Tiểu luận về tư duy phản biện và tư duy sáng tạo HAY.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
0
TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA SƯ PHẠM
BỘ MÔN: SƯ PHẠM LỊCH SỬ
----------
BÀI TIỂU LUẬN
An Giang, ngày 02 tháng 10 năm
GVHD: Lê Trương Ánh Ngọc
SV: Phan Lê Kim Minh
Lớp: DH19SU
MSSV: DSU180344
Đề tài: TƯ DUY PHẢN BIỆN
VÀ TƯ DUY SÁNG TẠO

1
MỤC LỤC:
PHẦN 1: SỰ HIỂU BIẾT VỀ TƯ DUY PHẢN BIỆN VÀ SÁNG TẠO
CHƯƠNG 1: TƯ DUY PHẢN BIỆN
1.1 Định nghĩa..........................................................................................5
1.2 Tầm quan trọng của tư duy phản biện................................................7
1.3 Người có tư duy phản biện và cách rèn luyện tư duy........................9
1.4 Sự khác nhau giữa tư duy phản biện và tư duy phê phán, giữa sự thật
và ý kiến và vấn đề..................................................................................11
1.4.1 Tư duy phê phán và tư duy phản biện.......................................11
1.4.2 Sự thật (Facts), ý kiến (Opinions) và vấn đề (Problems)...................11
1.5 Các phương pháp rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện......................12
1.5.1 Sơ đồ tư duy phản biện......................................................................12
1.5.2 Biểu đồ xương cá Ishikawa................................................................13
1.5.3 6 chiếc mũ tư duy...............................................................................14
1.6 Tranh luận bằng tư duy phản biện......................................................15
1.6.1 Quy tắc vàng của tranh luận...............................................................15
1.6.2 Tăng tính thuyết phục khi lập luận....................................................16
1.6.3 Phân tích số liệu.................................................................................17
1.6.4 Kiểm soát cảm xúc khi tranh luận......................................................17
CHƯƠNG 2: TƯ DUY SÁNG TẠO
2.1 Định nghĩa......................................................................................18
2.1.1 Các yếu tố của tư duy sáng tạo...........................................................19
2.1.2 Các quá trình tư duy sáng tạo.............................................................20
2.1.3 Vai trò của tư duy sáng tạo..................................................................20
2.1.4 Các phương pháp làm tăng tư duy sáng tạo.......................................21
2.1.5 Những ý tưởng từ sáng tạo..................................................................22
2.2 Tính ì tâm lý....................................................................................23
2.2.1 Tính ì tâm lý do ức chế ( tính ì tâm lý “thiếu”)...........................................23
2.2.2 Tính ì tâm lý do liên tưởng ngoại suy ra ngoài phạm vi áp dụng ( tính ì tâm
lý “thừa”).................................................................................................................23
2.2.3 Tính thiếu tự tin, rụt rè, tư ti đối với sáng tạo..............................................24
2.2.4 Phương pháp khắc phục tính ì tâm lý.................................................24
2.3 Các nguyên tắc của tư duy sáng tạo.........................................................25
PHẦN 2: TỰ ĐÁNH GIÁ VỀ BẢN THÂN VỚI 2 KHÍA CẠNH
PHẢN BIỆN VÀ SÁNG TẠO (SAU 6 BUỔI HỌC)
1. Bảng tự đánh giá..................................................................................30
PHẦN 3: KẾ HOẠCH ĐỊNH HƯỚNG RÈN LUYỆN VÀ PHÁT
HUY
1. Bảng kế hoạch định hướng..............................................................31
KẾT LUẬN.........................................................................................33
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................34

2
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Một trong những kĩ năng được đánh giá cao trong giới hàn lâm tri thức là
tư duy phản biện, hay còn được gọi là “critical thinking”, và điều này không chỉ
giới hạn lại ở phạm vi học thuật; ngay cả chính phủ, các công ty, tập đoàn kinh
doanh toàn cầu đều săn tìm những người sở hữu khả năng này. Đặc biệt hơn nữa
là trong ngữ cảnh thời đại thông tin hiện nay, tầm quan trọng của tư duy phản
biện được đề cao hơn bao giờ hết tại một thời điểm mà con người dường như
đang chìm ngập trong biển kiến thức nhưng lại khô khan một lối suy nghĩ đúng
đắn.
Chính vì vậy, cũng không lấy làm lạ khi một loạt các quyển sách tự lực
xoay quanh vấn đề này được viết ra và xuất bản hàng năm – quyển nào dường
như cũng đều đính kèm một hứa hẹn rằng sẽ giúp người đọc thu được kĩ năng
“critical thinking” – như là một phần thưởng cuối được tiết lộ sau quá trình đọc.
Hệ thống các trường đại học cũng không là ngoại lệ trong việc cố gắng đáp ứng
nhu cầu này, với những khoá học được thiết kế dành riêng cho việc hình thành
và cải thiện khả năng suy nghĩ của học sinh.
Ken Robinson đã từng nhận định trong phần trình bày TED Talk tuyệt vời
của ông và đã gây chấn động hệ thống giáo dục toàn cầu đó là "Trường học đã
giết chết sự sáng tạo". Cả bộ máy giáo dục to lớn toàn cầu đã vận hành theo kiểu
như thế và đã ăn sâu vào gốc rễ đến mức rất khó thay đổi.
Phần Lan là một quốc gia đã cởi trói cho giáo dục để phát triển việc học
tập được diễn ra một cách chủ động và tự nhiên nhất. Tuy nhiên cũng có nhiều
nhận định rằng, cách họ khai thác não bộ trẻ em vừa có lợi vừa bất lợi: sẽ khó có
những đỉnh cao về kiến thức hàn lâm được hình thành, tính chuyên nghiệp giảm
đi và vì thế những doanh nghiệp dẫn đầu thế giới sẽ sụt giảm.
Bất cứ ai có tư duy phản biện tốt thì đều có khả năng sáng tạo tốt và ngược
lại. Chính tư duy phản biện đã cho phép chúng ta phân tích và nhìn vấn đề ở
nhiều góc khác nhau từ đó đưa ra nhiều giải pháp cho một vấn đề và phát sinh
sự sáng tạo. Hai lĩnh vực này dường như luôn phải song hành, là hệ quả tất yếu
của nhau và cần có nhau. Cũng như không ai trả lời được con gà hay quả trứng
có trước thì tư duy phản biện và tư duy sáng tạo liên tục được sinh ra trong não
chúng ta khi tư duy.
Ví dụ, bạn cầm lên một chiếc ly uống nước và hỏi: Làm thế nào tạo ra một chiếc
ly với nhiều đặc điểm ưu việt. Não của bạn sẽ bắt đầu phải xuất hiện nhiều câu
hỏi kiểu như, chiếc ly này dùng để làm gì? (không chỉ là uống nước đâu, người
ta đựng súp nóng trong lý để bán cho học sinh dễ cầm hơn cái chén nhiều). Vì
sao nó có hình dạng như thế? Nếu không có đáy tròn miệng tròn thì có thể có
những hình dáng thế nào? Tạo sao không làm cạnh ly và lòng ly hình vuông hay
chữ nhật?...
Còn hàng trăm câu hỏi xuất hiện. Đó là lúc não bạn đang tư duy phản biện.
Câu trả lời sẽ là sáng tạo và não bạn nghĩ ra nhiều câu hỏi cũng là sự sáng tạo.
Vậy thì không thể tách rời hai quá trình sáng tạo và phản biện như cách mà mọi
người vẫn quan niệm.

