Presentatie 'Van droom naar werkelijkheid … als doen de kern wordt van je politiserende praktijk' van Bart Van Bouchaute. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Als sociaal-cultureel werker geef je dagelijks vorm aan een inclusieve, democratische, solidaire en duurzame samenleving. De ene brengt mensen samen, de andere bouwt stevige beleidsdossiers op. Nog anderen zoeken naar alternatieven en brengen ze in de paktijk. Op die manier voorafbeelden ze een nieuwe werkelijkheid. Met concrete praktijken in de bestaande samenleving tonen ze dat een andere samenleving wel degelijk mogelijk is.
Bart Van Bouchaute dompelt je bij de start van deze sessie onder in de kern van prefiguratieve praktijken. Ze zijn een krachtige manier om te politiseren.
Bart Van Bouchaute studeerde sociaal werk (IPSOC) en politieke wetenschappen (UGent). Hij is lector en onderzoeker aan de opleiding sociaal werk van de Arteveldehogeschool. In onderzoek, vorming en publicaties heeft hij een bijzondere interesse voor (de)politisering in het middenveld en voor praktijken van politisering in en van het sociaal werk. Hij schreef mee aan het inleidend hoofdstuk en het handelingskader in het boek Publiek gaan dat Socius in 2022 bij Garant uitgaf.
Presentatie 'Politiserend werken' van Nele Vanderhulst. Socius Trefdag 'Alle Politiek' 16 november 2023.
Als sociaal-cultureel werker word je dagelijks geconfronteerd met ongelijkheden en uitsluitingsmechanismen in de samenleving. Bepaalde kwesties wil je graag publiek maken, wil je graag aankaarten bij zowel beleidsmakers als de brede samenleving. Welke overwegingen maak je het best bij het ontwikkelen van een politiserende praktijk? Welke verschillende mogelijkheden heb je überhaupt als sociaal-cultureel werker?
Nele Vanderhulst werkt als stafmedewerker bij Socius, Steunpunt sociaal-cultureel werk vzw. Ze verdiept zich in politiserend werken en burgerinitiatieven. Ze startte haar loopbaan in het jeugdwerk bij Kazou vzw. Na een job als organisatieadviseur bij de Christelijke Mutualiteit koos ze in 2019 opnieuw voor het sociaal-cultureel werk.
Presentatie van Bart Van Bouchaut op de Socius Trefdag 2013 'Iedereen politiek!'.
Wat is de politiserende rol van het middenveld vandaag? Hoe krijgt die vorm in onze 'participatiesamenleving'? In deze lezing bespreekt Bart Van Bouchaute de (de)politisering van, in en door het middenveld. Als organisaties in het middenveld zich opstellen als betrokken ondersteuners van mensen die zich doorheen praktijken van burgerschap tot politieke subjecten ontwikkelen, dan ligt de weg open naar een politiserend middenveld in een vitale democratie.
Bart Van Bouchaute is sociaal werker en politicoloog. Hij doceert politicologie, sociale bewegingen en globalisering in de opleiding sociaal werk van de Arteveldehogeschool. Daarnaast is Van Bouchaute verbonden aan het Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES) van de Universiteit Antwerpen.
Hoe maatschappelijk verzet noodzakelijk wordt gemaakt.
Als de overheid de legitimiteit van een gefundeerde afwijkende mening niet (h)erkent en zich verschuilt achter wet en regelgeving, roept de overheid haar eigen verzet op.
Naar aanleiding van het advies van de Commissie Voltooid Leven - Commissie Schnabel.
Presentatie 'Politiserend werken' van Nele Vanderhulst. Socius Trefdag 'Alle Politiek' 16 november 2023.
Als sociaal-cultureel werker word je dagelijks geconfronteerd met ongelijkheden en uitsluitingsmechanismen in de samenleving. Bepaalde kwesties wil je graag publiek maken, wil je graag aankaarten bij zowel beleidsmakers als de brede samenleving. Welke overwegingen maak je het best bij het ontwikkelen van een politiserende praktijk? Welke verschillende mogelijkheden heb je überhaupt als sociaal-cultureel werker?
Nele Vanderhulst werkt als stafmedewerker bij Socius, Steunpunt sociaal-cultureel werk vzw. Ze verdiept zich in politiserend werken en burgerinitiatieven. Ze startte haar loopbaan in het jeugdwerk bij Kazou vzw. Na een job als organisatieadviseur bij de Christelijke Mutualiteit koos ze in 2019 opnieuw voor het sociaal-cultureel werk.
Presentatie van Bart Van Bouchaut op de Socius Trefdag 2013 'Iedereen politiek!'.
Wat is de politiserende rol van het middenveld vandaag? Hoe krijgt die vorm in onze 'participatiesamenleving'? In deze lezing bespreekt Bart Van Bouchaute de (de)politisering van, in en door het middenveld. Als organisaties in het middenveld zich opstellen als betrokken ondersteuners van mensen die zich doorheen praktijken van burgerschap tot politieke subjecten ontwikkelen, dan ligt de weg open naar een politiserend middenveld in een vitale democratie.
Bart Van Bouchaute is sociaal werker en politicoloog. Hij doceert politicologie, sociale bewegingen en globalisering in de opleiding sociaal werk van de Arteveldehogeschool. Daarnaast is Van Bouchaute verbonden aan het Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES) van de Universiteit Antwerpen.
Hoe maatschappelijk verzet noodzakelijk wordt gemaakt.
Als de overheid de legitimiteit van een gefundeerde afwijkende mening niet (h)erkent en zich verschuilt achter wet en regelgeving, roept de overheid haar eigen verzet op.
