2. INTRODUCIÓN
● No IV milenio a.C (fai 6.000 anos) xurdiron as primeiras grandes
civilizacións urbanas en Mesopotamia e Exipto, no crecente fértil.
● Comezaron as primeiras formas de Estado.
● Inventouse a escritura, permitindo un maior coñecemento dos pobos do
pasado: a humanidade entra na HISTORIA
5. ● A primeira civilización urbana apareceu cara ao IV milenio a.C. na Baixa
Mesopotamia, entre os ríos Tigris e Éufrates.
● En Súmer xurdiron as primeiras cidades-Estado, independentes unhas das outras.
● A sociedade mesopotámica organizábase deste xeito:
– A maioría da poboación eran agricultores e pastores: a agricultura era moi
próspera. Tamén había artesáns e comerciantes que comezaron a utilizar a
moeda nos trocos.
– No templo ou Cigurat vivían os sacerdotes, que controlaban as colleitas, o
comercio e impoñían os tributos. O xefe dos sacerdotes tiña o poder relixioso
e político.
– Había funcionarios (escribas e administradores) que axudaban nas tarefas de
administración.
– Os conflitos entre cidades orixinou a aparición de caudillos militares que
acabaron corverténdose en monarcas (reis) e acaparando todo o poder.
– As guerras fixeron aumentar o número de escravos.
6. OS PRIMEIROS IMPERIOS
As terras de Mesopotamia foron dominadas por diversos pobos que formaron imperios:
● Sumerios: 3100 a.C. - 2300 a.C.: etapa das cidades-estado
● Acadios (Reino de Akkak fundado polo rei Sargón I): 2300 a.C. - 1800 a.C.
● Babilonios (1800 a.C. - 1300 a.C.): Redación do código de Hammurabi.
● Asirios (1300 a.C. - 600 a.C.) con capital en Nínive.
● Persas (600 a.C. - 331 a.C.): espallaron o seu imperio ata o río Indo.
7. A ORIXE DA ESCRITURA
● A escritura xurdiu en Mesopotamia
cara ao 3500 a.C. Inicio da HISTORIA
● Os funcionarios e os sacerdotes tiñan a
necesidade de controlar a propiedade
das terras, as colleitas e os impostos.
Comezaron a facer anotacións para
levar a contabilidade.
● Os reis empregaron a escritura para
redactar ordes, leis e códigos.
● As primeiras formas de escritura
basábanse en sinxelos debuxos:
pictogramas.
● Posteriormente apareceu a escritura
cuneiforme, facendo incisións cun
punzón de punta triangular sobre unha
pequna táboa de arxila húmida. Cada
signo tiña o valor fonético dunha sílaba.
10. ● As dúas contribucións principais da arquitectura mesopotámica foron o uso do arco
e a bóveda.
● As dúas grandes construcións das cidades mesopotámicas foron o palacio e mais o
cigurat (templo).
● Os edificios construíanse con ladrillos de adobe recubertos de betume e de
cerámica vidrada de brillantes cores.
11. ● En escultura salientan estes tipos de representacións:
– As estatuíñas de orantes.
– As estatuas de deuses ou reis como a do rei Gudea de Lagash
– Os relevos que representaban figuras humanas ou animais monstruosos e que decoraban
os muros.
– As estelas onde se esculpían escenas de vitorias militares e cazarías.
Intendente de Mari Gudea de Lagash
Estela de Naram-Sim
A leona ferida
Asurbanipal cazando leóns
Touro alado
13. ● Exipto é unha zona desértica
atravesada polo Nilo, un caudaloso río
que o divide en dúas zonas: o Baixo
Exipto, un extenso val formado polo
delta do Nilo, e o Alto Exipto, unha terra
árida onde só e posible a vida na estreita
zona irrigada polas augas do río.
● As enchentes do Nilo permitiron o
xurdimento dunha gran civilización
agrícola, aínda que foi necesario:
– Controlar as enchentes construíndo
diques e canles.
– Desenvolver o cálculo, a xeometría
e establecer un calendario para
prevelas.
