Civilización grega 1º ESO

1. GRECIA
1º ESO
Roberto López

2. 1.O MUNDO GREGO
A Hélade (territorio dos
gregos)
• Sur Península dos
Balcáns
• Illas mares Exeo e
Xónico
• Costas de Asia Menor
• Puntos do
Mediterráneo occidental

3. Períodos
•Época arcaica (s. IX-VI a.C.)
•Época clásica (s. V-IV a.C.)
•Época helenística (s. IV-I a.C.)
 O medio físico condiciona a
historia de Grecia.
 Cada val e cada illa forman un
Estado independente.
 Todos pertencen á mesma
civilización (lingua, relixión, etc.)
 Terras pouco productivas =
subsistencia no Mediterráneo
(Alimento, navegación e
comercio).

4. FICHA-RESUMO DO TERRITORIO E AS ETAPAS
HISTÓRICAS DE GRECIA
Sur da
península
dos
Balcáns
Mediterráneo
occidental
Costas de
Asia Menor
Illas dos
mares Exeo
e Xónico
Vales
entre
montañas
e illas
S. IV a.C.
(2ª ½)
S. I a.C.
S. V a.C.
S.IV a.C.
(1ª ½)
S. IX a.C.
S. VI a.C.
HELENÍSTICO
CLÁSICO
ARCAICO

5. 2. A ÉPOCA ARCAICA: AS POLIS
Polis: Cidades-Estado
Un goberno, unha forma de vida,
unhas leis e un exército propios
ESPARTA
 Exemplo de Polis gobernada
por Aristocracia.
 Aristoi = os mellores.
 Minoría privilexiada
composta polos máis ricos,
que controlan o poder.
ATENAS
 Exemplo de Polis
gobernada por Democracia.
 Os cidadáns reúnense en
Asembleas para decidir e
elixir aos cargos públicos.
 Xorden os Consellos para
preparar as asembleas.

6. A EXPANSIÓN GREGA

7. Esquema da expansión colonial de Grecia (entre VIII e VI a.C.)

8. 3. A ÉPOCA CLÁSICA: ATENAS E ESPARTA
Atenas é un exemplo de polis democrática
Institucións máis importantes:
Asemblea ou Ekklesia, na que participan os cidadáns:
(homes maiores de 20 anos, nados en Atenas e fillos de pai e nai ateniense).
Bulé. Encargase de preparar os asuntos que se discutían na
Asemblea.
Maxistrados. Encargados
de poñer en práctica as
decisións da asemblea.
Tribunais de Xustiza.
Elixidos por sorteo cada ano.
A POLIS DE ATENAS

9. 3. A ÉPOCA CLÁSICA: ATENAS E ESPARTA
A POLIS DE ESPARTA
Esparta é unha das polis máis extensas e máis poderosas
Os seus cidadáns dedicábanse a prepararse para a guerra.
O sistema de goberno é unha oligarquía
Institucións:
Dous reis. Teñen o poder militar e
relixioso
Un consello de anciáns ou Xerusia.
Propón e elabora as leis.
Éforos. son cinco maxistrados que
executan as decisións da Xerusia,
A asemblea ou Apella. Formada
polos homes libres de máis de 30
anos. O seu poder era moi limitado.

10. 4. A ÉPOCA CLÁSICA: Época de guerras
 A mediados S. VI a.C. a expansión territorial
persa somete ás polis gregas de Asia Menor.
 No 499 as polis sometidas rebeláronse coa
axuda doutras polis gregas (lideradas por
Atenas)
 Comezan así as Guerras Médicas:
 1ªG.Médica: os soldados gregos vencen na
batalla de Maratón
 2ªG.Médica: Os persas saquean Atenas. Son
derrotados na Batalla de Salamina.
AS GUERRAS MÉDICAS
As guerras
médicas
concluíron coa
vitoria grega
Hoplita

11.  Atenas converteuse na polis máis rica e influinte no S.V a.C.
 Goberno de Pericles=esplendor, democracia, economía e
cultura.
ESPLENDOR DE ATENAS E GUERRA DO PELOPONESO
 Esparta vese ameazada polo auxe de
Atenas.
 No 431 a.C iníciase a Guerra do
Peloponeso.
 Vitoria de Esparta que se converte na
polis máis poderosa.
 Creou a Liga de Delos para defenderse
de novos ataques persas.