Naar aanleiding van het advies van de Commissie Voltooid Leven - Commissie Schnabel.
Presentatie van Gie Van den Eeckhaut tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014).
Innoverende sociaal-culturele praktijken gedijen beter als de overheid een context kan bieden die rekening houdt met de typische eigen-aardigheid van innovatieprocessen. Hoe zou een overheidsbeleid gericht op het ondersteunen van innoverende sociaal-culturele praktijken er kunnen uitzien? Dat is een vraagstuk waarover we ons met een veertigtal mensen binnen en buiten de sector van het sociaal-cultureel werk gebogen hebben. De vragen en kwesties die in volgende jaren op tafel liggen, worden in deze presentatie door Gie Van den Eeckhaut op een rijtje gezet, in de hoop dat ze de dialoog tussen werkers, organisaties én overheid kunnen voeden.
Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.
'Alternatieve praktijken en theorieën van de democratie' - presentatie van Marianne Maeckelbergh tijdens de Socius Trefdag 'Alles politiek' van 16 november 2023.
Wat kunnen sociale bewegingen ons leren over de aard van democratie? In deze lezing onderzoekt Marianne Maeckelbergh hoe een analyse van de praktijk van wereldwijde sociale bewegingen licht kan werpen op kernprincipes van de democratie zoals participatie, gelijkheid en vrijheid. Ze neemt historische bewegingen (jaren 1960, alter-globalisering, Occupy) als vertrekpunt voor een analyse van hoe bewegingspraktijken nieuwe manieren kunnen inspireren om na te denken over de rol van conflict en diversiteit in zowel organisatorische besluitvorming als in democratische processen in het algemeen.
Marianne Maeckelbergh is hoogleraar politieke antropologie aan de Universiteit Gent. Haar onderzoek gaat over hoe de alledaagse politieke praktijken van mensen de manier waarop we democratie begrijpen vormgeven en transformeren. Ze is de auteur van The Will of the Many: How the Alterglobalisation Movement is Changing the Face of Democracy en coproducent van de globaluprisings.org filmreeks. Ze is hoofdonderzoeker van het project Property and Democratic Citizenship dat wordt gefinancierd door de European Research en waarin wordt onderzocht hoe eigendomsregimes ervaringen van burgerschap structureren.
De uitdagingen van het lokaal cultuurbeleid in een veranderende samenlevingAvansa Kempen
Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.
Welkom in de doe-democratie! (naar een communicatieve en co-producerende over...Onno de Vries
Bewoners ondernemen steeds vaker zelf initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren. Overheden en ook woningcorporaties en andere professionals moeten aan deze ontwikkeling wennen, maar gaan er steeds meer de kans van inzien. Toch zijn we er nog niet. Overheden zoeken met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven naar nieuwe verhoudingen. En herverdelen voortdurend taken en verantwoordelijkheden. Ondertussen gaan de bewoners door met bijvoorbeeld het oprichten van energiecoöperaties, het beheren en verbeteren van voorzieningen als zorgcentra en zwembaden en het onderhouden van het groen in de wijk.
“Wat is de waarde en betekenis van sociaal-cultureel volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven voor onze samenleving?”
Die vraag legde Socius voor aan sociale wetenschappers. Lode Vermeersch (KULeuven), Anke De Malsche (UA), Hanka Otte (UA), Pascal Gielen (UA) en Stijn Oosterlynck (UA) gingen er samen mee aan de slag.
De onderzoekers verzamelden heel wat informatie bij sociaal-cultureel volwassenenorganisaties, burgerinitiatieven, andere middenveldspelers, overheden en marktspelers. Ze brachten contacten van volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven met andere middenveldspelers, overheden en marktspelers in kaart en onderzochten hoe via zo’n contacten waarde en betekenis aan het civiel sociaal-cultureel actorschap wordt toegeschreven.
Deze presentatie vat de belangrijkste resultaten van het onderzoek samen en maakte deel uit van de rapportvoorstelling op 31 augustus 2023.
Bas Heijne. Staat van Nederland en de bibliotheek als 'buitenveld'Hans van Duijnhoven
In Staat van Nederland houdt Bas Heijne een pleidooi voor plekken waar gedebatteerd kan worden over wat ons scheidt én bindt. Tom Kniesmeijer deed op 7-2 een oproep voor een 'Buitenveld',: ' Waar iedereen uit de eigen cirkel treedt en de ander ontmoet op neutraal terrein'. Zo'n plek zou de openbare bibliotheek kunnen zijn.
Deze avond stonden centraal boeken van Kees Boele, Dani Rodrik en ene nog te verschijnen boek van Mariana Mazzucato. Verder werd naar talloos andere boeken verwezen.
Michael Merry & Geert Driessen (2018) Sargasso Waarom de elites houden van bu...Driessen Research
Merry, M., & Driessen, G. (2018). Waarom de elites houden van burgerschap. Sargasso, 11 januari 2018. Retrieved from http://sargasso.nl/waarom-de-elites-houden-van-burgerschap/
Ook in 2024 organiseert Socius een leerreis voor internationale uitwisseling tussen sociaal-culturele praktijken. Van 14 tot en met 17 oktober trekken we naar Berlijn op zoek naar kruispuntpraktijken die diversiteit vanuit intersectionaliteit (of kruispuntdenken) benaderen.
Tijdens het infomoment van 6 mei 2024 namen we je mee in het thema en het opzet van deze leerreis.
