System szkolenia

1. SYSTEM SZKOLENIA
I
ETAPY SZKOLENIA SPORTOWEGO

2. Sport ma na celu przekształcanie rzeczywistości,
dlatego musi być rozpatrywany w sposób systemowy.
Szkolenie sportowe jest zatem zorganizowaną
i celowo uporządkowaną działalnością, której celem
jest przygotowanie zawodników do uzyskiwania
maksymalnych wyników na bazie optymalnego
poziomu sprawności ogólnej i specjalnej. Jest ono
bardzo złożonym, wieloczynnikowym procesem,
a o końcowym sukcesie decyduje doskonałość całości
działań, funkcja wielu składowych oraz procedur.

3. Wszystkie składowe są ściśle ze sobą powiązane, a
centralne miejsce zajmuje podsystem treningu,
zawodów i odnowy.
System szkolenia sportowego funkcjonuje zawsze w
konkretnym środowisku społecznym, które wywiera
wpływ na jego przebieg, stwarzając określone
ułatwienia i przeszkody, zgłaszając potrzeby, formułując
opinie i oceny.
Efektem mierzalnym sprawnie funkcjonującego
systemu jest wynik sportowy.

4. WYNIK SPORTOWYWYNIK SPORTOWY

5. PROGNOZOWANIEPROGNOZOWANIE
Sposób postępowania, umożliwiający przewidywanie
rozwoju zjawiska, opierając się na poznanych
i racjonalnych prawidłowościach przy zastosowaniu
systemowej analizy problemu.
Analiza ta pozwala opisywać kierunki oraz tempo
rozwoju sportu w zakresie wyników, wzorcowych cech
zawodnika (model mistrza) oraz specjalistycznej
techniki w obrębie danej dyscypliny.
Prognozy wyznaczają zadania dla treningu.

6. TRENINGTRENING
zorganizowany proces, mający na celu uzyskanie jak najlepszego
wyniku sportowego.
ZAWODY SPORTOWEZAWODY SPORTOWE
środek kontroli poziomu przygotowania jak również atrakcyjny i
skuteczny środek treningowy.
ODNOWAODNOWA
odwrócenie zjawisk zmęczenia. Złożony i aktywny proces mający
doprowadzić do odbudowy ubytków potencjału energetycznego,
przywrócić sprawność wszystkich narządów oraz zapewnić
równowagę funkcjonalną ustroju.
Dla treningu sportowego istotne znaczenie posiada zjawisko
superkompensacji, czyli odbudowy z nadmiarem.

7. ODNOWA BIOLOGICZNAODNOWA BIOLOGICZNA
Świadome i celowe działanie różnymi środkami
zewnętrznymi na ustrój, mające na celu przyspieszenie
i wzmożenie procesów wypoczynkowych z poprawą
jego zdrowia i wydolności.

8. ODNOWA BIOLOGICZNAODNOWA BIOLOGICZNA -- ZADANIA:ZADANIA:
• aktywizacja procesów wypoczynkowych,
• profilaktyka i zmniejszanie skutków przeciążeń
(mikrourazów),
• hartowanie (podnoszenie odporności).

9. METODY I ŚRODKI ODNOWYMETODY I ŚRODKI ODNOWY
• środki biochemiczne (podawanie substancji energetycznych,
budulcowych oraz regenerujących przemiany
wewnątrzustrojowe oraz stymulatorów fizjologicznych i
farmakologicznych, substancji katalizujących i regulujących
przemiany węglowodanowe, substancji zawierające makro i
mikroelementy); suplementacja.
• metody fizykoterapeutyczne (masaż, sauna, kąpiele cieplne,
solankowe i mineralne, jontoforeza, wykorzystanie światła i
prądu, a także krioterapia).
• metody psychologiczne (trening psychoregulujący,
autogenny, ćwiczenia rozluźniające, atrakcyjność ćwiczeń,
muzykoterapia, stosunki w grupie).
• środki specjalne (trening wysokogórski, z niedotlenieniem, w
wilgotnym tropiku, elektrostymulacja).