3
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong những năm qua, có khá nhiều công trình nghiên cứu, đề cập đến các vấn
đề kĩ năng tư duy phản biện (Critical Thinking), cũng như là kĩ năng tư suy
sáng tạo (Creativity), kĩ năng giao tiếp (Communication) , Kĩ năng hợp tác
(Collaboration). Tuy nhiên, mỗi công trình nghiên cứu,
mỗi tác phẩm lại hướng tới những nội dung khía cạnh khác nhau. Chính vì thế,
cho đến nay vẫn chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống, chi
tiết về cả hai kĩ năng về tư duy sáng tạo và tư duy phản biện
+ “Phương pháp luận tư duy sáng tạo” (Phan Dũng, Nxb TP HCM, 1998)
+ “ Bí quyết sáng tạo” (Jack Foster do Nguyễn Minh Hoàng biên dịch, Nxb
Trẻ, 2005)
+ “Đột phá sức sáng tạo-Bí mật của những thiên tài sáng tạo” (Michael
Michalko, Nxb Tri Thức, 2006)
+ “Bốn mươi thủ thuật sáng tạo” ( Nhóm Eureka, Nxb Trẻ, 2007)
+ “Phương pháp tổ chức giáo dục- Tư duy sáng tạo trường Đoàn Lý Tự
Trọng” (Huỳnh Văn Sơn và nhiều tác giả, 2004)
+ “Hành trình đi tìm ý tưởng sáng tạo” (Huỳnh Văn Sơn, Nguyễn Hoàng
Khắc Hiếu, Nxb Đại học Sư phạm TP HCM, 2010)
+ Tài liệu môn học kĩ năng mềm “Kỹ năng tư duy sáng tạo và phản biện”
( Trường Đại học Văn Hiến)
Vì thế, tôi lựa chọn đề tài: “ Tư duy phản biện và tư duy sáng tạo” nhằm tìm
hiểu rõ hơn về khái niệm, tầm quan trọng, các phương pháp để rèn luyện kĩ
năng, sơ đồ tư duy, phân tích số liệu của tư duy phản biện và tư duy sáng tạo.
3. Đối tượng, phạm vi, mục đích nghiên cứu
3.1 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng: Như tên gọi của đề tài, tôi chỉ tập trung vào việc tìm hiểu,
nghiên cứu những nét cơ bản nhất về cả 2 kĩ năng tư duy sáng tạo và kĩ năng tư
duy phản biện.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Không gian nghiên cứu chính của đề tài là thế kỉ 21
+ Đề tài nghiên cứu Tư duy phản biện và Tư duy sáng tạo
3.2 Mục đích nghiên cứu
Mục đích của bài viết tiểu luận này nhằm giải thích khái niệm tư duy phản
biện là gì, và so sánh nó với những loại hình tư duy, lập luận khác mà tư duy
phản biện thường bị đánh đồng hoặc bị nhầm lẫn
4. Cơ sở tư liệu và phương pháp nghiên cứu
4.1 Cơ sở tư liệu
Để hoàn thành bài tiểu luận này tôi sử dụng nguồn tài liệu chính là các công
trình nghiên cứu đã được công bố và nguồn tài liệu khác
4.2 Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi chủ yếu sử dụng phương pháp
logic và phương pháp so sánh để trình bày, các vấn đề theo mối quan hệ
có tính chất biện chứng với nhau.

4
Để hoàn thành tiểuluận này tôi đã có quá trình sưu tầm, tổng hợp và hệ
thống các tài liệu, đánh giá của bản thân dựa trên quan điểm Macxit.
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài bao gồm:
CHƯƠNG 1: TƯ DUY PHẢN BIỆN
1.1 Định nghĩa
1.2 Tầm quan trọng của tư duy phản biện
1.3 Người có tư duy phản biện và cách rèn luyện tư duy
1.4 Sự khác nhau giữa tư duy phản biện và tư duy phê phán, giữa sự
thật và ý kiến và vấn đề
1.4.1 Tư duy phê phán và tư duy phản biện
1.4.2 Sự thật (Facts), ý kiến (Opinions) và vấn đề (Problems):
1.5 Các phương pháp rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện
1.5.1 Sơ đồ tư duy phản biện
1.5.2 Biểu đồ xương cá Ishikawa
1.5.3 6 chiếc mũ tư duy
1.6 Tranh luận bằng tư duy phản biện
1.6.1 Quy tắc vàng của tranh luận
1.6.2 Tăng tính thuyết phục khi lập luận
1.6.3 Phân tích số liệu
1.6.4 Kiểm soát cảm xúc khi tranh luận
2.1 Định nghĩa
2.1.1 Các yếu tố của tư duy sáng tạo
2.1.2 Các quá trình tư duy sáng tạo
2.1.3 Vai trò của tư duy sáng tạo
2.1.4 Các phương pháp làm tăng tư duy sáng tạo
2.1.5 Những ý tưởng từ sáng tạo
2.2 Tính ì tâm lý
2.2.1 Tính ì tâm lý do ức chế ( tính ì tâm lý “thiếu”).
2.2.2 Tính ì tâm lý do liên tưởng ngoại suy ra ngoài phạm vi áp dụng ( tính ì tâm
lý “thừa”).
2.2.3 Tính thiếu tự tin, rụt rè, tư ti đối với sáng tạo.
2.2.4 Phương pháp khắc phục tính ì tâm lý.
2.3 Các nguyên tắc của tư duy sáng tạo
2. Bảng tự đánh giá
HUY
2. Bảng kế hoạch định hướng
KẾT LUẬN

5
CHƯƠNG 1: TƯ DUY PHẢN BIỆN (CRITICAL THINKING)
1. Định nghĩa:
-“Tư duy phản biện là khả năng, hành động để
thấu hiểu và đánh giá được những dữ liệu thu thập
được thông qua quan sát, giao tiếp, truyền thông,
và tranh luận”. (Michael Scriven).
-“Tư duy phản biện là
loại tư duy nỗ lực để đưa
ra một phán đoán sau khi
đã tìm cách thức đáng tin
cậy để đánh giá thực
chất về mọi phương diện
của các bằng chứng và
các luận cứ” (Hatcher).