Presentatie 'Politiek communicatie voor sociaal-culturele professionals' van Reinout Van Zandycke. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
n een praktische keynote zal Reinout Van Zandycke enkele van de meest effectieve technieken uit de psychologie delen om je communicatie, marketing en sales snel efficiënter te maken. Het gaat om eenvoudige trucjes die een groot verschil kunnen betekenen in je communicatie. Als ondernemer, auteur en docent in nudging en neuromarketing verzamelde Reinout al meer dan 1000 wetenschappelijk onderbouwde cases. Verwacht je dus aan een luchtige presentatie met veel inspirerende voorbeelden om er onmiddellijk zelf mee aan de slag te gaan. Speciaal voor de Trefdag Sociaal-Cultureel werk zal Reinout ook eenmalig enkele exclusieve cases voor sociale professionals delen met o.a. ook de focus op de relatie tussen de politiek en het politieke.
Reinout Van Zandycke is zaakvoerder van Exposure, een communicatiebureau dat zich specialiseert in de psychologie van het overtuigen. Hij adviseert bedrijven, organisaties en politici in (online) overtuigen en hoe je aan de hand van gedragspsychologie meer rendement uit je communicatie kan halen. Hij is daarnaast ook nog docent nudging en auteur van drie boeken over beïnvloeding, waaronder het recent verschenen Nudging & overtuigen.
Dat laatste boek werd recent genomineerd voor Managementboek van het jaar, bij de top 50 van Nederland en België.
Presentatie van Gie Van den Eeckhaut tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014).
Innoverende sociaal-culturele praktijken gedijen beter als de overheid een context kan bieden die rekening houdt met de typische eigen-aardigheid van innovatieprocessen. Hoe zou een overheidsbeleid gericht op het ondersteunen van innoverende sociaal-culturele praktijken er kunnen uitzien? Dat is een vraagstuk waarover we ons met een veertigtal mensen binnen en buiten de sector van het sociaal-cultureel werk gebogen hebben. De vragen en kwesties die in volgende jaren op tafel liggen, worden in deze presentatie door Gie Van den Eeckhaut op een rijtje gezet, in de hoop dat ze de dialoog tussen werkers, organisaties én overheid kunnen voeden.
Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.
'Alternatieve praktijken en theorieën van de democratie' - presentatie van Marianne Maeckelbergh tijdens de Socius Trefdag 'Alles politiek' van 16 november 2023.
Wat kunnen sociale bewegingen ons leren over de aard van democratie? In deze lezing onderzoekt Marianne Maeckelbergh hoe een analyse van de praktijk van wereldwijde sociale bewegingen licht kan werpen op kernprincipes van de democratie zoals participatie, gelijkheid en vrijheid. Ze neemt historische bewegingen (jaren 1960, alter-globalisering, Occupy) als vertrekpunt voor een analyse van hoe bewegingspraktijken nieuwe manieren kunnen inspireren om na te denken over de rol van conflict en diversiteit in zowel organisatorische besluitvorming als in democratische processen in het algemeen.
Marianne Maeckelbergh is hoogleraar politieke antropologie aan de Universiteit Gent. Haar onderzoek gaat over hoe de alledaagse politieke praktijken van mensen de manier waarop we democratie begrijpen vormgeven en transformeren. Ze is de auteur van The Will of the Many: How the Alterglobalisation Movement is Changing the Face of Democracy en coproducent van de globaluprisings.org filmreeks. Ze is hoofdonderzoeker van het project Property and Democratic Citizenship dat wordt gefinancierd door de European Research en waarin wordt onderzocht hoe eigendomsregimes ervaringen van burgerschap structureren.
De uitdagingen van het lokaal cultuurbeleid in een veranderende samenlevingAvansa Kempen
Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.
Welkom in de doe-democratie! (naar een communicatieve en co-producerende over...Onno de Vries
Bewoners ondernemen steeds vaker zelf initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren. Overheden en ook woningcorporaties en andere professionals moeten aan deze ontwikkeling wennen, maar gaan er steeds meer de kans van inzien. Toch zijn we er nog niet. Overheden zoeken met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven naar nieuwe verhoudingen. En herverdelen voortdurend taken en verantwoordelijkheden. Ondertussen gaan de bewoners door met bijvoorbeeld het oprichten van energiecoöperaties, het beheren en verbeteren van voorzieningen als zorgcentra en zwembaden en het onderhouden van het groen in de wijk.
“Wat is de waarde en betekenis van sociaal-cultureel volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven voor onze samenleving?”
Die vraag legde Socius voor aan sociale wetenschappers. Lode Vermeersch (KULeuven), Anke De Malsche (UA), Hanka Otte (UA), Pascal Gielen (UA) en Stijn Oosterlynck (UA) gingen er samen mee aan de slag.
De onderzoekers verzamelden heel wat informatie bij sociaal-cultureel volwassenenorganisaties, burgerinitiatieven, andere middenveldspelers, overheden en marktspelers. Ze brachten contacten van volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven met andere middenveldspelers, overheden en marktspelers in kaart en onderzochten hoe via zo’n contacten waarde en betekenis aan het civiel sociaal-cultureel actorschap wordt toegeschreven.
Deze presentatie vat de belangrijkste resultaten van het onderzoek samen en maakte deel uit van de rapportvoorstelling op 31 augustus 2023.
Bas Heijne. Staat van Nederland en de bibliotheek als 'buitenveld'Hans van Duijnhoven
In Staat van Nederland houdt Bas Heijne een pleidooi voor plekken waar gedebatteerd kan worden over wat ons scheidt én bindt. Tom Kniesmeijer deed op 7-2 een oproep voor een 'Buitenveld',: ' Waar iedereen uit de eigen cirkel treedt en de ander ontmoet op neutraal terrein'. Zo'n plek zou de openbare bibliotheek kunnen zijn.
