Trening asertywności (TA2013)

Trening asertywności
Jak pozostać sobą nie raniąc
innych i nie raniąc siebie?
Krzysztof Sługocki

Odkrywanie asertywności
1
2
3
4

poniedziałek, 10 lutego 2014

Trening asertywności;
Krzysztof.Slugocki@gmail.com

2

Odkrywanie asertywności
Co jest asertywnością, a co nią nie jest?
► Uległość
► Agresywność
► Manipulacja
► Asertywność



3

Odkrywanie asertywności (A01)
Czy potrafisz szczerze i otwarcie mówić co myślisz
i czujesz, tak aby nie ranić innych?
Czy umiesz wyrażać wszystkie swoje uczucia, nawet
te negatywne (takie jak złość) w taki sposób, że
inni nie czują się przez ciebie dotknięci?
Czy potrafisz odmówić koleżance, przełożonemu,
partnerowi, kiedy czujesz, że naprawdę nie chcesz
czegoś zrobić?
Czy potrafisz bronić swoich praw i przekonań, tak
aby nie naruszyć godności innych, a jednocześnie
zachować szacunek do siebie?


4

Czy jesteś asertywny (A02)
Asertywność to bronienie swoich praw bez
naruszania praw innych.
Asertywność to szacunek dla samego siebie, który
pozwala na formułowanie oczekiwań wobec innych
ludzi.
Dzięki zachowaniom asertywnym jesteśmy z siebie
zadowoleni, ponieważ dajemy innym do
zrozumienia, jak należy nas traktować.
Teraz Test: Bądź ze sobą szczery(-a)!
http://www.pracuj.pl/kariera-testy-quizy-asertywny.htm#top


5

Czy jesteś asertywny (A03)
1
2
3
4



6

Co jest asertywnością,
a co nią nie jest?
1
2
3
4



7

Co jest asertywnością,
a co nią nie jest? (A04)
Przedstawienie różnych zachowań
►Zachowanie uległe
►Zachowanie agresywne
►Zachowanie manipulacyjne
►Zachowanie asertywne



8

Trochę wiedzy o asertywności
1
2
3
4



9

Asertywność
Asertywność to rodzaj postawy człowieka,
który w relacjach z innymi kieruje się zasadą
partnerstwa i wzajemnego szacunku.
Jeśli jesteśmy asertywni, to lubimy siebie
oraz innych i traktujemy ich z godnością.
To prowadzi do wzrostu zadowolenia z siebie
i lepszej jakości życia.


10

Asertywność
Choć asertywność niekoniecznie łączy się
z efektywnością rozumianą jako osiąganie
założonych sobie celów, to jednak można
poprzez nią wywierać wpływ na zachowanie
innych, i to bez uciekania się do agresji,
manipulacji czy ulegania czyjejś presji.
Asertywność to dojrzałe i pełne szacunku
zachowanie, które na pewno się opłaca.


11

Zachowanie asertywne
Zachowanie asertywne nie jest uległe, bo
polega na respektowaniu własnych praw,
samodzielnym ustanawianiu granic swej
prywatności i ich obronie.
Nie jest agresywne, ponieważ nie narusza
granic określonych przez innych ludzi.
Nie jest również manipulacyjne, gdyż u jego
podstaw leży otwartość i szczerość.


12

Zachowanie asertywne
Wypracowanie asertywnych zachowań
wymaga pewnego wysiłku związanego ze
zmianą przyzwyczajeń.
Osoby, które już są asertywne, łatwiej radzą sobie
z takimi sytuacjami jak np. odmawianie.
Wiedzą, jak bronić się przed nachalnymi prośbami
i potrafią stopniować swoje reakcje emocjonalne,
nawet złość.
Umieją bez kłamstw i wybiegów mówić „nie” oraz
utrzymywać w mocy swoje uzasadnione decyzje.


13

Reguła asertywności (A05)
„Jeśli będziesz miał wątpliwości, czy
postąpiłeś asertywnie, zadaj sobie
pytanie: czy owo działanie podniosło
twoje poczucie godności.
Jeżeli tak, to było asertywne. Jeśli nie –
było nieasertywne”.