6
-Báo cáo Tương lai của các nghề nghiệp năm 2018 của Diễn đàn Kinh tế
Thế giới lại định nghĩa tư duy phản biện như sau: Sử dụng logic và lập luận
để nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của các giải pháp, kết luận và cách tiếp
cận khác nhau đối với các vấn đề.
-Tư duy phản biện không phải chỉ là tích lũy thông tin. Người có trí nhớ
tốt và biết nhiều thứ về cơ bản không hẳn là sẽ có tư duy phản biện
tốt. Người có tư duy phản biện có thể suy luận ra những hệ quả từ những
gì họ biết và biết cách sử dụng thông tin để giải quyết vấn đề, đồng thời
tìm kiếm những nguồn thông tin liên quan để tăng hiểu biết của mình về
vấn đề đó.
11 Nguyên tắc của Tư duy phản biện: (Nguồn bài viết: FGATE)
1. Tất cả niềm tin vào bất kỳ một điều gì đều là lý thuyết ở một mức độ nào đó.
(Stephen Schneider)
2. Đừng chỉ trích ý kiến của ai chỉ vì nó khác với quan điểm của bạn. Có thể cả
hai đều sai. (Dandemis)
3. Đọc không phải để phủ nhận, bác bỏ; không phải để tin và thừa nhận; không
phải để đàm luận, trò chuyện; mà là để cân nhắc, xem xét tầm ảnh hưởng.
(Francis Bacon)
4. Không bao giờ chìm đắm trong giả thiết của bạn. (Peter Medawar)

7
5. Lỗi của con người là lý thuyết hóa trước khi có dữ liệu. Một người thờ ơ bắt
đầu với việc bóp méo sự thật để tương thích với những lý thuyết, thay vì các lý
thuyết tạo ra để phản ánh các sự thật. (Authur Conan Doyle)
6. Một lý thuyết không nên cố giải thích tất cả sự thật, vì một vài sự thật là sai.
(Francis Crick)
7. Điều gì không thuận là điều thú vị nhất. (Richard Feynman)
8. Sửa một lỗi sai có ích, thậm chí lại tốt hơn tạo ra một sự thật hoặc một thực tế
mới. (Charles Darwin)
9. Vì bạn không biết gì không có nghĩa bạn gặp rắc rối. Rắc rối là ở chỗ bạn
khẳng định một điều gì đó nhưng nó lại không đúng. (Mark Twain)
10. Thà ngu dốt còn hơn là mù quáng. Ngu dốt cũng giống như một người không
tin lấy điều gì, thay vì anh ta đi tin vào một điều gì đó sai lầm. (Thomas Jefferson)
11. Tất cả mọi sự thật đều trải qua ba giai đoạn. Đầu tiên, chúng bị giễu cợt, thứ
hai, chúng bị chống đối kịch liệt, và cuối cùng, chúng được thừa nhận hiển nhiên.
(Aurthur Schopenhauer)
1.2 Tầm quan trọng của tư duy phản biện:

8
-Tư duy phản biện là kỹ năng tư
duy cần thiết cho mọi lĩnh vực
quan trọng
ức

9
-Vào tháng 1 năm 2016, Diễn đàn Kinh tế thế giới đã công bố một bản báo
cáo “Tương lai của các nghề nghiệp”.
-Năm 2018, Diễn đàn Kinh tế Thế giới tiếp tục công bố bản báo cáo “Tương
lai nghề nghiệp”. Đối với kỹ năng tư duy phản biện, báo cáo nhấn mạnh tới
nhu cầu về kỹ năng này sẽ tăng lên trong năm 2022.
-Tư duy phản biện cải thiện các kỹ
năng thuyết trình và ngôn ngữ
-Tư duy phản biện thúc đẩy sáng
tạo.
-Tư duy phản biện rất quan trọng
đối với quá trình phản chiếu bản
thân (self-reflection)
-Tư duy phản biện tốt là nền tảng
của khoa học và dân chủ

10
- Và ở Việt Nam, tư duy phản biện là
kỹ năng đứng ở vị trí thứ 4 trong
danh sách các kỹ năng mới nổi.
1.3 Người có tư duy phản
biện và cách rèn luyện tư
duy:
1. Người có tư duy phản
biện:
+Khả năng quan sát.
+Luôn luôn tò mò và đi tìm
kiếm câu trả lời.
+Luôn nghi ngờ.
+Có tư duy logic.

11
+Khả năng tự loại “cái tôi” ra khỏi khung cảnh.
+Kỹ năng ra quyết định.
2. Để luyện tập Tư duy phản biện bạn phải hội đủ những điều kiện ở trên:
+Luyện khả năng quan sát.
+Luôn tò mò và tìm kiếm câu trả
lời.
+Luôn nghi ngờ.
+Luyện Tư duy logic.
+Khả năng tự loại cái tôi.
+Kỹ năng ra quyết định.
+Đánh giá mọi việc khách quan.
+Kết luận vấn đề qua các bằng
chứng thực tế.
+Không chấp nhận kết quả của
người khác trước khi tự kiểm tra.
1.4 Sự khác nhau giữa tư duy phản biện và tư duy phê phán, giữa sự thật và
ý kiến và vấn đề:
1.4.1 Tư duy phản biện và tư duy phê phán:

12
1.4.2 Sự thật (Facts), ý kiến (Opinions) và vấn đề (Problems):
#
1.5 Các phương pháp rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện:
Tư duy phản biện
(Critical Thinking)
Tư duy phê phán
(Criticizing)
-Tư duy phản biện là một quá
trình tích cực chủ động mà
người suy nghĩ hiệu quả về suy
nghĩ của chính mình, liên tục
đánh giá suy nghĩ và tự sửa
chữa.
-Tư duy phê phán là một quá trình
thụ động mà trong đó người suy
nghĩ hành động theo mong muốn,
suy nghĩ định kiến hoặc cảm xúc
mà không có bất kỳ tiêu chí đánh
giá nào.
FACTS
-Là khái niệm về
một sự thật, một
điều hiển nhiên có
thể chứng minh
được.
OPINIONS
-Là những ý kiến,
quan điểm vè sự
vật, con người.
PROBLEMS
-Vấn đề là những
tình huống khó khăn,
rắc rối, trở ngại và
cần có giải pháp.

13
1.5.1 Sơ đồ tư duy phản biện:
1. Đặt câu hỏi.
1. Tìm kiếm thông tin.
2. Khách quan phân tích sự việc.
3. Trao đổi đưa ra giải pháp.
-Ví dụ trong áp việc áp dụng học tập:
 Khi đọc những chương dài của tài liệu, sách giáo khoa, bạn nên lấy giấy bút ghi
lại những ý chính để tiện theo dõi. Hãy chọn và ghi các ý theo một phương pháp
khoa học ví dụ như viết các quan điểm và kết luận ở cột bên trái và các bằng
chứng, giải thích và những ý hỗ trợ ở cột bên phải tương ứng. Sau đó nhìn vào
bảng tổng kết để ghi bổ sung thêm những ý kiến của mình bằng một màu mực
khác. Bên cạnh đó để có được cái nhìn khách quan hơn bạn có thể thảo luận với
bạn bè hay những người cùng hứng thú, am hiểu về lĩnh vực đó để có được
những cách nhìn khác nhau.
 Một kỹ năng quan trọng không kém là liên hệ với những tài liệu khác trong cùng
lĩnh vực, những nghiên cứu về cùng một vấn đề của các tác giả khác để có được
những cái nhìn đa chiều và sau đó so sánh các quan điểm với nhau. Sau đó bạn có
thể nghĩ đến những ý kiến đối lập trái chiều, đặt ra câu hỏi liệu có thể đưa ra
những lý do thuyết phục để phản bác quan điểm đó không. Quan trọng nhất là kỹ
năng đặt ra các câu hỏi sâu và rộng quanh chủ đề của bài đọc, những câu hỏi
phức tạp đòi hỏi thời gian và quá trình suy nghĩ nhất định để tìm câu trả lời như:
Bài đọc được viết nhằm đến đối tượng độc giả nào, những điểm yếu mạnh, logic
suy luận của bài đọc, mối quan hệ giữa các ý, những điều thừa nhận và ý nghĩa
giá trị của bài đọc.
Mô hình sơ đồ tư duy
của đại học Plymouth.