Deze avond stonden centraal boeken van Kees Boele, Dani Rodrik en ene nog te verschijnen boek van Mariana Mazzucato. Verder werd naar talloos andere boeken verwezen.
Michael Merry & Geert Driessen (2018) Sargasso Waarom de elites houden van bu...Driessen Research
Merry, M., & Driessen, G. (2018). Waarom de elites houden van burgerschap. Sargasso, 11 januari 2018. Retrieved from http://sargasso.nl/waarom-de-elites-houden-van-burgerschap/
Ook in 2024 organiseert Socius een leerreis voor internationale uitwisseling tussen sociaal-culturele praktijken. Van 14 tot en met 17 oktober trekken we naar Berlijn op zoek naar kruispuntpraktijken die diversiteit vanuit intersectionaliteit (of kruispuntdenken) benaderen.
Tijdens het infomoment van 6 mei 2024 namen we je mee in het thema en het opzet van deze leerreis.
Presentatie 'Politiek communicatie voor sociaal-culturele professionals' van Reinout Van Zandycke. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
n een praktische keynote zal Reinout Van Zandycke enkele van de meest effectieve technieken uit de psychologie delen om je communicatie, marketing en sales snel efficiënter te maken. Het gaat om eenvoudige trucjes die een groot verschil kunnen betekenen in je communicatie. Als ondernemer, auteur en docent in nudging en neuromarketing verzamelde Reinout al meer dan 1000 wetenschappelijk onderbouwde cases. Verwacht je dus aan een luchtige presentatie met veel inspirerende voorbeelden om er onmiddellijk zelf mee aan de slag te gaan. Speciaal voor de Trefdag Sociaal-Cultureel werk zal Reinout ook eenmalig enkele exclusieve cases voor sociale professionals delen met o.a. ook de focus op de relatie tussen de politiek en het politieke.
Reinout Van Zandycke is zaakvoerder van Exposure, een communicatiebureau dat zich specialiseert in de psychologie van het overtuigen. Hij adviseert bedrijven, organisaties en politici in (online) overtuigen en hoe je aan de hand van gedragspsychologie meer rendement uit je communicatie kan halen. Hij is daarnaast ook nog docent nudging en auteur van drie boeken over beïnvloeding, waaronder het recent verschenen Nudging & overtuigen.
Dat laatste boek werd recent genomineerd voor Managementboek van het jaar, bij de top 50 van Nederland en België.
Presentatie 'Scannen van je verenigingsdemocratie' Zita De Pauw. Trefdag Socius 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Vorm en richting geven aan je organisatie én daar vrijwilligers, leden, bestuur en professionals slim en evenwichtig in betrekken: dat is de uitdaging waar verenigingen elke dag weer voor staan.
Hoe nodig je iedereen uit om mee te praten, mee te doen, mee te kiezen en mee te beslissen? Hoe maak je inspraak en participatie ook mogelijk voor communityleden die zich los aan je organisatie willen binden? Of kort gezegd: hoe geef je verenigingsdemocratie in je organisatie vorm?
Om daarop een antwoord te voorzien, publiceerde Socius de publicatie Verenigingsdemocratie, samen doen. Tijdens deze workshop sta je stil bij de verenigingsdemocratie in je eigen organisatie aan de hand van de verenigingsscan die werd ontwikkeld. Je zoomt in op de verschillende pijlers van het model en gaat na waarop je als organisatie nog kan inzetten.
Zita De Pauw werkt als stafmedewerker verenigen en vrijwillige inzet bij Socius. Ze studeerde pedagogische wetenschappen met een master in de sociaal en culturele pedagogiek. Daarvoor was ze actief in het jeugdwerk rond het thema ‘hoe kinderen en jongeren een stem te geven bij het gemeentelijk beleid’.
Presentatie 'Bouwen op het cultureel gemeen' van Pascal Gielen. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Hoe doorbreken we een cultuur van wantrouwen? Onze argwaan tegenover medemensen, bedrijven en overheden groeit. Privatisering van overheidsdiensten, verantwoordelijkheden doorschuiven en gevoelens van machteloosheid worden als oorzaken genoemd. Remedies zoeken we in regels, contracten en procedures, verzekeringen, audits en consultancy. In goed bestuur en transparantie ook. Maar bieden ze wel echt vertrouwen? Is vertrouwen niet altijd een beetje blind?
Pascal Gielen wijst in zijn lezing op de rol die de culturele commons, of mooier in het Nederlands, het cultureel gemeen daarin speelt. Vertrouwen is een kwestie van cultuur, van gevoel en zelfs van esthetiek. Breed maatschappelijk vertrouwen begint bij het delen van kwetsbaarheden en het gemeen biedt daar de ruimte voor. Ademruimte en laboratoriumruimte. Hoe zouden een samenleving en een beleid daarop verder kunnen bouwen?
Pascal Gielen is cultuursocioloog en als hoogleraar verbonden aan ARIA/Universiteit van Antwerpen. Hij leidt het CCQO, Culture Commons Quest Office, ccqo.eu. In 2022 werd Gielen door de Vlaamse Gemeenschap aangesteld als curator van de ‘Culture Talks’ en schreef in opdracht het boek Vertrouwen – Bouwen op het cultureel gemeen.
Presentatie 'Het politiek in de politiek' van Arnaud Pinxteren. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Een zoektocht naar participatie en directe democratie is de drijfveer van veel politieke experimenten. Van lokale burgerlijsten over het Bürgerdialog in Ostbelgien of het federale We need to talk dat zich over partijfinanciering boog tot de Conferentie over de toekomst van Europa.