14

Mapa zachowań (A06)



15

Terytorium psychologiczne
1
2
3
4



16

Terytorium psychologiczne
Podstawowym prawem wszystkich ludzi jest
prawo do ustanowienia i troski o granice
własnego terytorium psychologicznego.
Jest jednak jeden bardzo ważny
warunek: możemy to robić tylko tak,
aby nie przekraczać granic terytorium
innego człowieka.


17

Ustalanie terytorium
psychologicznego
Nasze terytorium psychologiczne składa się między
innymi z szeregu różnych praw.
Wiele z nich ustalamy, kontaktując się z innymi
ludźmi.
Jest to bardzo istotne, gdyż jeśli w relacjach z innymi nie zdecydujemy się na określenie naszych
granic, inni ustalą je sobie sami według własnego
upodobania.
Wtedy będziemy już kimś innym, przestaniemy być
sobą.


18

Asertywność obronna
i ekspansywna
W terytorium psychologicznym istnieje podział na
asertywność obronną i ekspansywną.
Asertywność obronna potrzebna jest do obrony
terytorium psychologicznego. Używa się jej,
reagując na krytykę i odmawiając.
Asertywność ekspansywna to asertywność
potrzebna, kiedy dociera się do terytorium
psychologicznego drugiej osoby. Używa się jej przy
chwaleniu innych, wyrażaniu próśb i oczekiwań oraz
przy krytykowaniu.


19

Główne obszary terytorium
psychologicznego
 Prawa
 Postawy
 Potrzeby
 Słowa
 Uczucia



20

psychologicznego  Prawa
 Prawa
Prawo do bycia sobą.
Oznacza ono, że mogę dysponować
wszystkim, co do mnie należy, według
własnego upodobania.
Wśród rzeczy, które są naszą własnością
można wymienić: czas, energię, rzeczy
materialne, pomysł na własne życie.


21

Obszary terytorium psychologicznego
 Postawy, Potrzeby
 Postawy, Potrzeby
Mam prawo wyrażać siebie, o ile czynię to
tak, aby nie naruszać godności drugiej
osoby.



22

psychologicznego  Słowa
 Słowa
Mam prawo wyrażać siebie, o ile sposób
rozmowy i słowa, których używam, druga
osoba uznaje za dopuszczalne w czasie
dyskusji ze mną.



23

psychologicznego  Uczucia
 Uczucia
Mam prawo do wyrażania własnych uczuć i emocji
w sposób nie naruszający godności drugiej osoby.
Mogę także wyrażać swoją złość, o ile nie
zachowuję się agresywnie.
Agresja może wynikać ze złości, jednak jest to zachowanie,
które ma na celu zranienie drugiej osoby. Asertywna
ekspresja złości służy tylko pozbyciu się napięcia, bez
intencji zadania bólu rozmówcy.


24

Obszary terytorium
psychologicznego (A07)
Mój obszar
terytorium psychologicznego,
to mój dom,
to moja twierdza!
(A08, A09)


25

Prawa Fensterheima
1
2
3
4



26

Prawa Fensterheima (A10)
1. Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb,
uczuć – tak długo, dopóki nie ranisz innych.
2. Masz prawo do wyrażania siebie – nawet jeśli rani to
kogoś innego – dopóki Twoje intencje nie są agresywne.
3. Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb –
dopóki uznajesz, że oni mają prawo odmówić.
4. Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób
nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do
przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą.
5. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.



27

Kluczowe pytania (A11)
1
2
3
4



28

Wyłonienie kluczowych pytań
Dlaczego opłaca się być asertywnym w kontaktach biznesowych?
Jakie są korzyści z korzystania bycia
asertywnym każdego dnia?
Jakie jest ryzyko związane ze zmianą
swojego zachowania na asertywne?



29

Asertywny monolog
wewnętrzny
1
2
3
4



30

Asertywny monolog wewnętrzny
►Siła

osobistych potrzeb
►Siła norm i powinności
►Siła decyzji



31

Praca nad asertywnością obejmuje zarówno
sferę wewnętrzną (myśli, emocje), jak i zewnętrzną (zachowanie, komunikacja).
Kształtowanie postaw asertywnych
należy rozpocząć od sfery wewnętrznej,
ponieważ od niej zależą nasze zachowania
i sposób komunikacji z innymi.