14
1.5.2 Biểu đồ xương cá Ishikawa:
Con người
Nhóm này liên quan đến tất cả các nguyên nhân gây ra bởi hành động của con
người: việc giao tiếp đã tốt chưa, mọi người có hiểu được nhiệm vụ của họ
không, nhân viên có được tham gia, trải nghiệm và đào tạo đầy đủ không? v.v.
Máy móc thiết bị
Nhóm này bao gồm các nguyên nhân liên quan đến hoạt động của máy móc,
công cụ, các thiết bị lắp đặt và máy tính; các máy móc đã được sử dụng đúng
chưa, chúng có đủ an toàn không, có đáp ứng được các yêu cầu không, chúng
đáng tin cậy không, v.v.?
Nguyên vật liệu
Có thể có các vấn đề nảy sinh với vật tư, nguyên liệu, các mặt hàng tiêu dùng
và các sản phẩm bán thành phẩm: chất lượng của chúng ra sao, doanh nghiệp
cần bao nhiêu, những vật liệu có sức chống đỡ với tác động từ bên ngoài hay
không, độ bền của chúng thế nào, v.v.?
Phương pháp
Nhóm này điều tra xem liệu rằng các nguyên nhân có thể xuất phát từ phương
pháp làm việc hay không: quy trình công việc có hợp lý không; các quy trình
phối hợp được tổ chức như thế nào, nhân viên và các phòng ban giao tiếp với
nhau như thế nào, v.v?

15
1.5.3 6 chiếc mũ tư duy:
1. Mũ trắng (Objective): Trung lập, khách quan.
Xác định thông tin thiếu.
2. Mũ đỏ (Intuitive): Hợp thức hóa cảm xúc,
trực giác, linh cảm, không cần lý do cơ sở.
3. Mũ đen (Negative): Phân tích khó khăn, sai
lầm. Phân tích mạo hiểm-lý do logic.
4. Mũ vàng (Positive): Tích cực, lạc quan - Giá
trị lợi ích. Khuyến khích đề xuất cụ thể
5. Mũ xanh lá cây (Creative): Tư duy sáng tạo -
Tìm kiếm nhiều lựa chọn. Hành động thay vì phê
phán. Tư tưởng và nhận thức mới.
6. Mũ xanh dương (Process): Điều khiển tổ
chức. Định hướng vấn đề. Tóm tắt, khái quát,
kết luận vấn đề. Đảm bảo luật được tôn trọng.

16
1.6 Tranh luận bằng tư duy phản biện:
1.6.1 Quy tắc vàng của tranh luận:
-Việc đầu tiên, nếu bạn muốn thay đổi
cách tranh luận của mình sang hướng
tích cực hơn, bạn phải KHẮC CỐT
GHI TÂM điều sau đây: “Tranh luận
không nhằm mục tiêu chiến thắng,
tranh luận là để tìm ra bản chất vấn
đề“
-Đừng cố cãi cho thắng, hãy cãi cho
đúng. Cái ham muốn chiến thắng
trong một cuộc tranh luận sẽ làm giảm
thị lực của bạn. Bạn sẽ không thấy thứ
bạn phải thấy, bạn sẽ chỉ thấy cái bạn muốn thấy, bạn sẽ chỉ chăm chăm tìm
ra lỗi sai của người khác. Có khi người ta nói 10 ý sai 1 ý, bạn lại vin vào 1
ý sai để phủ nhận toàn bộ ý tưởng và quan điểm của người ta. Tôi đã tham
gia quá nhiều cuộc tranh luận như vậy rồi. Đừng ngụy biện, hãy biết nhận
sai và tiếp thu, điều đó không làm bạn trông yếu đuối hay kém cỏi, ngược lại
nó sẽ làm bạn vô cùng TỰ TRỌNG trong mắt người khác.
-“Cái kết của một
cuộc tranh luận,
thường không
phải là TRẮNG
hoặc ĐEN rõ ràng.
Cái kết của cuộc
tranh luận là một
bức tranh đầy đủ
về các mặt của
một vấn đề”
-Giống như khi ta bàn câu chuyện nên đi học đại học hay đi làm sớm. Sẽ
không có một kết quả nào hoàn toàn vượt trội. Kết quả của một cuộc tranh
luận về chủ đề này sẽ là một bản phân tích mổ xẻ tất cả các khía cạnh, bao
gồm: Cơ hội và Rủi ro, Được và Mất. Khi đã có đầy đủ góc nhìn như vậy,
sự lựa chọn là thuộc về cá nhân từng người. Cho nên, khi tham gia các cuộc
tranh luận như vậy, mục tiêu là mổ xẻ vấn đề càng sâu càng tốt, càng có
nhiều dữ kiện, càng dễ dàng cho sự lựa chọn.
-Riêng việc bạn hiểu được điều này, bạn đã hạnh phúc hơn nhiều rồi đó.
-Còn tất nhiên, với việc am hiểu các quy tắc tranh luận, một người thông
minh có thể dùng nó để trao đổi cho đúng, hoặc cũng có thể dùng nó để trên

17
cơ những người không giỏi ăn nói. Cùng là con dao, dùng để nấu ăn hay giết
người là lựa chọn của mỗi người mà.
1.6.2 Tăng tính thuyết phục khi lập luận:
-Nguyên tắc khi tranh luận:
-Phương pháp:
+ Diễn dịch: Đưa ra lập luận, giải thích nguyên nhân tại sao
+ Quy nạp: Giải thích nguyên nhân lý lẽ, đưa ra lập luận, kết luận.
-Những tiêu chí đánh giá tính thuyết phục
Tôn trọng ý kiến
người khác
Đặt mình vào hoàn
cảnh người khác
Tranh luận tích cự
Kiểm soát cảm xúc Thẳng thắng
Sử dụng số liệu, dẫn
chứng thực tế để minh
họa
Chiều rộng
Tính logic
Công bằng
Sự rõ ràng
Sự đúng đắn
Chiều sâu