Burgerpanels moeten het politieke in de politiek brengen.
Zo eenvoudig als “de burger vertelt, de politiek voert uit” is het in de realiteit van burgerpanels echter niet. Technische experten, inhoudelijk adviseurs en procesbegeleiders staan zowel politici als burgers bij.
Arnaud Pinxteren (1977) deed als econoom onderzoek naar openbare en sociale economie. Hij was al betrokken bij Amnesty International en de hulp aan mensen zonder papieren. Sinds 2003 is hij politiek actief bij Ecolo. In 2018 legde hij de eed af als schepen van het Jonge kind, Burgerparticipatie en Stadsvernieuwing in de stad Brussel. Vanuit die functie is hij politiek verantwoordelijk voor het project FaireBXLSamen.
Presentatie 'Adolescenten en politieke participatie' van Ellen Claes. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Jongeren voelen zich steeds minder vertegenwoordigd in de politiek en hebben steeds minder vertrouwen in instituties. Daarom zoeken zij hun toevlucht tot andere manieren om stem te laten horen, hun plek te eisen en maatschappelijk onrecht aan de kaak te stellen. Die nieuwe vormen van maatschappelijk engagement ontstaan veelal op straat en het plein of op internet, buiten de institutionele politieke arena. Van nieuwe sociale bewegingen tot slam poetry en youtube videos.
Is formele participatie echt de enige wat als politiek engagement wordt gezien? Op welke andere manieren proberen jongeren de wereld van morgen vorm te geven? En worden ze genoeg gehoord?
Politicologe Ellen Claes vertelt ons alles over de politieke competenties van jongeren, hun ontwikkeling en vorming.
Ellen Claes is lid van het Centrum voor Politicologie en hoofddocent binnen de educatieve master Maatschappijwetenschappen aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de KU Leuven. Ze doceert onder andere het vak Burgerschapsvorming en is verantwoordelijk voor de stage, wat een zeer intensief contact impliceert met middelbare scholen en scholieren in Vlaanderen. Die sterke betrokkenheid op de Vlaamse context wordt gekoppeld aan een intensieve internationale samenwerking en oriëntatie op onderzoek gefocust op jongeren, scholen, leraren en politiek.
Presentatie 'Ieders stem telt' van Koen Trappeniers. Socius Trefdag 'Alles Politiek' van 16 november 2023.
In deze denksessie voor professionals die werken met lokale groepen en verenigingen, bekijk je hoe je in jouw praktijk aan de slag gaat met de lokale verkiezingen.
Ieders Stem Telt is een samenwerkingsverband van organisaties in het middenveld die streven naar een sociaal rechtvaardige samenleving waarin iedereen – en in het bijzonder mensen in een kwetsbare positie – medezeggenschap hebben. Dat gedeelde doel plaatsen ze in de context van het verkiezingsjaar 2024. Ze denken na over wat en hoe politieke betrokkenheid bij de komende verkiezingen kan betekenen. Vooral willen ze sociale professionals en kernvrijwilligers al het materiaal in handen geven om rond de verkiezingen aan de slag te gaan.
In een denksessie nemen begeleiders van Ieders Stem Telt je mee doorheen dat materiaal. Je denkt na over politieke betrokkenheid en verkiezingen en hoe je dat met je groepen in de praktijk gaat brengen. Na deze sessie heb je het materiaal in handen om te starten met een traject waarin je je groepen en verenigingen een politieke rol geeft.
Koen Trappeniers is directeur van Welzijnszorg. Hij studeerde sociaal werk en werkte bij Jeugdpastoraal en in het vormingswerk voor mensen met een beperking. Bij Welzijnszorg maakt hij werk van structurele armoedebestrijding in eigen land, onder andere met de campagnes Samen Tegen Armoede. Welzijnszorg trekt ook mee aan de Ieders Stem Telt dat sociale professionals en kernvrijwilligers ondersteunt om in hun praktijk aan de slag te gaan rond de lokale verkiezingen en het belang van politiserend werk.
Presentatie 'Theory of change' van Maarten Goethals. Socius Trefdag 'Alles politiek' van 16 november 2023.
Hoe kan je als sociaal-culturele organisatie Theory Of Change inzetten om politieke veranderingsprocessen in gang te zetten?
De klassieke strategie-aanpak bestaat uit het formuleren van een missie en visie, het definiëren van de producten en markt(en) en strategische acties om die te ontwikkelen. Maar dat werkt minder goed voor maatschappelijke organisaties en projecten die gericht zijn op maatschappelijke impact en waarde. In dat geval kan je Theory Of Change gebruiken om je strategie te ontwikkelen.
In 4 stappen neemt Maarten Goethals je mee en zal duidelijk worden wat het nut is van Theory Of Change.
1. Wat is een Theory of Change en wat is het niet: inleiding met voorbeelden uit de praktijk
2. In cocreatie een Theory Of Change opmaken
3. In cocreatie van Theory Of Change naar actie
4. Verdiepende Q&A
Maarten Goethals heeft 20 jaar ervaring met theory of change, evaluaties, procesbegeleiding van maatschappelijke verandering. Hij is zaakvoerder van Alter.Today (transitie begint nu). Alter is een onafhankelijke begeleider van participatie-processen. Het ontwikkelt nieuwe concepten, oplossingen of systemen samen met de klant en met stakeholders. En het voert onafhankelijke evaluaties uit bij organisaties en ondersteunt hen in het ontwikkelen of bijsturen van strategieën.
Maarten is ook mede-oprichter van EIGHT.world (onvoorwaardelijk geld geven). Eight.world organiseert gedurende 2 jaar onvoorwaardelijke maandelijkse geldtransfers naar dorpen in Oeganda en Congo.
