Onze huidige manier van denken en spreken schiet tekort om een integraal probleem zoals de klimaatcrisis te begrijpen. En al helemaal niet om er verzet tegen te bieden. Het ontbreken van een verbindend discours leidt tot een ecopanische toestand waarbij goedbedoelde initiatieven elkaar tegenwerken. De filosofie kan helpen om mensen en organisaties een nieuwe samenhang te laten zien, zodat ze een schaal kunnen ontdekken waarop ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Hoe? Door een paradigmashift van eigenwijsheid, waarbij het denkende ik centraal staat, naar eco-wijsheid, waarbij het ik is ingebed in een ecosysteem. Pas als we het probleem op een netwerkmatige manier benaderen en mensen als knooppunten zien, bieden zich nieuwe oplossingen aan.
Ecosoof Henk Oosterling legt in zijn lezing uit wat er nodig is om de shift van eigenwijsheid naar eco-wijsheid te maken én welke kerncompetenties je daarvoor nodig hebt. Hij schetst hoe je samen integraal verzet kan voeren op verschillende schalen en schotelt je een ecosofisch vergezicht voor. Tot slot maakt hij ruim de tijd vrij om met het publiek in gesprek te gaan over de praktijken van verzet in de sociaal-culturele sector in Vlaanderen en Brussel, en over de vragen die zijn verhaal ongetwijfeld oproepen.
31. We leven op de maat van de middelen
(geloof je het niet, gooi je smartphone weg)
Radicale middelmatigheid
Zijn we mediawijs in ons middelengebruik?
32. Raad voor Cultuur
Mediawijsheid: de ontwikkeling van nieuw burgerschap (2005)
• “Weinig blijft onberoerd door het effect van media;
media worden steeds meer context, inhoud en
bemiddelaars van informatie, kennis en ervaring.
• “Van elementen in een omgeving zijn media de
omgeving zelf geworden.”
34. Ecowijsheid
“The goal of ecological literacy is built on the recognition that the
disorder of ecosystems reflects a prior disorder of mind, making it a
central concern to those institutions that purport to improve minds.
In other words, the ecological crisis is in every way a crisis of
education.... All education is environmental education… by what is
included or excluded we teach the young that they are part of or
apart from the natural world.” (David W. Orr)
35. In welke samenleving leven we NU en HIER?
Participatiesamenleving
• Risicosamenleving
• Informatiesamenleving
• Mediasamenleving
• Netwerksamenleving
44. Zes jaar geleden baarde Dan Price, oprichter en CEO van de Amerikaanse
betalingsverwerker Gravity Payments, opzien, toen hij liet weten dat hij
het basissalaris voor zijn 120 werknemers vastlegde op 70.000 dollar per
jaar, omgerekend bijna 60.000 euro.
Het in Seattle gevestigde bedrijf bood aanvankelijk een startloon van
35.000 dollar per jaar, omgerekend 29.700 euro. Maar om het bedrijf te
laten groeien vond hij het wenselijk dat alle werknemers genoeg
verdienden om voor zichzelf te kunnen zorgen. Daarom verdubbelde hij
het basissalaris.
Om dat mogelijk te maken sneed Price onder meer in zijn eigen salaris
van 1 miljoen dollar.
De daaropvolgende jaren steeg de omzet, kregen werknemers meer
kinderen, werden ze schuldenvrij en kochten ze meer huizen. Om hun
waardering voor het nieuwe basisloon te tonen, gaven werknemers hem
een Tesla cadeau.
Ondernemend leiderschap?
48. Welk discours?
The human condition
• Ego (individu)
• Onkritische consumptie van
technologisch comfort
• Vrijheid = bewegingsvrijheid
• Autonoom =automobiel
De antropocene conditie+
• Eco (gemeenschap)
• Human technology
• Integraal besef dat alles met
alles samenhangt (en je dus
altijd deel van de oplossing of
van het probleem bent)
66. Geopolitiek: tussen staten
Vliegen en varen
Macropolitiek: tussen partijen
Sectorale oriëntatie
Mesopolitiek: tussen
burgers
Grootstedelijke netwerken
Micropolitiek: tussen je
oren
Bewegen en eten
Inter-esse
Circulaire valorisatie
67. Is cultuur een zienswijze, een denkwijze of een zijnswijze?
68. Wat is onze huidige
zienswijze?
Paradigmatische
denk-beelden
69. 1940
Salvador Dalì – Slavenmarkt of het verdwijnende borstbeeld van Voltaire
(Paranoïde-kritische methode)
81. Iedere feedbackloop
eindigt bij jezelf
Geen externalisering meer mogelijk
Je bent deel van een keten in een netwerk
Ieder wezen (esse) is relationeel (inter) ingebed
83. van in-dividu (niet-deelbaar) naar inter-vidu
domeinen van
aanbod
Samenleving
(= totaal van sociale netwerken)
intervidu
sport
virtuele
netwerken
.......etc
Peer-groups
werk
school
familie
straat
91. Positieve gezondheid
(Machteld Huber, 2012)
“het vermogen je
aan te passen en
jezelf te managen
ten aanzien van
fysieke, sociale
en mentale
uitdagingen”