สรุปจากงานสัมมนายุทธศาสตร์เพื่ออนาคตวารสารศาสตร์”ครั้งที่ ๘ หัวข้อ “ปฏิวัติคนข่าว อภิวัฒน์สื่อ” วันศุกร์ที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๕๗ เวลา ๐๘.๓๐ – ๑๖.๓๐ น. ณ ห้องประชุมศักดิ์ ผาสุขนิรันต์ หอประชุมพ่อขุนรามคำแหง มหาวิทยาลัยรามคำแหง วันศุกร์ที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๕๗ ๐๘.๓๐ – ๐๙.๐๐ น. ลงทะเบียน ๐๙.๐๐ – ๐๙.๐๕ น. อรุณสวัสดิ์ - อาจารย์จเลิศ เจษฎาวัลย์ คณบดีคณะสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยรามคำแหง ๐๙.๐๕ – ๐๙.๑๕ น. ปฐมบท ปฏิวัติคนข่าว - นายประดิษฐ์ เรืองดิษฐ์ นายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ๐๙.๑๕ – ๑๐.๐๐ น. บรรยายพิเศษ เรื่อง “ทำไมต้องปฏิวัติคนข่าว และอภิวัฒน์สื่อ” - ผู้ช่วยศาสตราจารย์วุฒิศักดิ์ ลาภเจริญทรัพย์ อธิการบดี มหาวิทยาลัยรามคำแหง ๑๐.๐๐ – ๑๐.๑๕ น. อาหารว่าง ๑๐.๑๕ – ๑๒.๐๐ น. เสวนาเรื่อง “สร้างสมดุลอย่างไร ให้สื่อมีคุณภาพ และอยู่รอดทางธุรกิจ” - นางสาวดวงกมล โชตะนา กรรมการผู้อำนวยการ เนชั่นกรุ๊ป - นางกรรณิกา วิริยะกุล กรรมการผู้จัดการ หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์ -นายพัชระ สารพิมพา ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร สำนักข่าวสปริงนิวส์ -นายวริษฐ์ ลิ้มทองกุล ผู้อำนวยการเว็บ ASTV ผู้จัดการออนไลน์ - ดร.สุดารัตน์ ดิษยวรรธนะ จันทราวัฒนากุล คณบดี คณะนิเทศศาสตร์ สถาบันการจั

1. ผลการประชุมเครือข่าย
นักวิชาการและวิชาชีพสื่อมวลชน
ดร.สุระชัย ชูผกา
มหาวิทยาลัยรามคำแหง
อศินา พรวศิน
หนังสือพิมพ์เดอะเนชั่น

2. ผลการประชุมเครือข่ายนักวิชาการและ
วิชาชีพสื่อมวลชน
§ ปฐมบท ปฏิวัติคนข่าว
โดย คุณประดิษฐ ์เรืองดิษฐ์
นายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย
§ บรรยายพิเศษ เรื่อง “ทำไมต้องปฏิวัติคนข่าว และอภิวัฒน์สื่อ”
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์วุฒิศักดิ์ ลาภเจริญทรัพย์
อธิการบดี มหาวิทยาลัยรามคำแหง
§ เสวนาเรื่อง “สร้างสมดุลอย่างไร ให้สื่อมีคุณภาพ และอยู่รอดทางธุรกิจ”
§ เสวนา เรื่อง “วางกรอบความสัมพันธ์นักข่าว และนักโฆษณา ประชาสัมพันธ์
อย่างไร ให้เหมาะสม”
§ เสวนา เรื่อง “ทางเลือกในการกำกับดูแลกันเองของสื่อ”

3. ปฐมบท ปฏิวัติคนข่าว
"ปฏิวัติคนข่าว อภิวัฒน์สื่อ" คือ การจัดความสัมพันธ์ใหม่ระหว่างสื่อ กับ
5 stakeholders => รัฐ/เจ้าของธุรกิจสื่อ/สังคม/ธุรกิจโฆษณา/นักข่าว
รัฐ
ปฏิวัติคนข่าว
อภิวัฒน์สื่อ
เจ้าของ
ธุรกิจสื่อ
นักข่าว
ธุรกิจ สังคม
โฆษณา
ปฏิวัติคนข่าว อภิวัฒน์สื่อ
คนข่าว:
- กรรมกรข่าว
- เสรีภาพ vs ความรับผิดชอบ
- คุณภาพ/ ความเป็ฯมืออาชีพ
- การทำข่าวหลายแพลตฟอร์ม ของ
นักข่าวคนเดียว มีผลทำให้คุณภาพ
การทำข่าวลดลงหรือไม่ … เป็น
ประเด็นที่ต้องตั้งคำถาม
องค์กรสื่อ:
- ความเป็นอิสระจากนายทุน/รัฐ
โจทย์ใหญ่ของสื่อ คือ ต้องเป็นอิสระ
จากอำนาจรัฐ และอำนาจทุน (รวม
ทั้งฝ่ายการตลาด ฝ่ายพีอาร์)

4. “ทำไมต้องปฏิวัติคนข่าว และอภิวัฒน์
สื่อ”
"เสรีภาพ" กับ "ทุน" สวนทางกันหรือไม่
หัวใจของการอภิวัฒน์สื่อ คือ จริยธรรม = ความรับผิดชอบของสื่อ
“การตรวจสอบความจริงในประเด็นข่าว” ของสื่อมวลชนก่อนนำเสนอ ถือเป็น
”จริยธรรม” ที่สื่อควรจะต้องมี
“บทบาทของสื่อ” ในการตรวจสอบข้อมูล อะไรคือ "จริง" vs "เท็จ" ระหว่าง 2 ฝ่าย
ข้อมูลไหนจริง คือ ความท้าทายของสื่อ