Verder is hij bestuurder van Avansa Waas-en-Dender.
LEADER (Liaison Entre Actions de Développement de l’Economie Rurale) is een subsidieregeling voor plattelandsontwikkeling. Naast een financieringsinstrument is LEADER in de eerste plaats een methodiek voor ‘community led local development’ of door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling.
De ondertitel van ‘Het klimaat zijn wij’ van de Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer slaat de spijker op zijn kop: ‘De wereld redden begint bij het ontbijt’. Niet evident want de voedselproductie is grotendeels in handen van marktspelers. Voedsel opnieuw ontwikkelen als een common met gedeeld eigenaarschap en gebruik biedt tal van kansen. Commons versterken lokale gemeenschappen en netwerken. Ze dragen bij aan een meer duurzame voedselproductie op mondiaal vlak. En ze verlenen een grotere groep verbruikers toegang tot gezonde, lokaal geproduceerde duurzame voeding. Denk maar aan Bio land funds, Community Supporter Agriculture (CSA), stadstuinieren, coöperatieve kruidenierswinkels enz.
Hoe kan commoning bijdragen tot een duurzame en rechtvaardige voedseltransitie? Wat is er nodig om die transitie te verduurzamen? En hoe kan jij hier vanuit de civiel sociaal-culturele sector aan meewerken? In deze sessie verdiep je je in deze boeiende vragen.
Gert Engelen van Rikolto vertelt hoe hij de lokale voedselstrategie in Leuven mee helpt ontwikkelen als partner in Leuven2030.
De ondertitel van ‘Het klimaat zijn wij’ van de Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer slaat de spijker op zijn kop: ‘De wereld redden begint bij het ontbijt’. Niet evident want de voedselproductie is grotendeels in handen van marktspelers. Voedsel opnieuw ontwikkelen als een common met gedeeld eigenaarschap en gebruik biedt tal van kansen. Commons versterken lokale gemeenschappen en netwerken. Ze dragen bij aan een meer duurzame voedselproductie op mondiaal vlak. En ze verlenen een grotere groep verbruikers toegang tot gezonde, lokaal geproduceerde duurzame voeding. Denk maar aan Bio land funds, Community Supporter Agriculture (CSA), stadstuinieren, coöperatieve kruidenierswinkels enz.
Hoe kan commoning bijdragen tot een duurzame en rechtvaardige voedseltransitie? Wat is er nodig om die transitie te verduurzamen? En hoe kan jij hier vanuit de civiel sociaal-culturele sector aan meewerken? In deze sessie verdiep je je in deze boeiende vragen.
Karolien Burvenich brengt het verhaal van Bloum, een coöperatieve biokruidenierszaak in Vorst.
De ondertitel van ‘Het klimaat zijn wij’ van de Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer slaat de spijker op zijn kop: ‘De wereld redden begint bij het ontbijt’. Niet evident want de voedselproductie is grotendeels in handen van marktspelers. Voedsel opnieuw ontwikkelen als een common met gedeeld eigenaarschap en gebruik biedt tal van kansen. Commons versterken lokale gemeenschappen en netwerken. Ze dragen bij aan een meer duurzame voedselproductie op mondiaal vlak. En ze verlenen een grotere groep verbruikers toegang tot gezonde, lokaal geproduceerde duurzame voeding. Denk maar aan Bio land funds, Community Supporter Agriculture (CSA), stadstuinieren, coöperatieve kruidenierswinkels enz.
Hoe kan commoning bijdragen tot een duurzame en rechtvaardige voedseltransitie? Wat is er nodig om die transitie te verduurzamen? En hoe kan jij hier vanuit de civiel sociaal-culturele sector aan meewerken? In deze sessie verdiep je je in deze boeiende vragen.
Dirk Holemans geeft je een inleiding tot de commons in voedselsystemen. Hij schetst het belang van de recommoning van grond en oogst.
Veel mensen met een laag inkomen tekenen noodgedwongen een kleine ecologische voetafdruk op. Toch dreigen zij de rekening te betalen voor een klimaatbeleid zonder sociale component. Zo treffen de lage emissiezones en een koolstoftaks hen harder, terwijl zij niet de grootste uitstoters van broeikasgas zijn. Ook mensen in armoedesituaties liggen wakker van de ecologische uitdagingen, maar ze worden nauwelijks betrokken in het publieke overleg over de toekomst van onze planeet. Net omdat hun toekomst vandaag al onder druk staat, willen mensen in armoede mee denken en praten.
Een sociaal klimaatbeleid is nochtans perfect mogelijk. Zo bestrijdt energiezuinig renoveren in de sociale huisvesting energiearmoede en dragen investeringen in openbaar vervoer bij aan de strijd tegen klimaatopwarming en vervoersarmoede.
Het is hoog tijd om op een andere manier over armoede en sociale ongelijkheid na te denken. Het 10de ‘Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting’ laat er geen twijfel over bestaan: “klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn.” En ondertussen tonen ook tal van inspirerende en innoverende sociaal-culturele praktijken hoe duurzaam en sociaal hand in hand kunnen gaan.
Stefaan Goemaere is als opbouwwerker betrokken bij Papillon een project van Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen. Dat verhuurt betaalbare en energiezuinige huishoudtoestellen aan mensen in een kwetsbare situatie. Zo vervangen ze samen energieverslindende exemplaren.