10. SELEKCJA SPORTOWASELEKCJA SPORTOWA
Działanie, które na podstawie testów kwalifikuje
do poszczególnych etapów szkolenia sportowego.

11. MATERIALNE ZABEZPIECZENIEMATERIALNE ZABEZPIECZENIE
SZKOLENIASZKOLENIA
Zapewnia prawidłowy i płynny przebieg procesu
szkolenia sportowego, które wymaga określonej
infrastruktury technicznej i materialnej niezbędnej dla
treningu i towarzyszących mu działań.
Stanowi niezbędny warunek funkcjonowania systemu.

12. KADRA SZKOLENIOWAKADRA SZKOLENIOWA
Prowadzący kieruje całokształtem przygotowań
wychowanka do zawodów, to główny organizator,
kierownik i wykonawca podstawowych działań w
sporcie.
Świadectwem jakości pracy jest rezultat sportowy
osiągany przez wychowanków.

13. ETAPY SZKOLENIA SPORTOWEGOETAPY SZKOLENIA SPORTOWEGO
 Etap szkolenia wszechstronnego
 Etap szkolenia ukierunkowanego
 Etap szkolenia specjalistycznego

14. ETAP SZKOLENIA WSZECHSTRONNEGOETAP SZKOLENIA WSZECHSTRONNEGO
Rozwijanie potencjału ruchowego.
Wyposażenie wychowanka w bogaty zasób
umiejętności ruchowych.
Rozpoznanie uzdolnień i zainteresowań.

15. ETAP SZKOLENIA UKIERUNKOWANEGOETAP SZKOLENIA UKIERUNKOWANEGO
Kierunkowe rozwijanie sprawności fizycznej.
Kształtowanie i rozpoznanie specjalnych
zainteresowań i predyspozycji.
Profilowanie potencjału jako funkcjonalnej bazy
prognozowanej specjalizacji.

16. ETAP SZKOLENIA SPECJALISTYCZNEGOETAP SZKOLENIA SPECJALISTYCZNEGO
Kształtowanie i doskonalenie mistrzostwa
sportowego w danej specjalizacji ruchowej
(dyscyplinie, konkurencji).
W tym etapie wyróżnia się fazy specjalnego treningu
bazowego, rozwoju maksymalnych możliwości
oraz stabilizacji osiągnięć.

19. Etapy szkolenia sportowegoEtapy szkolenia sportowego
na przykładzie JUDOna przykładzie JUDO

20. Głównym celem szkolenia sportowego powinno być zapewnienie
wszechstronnego przygotowania sprawnościowego,
doskonalenie poziomu wytrenowania (bazującego na wysokim
ogólnym i ukierunkowanym przygotowaniu sprawnościowym),
organizacja systematycznej pracy wychowawczej,
uwzględniającej: zasady moralne, wpajanie nawyków
przestrzegania etyki sportowej, dyscypliny, wzmocnienie
zdrowia, przestrzeganie higieny osobistej, higieny treningu a
także dokładnej organizacji kontroli medycznej oraz
systematyczne uczestnictwo w zawodach sportowych.
Pomyślna realizacja przedstawionych zadań zapewnia
wzmocnienie stanu zdrowia, harmonijny rozwój fizyczny, wysoki
poziom przygotowania techniczno-taktycznego, psychicznego,
intelektualnego i teoretycznego.

21. Skuteczność wieloletniego szkolenia sportowego w
judo zależy od treści i przebiegu trzech podstawowych
etapów szkoleniowych:
– Etap szkolenia wszechstronnego
– Etap szkolenia ukierunkowanego
– Etap szkolenia specjalnego:
• Faza wstępna
• Faza maksymalnej realizacji możliwości
indywidualnych
• Faza stabilizacji osiągnięć

22. ETAP I – SZKOLENIE WSZECHSTRONNEETAP I – SZKOLENIE WSZECHSTRONNE
• Czas trwania etapu szkolenia: od 1 do 3 lat i jest
uzależniony od wieku rozpoczęcia zajęć:
- 7-8 r. ż. – 3 lata
- 11-12 r. ż. – 1-1,5 roku
• Długość treningu: 30-60 min. / 3-4x w tyg.
• Etap szkolenia powinien trwać do ukończenia ok. 14-
15 lat i jest w znacznym stopniu uwarunkowany
poziomem rozwoju fizycznego nowicjusza.