5. เสวนาเรื่อง “สร้างสมดุลอย่างไร ให้สื่อมี
คุณภาพ และอยู่รอดทางธุรกิจ”
คุณภาพ
ความอยู่รอดทางธุรกิจ
"good journalism is good business"
§ ภูมิทัศน์สื่อ (Media Landscape) เปลี่ยน (โดยเทคโนโลยีและพฤติกรรมผู้บริโภค) => แต่ กระบวนการวารสารศาสตร์ (Journalism) ไม่เปลี่ยน
§ Online/ Social Media กลายเป็น Mass Media
§ ผู้รับสาร (Audiences/ People) กลายเป็น ผู้ผลิต/ผู้ส่งสาร (Citizen Journalist/Online Influencers)
§ ภูมิทัศน์สื่อ (Media Landscape) เปลี่ยน => “นักข่าว” และ “องค์กรสื่อ” ต้องปรับตัวอย่างไร
§ นักข่าว => ต้องรู้ลึก เชี่ยวชาญ (expertise)
§ "นักข่าว" วันนี้ (ยุคนี้ยุคที่ใครๆ ก็เป็นนักข่าวได้) ต้องเป็น "ผู้เชี่ยวชาญ" ไม่ใช่เป็นแค่นักข่าว
§ องค์กรสื่อ => ต้อง focus และเป็น segmented media
§ คุณภาพข่าว
§ คน
§ เนื้อหา
§ องค์กร
คน (มืออาชีพ/มีเสรีภาพ)
เนื้อหา (ความจริง/ตรวจสอบข้อมูล)
องค์กร (ต้อง focus/ segmented media/บริหาร resurce/business diversification)

6. เสวนา เรื่อง “วางกรอบความสัมพันธ์นักข่าว และนัก
โฆษณา ประชาสัมพันธ์อย่างไร ให้เหมาะสม”
ข่าว
โฆษณา(แฝง)
นักข่าว นักโฆษณานัก
ประชาสัมพันธ์
• ปัจจุบันอำนาจการต่อรองของธุรกิจ/
สินค้า มากขึ้นกว่าเดิม เนื่องจาก
ปัจจุบัน "จำนวน" สื่อมีเพิ่มมากขึ้น
• การหาสมดุลระหว่าง "ข่าว" กับ
"โฆษณา" หรือ "โฆษณาแฝง" ให้ดี ไม่
งั้นจะเกิดการเทไปทางโฆษณามากขึ้น
• การประชาสัมพันธ์ คือ การพูดถึง
สินค้า/บริษัท ผ่าน 3rd party ซึ่งก็คือ
สื่อมวลชน ซึ่งมี credibility ที่จะกรอง
ข้อมูลก่อนนำเสนอ
• "Advertorial" => ทำอย่างไรให้โฆษณา
ดูเหมือนข่าว =" เหตุเพราะ "ข่าว" มี
พลังมากกว่า "โฆษณา”
• เมืองไทยถึงเวลาหรือยังที่ต้องมาคุย
เรื่องกรอบ "ข่าว" vs "โฆษณา" ในรูป
แบบต่างๆ เหล่านี้
• ปัญหาจริยธรรมขึ้นกับ 3 อย่าง: 1.ค่านิยม
2.บริบท 3.จริยธรรมเป็นสีเทามากกว่า
ขาว/ดำ
• "ฝ่ายสื่อ" vs "ฝ่ายสินค้า/ทุน" มี mission
ร่วมกัน คือ "การขาย คุณค่า" ให้คนรับ
สาร ไม่ใช่ "ขายข่าว" หรือ "ขายสินค้า"
• วงการสื่อที่สำคัญ คือ การรักษาไว้ซึ่ง
"ความน่าเชื่อถือ" ท่ามกลางสังคม
กระแส(บุคลิกของสังคมไทย) =>ค.ท้าทาย
ระว่าง rating กับค.น่าเชื่อถือ
• ความสัมพันธ์ระหว่าง "นักข่าว" กับ " นัก
ประชาสัมพันธ์ " => ปฏิบัติต่อกันอย่างมือ
อาชีพ ต้อง "ไว้ตัว" และ "รักษาระยะ
ห่าง”

7. เสวนา เรื่อง “ทางเลือกในการกำกับ
ดูแลกันเองของสื่อ”
§ กำกับดูแลกันเอง แต่ปรับรายละเอียดในกระบวนการวิธีการในการดำเนินงาน และ
รายละเอียด เช่น พรบ.ต่างๆ เพิ่มเติม
§ Co-regulation ทำได้เฉพาะประเภทเนื้อหา แต่ไม่มีประเทศไหนใช้กับด้านข่าว
§ การปฏิรูปและการหาวิธีการกำกับดูแลตัวเอง ต้องเข้าใจ Media Landscape และความ
หลากหลายของสื่อ เพื่อเลือกวิธีการ และกระบวนการที่เหมาะสม ซึ่งไม่ใช่สื่อทุกประเภทจะ
ใช้กรอบเดียวกันได้ทั้งหมด เพราะมีความแตกต่าง
§ การกำกับดูแลกันเองของสื่อที่ชาวบ้านมองว่าล้มเหลวเพราะ ก้าวไม่ทันความเปลี่ยนแปลง
ของ Media Landscape และ โลกสื่อดิจิทัล
§ ทางเลือกในการกำกับดูแลกันเอง
1. กม.สนับสนุนการดูแลกันเองผ่านหน้าที่บก.บนพื้นฐานสิทธิในการแสดงออกของ
ประชาชน
2. การมีหลักสูตรวิชาชีพบรรณาธิการ
3. จริยธรรม กฎหมาย การบริหารจัดการ
4. การมีใบอนุญาตผู้ปฏิบัติหน้าที่ บก. โดยสภาวิชาชีพ