ประกาศกรมฯ เรื่อง มาตรฐานการปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดีของพืชกัญชา (Thailand guidelines on Good agricultural and collection practices (GACP) for medical plants) พ.ศ.2566

2. หลักเกณฑการรับรองมาตรฐานการการปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดี
ของพืชกัญชาทางการแพทยในประเทศไทย
(Thailand guidelines on Good agricultural and collection practices (GACP)
For medical plants)
หลักเกณฑการรับรองมาตรฐานการปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดีของพืชกัญชาทางการแพทยในประเทศไทย
1. ขอบขาย
หลักเกณฑและขอกำหนดสำหรับการตรวจประเมินและใหการรับรองตามมาตรฐานการปลูกและการ
เก็บเกี่ยวที่ดีของพืชกัญชาทางการแพทยในประเทศไทย
2. ขอกำหนด
ขอกำหนดที่ระบุในมาตรฐานการปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดีของพืชกัญชาทางการแพทยในประเทศไทย
จัดเปน “ขอกำหนดหลัก (major requirement)” ที่ตองปฏิบัติ หากบกพรองจะสงผลกระทบทางตรงหรือ
รุนแรงตอคุณภาพ ความปลอดภัยของวัตถุดิบกัญชาเพื่อใชประโยชนทางการแพทย
3. เกณฑการตัดสิน
การปฏิบัติของผูการรับรองตองสอดคลองกับขอกำหนดตามมาตรฐานการปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดี
ของพืชกัญชาทางการแพทยในประเทศไทย

3. ตารางที่ 1 ระดับขอกำหนด
ขอกำหนด หมายเหตุ
1. การประกันคุณภาพ (Quality assurance)
1.1 มีมาตรการการควบคุมการผลิตทุกขั้นตอน เพื่อใหไดผลผลิตมีคุณภาพและ
ปลอดภัย เปนไปตามขอกำหนดของคูคา
2. สุขลักษณะสวนบุคคล (Personal Hygiene)
2.1 ผูปฏิบัติงานตองมีความรูเกี่ยวกับลักษณะทางพฤกษศาสตรของพืชกัญชา
ปจจัยการผลิต การปลูก การเก็บเกี่ยว การแปรรูป และ การเก็บรักษาวัตถุดิบ
สมุนไพรกัญชา
2.2 ผูปฏิบัติงานหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปควรมีความรูเพียงพอในการ
ปฏิบัติงานเพื่อหลีกเลี่ยงวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาเสื่อมคุณภาพ
2.3 ผูปฏิบัติงานตองแตงกายใหเหมาะสมกับสถานที่ปฏิบัติงาน ไมสวม
เครื่องประดับ นาิกา หรืออื่นๆ ในขณะปฏิบัติงาน และรักษาสุขลักษณะสวน
บุคคล
2.4 ผูปฏิบัติงานตองลางมือทุกครั้ง เมื่อเริ่มปฏิบัติงาน ภายหลังเขาหองน้ำ หรือ
สัมผัสสิ่งที่เปนอันตรายตางๆ
2.5 ไมอนุญาตใหผูปฏิบัติงานสูบบุหรี่ รับประทานอาหาร ในพื้นที่ปฏิบัติงาน
และไมกระทำการใด ๆ ที่สงผลตอการปนเปอนและสูญเสียคุณภาพของวัตถุดิบ
สมุนไพรกัญชา
2.6 ผูปฏิบัติงานควรไดรับการดูแลดานสวัสดิภาพและจัดใหมีสิ่งอำนวยความ
สะดวกที่จำเปนตอการปฏิบัติงาน และไดรับการตรวจสุขภาพประจำป
2.7 ผูปฏิบัติงานใหเปนไปตามกฎหมายแรงงาน
2.8 ผูปฏิบัติงานตองมีเครื่องปองกันอยางเพียงพอ เพื่อปองกันอันตรายที่อาจ
เกิดจากการสัมผัสสิ่งที่กอใหเกิดการระคายเคือง หรืออาการแพในกระบวนการ
ผลิตวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