18
1.6.3. Phân tích số liệu:
-Theo LeCompte và Schensul, phân tích dữ liệu nghiên cứu là một quá
trình được các nhà nghiên cứu sử dụng để gia giảm dữ liệu thành một
câu chuyện và diễn giải nó để rút ra những hiểu biết. Quá trình phân tích
dữ liệu giúp giảm một lượng lớn dữ liệu thành các mảnh nhỏ hơn, điều
này làm nó có ý nghĩa hơn.
-Vai trò: +Tăng tính thực tế.
+Khơi dậy cảm xúc người nghe.
+Tăng độ tin cậy.
+Giúp người nghe nắm bắt thông tin.
-Dẫn chứng số liệu: +Gợi ý trước cho người nghe về tầm quan trọng của
số liệu.
+Kết hợp bảng biểu, đồ thị minh họa. Thiết kế đơn
giản nhưng phải có điểm nhấn nhằm nổi bật số liệu.
+Mỗi con số đều phải gắn liền với một ý nghĩa, một
sự kiện nào đó.
+Không lạm dụng số liệu, chỉ sử dụng khi cần thiết.
1.6.4. Kiểm soát cảm xúc khi tranh luận:
- Giữ bình tĩnh: Tạm dừng và hít thở sâu, loại
bỏ những suy nghĩ tiêu cực mà bạn có trong đầu
- Hãy mỉm cười: Cân bằng lại cảm xúc.
- Suy nghĩ kĩ trước khi nói: Suy nghĩ kĩ trước
khi nói.

19

20
2.1. Định nghĩa:
2.1.1 Các yếu tố của tư duy sáng tạo:
Tính đổi mới
Tính khuếch tán
Tính độc đáo
Tư duy sáng tạo là
quá trình hoạt động
của con người
nhằm tạo ra sản phẩm
có tính mới, có giá trị
hơn so với
sản phẩm trước đó.
Tư duy sáng tạo là khả năng tư
duy, sáng tạo, tìm tòi ra những
phương án, chủ đề mới của
một hay nhiều người về một
lĩnh vực nghiên cứu nào đó.
Và trong thời đại hiện nay, bất
kỳ ngành nghề nào như chính
trị, xã hội, kinh tế, nghệ thuật,
kỹ thuật… đều cần đến tư duy
sáng tạo.
Khả năng ảnh hưởng và
lan rộng của ý tưởng. Từ đó
có thể đánh giá trình độ tư
duy sáng tạo cao hay thấp.
Cách suy nghĩ không rập
khuôn theo những quy tắc
hoặc tri thức thông thường.
Là những điều mới mẻ, khác
thường so với cái cũ.

21
2.1.2 Các quá trình tư duy sáng tạo:
- Vào năm 1940, James Webb Young, giám đốc xuất bản của một tờ báo có
tiếng thời bấy giờ, đã xuất bản một bài báo ngắn có tiêu đề: “A Technique for
Producing Idea” (Kỹ thuật sản xuất ý tưởng). Trong bài báo này, ông đã đề ra
một tuyên bố đơn giản nhưng vô cùng sâu sắc về khái niệm sáng tạo. Hoạt
động sáng tạo thực tế không phải là việc đưa ra một thứ gì đó mới mẻ hoàn
toàn, chúng chỉ là hình thức kết hợp các thứ đã có sẵn theo cách mà chưa
ai từng thực hiện trước đó. Sáng tạo không phải là chuyện ngày một ngày
hai, là yếu tố thiên bẩm như nhiều người đang lầm tưởng.
Minh họa cho quy trình xây dựng ý tưởng sáng tạo của Young.
2.1.3 Vai trò của tư duy sáng tạo:
-Sau khi tìm hiểu định nghĩa về tư duy sáng tạo, chúng ta sẽ cùng đánh giá
vai trò của tư duy sáng tạo trong cuộc sống hiện nay.
Vai trò của tư duy sáng tạo là vô cùng lớn, nếu như không nói là quyết định
đối với quá trình tiến hóa và phát triển của xã hội loài người, đặc biệt là trong
thế kỷ 21 này khi mà nền kinh tế tri thức (với hàm lượng sáng tạo chiếm ưu
thế tuyệt đối) lên ngôi.
Nhờ có sáng tạo, qua từng thời đại, con người chế tạo ra vô số thiết bị để
“tăng tiến” khả năng của con người. Như máy bay là sự tăng tiến khả năng
tiếp cận không trung, điện thoại là sự tăng tiến cho khả năng nói và nghe,
internet là sự tăng tiến cho giao tiếp toàn cầu,…

22
“Sáng tạo là con đường ngắn nhất dẫn đến thành công”. Những thay đổi
nhanh chóng của thời đại ngày nay đặt chúng ta trước yêu cầu rằng các
vấn đề phải được giải quyết một cách nhanh chóng, hiệu quả. Và sáng tạo
chính là con đường ngắn nhất
dẫn đến thành công. Những
kiến thức chúng ta thu nhận
được không đảm bảo rằng ta sẽ
giải quyết tốt những vấn đề
gặp trong tương lai. Có khả
năng tư duy sáng tạo, chúng ta
sẽ vận dụng tổng hợp những
kiến thức đó thành những gì mới mẻ hơn, hiệu quả hơn nhằm giải quyết
vấn đề. Tư duy sáng tạo không chỉ chỉ cần thiết với những người đang
làm việc trong lĩnh vực quảng cáo, marketing hay nghệ thuật, mà khả
năng tư duy sáng tạo còn cần thiết cho việc phát triển công việc và thành
công dù bạn làm việc trong bất kỳ ngành nghề nào.
“ Không một công ty nào có thể tồn tại và tiến bộ nếu không được liên
tục cung cấp những suy nghĩ và những ý tưởng mới mẻ”. ( Steve Jobs)
2.1.4 Các phương pháp làm tăng tư duy sáng tạo.
 Hãy hành động.
 Cân bằng giữa thực tế và lý tưởng.
 Thoải mái và cởi mở.
 Phá vỡ những nguyên tắc.
 Không quá lo lắng về những khó khăn.
 Dám dấn thân va không sợ rủi ro.
 Không ỷ lại

23
2.1.5 Những ý tưởng từ sáng tạo:
Xe điện xếp gọn.
Máy cắt cỏ tự động.
Ống hút làm bằng cỏ.
Máy cắt rau củ.
Mô hình kinh doanh xe tải bán
hàng lưu động.