● O Nilo converteuse na gran vía de
comercio e comunicación de Exipto, e
nas súas beiras xurdiron grandes
cidades como Menfis ou Tebas.
17. ● Cara ao ano 3000 a.C., o faraón Narmer unificou o Alto e Baixo Exipto e
coronouse cos atributos de ambos os dous reinos.
● O faraón tiña un poder absoluto e era considerado un deus:
– Garantía a orde e a xustiza.
– Era o dono de todas as terras, controlaba a irrigación e o comercio exterior.
– Era o xefe supremo do exército.
● Os demais grupos sociais privilexiados:
– Altos funcionarios, posuían terras e ocupaban os principais cargos: visir,
gobernador.
– Sacerdotes, que dirixían os ritos relixiosos e administraban as terras do templo.
– Escribas, que dominaban o cálculo e a escritura.
● O pobo de Exipto (non privilexiados) estaba formado por: Campesiños
(traballaban as terras, debían entregar unha parte da colleita aos funcionarios do
faraón ou do templo e estaban obrigados a traballar gratuitamente na construción
das grandes obras públicas como as pirámides), artesáns e pequenos
comerciantes. Aínda que en número reducido, tamén existían escravos.
22. ESCRITURA EXIPCIA
Os exipcios idearon a escritura xeroglífica mediante signos que expresaban
obxectos e que se empregraba, sobre todo, para decorar templos e tumbas. Na
pedra Rosetta atopouse a clave para descifrala. Esta escritura tamén tiña como
soporte o papiro.
24. ● A relixión exipcia era politeísta. O deus máis popular era Ra (deus do sol), tamén estaban
Osiris (deus dos mortos), Isis (deusa da fertilidade), Horus (deus da guerra), Anubis (deus do
inferno) e Thot (deus da sabedoría).
● O faraón era adorado como unha divinidade.
● Os deuses habitaban nos templos e os sacerdotes rendíanlles culto e obsequiábanos con
ofrendas e procesións.
● A relixión exipcia prometía unha vida despois da morte (vida de ultratumba), pero para iso
debíase momificar o cadáver e superar o Xuízo de Osiris que xulgaba a súa vida terrenal.
● Os exipcios eran moi supersticiosos e crían que as figuras que se colocaban nas tumbas
cobraban vida no máis alá ou alén, por iso poñíanlles estatuíñas aos seus defuntos e pintaban
as tumbas.
28. ● A arquitectura exipcia tiña as seguintes características:
– Era arquitrabada, as cubertas eran planas sustentadas por columnas, e non usaba
nin o arco nin a bóveda.
– Tendía ao monumentalismo; as grandes construcións foron os templos e as
tumbas, construídas con pedra e decoradas con gravados, esculturas e pinturas.
– Os templos estaban amurallados e tiñan partes diferenciadas. Só o faraón e os
sacerdotes podían entrar no santuario.
33. ● A pintura exipcia caracterizábase por:
– Representar a vida cotiá e a natureza.
– Seguir, como a arquitectura, unhas normas fixas: rostro, brazos e pernas de
perfil, ollo e tronco de fronte.
– Non ter profundidade nin perspectiva.
– Usar cores vivas.
– O tamaño das figura indicaban a xerarquía social do personaxe.
35. ● As tumbas eran moi importantes para as crenzas dos exipcios porque representaban
a garantía do acceso do defunto á vida de ultratumba.
● Unicamente os faraóns e mais os membros das capas sociais máis elevadas
puideron construír para eles grandes tumbas. As clases baixas eran soterradas na
area do deserto.
● En Exipto había diferentes tipos de tumbas:
– As primeiras foron as mastabas, unhas construcións rectangulares, sinxelas e
de pouca altura.
– Da superposición de varias mastabas xurdiron as pirámides. Destacan as de
Keops, Kefrén e Micerinos.
– O medo aos saqueos levou á construción de hipoxeos, que eran cámaras
funerarias enterradas baixo terra e moi luxosamente decoradas. Destaca o de
Tutankamón no Val dos Reis.