2.9 ผูปฏิบัติงานเกี่ยวกับการใชสารอินทรีย สารชีวภัณฑ ปุย ตองไดรับการ
ฝกอบรม และมีการสวมใสชุดปองกันอยางเหมาะสม
2.10 ไมอนุญาตใหผูปฏิบัติงานที่ปวย และสงสัยวามีอาการเจ็บปวยปฏิบัติงาน
2.11 ผูปฏิบัติงานที่มีแผล รอยโรคผิวหนังทุกชนิดควรใหพักงาน หรือ สวมใส
เครื่องปองกันใหมิดชิดเพื่อปองกันการปนเปอนในผลผลิตหรือวัตถุดิบสมุนไพร
กัญชา
2.12 บุคคลภายนอกที่เขาในพื้นที่ผลิตพืชกัญชาตองปฏิบัติตามหลักเกณฑและ
กฎระเบียบดานสุขอนามัยของผูผลิต

4. ขอกำหนด หมายเหตุ
3. บันทึกเอกสาร (Document)
3.1 มีคูมือการปฏิบัติงาน (Standard operating procedure: SOP) ทุก
ขั้นตอนที่เกี่ยวของกับการผลิต การเก็บเกี่ยว และแปรรูปเบื้องตนเพื่อรักษา
คุณภาพของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
3.2 มีการบันทึกประวัติการใชที่ดินยอนหลัง การแพรระบาดของศัตรูพืช อยาง
นอย 2 ป
3.3 มีการบันทึกกิจกรรมทุกขั้นตอนการผลิต โดยระบุ กิจกรรมที่ดำเนินการ
วันที่ และชื่อผูปฏิบัติงาน ทุกครั้ง ตามคูมือการปฏิบัติงาน
3.4 มีการบันทึกรายการปจจัยการผลิต แหลงที่มา และรายละเอียดเฉพาะของ
ปจจัยการผลิต
3.5 ตองมีการบันทึกสภาพแวดลอมที่สงผลกระทบตอคุณภาพ และความ
ปลอดภัยของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
3.6 มีการบันทึกขอมูลการใชสารอินทรีย สารชีวภัณฑ ในแปลงปลูกทุกครั้งที่ใช
โดยระบุชนิด วัตถุประสงคการใช วันที่ใช อัตราและวิธีการใช และชื่อ
ผูปฏิบัติงาน
3.7 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่อยูระหวางการเก็บรักษา ขนยาย และบรรจุเพื่อ
จำหนายใหระบุรุนของผลผลิต และติดรหัส หรือเครื่องหมายแสดงแหลงผลิต
และวันที่เก็บเกี่ยว เพื่อใหสามารถตรวจสอบยอนกลับไปยังแหลงที่มาได
3.8 จัดเก็บเอกสารที่จัดทำขึ้นระหวางผูผลิต ผูแปรรูป ผูรับซื้อ และผูจำหนาย
ทุกฉบับ
3.9 เก็บบันทึกผลการตรวจประเมินทั้งภายในและภายนอก รวมถึงขอรองเรียน
จากคูคาทุกฉบับ
3.10 ทบทวนการปฏิบัติงาน บันทึกขอมูล และขอรองเรียนอยางนอยปละ 1
ครั้ง เพื่อใหมั่นใจในกระบวนการผลิตและปรับปรุงขั้นตอนการปฏิบัติงานให
เปนไปตามวัตถุประสงค รวมถึงเก็บบันทึกขอมูลการทบทวนและแกไขไวเปน
หลักฐาน
3.11 เก็บบันทึกขอมูล ขอรองเรียนและที่แกไขไวเปนหลักฐานอยางนอย 2 ป
4. อุปกรณ (Equipment)
4.1 อุปกรณ ภาชนะบรรจุ และวัสดุที่สัมผัสกับพืชกัญชาโดยตรง ตองสะอาด
และไมกอใหเกิดการปนเปอน
4.2 เครื่องมือและอุปกรณทุกชนิดที่ใชในกระบวนการผลิตวัตถุดิบสมุนไพร
กัญชาตองมีความตานทานตอการกัดกรอน ทำความสะอาดไดงาย และไมทำ
จากวัสดุที่กอใหเกิดความเปนพิษ ที่ทำใหกลิ่น รส และคุณสมบัติสำคัญอื่น ๆ
ของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาเปลี่ยนไป

5. ขอกำหนด หมายเหตุ
4.3 เครื่องมือและอุปกรณทุกชนิดควรไดรับการออกแบบและสรางเพื่อปองกัน
อันตรายตอผูปฏิบัติงาน สามารถปองกันการปนเปอนสูพืชกัญชา งายตอการทำ
ความสะอาด และการตรวจสอบ
4.4 ตรวจสอบเครื่องมือและอุปกรณการเกษตรที่ตองอาศัยความเที่ยงตรงในการ