24
2.2 Tính ì tâm lý (Psychological inertia):
- Tính ì tâm lý hay tâm lý quán tính chỉ hoạt động tâm lý của con người, cố
gắng giữ lại những
hiện tượng tâm lý
cụ thể đã, đang trải
qua, chống lại việc
chuyển sang các
hiện tượng tâm lý
mới.
-Tâm lý quán tính
là hữu ích và cần
thiết trong cuộc
sống hằng ngày.
Nó giúp người ta
không phải suy nghĩ về những gì đã ra quyết định. Tuy nhiên, nó cũng là trở
ngại cho việc khám phá những điều mới.
2.2.1 Tính ì tâm lý do ức chế ( tính ì tâm lý “thiếu”)
-Vd1: Ở Nhật Bản, người ta có đặt ra câu hỏi sau với 200 sinh viên đại học:
“Trong tiết mục dạy nấu ăn hôm nay, xin giới thiệu cách làm bánh mì Sandwish
Jambon. Dùng 10 miếng bánh mì để kẹp các miếng jambon. Nếu giữa hai
miếng bánh mì chỉ kẹp được 1 miếng Jabon thì có thể kẹp được nhiều nhất là
bao nhiêu miếng jambon?”
Điều bất ngờ là hầu hết sinh viên trả lời rằng kẹp được nhiều nhất 9 miếng
jambon. Câu trả lời đúng là 10 miếng jambon khi ta xếp các miếng bánh mì
thành hình tròn như một bánh xe lớn. Chỉ 12% số sinh viên trên trả lờiđúng câu
hỏi trên.
2.2.2 Tính ì tâm lý do liên tưởng ngoại suy ra ngoài phạm vi áp dụng
( tính ì tâm lý “thừa”)
Để thử tính ì thừa của mình, mời các bạn trả lời câu hỏi sau:
3 con mèo ăn hết 3 con chuột trong 3 giây. Hỏi 30 con mèo ăn 30 con chuột
trong bao lâu? Câu trả lời của bạn là…
Hơn 50% những người được hỏi câu hỏi trên đề nhanh nhảu trả lời 30 giây. Rất
đơn giả vì chỉ cần áp dụng một phép tính nhẩm đơn giản (quy tắc tam suất) để có
được kết quả. Nhưng …
Câu trả lời đúng là 3 giây. Ở đây quy tắc tam suất đã được áp dụng chính xác trừ
… một điều là trong điều kiện của bài toán này, không thể áp dụng quy tắc tam
suất vì các con meo ăn các con chuột đồng thời. Như vậy , “thủ phạm” lại chính
là tính ì thừa.

25
2.2.3 Tính thiếu tự tin, rụt rè, tư ti đối với sáng tạo:
-Có nhiều nguyên nhân dễn đến loại tính ì này.
-Số phép thử-sai trong quá khứ nhiều hơn phép thử đúng (thất bại nhiều hơn thành
công).
-Đa số các môi trường thiên về phía phê phán, chỉ trích, thậm chí vùi dập những gì
mới mẻ.
-Do thái độ cầu toàn của cá nhân với sáng tạo.
-Do sự giáo dục không khuyến khích sáng tạo ra ngoài khuôn mẫu.
2.2.4 Phương pháp khắc phục tính ì tâm lý:
-Brainstorming “là quá trình sáng tạo nhằm tìm ra giải pháp hoặc ý tưởng mới
thông qua hoạt động trao đổi của nhóm một cách “kịch liệt” và “tự do”. Mỗi
thành viên đều được khuyến khích nghĩ đến đâu, nó đến đó và tìm ra càng
nhiều ý tưởng càng tốt, cho dù ý nghĩ đó điên rồ hay kém khả thi thế nào đi
chăng nữa. Việc phân tích, bàn luận hoặc chỉ trích/bình luận chỉ được phép
thực hiện khi buổi họp này kết thúc và chuyển sang giai đoạn đánh giá kết
quả” (Nikki Nguyễn).
-Các bước tiến hành Brainstorming:
1. Trong nhóm lựa ra 1 người đầu nhóm (để điều khiển) và 1 người thư ký
để ghi lại tất cả ý kiến vào sổ tay (cả hai công việc có thể do cùng một
người thực hiện nếu tiện).
2. Xác định vấn
đề hay ý kiến chính
của buổi brainstorm
. Phải làm cho mọi
thành viên hiểu
thấu đáo về đề tài
sẽ được tìm hiểu.
3. Thiết lập các
“luật” cho buổi
brainstorm. Chúng nên bao gồm
– Người đầu nhóm có nhiệm vụ điều khiển buổi làm việc.
– Tất cả mọi người đều có quyền lợi và nghĩa vụ đóng góp ý tưởng.
– Những ý tưởng có phần phá cách, mới lạ được khuyến khích.
– Việc phát triển ý tưởng của mình dựa trên ý tưởng của người khác cũng
được khuyến khích.
– Không một thành viên nào có quyền đòi hỏi hay cản trở, đánh giá, phê
bình hay thêm bớt vào ý kiến, ý kiến nêu ra, hay giải đáp của thành viên
khác.
– Cần xác định rằng không có câu trả lời nào là sai!
– Tất cả câu trả lời, các ý, các cụm từ, ngoại trừ nó đã được lập lại đều sẽ

26
được thu thập ghi lại (cách ghi có thể tóm gọn trong một chữ hay một câu
cho mỗi ý riêng rẽ).
– Vạch định thời gian cho buổi làm việc và ngưng khi hết giờ.
4. Bắt đầu brainstorm: Người lãnh đạo chỉ định hay lựa chọn thành viện
chia sẻ ý kiến trả lời (hay những ý niệm rời rạc). Người thư ký phải viết
xuống tất cả các câu trả lời, nếu có thể công khai hóa cho mọi người thấy
(viết lên bảng chẳng hạn). Không cho phép bất kỳ một ý kiến đánh giá hay
bình luận nào về bất kỳ câu trả lời nào cho đến khi chấm dứt buổi
brainstorm.
5. Sau khi kết thúc brainstorm, hãy lượt lại tất cả và bắt đầu đánh giá các
câu trả lời. Một số lưu ý về chất lượng câu trả lời bao gồm:
– Tìm những câu ý trùng lặp hay tương tự để thu gọn lại.
– Góp các câu trả lời có sư tương tự hay tương đồng về nguyên tắc hay
nguyên lí.
– Xóa bỏ những ý kiến hoàn toàn không thích hợp.
– Sau khi đã cô lập được danh sách các ý kiến, hãy bàn cãi thêm về câu trả
lời chung.
2.3 Các Nguyên tắc của tư duy sáng tạo:
1. Nguyên tắc phân nhỏ: (Segmentation) Vd:
- Chia đối tượng thành các phần độc lập.
- Làm đối tượng trở nên tháo lắp được.
- Tăng mức độ phân nhỏ đối tượng.
Lẩu 2 ngăn
2.Nguyên tắc “tách khỏi” (Taking out)
-Tách phần gây “phiền phức” ( tính chất “phiền phức” ) hay ngược lại tách
phần duy nhất “cần thiết” ( tính chất “cần thiết” ) ra khỏi đối tượng.
Khay nước đá

27
1. Nguyên tắc không đồng nhất (Heterogeneity)
- Chuyển đối tượng (hay môi trường bên ngoài, tác động bên ngoài) có cấu trúc
đồng nhất thành không đồng nhất.
- Các phần khác nhau của đối tượng phải có các chức năng khác nhau.
- Mỗi phần của đối tượng phải ở trong những điều kiện thích hợp nhất đối với
công việc.
+Vd: - Các tờ lịch dùng để chỉ ngày, thứ
trong tuần, nhưng các ngày không giống
nhau: có ngày làm việc, chủ nhật và ngày lễ
nghỉ. Để phân biệt điều ấy , các ngày nghỉ
được in mực đỏ.
2. Nguyên tắc đa năng (Multipurpose)
-Đối tượng thực hiện nhiều chức năng khác nhau..
-Cải tiến thêm để đối tượng có nhiều chức năng.
+Vd: . Xe lội nước vừa đi được trên bộ,
vừa đi được dưới nước.
5. Nguyên tắc kết hợp (Associate)
- Kết hợp các đối tượng đồng nhất hoặc các đối tượng dùng cho các hoạt động
kế cận.
- Kết hợp về mặt thời gian các hoạt động đồng nhất hoặc kế cận.
+Vd: Máy may nhiều kim.