32

Eksperci zajmujący się problematyką monologu
wewnętrznego twierdzą, że codziennie w ludzkim
umyśle pojawia się około 85 tysięcy myśli.
Te myśli to refleksje dotyczące tego, co się z nami
aktualnie dzieje, próby analizowania problemów,
rozwiązywanie dylematów dotyczących naszego
postępowania, spostrzeżenia, wspomnienia, osądy
etc.
Niestety tylko 10% tego, co myślimy dziś,
jest różne od tego, co myśleliśmy wczoraj.


33

Nasz monolog wewnętrzny jest nieświadomy.
Jeśli przyjrzelibyśmy się własnemu monologowi,
moglibyśmy dostrzec, w jaki sposób tak naprawdę
traktujemy siebie – czy jesteśmy wyrozumiali
w stosunku do siebie, czy nietolerancyjni, czy
wybaczamy sobie błędy, czy srogo się za nie
karzemy.
Zwykle jednak nie zadajemy sobie takich pytań.


34

Treść naszego monologu wewnętrznego
wynika często z tego, czego doznaliśmy, co
słyszeliśmy w dzieciństwie, czyli z okresu,
w którym byliśmy najbardziej bezbronni
w stosunku do ocen innych.
Wypowiedzi dorosłych wynikały często
z porównywania nas z innymi, a nie z obiektywnej oceny rzeczywistości.


35

Powtarzane w myślach opinie na
własny temat działają jak
samospełniająca się przepowiednia.
Osoby, którym się wydaje, że nie poradzą
sobie z jakimś zadaniem, mają znacznie
mniejsze szanse na sukces niż osoby, które
wierzą w pozytywne rozwiązanie sytuacji.


36

Siły, które sterują naszą
aktywnością Eric Berne nazwał:
►Głosem

Dziecka (siła osobistych potrzeb),
►Głosem Rodzica (siła norm i powinności)
►Głosem Dorosłego (siła decyzji).
Asertywny monolog wewnętrzny jest
wynikiem Głosu Dorosłego (siły decyzji)
(A12)



37

Głos Dziecka
1
2
3
4



38

Głos Dziecka
Kiedy kieruje nami siła osobistych potrzeb,
słyszymy w naszej głowie słowa:
„chcę”,
„nie chce mi się”,
„pragnę”,
„mam ochotę”,
„potrzebuję” itp.

Ta siła sprawia, że zaczynamy działać w kierunku
zaspokojenia naszych potrzeb, marzeń i pragnień.


39

Głos Dziecka
Gdy w naszym zachowaniu zwycięży głos
Dziecka, mamy poczucie winy, czujemy się
ze sobą źle i wydaje nam się, że jesteśmy
gorsi od innych.
Często zdarza się, że przypisujemy sobie
winę nieadekwatnie, to znaczy zaczynamy
przyjmować odpowiedzialność za
konsekwencje zdarzeń, których nie jesteśmy
winni.


40

Głos Dziecka
To sprawia, że ciągle jesteśmy spięci i zmęczeni życiem, tym bardziej, że wykorzystujemy dużo naszej wewnętrznej energii na to,
aby siebie w myślach karać, np. przy pomocy
samokarzących zdań nieasertywnych.
Człowiek z poczuciem winy zwykle czuje się
mniej wartościowy od innych i nie lubi sam
siebie.


41

Paradoksalne poczucie winy
Dojrzałość polega na tym, że kiedy źle
oceniamy własne zachowanie, to poczuwamy
się do odpowiedzialności za jego skutki.
Wtedy też podejmujemy inne działanie,
którego celem jest „zadośćuczynienie”, czyli
próba naprawy konsekwencji wynikających
z działania, z którego nie jesteśmy dumni.



42

Na czym polega paradoksalne
poczucie winy?
Paradoksalne poczucie winy różni się od
poczuwania się do odpowiedzialności za negatywne
skutki własnego zachowania.
Paradoksalne poczucie winy polega na tym, że im
bardziej jesteśmy niezadowoleni ze swojego
zachowania, tym gorzej się oceniamy i w rezultacie
mamy coraz mniej energii na konstruktywną
reakcję, czyli na zajęcie się naprawą skutków
naszego działania.


43


Głos Dziecka  paradoksalne poczucie winy

Energię, która pozostaje, człowiek z paradoksalnym poczuciem winy będzie tracił na
działanie pogłębiające jego obniżony stan
psychiczny.
(A13)



44

Głos Rodzica
1
2
3
4



45

Głos Rodzica
Siła norm i powinności to siła, która sprawia, że
myślimy:
„muszę”,
„powinnam/powinienem”,
„trzeba”,
„należy”.