ปฏิบัติงานหากพบวามีความคลาดเคลื่อน ตองปรับปรุงซอมแซมหรือเปลี่ยนใหม
ใหมีประสิทธิภาพตามมาตรฐานเมื่อนำมาใชงาน อยางนอยปละ 1 ครั้ง
4.5 ภาชนะบรรจุของเสียตองมีการปองกันการรั่วซึม สามารถทำความสะอาดได
งาย และปดฝาไดสนิท
4.6 ถังขยะที่ใชกำจัดของเสียตองมีปายกำกับบงชี้ และไมนำมาใชใน
กระบวนการผลิต โดยมีการกำจัดของเสียทุกวัน
5. พื้นที่ปลูก (Site)
5.1 พื้นที่ปลูกและวัสดุปลูกพืชกัญชา ตองไมมีการปนเปอนโลหะหนัก สารเคมี
ตกคาง จุลินทรียที่กอใหเกิดโรค สิ่งปลอมปนอื่น ๆ ที่มีผลตอความปลอดภัย
ของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
5.2 เก็บตัวอยางดินและวัสดุปลูกพืชกัญชา เพื่อวิเคราะหสารพิษตกคาง โลหะ
หนัก กอนปลูกพืชอยางนอย 1 ครั้ง
6. น้ำ (Supply of water)
6.1 เก็บตัวอยางน้ำกอนปลูกพืชกัญชา เพื่อวิเคราะหสารพิษตกคาง โลหะหนัก
กอนปลูกอยางนอย 1 ครั้ง
6.2 มีวิธีการใหน้ำที่เหมาะสมกับสภาพแวดลอม และความตองการของพืช
กัญชา
6.3 ไมอนุญาตใหใชน้ำเสียที่ผานการบำบัดมาใชในกระบวนการผลิตพืชกัญชา
7. ปุย (Fertilizer)
7.1 ใชปุยที่ขึ้นทะเบียนถูกตองตามกฎหมาย
7.2 การใชปุยใหเหมาะสมตามความตองการของพืชกัญชา และไมกอใหเกิด
ผลกระทบตอสิ่งแวดลอม
7.3 มีการจัดการที่ดีในการใชปุย เพื่อปองกันไมใหเกิดการปนเปอนทั้งในดาน
จุลินทรียที่ไมกอใหเกิดโรค เคมี และกายภาพสูผลิตผลในระดับที่จะทำใหไม
ปลอดภัยตอการบริโภคและคุณภาพของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
7.4 ไมใชสิ่งขับถายของคนมาเปนปุย
7.5 หากเกษตรกรผลิตปุยอินทรียใชเองในฟารม ปุยอินทรียตองผาน
กระบวนการหมักหรือยอยสลายโดยสมบูรณ และบันทึกแหลงที่มาของวัตถุดิบ
วิธีการผลิต
7.6 พื้นที่เก็บรักษา ผสม และขนยายปุย หรือพื้นที่สำหรับหมักปุยอินทรียแยก
เปนสัดสวนและอยูในบริเวณที่ไมกอใหเกิดการปนเปอนสูพื้นที่ปลูกพืชกัญชา
และแหลงน้ำ

6. ขอกำหนด หมายเหตุ
8. เมล็ดพันธุและสวนขยายพันธุ (Seed and propagation material)
8.1 เมล็ดพันธุและสวนขยายพันธุกัญชา มีคุณภาพ ปราศจากศัตรูพืช และตรง
ตามสายพันธุที่ระบุ
8.2 สามารถตรวจสอบแหลงที่มาของเมล็ดพันธุและสวนขยายพันธุกัญชาได
8.3 มีมาตรการควบคุมการปลอมปนของพืชกัญชาตางชนิดและตางสายพันธุใน
กระบวนการผลิต
9. การเพาะปลูก (Cultivation)
9.1 มีมาตรการควบคุมการผลิตในแตละขั้นตอนที่ไมสงผลกระทบตอความ
ปลอดภัยของคุณภาพผลิตผล สิ่งแวดลอม สุขภาพและความปลอดภัยของผูผลิต
ผูบริโภค และชุมชน
9.2 การผลิตพืชกัญชาใชหลักเกษตรเชิงอนุรักษ โดยเปนมิตรตอสิ่งแวดลอม ตอ
ชุมชนและสังคมในพื้นที่ใกลเคียง
9.3 ใชระบบการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน (Integrate Pest Management
; IPM) ที่เหมาะสม และไมใชสารเคมีในการปองกันกำจัดศัตรูพืช
9.4 การใชสารอินทรียหรือสารสงเสริมการเจริญเติบโตของพืช ที่มีประโยชน
ควรใชในระดับที่เหมาะสมและเกิดผลกระทบตอพืชกัญชานอยที่สุด