28
6. Nguyên tắc chứa trong (Contained in):
- Một đối tượng được đặt bên trong đối tượng khác và bản thân nó lại chứa đối
tượng thứ ba ...
- Một đối tượng chuyển động xuyên suốt bên trong đối tượng khác.
+Vd: - Loại cửa đóng , mở chạy từ trong tường ra..
7. Gây ứng suất sơ bộ (Preliminary stress)
-Gây ứng suất trước với đối tượng để chống lại ứng suất không cho phép hoặc
không mong muốn khi đối tượng làm việc (hoặc gây ứng suất trước để khi làm
việc sẽ dùng ứng suất ngược lại ).
+Vd: Loại đồ chơi phải lên dây cót trước.
8. Nguyên tắc đảo ngược (Reserve)
- Thay vì hành động như yêu cầu bài toán, hành động ngược lại (ví dụ, không
làm nóng mà làm lạnh đối tượng)
- Làm phần chuyển động của đối tượng (hay môi trường bên ngoài) thành đứng
yên và ngược lại, phần đứng yên thành chuyển động.
+Vd: Chữa cơm sống bằng cách lật ngược
nồi trên bếp lửa hoặc gắp than đổ để trên nắp
vung nồi.

29
9. Nguyên tắc linh động (Vivacious):
-Cần thay đổi các đặt trưng của đối tượng hay môi trường bên ngoài sao cho
chúng tối ưu trong từng giai đoạn làm việc.
-Phân chia đối tượng thành từng phần, có khả năng dịch chuyển với nhau.
+Vd: - Các lại bià kẹp, cho phép lấy bớt
hoặc thêm các tờ giấy rời.

30

31
1. Bảng tự đánh giá
TƯ DUY PHẢN BIỆN
-TÍNH THUẦN THỤC -Khả năng xem xét các đối tượng ở nhiều khía
cạnh khác nhau, cái nhìn đa chiều về vấn đề
tương đối ổn nhưng vẫn cần mở rộng góc nhìn
hơn nữa.
-Khả năng sàn lọc và lựa chọn giải pháp tối ưu:
có sự chọn lựa hợp lý tùy với mỗi trường hợp,
hoàn cảnh và đối tượng khác nhau.
-Khả năng tim tòi chưa tốt, còn hơi lười trong
việc đặt ra các câu hỏi, tìm kiếm câu trả lời cho
những vấn đề được đặt ra.
-Kỹ năng ra quyết định, suy luận tốt nhưng còn
hơi chậm và hay sợ sai.
-Sự tự tin vẫn còn thấp vì chưa chắc chắn những
gì mình nói và dễ bị đối phương lấn áp, cần phải
cải thiện nhiều ở điểm này.
-Kỹ năng nói thì tốt nhưng để phản biện thì chưa
được.
TƯ DUY SÁNG TẠO
TÍNH ĐỘC ĐÁO -Khả năng tìm giải pháp từ nhiều góc độ và trong
các tình huống khác nhau tốt, có thể ứng xử được
nhiều tình huống một cách ổn thỏa
-Khả năng phát triển ý tưởng ở mức tương đối
nhưng chưa có sự bức phá, sáng tạo
-Khả năng tìm kiếm các điều mới lạ: rất hay tò
mò về những thứ mới lạ và thắc mắc cách để tạo
ra chúng.
TÍNH NHẠY CẢM -Khả năng phát hiện nhanh các cái sai sót, chưa
hợp lý cùng với sự tinh tế chưa tốt, còn chần chừ
và chưa đưa ra được đáp án.
-Sự tập trung để suy nghĩ giải pháp mới có sự tiến
bộ nhưng vẫn còn mất khá nhiều thời gian
-Luôn thoải mái và cởi mở trong khi trình bày và
tiếp nhận vấn đề khi làm việc nhóm
-Còn sợ khó khăn và chưa dám thử thách với cái
mới.

32
HUY
1. Bảng kế hoạch định hướng
BẢNG KẾ HOẠCH RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TRONG MỘT NĂM TỚI (T6-T5/2022)
Kỹ năng Thời gian Hành
động cụ
thể
Với những
ai?
Trong việc gì hay?
Trong hoàn cảnh
nào?
TƯ DUY
PHẢN
BIỆN
Từ (1/6/2021-1/7/2021) -Tư duy
trong mọi
lĩnh vực
Với chính
bản thân
mình
Trong mọi hoàn
cảnh, với tất cả các
vấn đề.
Từ (2/7/2021-3/8/2021) -Kỹ năng
thuyết
trình
Tự luyện
tập, với
bạn bè,
thây cô,
Khi bàn luận về
một vấn đề, trong
khi làm việc nhóm,
hay trò chuyện về
vấn đề đó.
Từ (4/8/2020-4/9/2021) -Nhìn
nhận bản
thân
Với chính
bản thân
Khi mất phương
hướng, khi gặp khó
khăn, khi cần thay
đổi bản thân.

33
Từ (5/9/2021-5/10/2021) -Luyện
tập phân
tích dữ
liệu, đưa
ra kết quả
Với bạn
bè, nhóm
học tập
Khi cần đưa ra
quyết định đúng
đắn cho một vấn đề
để tránh sai sót.
Từ (6/10/2021-6/11/2021) -Luyện
tập đặt ra
những
câu hỏi
giả định
Với bất kì
ai
Trong khi nghi ngờ,
khi chưa tìm được
câu trả lời, luôn hỏi
trong mọi vấn đề
mình thắc mắc.
Từ (7/11/2021-7/12/2021) -Kiểm
soát cảm
xúc
Với mọi
người
Khi cảm thấy tức
giận, không đồng
tình với người khác,
hay thiếu lập luận
trong khi tranh luận
Từ (8/12/2021-8/1/2022) -Luyện
tập đảo
ngược
vấn đề
Với bản
thân và với
người khác
Trong khi đang xuy
xét vấn đề, cần suy
xét cả hai mặt, lúc
trò chuyện hay làm
bài luận, phải đưa
ra được 2 mặt.
TƯ DUY
PHẢN
BIỆN
Từ (9/1/2022-9/2/2022) -Cố gắng
phá vỡ
nguyên
tắc
Với chính
bản thân
Trong mọi lĩnh vực,
trong những lúc
muốn tạo ra những
thứ mới mẻ, khi
muốn thay đổi bản
thân.
Từ (10/2/2022-10/3/2022 -Dám nói
ra ý
tưởng của
mình
Với mọi
ngời
Bất cứ lúc nào có
những ý tưởng mới,
táo bạo, khi muốn
mọi người biết đến
năng lực của mình.
Từ (11/3/2022-11/4/2022) -Không
ngại về
khó khăn
Với mọi
người
Khi tạo ra sản
phẩm, giải quyết
vấn đề.
Từ (12/4-2022-12/5/2022) -Không
được ỷ lại
người
khác
Với bạn
bè, nhóm
trưởng,
thầy cô
Khi làm việc nhóm,
không được đùn
đẩy công việc