12.  Macedonia era un reino ao norte de Grecia.
 Estaba moi influenciado pola cultura grega.
 Aproveitou as guerras entre as polis para conquistalas.
 Filipo II (pai de Alexandre magno) no s.IV a.C
someteu á maioría das poles gregas.
5. A ÉPOCA HELENÍSTICA
Falanxe macedonia
en formación

13. • Fundou cidades.
(Alexandría)
• Estendeu a cultura
grega por Oriente.Esta
expansión cultural grega
e a súa fusión coa
oriental coñecese como
helenismo.
• Á súa morte os seus
xenerais repartíronse o
territorio creando as
monarquías helenísticas.
Alexandre Magno ampliou as
conquistas ao imperio persa.

14. OS GREGOS
 Chegaron a súas costas a mediados do s.VII a.C.
 Comerciaron cos habitantes Tartesos (Sur da península).
 Non se estableceron no Sur pola presenza dos fenicios.
 Fundaron Emporion (Ampurias) no s.VI a.C.
OS GREGOS E OS FENICIOS NA
PENÍNSULA IBÉRICA
OS FENICIOS
• Procedían do actual Líbano
• Organizábanse en cidades-Estado
(Tiro, Biblos, Sidón).
• Fundaron colonias no S. da
península: Gadir (Cádiz).
• Crearon o alfabeto fonético de 22
consoantes sen vogais.
• Os gregos engadiron as vogais.

15. Ambos os dous pobos
comerciaban con
(Un pobo aborixe do sur
da Península)
Estes instaláronse no
____________ da
Península.
A PENÍNSULA FOI
COLONIZADA
POR
Estes instaláronse no
__________ da
Península.
Na Península tamén
vivían outros pobos.
celtas iberos
Fundaron
cidades, como
Fundaron
cidades, como
FeniciosGregos
Akra Leuke
Hemeroscopeion
Emporion
Malaka
Sexi
Gadir
SN e E
Tartesos
Esquema das colonias na península Ibérica

16. 6.A SOCIEDADE E A ECONOMÍA GREGAS
Os cidadáns
 Participaban na vida política e gozaban de todos os dereitos.
 Tiñan obriga de pagar impostos.
 Eran unha minoría.
Os non cidadáns
 Non podían participar en política.
 Estranxeiros
 Persoas libres. Comerciantes e artesáns.
 Pagan impostos e forman parte do exército.
 Escravos
 Non son libres. Prisioneiros de guerra ou fillos de escravos.
 Empregados en agricultura ou no servizo doméstico.
 Mulleres
 Libres ou escravas, carecían de dereitos. Sometidas aos homes.
UNHA SOCIEDADE DESIGUAL

17. Textos sobre a sociedade grega
As mulleres
Que podía saber ela cando a tomei por esposa? Ela non tiña máis de quince
anos cando chegou á miña casa; desde ese día viviu baixo unha estrita
servidume; debía ver as menos cousas posibles, entender o menos posible
e facer as menos preguntas posibles.
JENOFONTE, A economía
Os escravos
Nunha casa precísase un determinado número de instrumentos. Parte deles
son inanimados, os outros están vivos. O escravo é un instrumento vivo,
unha propiedade que vive, sometida á autoridade dun señor. Hai persoas
inferiores: o emprego da súa forza corporal é a mellor parte que se pode sacar
deles.
ARISTÓTELES, Política

18. AS ACTIVIDADES ECONÓMICAS
• Exportaban cerámica de gran calidade.
• Obradoiros de curtidores.
• Fabricación de tecidos.
A artesanía
Explotacións pequenas e pobres.
Cultivan vide, trigo e oliveira.
A agricultura

19. Era a actividade económica máis importante.
 Pequeno comercio
 Artesáns, pequenas tendas e campesiños que acoden ao
mercado.
 Tiñan pouco prestixio social.
 Comerciantes ricos e poderosos
 Posuían barcos e navegaban por todo o Mediterráneo.
 Vendían produtos gregos e compraban alimentos,
madeira e cobre.
 Nos intercambios utilizaban moedas de prata (dracmas).
O comercio Dracma de prata