23. PODSTAWOWE CELE/ZADANIAPODSTAWOWE CELE/ZADANIA
TRENINGOWE:TRENINGOWE:
• Wszechstronny, zdrowotny charakter
(opanowanie elementarnych nawyków ruchowych z zakresu
podstawowych dyscyplin sportu takich jak: sportowe gry
zespołowe, lekkoatletyka, gimnastyka, pływanie, sporty
zimowe i inne).
Bardzo ważne ćwiczenia gimnastyczne i akrobatyczne –
pomagają rozwinąć zdolności zachowania równowagi oraz
zwiększają możliwości koordynacyjne.
• Stymulacja rozwoju fizycznego.
• Kształtowanie stałych zainteresowań sportem.
• Nauka jak największej liczby umiejętności ruchowych oraz
nawyków z uwzględnieniem elementarnych wymogów
technicznych i funkcjonalnych.
• Kształtowanie pozytywnych cech osobowych.

24. ETAP II – SZKOLENIEETAP II – SZKOLENIE
UKIERUNKOWANEUKIERUNKOWANE
• Czas trwania etapu szkolenia: ok. 4-5 lat
• Długość treningu: 90 min. / 4-5x w tyg.
• Etap szkolenia powinien trwać do ukończenia ok. 19 roku
życia jednak jest to również uwarunkowane poziomem
rozwoju fizycznego oraz postępem jakiego dokonała osoba
trenująca
• Rozkład czasowy jednostki treningowej:
- 45% czasu -> ćwiczenia sprawności wszechstronnej
- 45% czasu-> ćwiczenia sprawności ukierunkowanej
- 10% czasu -> rozwijanie i doskonalenie sprawności
specjalnej

25. PODSTAWOWE CELE/ZADANIAPODSTAWOWE CELE/ZADANIA
TRENINGOWE:TRENINGOWE:
• Zwiększenie zakresu i natężenia ćwiczeń kształtujących sprawność
ukierunkowaną (na potrzeby przyszłej specjalizacji) kosztem
zmniejszenia zakresu ćwiczeń wszechstronnych m.in. zmniejszenie
udziału gier i zabaw.
• Wprowadzenie i utrwalenie indywidualnego zakresu działań
techniczno-taktycznych.
W rozwijaniu indywidualnych zdolności doskonałą bazę stanowi
solidne, wcześniejsze przygotowanie wszechstronne.
• Wprowadzenie zasady samokontroli i samooceny = dostrzeganie
przez zawodników istoty popełnianych błędów, a co za tym idzie
próby podejmowania ich poprawienia.
• Nauka podstaw walki z wykorzystaniem kombinacji.

26. PODSTAWOWE CELE/ZADANIAPODSTAWOWE CELE/ZADANIA
TRENINGOWETRENINGOWE (c.d.)(c.d.)::
• Dalsze nauczanie techniki oraz doskonalenie poznanych już działań
–> trwałe przygotowanie techniczne.
• Wzmocnienie stanu zdrowia.
• Ukierunkowane kształtowanie rozwoju fizycznego.
Szczególną uwagę należy zwracać na kształtowanie takich cech
fizycznych jak:
- szybkość,
- gibkość,
- doskonalenie koordynacji,
mając na celu poprawę elementów czucia głębokiego oraz
zwiększenie możliwości aerobowych.
• Utrwalenie zainteresowania systematycznie prowadzonym
treningiem.