Veel mensen met een laag inkomen tekenen noodgedwongen een kleine ecologische voetafdruk op. Toch dreigen zij de rekening te betalen voor een klimaatbeleid zonder sociale component. Zo treffen de lage emissiezones en een koolstoftaks hen harder, terwijl zij niet de grootste uitstoters van broeikasgas zijn. Ook mensen in armoedesituaties liggen wakker van de ecologische uitdagingen, maar ze worden nauwelijks betrokken in het publieke overleg over de toekomst van onze planeet. Net omdat hun toekomst vandaag al onder druk staat, willen mensen in armoede mee denken en praten.
Een sociaal klimaatbeleid is nochtans perfect mogelijk. Zo bestrijdt energiezuinig renoveren in de sociale huisvesting energiearmoede en dragen investeringen in openbaar vervoer bij aan de strijd tegen klimaatopwarming en vervoersarmoede.
Het is hoog tijd om op een andere manier over armoede en sociale ongelijkheid na te denken. Het 10de ‘Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting’ laat er geen twijfel over bestaan: “klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn.” En ondertussen tonen ook tal van inspirerende en innoverende sociaal-culturele praktijken hoe duurzaam en sociaal hand in hand kunnen gaan.
Veerle Stroobants (Steunpunt tot bestrijding van armoede) neemt je mee in de bevindingen van het tweejaarlijkse Verslag 2018-2019: “Duurzaamheid en armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie.”. Dat rapport kwam tot stand in overleg met mensen in armoede en hun verenigingen en met actoren uit sociale en milieuorganisaties, instellingen en administraties.
More from Socius - steunpunt sociaal-cultureel werk (20)
Eerlijk duurt het langst - Veerle Stroobants (Trefdag Socius - 18 november 2021)
Vandroomnaarwerkelijkheid.pdf
1. Bart Van Bouchaute,
Onderzoeksplatform Politisering van/in
het sociaal werk Associatie UGent
met dank aan Pascal Debruyne
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek
1
2. § Sander Van Parijs – Muntuit
§ Anca Rodriguez – VOEM
§ Joke Flour – Commons Lab
§ Dirk Sturtewagen – Waerbeke
§ Bart Van Bouchaute - Arteveldehogeschool
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 2
3. § Welkom
§ Introductie politisering en prefiguratieve praktijken (Bart Van Bouchaute)
§ Korte presentatie van de praktijken
§ Uitdieping van enkele kernthema’s in prefiguratieve politiek
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 3
5. § Als mensen kwesties in de publieke aandacht brengen, noemen we dat met een
duur woord ‘politisering’ – maar wat betekent dit dan?
§ Dan stellen ze ‘de bestaande orde’ in vraag
§ De ‘normale werking’ van instellingen
§ De ‘gangbare’ regels
§ Het ‘heersende’ beeld over hun groep, hun wijk, …
§ …
§ Dat is niet vreemd, want elke ‘bestaande orde’ houdt onvermijdelijk onrecht in…
§ In politiserende momenten worden kwesties en mensen (opnieuw) zichtbaar
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 5
7. Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 7
Allerlei praktijken die
bijdragen aan het publieke
meningsverschil over hoe
we onze – kleine en grote –
samenleving vorm geven.
Dat publieke
meningsverschil draagt bij
tot een levendige
democratie
Dat meningsverschil hangt
samen met de
onderliggende
machtsverhoudingen
In politiserende praktijken
worden kwesties en
mensen (opnieuw)
zichtbaar of
hoorbaar
wordt ‘de
bestaande orde’
bevraagd en
verstoord
8. § Politisering gebeurt niet in een machtsvrije ruimte
§ Vaak vanuit minder machtige positie
§ Hoe kunnen we die machtsverhoudingen doen kantelen?
§ Tussen machtelozen en machtigen zijn vormen van protest en verzet vaak een pure
noodzaak > conflict kan een beter evenwicht helpen opbouwen
§ Vormen van macht
§ Soms botsen we op repressieve macht (onderdrukking, verbod, geweld, ontslag, …),
§ Maar vaker op ‘normaliserende macht’ (vanzelfsprekende opvattingen over wat
‘normaal’ is: het is nu eenmaal zo dat…)
§ Collectieve tegenmacht opbouwen: krachten bundelen (gezag, deskundigheid,
aantal, relaties, maatschappelijke steun, media,…)
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 8
9. § Een samenleving waar onrecht toegedekt moet blijven, waar
protest een misdaad is, waar iedereen het ‘eens is’ met de
gang van zaken, is geen democratie…
§ Democratie kennen we als een systeem
§ Maar democratie is ook een uitgangspunt:
§ Iedereen kan meespreken over hoe we onze samenleving
vorm geven
§ Iedereen kan dus ‘aan politiek doen’
§ Ook kinderen en jongeren, ouderen, nieuwkomers,
mensen met beperking…
§ Praktijken van politisering zorgen er voor dat de bestaande
orde die hen onzichtbaar maakt, het zwijgen oplegt,… wordt
opengebroken
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 9
11. § Prefiguratieve politiek komt uit anarchisme
§ Meer consistentie tussen doel en middel
§ De staat is onmogelijk als middel om de nieuwe
samenleving als doel te bereiken.
§ De gemeenschap moet zich zelf organiseren, in dit
middel zit het doel van de nieuwe samenleving al
vervat
§ Radicale sociale verandering vertrekt van het opzetten
van experimenten waarin alternatieve manieren van
omgaan met elkaar voorop staan. Het is een aanpak die
anticipeert op een toekomstige samenleving die nog niet
volledig kan worden gerealiseerd.
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 11
12. § Prefiguratie volgt het adagium van de
Wobblies: 'Bouwen aan een nieuwe wereld in de
schil van het oude’.