Robimy coś, ponieważ powinniśmy to zrobić.
Jeśli czegoś nie musimy, to nie podejmujemy
aktywności w tym kierunku.


46

Głos Rodzica
Jeśli zwycięży w nas głos Rodzica, mamy
poczucie krzywdy.
Odnosimy wrażenie, iż nie panujemy nad
swoim życiem, często czujemy się bezradni,
gdyż wydaje nam się, że wszystko dzieje się
wokół nas nie ze względu na nasze działanie,
ale dzieje się wręcz mimo tego, że się
staramy i poświęcamy.


47

Głos Rodzica
Wydaje nam się, że jesteśmy
wykorzystywani, przymuszeni do robienia
rzeczy, na które nie mamy ochoty.
Czujemy, że wykonujemy więcej obowiązków
niż inni, a nikt tego nie docenia.
Narzekamy i oczekujemy współczucia od
innych (w końcu jesteśmy „ofiarą” życia
i okoliczności).


48

Głos Rodzica
Głos Rodzica ujawnia się często u ludzi
zapracowanych.
Ze względu na dużą ilość zadań i obowiązków,
którymi są obarczeni, zapominają oni często
o zadbaniu o siebie i swoje potrzeby.



49

Paradoksalne poczucie krzywdy
Często osoby, które cierpią i czują się
skrzywdzone przez innych, nie decydują się
na zmianę niekomfortowej sytuacji.
Paradoksalnie, wybierają one działania
zwiększające jeszcze bardziej ich dyskomfort.



50


Głos Rodzica  paradoksalne poczucie krzywdy

Wywołuje to u innych wrażenie, że osoby
z poczuciem krzywdy „lubią” być w sytuacji,
którą uważają za niepożądaną.
Takie zachowanie pojawia się szczególnie
u osób, które często doznają poczucia winy,
gdyż nie umieją one przyjąć postawy osoby
dorosłej
Postawa osoby dorosłej: „Ja jestem w
porządku i Ty jesteś w porządku”. (A14)


51

Głos Dorosłego
1
2
3
4



52

Głos Dorosłego
Kiedy siła decyzji dochodzi do głosu, słyszymy w naszej
głowie:
„decyduję się”,
„postanawiam”,
„wybieram”,
„zamierzam”,
„planuję”,
„opłaca mi się” itp.

Używanie słów ze słownika siły decyzji oznacza, że nasze
działania wynikają z wewnętrznych postanowień.
Stosowanie tego słownika dodaje nam mocy sprawczej.


53

Głos Dorosłego
Głos Dorosłego jest alternatywą dla
pozostałych głosów.
Nie rodzimy się z umiejętnością jego
używania.
Rozwijanie głosu Dorosłego wymaga
pracy.
Tylko głos Dorosłego, użyty zamiast głosu
Rodzica czy głosu Dziecka, będzie skłaniał do
dojrzałego zachowania.


54

Głos Dorosłego
Głos Dorosłego nie występuje w walce
o dominację, toczoną przez pozostałe dwa
głosy.
Walka ta skutkuje poczuciem krzywdy lub
winy.



55

Głos Dorosłego (A15)
Kiedy używamy głosu Dorosłego, jesteśmy
odpowiedzialni za swoje życie, sami
dokonujemy wyborów i ponosimy ich
konsekwencje w sposób dorosły.
Dodatkowo, gdy mówimy sobie „tak
zdecydowałem/am”, „wybieram”,
„postanawiam”, czujemy się silniejsi.


56

Głos Dorosłego jest bardzo waży w
asertywnym myśleniu i zachowaniu
Do pracy nad rozwojem głosu Dorosłego potrzebna
jest świadomość jego istnienia i chęć rozwijania go.
Głos Dorosłego może podpowiedzieć zupełnie
innowacyjne rozwiązanie, którego nie podsunął
nam wcześniej ani głos Dziecka, ani głos Rodzica.
Aby rozpocząć pracę nad monologiem wewnętrznym,
należy najpierw zdać sobie sprawę z istniejących
w nim zdań nieasertywnych.

Następnie trzeba wykonać pracę polegającą
na zmianie ich w zdania asertywne.