9.5 อนุญาตใหใชเฉพาะ สารอินทรียหรือสารชีวภัณฑในการปองกันและกำจัด
ศัตรูพืช โดยใหเปนไปตามกฎหมาย
9.6 หามใชหรือมีไวในครอบครองซึ่งวัตถุอันตรายทางการเกษตร ที่หามผลิต
นำเขา สงออก หรือมีไวครอบครองตามพระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ. 2535
และฉบับแกไขเพิ่มเติม ยกเวนสารอินทรียหรือสารชีวภัณฑ
9.7 เลือกใชเครื่องพนสารเคมีและอุปกรณ รวมทั้งวิธีการพนสารเคมีที่ถูกตอง
โดยตรวจสอบเครื่องพนสารเคมีใหอยูในสภาพพรอมใชงานไดอยางมี
ประสิทธิภาพ
9.8 ทำความสะอาดเครื่องพนสารเคมีและอุปกรณภายหลังการใชทุกครั้ง และ
กำจัดน้ำลางดวยวิธีที่ไมทำใหเกิดการปนเปอนสูสิ่งแวดลอม
9.9 การจัดเก็บสารอินทรียหรือสารชีวภัณฑชนิดตางๆ เปนสัดสวนในสถานที่
เก็บเฉพาะ เพื่อปองกันการปนเปอนของสารแตละชนิด และสามารถควบคุมการ
หยิบใชได ไมทำใหเกิดการปนเปอนสูผลิตผล และไมเกิดอันตรายตอบุคคล
10. การเก็บเกี่ยว (Harvesting)
10.1 สวนตางๆของพืชกัญชาควรมีระยะเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม เพื่อใหวัตถุดิบ
สมุนไพรกัญชามีคุณภาพดีที่สุด
10.2 การเก็บเกี่ยวตองเก็บเกี่ยวในชวงที่มีสภาพอากาศที่เหมาะสม หลีกเลี่ยง
การเก็บชวงที่มีน้ำคาง ฝนตก หรือ ความชื้นสูง

7. ขอกำหนด หมายเหตุ
10.3 สวนของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่ไมมีคุณภาพ ใหทำการตรวจสอบและ
กำจัดทิ้งทั้งระหวางการเก็บเกี่ยว หลังเก็บเกี่ยว เพื่อปองกันการเกิดเชื้อราและ
สูญเสียคุณภาพของวัตถุดิบกัญชา
10.4 ในขั้นตอนการเก็บเกี่ยวตองไมมีการปลอมปนจากสิ่งเจือปน วัชพืช และ
พืชที่เปนพิษมากับวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
10.5 มีการปองกันการปนเปอนจากวัตถุหรือสิ่งที่เปนอันตรายสูผลิตผลที่เก็บ
รวบรวมในแปลง และไมวางผลิตผลที่เก็บเกี่ยวแลวสัมผัสกับพื้นดินโดยตรง
10.6 วัตถุดิบกัญชาไมซอนทับกัน และหลีกเลี่ยงการทำใหเกิดความความ
เสียหายของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาหลังการเก็บเกี่ยว
10.7 ตองรักษาความสะอาดของอุปกรณ เครื่องมือ เพื่อลดความเสียหายและ
การปนเปอนและรักษาคุณภาพของวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
10.8 ในการเก็บเกี่ยวผูปฏิบัติงาน ตองรักษาความสะอาดและมีความพรอมใน
การปฏิบัติงานเพื่อลดความเสียหายและการปนเปอนและรักษาคุณภาพของ
วัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
10.9 ภาชนะบรรจุวัตถุดิบกัญชาตองสะอาด ปราศจากสิ่งเจือปนอื่น และเศษ
วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาจากการเก็บครั้งกอน
10.10 ผลผลิตกัญชาที่เก็บเกี่ยวตองมีมาตรการปองกันการปนเปอนจากสัตว
และสัตวพาหะ
10.11 ขนสงผลิตผลที่เก็บเกี่ยวแลว ดวยความระมัดระวัง ไปยังจุดรวบรวม
สินคาทันที และในการขนยายมีมาตรการปองกันไมใหวัตถุดิบสมุนไพรกัญชามี
ความชื้นเพิ่มขึ้นระหวางการขนยาย
10.12 ในการขนยายมีมาตรการปองกันไมใหวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาเกิดการ
ปลอมปนเพิ่มขึ้นและปนเปอนจากโลหะหนัก สารเคมีตกคาง จุลินทรียที่
กอใหเกิดโรค สิ่งปลอมปนอื่น ๆ ที่มีผลตอความปลอดภัยของวัตถุดิบกัญชา
ระหวางการขนยาย
11. กระบวนการแปรรูปเบื้องตน (Primary process)
11.1 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาสดภายหลังการเก็บเกี่ยว เมื่อขนยายมาถึงสถานที่
แปรรูปตองรีบยายภาชนะปองกันแสงและความชื้นโดยจัดเก็บในสถานที่ที่
เหมาะสม เพื่อไมใหวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาสดเสื่อมคุณภาพจากอุณหภูมิสูงและ
ปองกันการเกิดเชื้อจุลินทรีย
11.2 กรณีแปรรูปวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาสดเปนกัญชาแหง ภายหลังการเก็บ
เกี่ยว เมื่อขนยายมาถึงสถานที่แปรรูปควรรีบทำใหแหง ในสถานที่ที่เหมาะสม
เพื่อไมใหวัตถุดิบกัญชาแหงเสื่อมคุณภาพจากอุณหภูมิสูงและปองกันการเกิด
เชื้อจุลินทรีย
11.3 การเก็บรักษาวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่แปรรูปแลว ควรเก็บในสถานที่ที่มี
การควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น ที่เหมาะสมเพื่อลดความเสียหาย

8. ขอกำหนด หมายเหตุ
11.4 มีมาตรการลดความชื้นวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา สามารถปองกันการสูญเสีย
คุณภาพ และปองกันการปนเปอนอยางมีประสิทธิภาพ
11.5 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่เก็บเกี่ยวมาจากแปลงตองมีกระบวนการ
ตรวจสอบการคัดแยก
11.6 ในขั้นตอนการแปรรูปสมุนไพรเบื้องตน วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาไดรับการ
ตรวจสอบและกำจัดวัตถุดิบที่ไมเปนไปตามมาตรฐาน และกำจัดสิ่งปลอมปน
สิ่งแปลกปลอม
11.7 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่เก็บเกี่ยวมาจากแปลง ตองทำความสะอาดสวน
ตางๆของสมุนไพรกัญชา ใหเหมาะสมกับกระบวนการผลิต
11.8 มีมาตรการแปรรูปวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาเบื้องตนที่เหมาะสม และเปนไป
ตามขอกำหนดมาตรฐานภายในประเทศ ภูมิภาคและคูคา
11.9 ทุกขั้นตอนในการแปรรูปเบื้องตน ตองมีมาตรการการปองกันการปนเปอน
การเนาเสีย ตองไมพบสัตวพาหะ และสัตวรบกวน
11.10 การใชวิธีการแปรรูปเฉพาะ ที่อาจมีผลตอความปลอดภัยตองแจงและ
ระบุใหทราบ เชน วิธีการฉายรังสี เปนตน การปฏิบัติตองกระทำดวยเจาหนาที่มี
ความรูในดานนั้นๆ และตองเปนไปตามขอกำหนดของประเทศตนทางและคูคา
12. สถานที่เก็บเกี่ยว (Building)
12.1 สถานที่ตั้งอาคารแปรรูปเบื้องตนตองปราศจากกลิ่นเหม็น ควัน ไฟ ฝุน
หรือ สิ่งปนเปอน และตองไมเปนสถานที่ที่น้ำทวมถึง
12.2 อาคารสำหรับการแปรรูปเบื้องตนตองแข็งแรง ทำความสะอาดไดงาย
สามารถปองกันแสงแดด การปนเปอนจากภายนอก ปองกันสัตวพาหะ และสัตว
รบกวน ควบคุมอุณหภูมิและความชื้น และระบายอากาศไดดี
12.3 วัสดุที่นำมาใชทำอาคารตองไมทำใหเกิดการปนเปอนขามกับวัตถุดิบ
สมุนไพรกัญชา