§ Door in de praktijk het doel te ‘voorafbeelden’, zo
stelt antropoloog en Occupy-activist David
Graeber, probeert men een beter beeld te vormen
van hoe dat ideaal er concreet kan uitzien.
§ De kracht van “de toekomst verbeelden”
§ Meer continuïteit tussen het politieke handelen en
de uiteindelijke doelen. Dit gaat vaak samen met
horizontalisme in de sociale verhoudingen, een
sterke participatieve democratie.
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 12
13. § Links-libertaire denkers en door hen beïnvloedde
sociale bewegingen namen afstand van ‘oud links’
dat vooral focuste op structurele en economische
factoren van onderdrukking en exploitatie.
§ Nieuw links verlangde naar maatschappelijk
gedreven politiek, in plaats van politiek enkel te
bekijken door de lens van de staat of overheid.
§ Ze streefden naar de uitbreiding van autonomie in
plaats van meer overheidsbeheer. Heel wat denkers
uit die periode verwijzen naar theorieën en
praktijken van zelfbeheer (Autogestion) in arbeid,
wonen, ...
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 13
14. § Experimentele sociaalwerkpraktijken bv
§ buurthuizen in Limburg getrokken door pastoor Jef Ulburghs,
§ Centrum voor Buitenlandse Werknemers (Borgerhout) van
migratiepioniers als Piet Janssens
§ de Volkshogescholen als broeinest voor nieuwe experimenten zoals
de kringwinkels
§ politiek vormingstheater zoals ‘Vuile Mong en de Vieze gasten’
§ de anti-psychiatrie, de jongerenadviescentra en de
wijkgezondheidscentra in de achterstandswijken zijn een zichtbare
kritiek op de toenmalige hulp- en dienstverlening.
§ Sociaalwerkpraktijken vinden aansluiting bij
bewegingen
§ nieuwe sociale bewegingen zoals de vredes-, vrouwen- en
ecologische beweging
§ stedelijke contestatiebewegingen met alternatieve woonpraktijken
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 14
15. Prefiguratieve strategie ligt niet alleen in
het nastreven van doelen, maar ook in het
uitwerken van verschillende politieke
processen.
Collectieve experimenten gaan samen met:
§ de productie van een politiek discours,
§ het creëren van nieuwe en toekomstgerichte sociale
normen of gedrag
§ een consolidatie in bewegingsinfrastructuur
§ de verspreiding van ideeën, een verhaal rond het
concrete experiment
§ het doelmatig werken aan bredere sociale en politieke
netwerken.
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 15
16. § In de strategie van prefiguratieve
politiek geven mensen als actieve
burgers direct mee vorm aan een
andere samenleving.
§ In dit handelen zijn de deelnemers
niet langer voorwerp van politiek,
maar worden ze gepolitiseerde
subjecten.
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 16
17. § Gevaar van de “exit-optie”
§ Prefiguratieve praktijken moeten de bestaande orde uitdagen op
plaatsen waar barsten zitten. Socioloog John Holloway gebruikt
de metafoor van ‘cracks’ in het systeem.
§ De bekende Britse zoöloog en columnist George Monbiot spreekt
over een strategie van “big organizing”.“Waar we verpletterd
worden tussen markt en staat, zullen we een nieuwe economie
ontwikkelen die zowel mens als planeet met respect behandelt.
Lokale hulpbronnen zullen eigendom zijn van en beheerd worden
door gemeenschappen, zodat rijkdom op grote schaal wordt
gedeeld.”
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 17
26. High: 1
Potential quiet areas in
Europe, based upon
Quietness Suitability
Index (QSI)
Value
Low: 0
No data
Outside coverage
70°
60°
50°
40°
40°
30°
30°
20°
20°
10°
10°
0°
0°
-10°
-20°
-30°
60°
50°
50°
40°
40°
30°
30°
0 500 1000 1500 km
-20°
30°
Canary Is.
-30°
40°
Azores Is.
Madeira Is.
ñ
27. PANEL RONDE 2
VERDIEPING VAN
KWESTIES
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 16/11/2023 27
32. § CONTEXT > DRUKSTE REGIOVAN EUROPA • WELZIJN ONDER DRUK
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 32
33. High: 1
Potential quiet areas in
Europe, based upon
Quietness Suitability
Index (QSI)
Value
Low: 0
No data
Outside coverage
70°
60°
50°
40°
40°
30°
30°
20°
20°
10°
10°
0°
0°
-10°
-20°
-30°
60°
50°
50°
40°
40°
30°
30°
0 500 1000 1500 km
-20°
30°
Canary Is.
-30°
40°
Azores Is.
Madeira Is.
ñ
34. § CONTEXT > DRUKSTE REGIOVAN EUROPA • WELZIJN ONDER DRUK
§ CRACK > EERSTE STILTEGEBIED IN VLAANDEREN ERKEND (2001)
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 34
35.
36. § CONTEXT > DRUKSTE REGIOVAN EUROPA • WELZIJN ONDER DRUK
§ CRACK > EERSTE STILTEGEBIED IN VLAANDEREN ERKEND (2001)
§ BEWEGING > BURGERINITIATIEVEN & BELEID
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 36
37. § CONTEXT > DRUKSTE REGIOVAN EUROPA • WELZIJN ONDER DRUK
§ CRACK > EERSTE STILTEGEBIED IN VLAANDEREN ERKEND (2001)
§ BEWEGING > BURGERINITIATIEVEN & BELEID
§ POLITIEK DISCOURS > DE ZAAK VAN DE OREN ¹ DE OORZAAK
16/11/2023
Prefiguratie - trefdag Socius Alles politiek 37