvergadering, het
Althing

12. Relatief democratische
samenleving verdwijnt
ten voordele van een
meer gecentraliseerd
koningschap
Op het einde van de
Vikingtijd houdt het
Athing-systeem enkel
stand in de meer
afgelegen noordelijke
kolonies

14. Het gros van de
bevolking leidde een
bestaan als zelfvoor-zienende
landbouwer.

15. 3.2.2.1 Hoe verliep de
middeleeuwse handel?
3.2.2.2 Handelsroutes
3.2.2.3 Handelscentra
3.2.2.4 Geldeconomie
3.2.2.5 Handelswaar

16. Scandinavische
handelaren onderhielden
levendige
handelscontacten met
Karolingisch Europa en
ver daarbuiten
Op die manier wisten de
Vikingen maar al te goed
wat de belangrijke
handelscentra waren

17. Allereerst moest een koopman een voorraad aanleggen
(door zelf in te kopen of producten te maken)
Vervolgens verplaatste een koopman zich naar een
andere markt waar hij (een deel van) zijn voorraad
verkocht en lokale producten weer inkocht
Dit proces herhaalde zich tot de koopman zijn
oorspronkelijke voorraad had uitverkocht en hij enkel
nog aangekochte goederen in zijn bezit had.

19. Dit systeem van rondreizende kooplui bood als grote
voordeel dat bepaalde ambachtslui zich konden
specialiseren en een voorraad opbouwen.
Op die manier evolueerde de marktplaatsen tot
knooppunten in de handelswegen, waaruit
nederzettingen konden groeien.

20. Een koopman begeleidde
zijn handelswaar altijd
zelf. Er bestond in deze
periode nog geen
gespecialiseerde
transporteurs.
Daarom sloten kooplui
vaak een akkoord met
elkaar om te samen de
koopwaar te vervoeren
(en beschermen!).

21. Om de handel te
vergemakkelijken werd met
afgesproken eenheden
gewerkt:
standaard vaten (cfr onze
containers)
Standaard kisten.
Deze kisten werden vaak
hergebruikt.
In Haithabu werden ze zelfs
gerecycleerd tot sarcofagen
voor de begraving.

22. De belangrijkste
handelsroutes liepen
over de oude Romeinse
wegen en de zeer goed
bevaarbare waterlopen.
In de ons omliggende
landen zijn verschillende
platbodems
teruggevonden die in
deze tijd gebruikt
werden.

25. In het Frankische gebied ging het vooral om stedelijke
centra die letterlijk waren gebouwd op het puin en uit het
puin van de oude Romeinse nederzettingen.
Ook kloosters vormden belangrijke economische spelers
omwille van de door hen beheerde landerijen.
Daarnaast waren er ook nieuwgebouwde
handelsnederzettingen als Haithabu en Dorestad
vaak begonnen die als niet meer dan een tijdelijke
marktplaats met een verzameling tenten.
Na verloop van tijd evolueerde de tijdelijke marktplaats naar
een permanente marktplaats met hutten en voorraadschuren.

29. regering van Karel de Grote
zorgt voor een langdurige
periode van vrede en
stabiliteit die een
belangrijke stimulans was
voor de handel.
Karolingische Denarius
Wegens een gebrek aan
goud was de Denarius in
zilver
Wordt ook in Scandinavië
gebruikt

30. De waarde van de munten
werd uitgedrukt in hun
gewicht.
alle handelaren  een kleine
balans met gewichtjes om de
munten te kunnen wegen
Grote bedragen werden in
Denarii uitbetaald
kleine bedragen  hakzilver:
juwelen of munten waar een
stuk van wordt afgehakt.

32.  De Viking-handelaren waren vooral geïnteresseerd in:
Duur importglas
Frankische fibula en andere sieraden
Kostbare Frankische keramiek (bvb: Tatinger-kannen)
Frankische klingen:
De Scandinavische gebieden hadden een chronisch gebrek aan goede
kwaliteit ijzerertsen.
ijzer-roer  moeras-ijzer, dat veel onzuiverheden bevat.
Tekenend hierbij is hoe tot in de volle middeleeuwen verteld werd dat
Scandinavische ridders na een zwaar duel of veldslag hun zwaarden
met de voet moesten rechtbuigen.
opmerkelijk: De waarde van de voorwerpen werd zowel door de pure
materiële waarde bepaald als door de artistieke waarde.

34. Mannen en vrouwen
hadden in de Vikingwereld
een duidelijk
onderscheidde sociale rol:
Mannen bewerkten het
land, visten, vochten en
dreven handel
vrouwen zijn meer aan het
huis gebonden, wat geen
eenvoudige opgave was.
Alles moet zelf gemaakt
worden.

35. De sociale rolverdeling
lijkt ook archeologisch
bevestigd te worden:
Mannen krijgen
traditioneel wapens mee
als grafgift
Vrouwen kregen als
grafgift juwelen,
spinklosjes, naalden, …

36. Huwelijken traditioneel geregeld d.m.v.
onderhandelingen tussen de kandidaat-bruidegom en
de vader van de bruid
Toch had het meisje in kwestie weldegelijk inspraak in
de keuze van haar echtgenoot
Opvallend:
huwelijk werd beschouwd als een overeenkomst tussen
gelijken
Bvb: beide partners brengen een bruidschat in, die altijd
hun bezit bleef, ook na een eventuele scheiding

37. Vrouwen hadden in tegenstelling tot mannen geen
inspraak in het politieke leven
Vrouwen waren wel heer en meester over het
huishouden dat ook de boerderij omvatte
Ze oefende dan grote autoriteit uit over de slaven en
eventuele horigen
Die positie versterkte nog met de langdurige
afwezigheid van de mannen die op strooptocht gingen

38. De Ijslandse saga’s lijken
er ook op te wijzen dat
vrouwen zich erg
bekommerden om de
goede naam van de
familie
Vaak zetten ze hun
echtgenoten er toe aan
om wraak te nemen voor
bepaalde eer-kwesties.

39. geen bewijs dat vrouwen
ook meevochten in
tijden van oorlog, zoals
dit bijvoorbeeld bij de
Kelten wel gebeurde.