12.4 โครงสรางภายในและสวนประกอบในบริเวณการแปรรูปสมุนไพรเบื้องตน
ตองทำจากวัสดุทนทาน งายตอการบำรุงรักษา ทำความสะอาด และฆาเชื้อได
งาย สรางจากวัสดุที่ไมเปนพิษและไมทำปฏิกิริยากับวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา และ
ไมกอใหเกิดการปนเปอนขาม
12.5 ใหแยกบริเวณที่มีระดับการควบคุมดานสุขลักษณะที่แตกตางกันออกจาก
กัน เพื่อปองกันการปนเปอนขาม
12.6 มีอุปกรณสำหรับฆาเชื้อ และอุปกรณตางๆ ที่จำเปนในการทำความสะอาด
และฆาเชื้ออยางเหมาะสม
12.7 อางลางมือ สถานที่เปลี่ยนเสื้อผาตองมีเพียงพอ ออกแบบอยางถูก
สุขลักษณะ และมีอุปกรณตางๆ ที่จำเปนอยางเพียงพอ

9. ขอกำหนด หมายเหตุ
12.8 น้ำที่นำมาใชตองสะอาด มีการปรับคุณภาพน้ำที่เหมาะสมกับกระบวนการ
แปรรูปเบื้องตน มีเพียงพอ อุปกรณเก็บและจายน้ำตองสามารถปองกันการ
ปนเปอนได
12.9 ระบบน้ำทิ้งในกระบวนการแปรรูปเบื้องตนตองมีประสิทธิภาพ ไมกระทบ
ตอสิ่งแวดลอม เพื่อปองกันการปนเปอนกับน้ำที่ใชในแปลงปลูก
12.10 แสงภายในสถานที่ปฏิบัติงานตองมีความสวางเพียงพอ เหมาะสม และ
หลอดไฟที่อยูเหนือศีรษะ ตองมีอุปกรณปองกัน เพื่อใหแนใจวาหากเกิดการ
แตกหักเสียหายจะไมปนเปอนกับวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา
13. การบรรจุและการติดฉลาก (Packaging and labelling)
13.1 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่ผานการแปรรูปเบื้องตนแลว ควรมีการบรรจุหีบ
หอที่เหมาะสมใหเร็วที่สุด เพื่อปองกันการเสื่อมสภาพจากแสง อุณหภูมิ
ความชื้น และการปนเปอน
13.2 มีมาตรการตรวจสอบคุณภาพวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาอยางตอเนื่องระหวาง
การแปรรูปจนถึงขั้นตอนการบรรจุหีบหอ
13.3 เครื่องมือ อุปกรณ และภาชนะบรรจุวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่แปรรูปแลวมี
ความเหมาะสม ไมชำรุด สะอาดและแหง โดยไมกอใหเกิดปฏิกิริยาจนมีผลทำให
เกิดการเปลี่ยนแปลงตอคุณภาพวัตถุดิบ และสอดคลองกับที่กำหนดไวในคูมือ
การปฏิบัติงาน (Standard Operation Procedures ; SOP)
13.4 การนำภาชนะบรรจุที่ใชแลวนำกลับมาใชใหม ตองสะอาด ไมกอใหเกิดการ
ปนเปอน และปลอมปน
13.5 ภาชนะบรรจุ ตองเก็บรักษาในสถานที่สะอาด แหง ปราศจากสัตวพาหะ
สัตวรบกวน และแหลงที่กอใหเกิดการปนเปอนตางๆ
13.6 ฉลากที่ติดบนภาชนะบรรจุตองชัดเจน ระบุชื่อวิทยาศาสตร สวนของพืช
แหลงตนกำเนิด ชื่อผูผลิต หมายเลขรุนการผลิต วันที่เก็บเกี่ยว วันที่ผลิต
ปริมาณ และขอมูลอื่นๆ ที่ใหเปนไปตามขอกำหนดของคูคา และประเทศคูคา
14. การจัดเก็บและการขนยาย(Storage and distribution)
14.1 อุปกรณขนยายวัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่บรรจุแลว ตองสะอาดและสามารถ
ปองกันแสง อุณหภูมิ ความชื้น และการปนเปอนได
14.2 วัตถุดิบสมุนไพรกัญชาที่บรรจุแลว ตองเก็บรักษาในสภาพแหง มีการ
ระบายอากาศไดดี
14.3 หองเก็บรักษาวัตถุดิบสมุนไพรกัญชา ตองสะอาดและมีมาตรการควบคุม
แสง อุณหภูมิ ความชื้น และมีการปองกันการปนเปอน