34
KẾT LUẬN
Việc đưa ra một định nghĩa cho một tư duy phản biện không khó, nhưng
việc hiểu rõ bản chất của tư duy phản biện thì lại là một vấn đề khác, và việc có
thể vận dụng và rèn giũa kĩ năng này là một bước đi xa hơn nữa. Ngoài cách hiển
nhiên nhất là suy nghĩ, thì liêu còn có một phương thức nào khác mà sẽ giúp mọi
người suy nghĩ luyện tập được lối tư duy phản biện?
Nhưng khi chúng ta nói “học cách tư duy” ở đây, thực chất nó là gì? Nó
chính là một phần của sự sáng tạo. Nhưng sáng tạo không phải là sự tự do trong
tư duy. Sáng tạo là cách mà bạn tư duy khác biệt, tối ưu hóa hoạt động hoặc ý
tưởng dồi dào. Hầu hết mọi sự đổi mới, lý luận chính trị hoặc đột phá khoa học,
đã nảy sinh từ tư duy sáng tạo? Từ Plato đến Albert Einstein, từ nông nghiệp đến
iPad, suy nghĩ sáng tạo, về bản chất, không có gì khác hơn là tạo ra các kết nối
mới.
Đừng bao giờ tin vào một bộ não, đặc biệt là của riêng bạn, bởi vì mỗi một
người trong chúng ta dễ bị thiên kiến nhận thức, định kiến và ảnh hưởng mù
quáng của đặc quyền và tâm lý. Chúng ta thích nghĩ về bản thân mình thực sự
khá khách quan và thông minh. Nhưng sự thật không may là tất cả chúng ta, ở
một mức độ nào đó, đều thiếu sót, thiếu hiểu biết và cuồng tín vào những ý tưởng
của mình. Vì thế mới có những người luôn bám chấp lấy ý tưởng của mình mà
không lắng nghe bất cứ sự phản biện nào. Thậm chí cũng chưa từng tự mình
phản biện.
Vì thế ta cần học cách tư duy phản biện để tự phản biện, biết lắng nghe và
nhìn nhận phản biện. Những suy nghĩ phản biện dạy chúng ta là làm thế nào để
đặt câu hỏi nghiêm túc và sâu sắc, làm thế nào để hình thành suy nghĩ hợp lý,
suy nghĩ mạch lạc và lập luận có cơ sở và làm thế nào để xác định những điều
nhảm nhí? Nhưng có lẽ điều quan trọng nhất tư duy phản biện dạy chúng ta chính
là hãy cứ sai đi vì cuộc đời cho phép. Những ý tưởng của chúng ta không phải
thời điểm nào cũng là vĩ đại và bất biến. Hiểu và làm được điều đó sẽ giúp bạn
không phải tổn thương và tổn thất khi ý tưởng bị đánh đập dã man và bị khai tử.
Và khi chúng ta được đào tạo thành những người có tư duy phản biện, điều đó
thay đổi sâu sắc bởi vì chúng ta trở nên biết cách nhận thức về suy nghĩ của chính
mình. Bộ não của chúng ta sẽ gia tăng tốc độ tư duy, chiều sâu tư duy và khối
lượng tư duy. Khi cả hai khía cạnh trong khả năng tư duy của chúng ta làm việc
cùng nhau, những điều tuyệt vời nhất sẽ xảy ra!
Một trong những điều tuyệt vời nho nhỏ mà tư duy phản biện dành cho bạn
đó là bạn sẽ dễ dàng phát hiện ra những điều dối trá và những hành động xuất
phát từ mục đích xấu xa. Có những người che đậy rất giỏi nhưng những người
có tư duy phản biện sẽ nhìn ra. Vì vậy bạn cũng sẽ bớt mua sắm những thứ mà
thực ra bạn không cần.
Xin mở ngoặc, về lý thuyết là như thế tuy nhiên cũng có ngoại lệ và đó là
chính tôi. Đã tìm hiểu và thực hành về tư duy phản biện khá nhiều nhưng tôi vẫn
bị cái bệnh mua sắm vô tội vạ và quên mất thực hành phản biện khi đi shopping.

35
----HẾT----
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phương pháp luận tư duy sáng tạo (Phan Dũng, Nxb TP HCM, 1998)
2. Bí quyết sáng tạo (Jack Foster do Nguyễn Minh Hoàng biên dịch, Nxb Trẻ,
2005)
3. Đột phá sức sáng tạo-Bí mật của những thiên tài sáng tạo (Michael
Michalko, Nxb Tri Thức, 2006)
4. Bốn mươi thủ thuật sáng tạo ( Nhóm Eureka, Nxb Trẻ, 2007)
5. Phương pháp tổ chức giáo dục- Tư duy sáng tạo trường Đoàn Lý Tự
Trọng (Huỳnh Văn Sơn và nhiều tác giả, 2004)
6. Hành trình đi tìm ý tưởng sáng tạo (Huỳnh Văn Sơn, Nguyễn Hoàng Khắc
Hiếu, Nxb Đại học Sư phạm TP HCM, 2010)
7. Tài liệu môn học kĩ năng mềm Kỹ năng tư duy sáng tạo và phản biện
(Trường Đại học Văn Hiến)
8.https://vietnamnet.vn/vn/tuanvietnam/tieudiem/tu-duy-sang-tao-va-tu-duy-
phan-bien-599318.html
9.https://viendoanhtri.vhu.edu.vn/Resources/Docs/SubDomain/viendoanhtri/T
%C6%AF%20DUY%20S%C3%81NG%20T%E1%BA%A0O%20V%C3
%80%20PH%E1%BA%A2N%20BI%E1%BB%86N.pdf
10. https://zim.vn/so-sanh-tu-duy-phan-bien-voi-cac-tu-duy-khac
11. https://vinabook.edu.vn/en/chuong-4-tu-duy-phan-bien-va-tu-duy-sang-tao/

Tiểu luận về tư duy phản biện và tư duy sáng tạo HAY.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Tiểu luận về tư duy phản biện và tư duy sáng tạo HAY.docx

Similar to Tiểu luận về tư duy phản biện và tư duy sáng tạo HAY.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tiểu luận về tư duy phản biện và tư duy sáng tạo HAY.docx