27. ETAP III – SZKOLENIE SPECJALNEETAP III – SZKOLENIE SPECJALNE
• Czas trwania etapu szkolenia: indywidualnie dobierany
do każdego zawodnika.
• Etap szkolenia trwa od ok. 20 roku życia, jednak jest to
również uwarunkowane poziomem rozwoju fizycznego
oraz postępem, jakiego dokonała osoba trenująca; może
on nastąpić wcześniej bądź później.
• Rozkład czasowy jednostki treningowej:
- 20% czasu -> ćwiczenia sprawności wszechstronnej,
- 80% czasu-> nauczanie i doskonalenie technik.

28. FAZA WSTĘPNAFAZA WSTĘPNA ––
PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:
• Trwa ok. 2-3 lata
• Długość treningu: 90 min. / 5-6x w tyg.
• Uzupełnienie ewentualnych braków oraz zbudowanie
bazy dla wyjątkowo intensywnego przygotowania jakie
nastąpi w kolejnej fazie.
• Na początku dominuje trening wszechstronny i
ukierunkowany, następnie przyjmuje coraz bardziej
specjalistyczną formę.
• Opanowanie umiejętności wykonywania nawyków
ruchowych na coraz wyższym poziomie.
• Wzrasta znaczenie przygotowania taktycznego.
• Motywowanie do osiągania wysokich rezultatów.

29. FAZA MAKSYMALNEJ REALIZACJI MOŻLIWOŚCIFAZA MAKSYMALNEJ REALIZACJI MOŻLIWOŚCI
INDYWIDUALNYCH –INDYWIDUALNYCH –
PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:
• Czas trwania jest bardzo zindywidualizowany (ok. 2-3 m-ce)
• Długość treningu: 90 min. / 6 -7x w tyg.
• Głównym zadaniem okresu startowego powinno być
podwyższenie osiągniętego poziomu przygotowania
specjalnego i pełne jego wykorzystanie na zawodach – rozwój
maksymalnych osiągnięć zawodnika.
• Nie powinno się całkowicie rezygnować z kształtowania
wszechstronnych i ukierunkowanych zdolności wysiłkowych,
gdyż są one niezbędne przez cały rok.
• Wzrost intensywności zajęć, którego maksimum powinno
przypadać na 2-3 tygodnie przed głównymi zawodami.

30. FAZA STABILIZACJI OSIĄGNIĘĆFAZA STABILIZACJI OSIĄGNIĘĆ ––
PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:PODSTAWOWE CELE/ZADANIA TRENINGOWE:
• Jest niezbędna
• Trwa zwykle 3-8 tygodni i zależy od wielu czynników
• Długość treningu: 60 min. / 2-3x w tyg.
• Zapewnia warunki do odnowy biologicznej i wypoczynku,
zapobiegając negatywnym skutkom stosowanych obciążeń
treningowych i startowych
• Zaleca się zmniejszanie obciążeń treningowych oraz
stosowanie ćwiczeń o charakterze kompleksowym
• Dominują środki z grupy wszechstronnych
• Treningi prowadzone w różnych miejscach np. boisko, teren,
pływalnia, co ma na celu m.in. intensyfikację procesów
regeneracji i podniesienie komfortu psychicznego czynnego
wypoczynku

31. W judo przygotowanie sportowe oparte jest w dużej mierze
na programie wychowania fizycznego.
Poprzez treningi kształtowane są następujące elementy:
•Procesy wolicjonalne
•Charakter i wytrzymałość
•Sumienność
•Przestrzeganie norm współżycia społecznego

32. Bibliografia:
• Raczek J., 1991. Podstawy szkolenia sportowego dzieci
i młodzieży. Biblioteka Trenera. RCMSKFiS. Warszawa
• Kruczlak E., 1999. Teoretyczne i metodyczne podstawy
treningu sportowego w lekkoatletycznych biegach krótkich.
AWF Kraków.
• Sozański H. 1987. Szkolenie sportowe dzieci i młodzieży.
Warszawa
• Sozański H. 1994. Sport dzieci i młodzieży, Vademecum
trenera. Warszawa
• Kuźmicki S. 2011. Judo historia i metodyka nauczania. AWF
Warszawa