57

Zmiana zdań nieasertywnych
w asertywne (A16, A17, A18, A19, A20)
1
2
3
4



58

Poznaj swoje zdania
nieasertywne i zmień je!
1
2
3
4



59

Kategorie zdań
nieasertywnych (A22)
► Negatywne

zdania na własny temat
► Ograniczające asertywność normy
zachowania
► Stawianie wygórowanych warunków
asertywności
► Katastrofizowanie
► Samokaranie


60

Negatywne zdania na własny
temat
Te zdania sprawiają, że koncentrujemy się na
swoich wadach, a nie zaletach.
Powoduje to, że mamy mniejszą ochotę na
podjęcie działania, które wydaje się trudne.



61

Ograniczające asertywność
normy zachowania
W monologu wewnętrznym pojawiają się zdania,
które dotyczą kulturowych norm zachowań
(„muszę”, „powinienem”, „nie powinnam”, „nie
wolno mi”).
Są one tak użyte, aby uniemożliwić nam wyrażenie
własnego zdania.
Często, gdy mamy ochotę zachować się asertywnie,
pojawiają się w naszej głowie normy, które chętnie
uogólniamy i dzięki temu mamy wymówkę, aby nie
zachować się asertywnie.


62

Stawianie wygórowanych
warunków asertywności
Często obawiamy się asertywnego zachowania
i jego konsekwencji.
Obiecujemy sobie, że zachowamy się asertywnie
w określonych warunkach.
Warunki jednak są tak nierealne do spełnienia, że
istnieje mała szansa na to, abyśmy mogli się
zachować asertywnie.
Dzięki temu „jesteśmy w porządku” wobec nas
samych, bo przecież chcieliśmy zachować się
asertywnie, tylko okoliczności nam to uniemożliwiły.


63

Katastrofizowanie
Fantazjując na temat tego, co się zdarzy,
jeśli zachowamy się asertywnie,
koncentrujemy się wyłącznie na
negatywnych przewidywaniach.
Takie myślenie odbiera nam energię i chęć
do działania.



64

Samokaranie
Tego rodzaju zdania pojawiają się zwykle już
po podjęciu asertywnego działania.
Używając myśli z tej kategorii, jedyne na co
zwracamy uwagę, to te aspekty asertywnego
zachowania, które nam się nie powiodły.
W ten sposób zmniejszamy własne szanse na
kolejną próbę asertywnego wyrażenia siebie.



65

Jaki jest Twój monolog
wewnętrzny? (A23)
1
2
3
4



66

Zdania asertywne w monologu
wewnętrznym
Amerykańscy trenerzy asertywności Alberti
i Emmons radzą, by na początku nowe zdania
asertywne umieścić na lodówce, w portfelu lub na
ścianie.
Ta metoda sprawi, że ludzie, którzy dopiero
zaczynają się uczyć asertywności, będą sobie często
przypominali, iż są pozytywnymi i pełnowartościowymi osobami.
Jeśli zrobisz w ten sposób, nowe zdania asertywne
na stałe znajdą się w Twoim monologu.


67

Zdania asertywne w monologu
wewnętrznym
Inna trenerka asertywności, Sondra Ray,
radzi, aby zaangażować wszystkie zmysły
poprzez nagranie i odsłuchiwanie własnych
zdań asertywnych, ich przepisywanie i głośne
mówienie podczas patrzenia na siebie
w lustro.



68

Sposoby zmiany zdań
nieasertywnych w asertywne (A24)
1. Koncentracja na pozytywnych doświadczeniach,
np. „Wiele rzeczy w życiu osiągnąłem/am”.
2. Odwołanie się do praw danej osoby jako
jednostki ludzkiej, np. „Mam prawo popełniać
błędy”.
3. Odwołanie się do własności danej osoby jako
jednostki, np. „Jestem w porządku”.
4. Sformułowanie osobistych wartości, np. „Szczere
i otwarte wyrażanie siebie w sposób nie raniący
innych jest dla mnie ważne”.


69

Osobisty katalog asertywnych zdań
monologu wewnętrznego (A25)



70

Trening asertywności (TA2013)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Trening asertywności (TA2013)

Similar to Trening asertywności (TA2013) (11)

More from Krzysztof Sługocki

More from Krzysztof Sługocki (20)

Trening asertywności (TA2013)