20.  Os gregos eran politeístas.
 Cada pole tiña a súa divindade protectora.
 Os deuses eran inmortais pero con
aspecto humano.
 Residían no monte Olimpo. Zeus era o
principal.
 Crían nos heroes (Aquiles, Ulises,…).
 Crían en criaturas fantásticas (cíclopes,
centauros,…)
 Os mitos eran narracións sobre os deuses
e os heroes.
7. AS CRENZAS
Deuses e heroes. Os mitos
Deuses representados
en cerámica

21. A árbore xenealóxica dos deuses gregos

22. O culto relixioso
 Realizábanse ofrendas no templo que era a casa dos
deuses.
 Os sacerdotes e sacerdotisas eran os seus serventes.
 Realizaban ritos de agradecemento ou para pedir axuda:
- Na casa: altar da deusa do fogar e dos devanceiros.
- Na cidade: os sacerdotes e maxistrados dirixían o culto.
- Nos santuarios: ritos comúns.
- En honor aos deuses organizábanse representacións
teatrais e Xogos Olímpicos
Competición
de loita
 Os oráculos eran mensaxes
dos deuses que podían ser
interpretados polos adiviños.

23. 8. A ARQUITECTURA: OS TEMPLOS
 É o edificio máis importante. Onde residen as divindades
 Construíanse en mármore branco e pintábanse de cores.
 Tiñan forma rectangular, alzados sobre unha plataforma.
Partes:
 Pronaos: vestíbulo.
 Naos ou cella: sala principal coa estatua da divindade.
 Opistodomos: onde se depositan as ofrendas.
 Usan teitos alintelados con tellado a dobre vertente.

24.  Para conseguilo usan as ordes, que son as regras que:
• Determinan tamaño dos elementos arquitectónicos.
• E como debían combinarse.
AS ORDES GREGAS
Os gregos preocúpanse por:
 a harmonía
 a beleza
 as correctas proporcións
 Fuste acanalado con arestas vivas.
 Capitel cadrado
 Fuste acanalado
con arestas suaves.
 Capitel decorado
con dúas volutas.
 Fuste acanalado
con arestas suaves.
 Capitel decorado
con follas de acanto.

25. 2ª metade s.V a.C, tras o saqueo de Atenas.
Obra de Fidias, autor tamén das esculturas.
Morada de Palas Atenea protectora de Atenas.
O PARTENÓN
Frontón
Procesión de
las panateneas
Metopa

26. 9. O URBANISMO GREGO: AS CIDADES
Tiñan rúas estreitas e tortuosas.
A vida organizábase en:
 A ágora
 Praza pública. Onde se
celebraba o mercado e se
reunían os cidadáns.
 A Acrópole
 Recinto amurallado no lugar
máis elevado da cidade.
 Acollía os templos e algúns dos
edificios máis importantes.
 Refuxiábase a poboación
durante a guerra e os combates.
Situábanse preto do mar onde as comunicacións eran máis
fáciles.
Vista xeral dunha polis

27. As cidades aumentaron de tamaño.
 Novas fundacións (Alexandría, Pérgamo).
 Rúas amplas, rueiros cadrados e
regulares.
 Portos inmensos polo desenvolvemento
do comercio.
 Novos edificios: teatros, ximnasios,
bibliotecas, museos, xardíns …
En época helenística
Faro de Alexandría

28. OS PRINCIPAIS
EDIFICIOS DUNHA
CIDADE ERAN
EN TORNO A DOUS
FOCOS
ÉPOCA HELENÍSTICA:
DESENVÓLVESE O
URBANISMO E TRÁZASE
A CIDADE GREGA
ÁGORA TEMPLO
MUSEO
BIBLIOTECA
XIMNASIO
TEATRO
ACRÓPOLE RUEIROS
REGULARES
INMENSOS
PORTOS
Mapa conceptual sobre as cidades gregas
Reconstrución
dunha agora

29. 10. A ESCULTURA
 Interese pola beleza ideal do corpo
humano espido.
 Beleza baseada nas proporcións
harmoniosas (corpos perfectos).
 Para iso estudian a natureza humana.
 Os materiais máis utilizados son o
bronce e o mármore.
 Case todas as esculturas se pintan (non
se conservaron)
 Moitas perdéronse. Sabemos como eran
grazas a copias romanas.
Ten unha función relixiosa. Sitúanse en
templos e decoran tumbas.
 Harmonía
 Beleza
 Proporción
Regras - Normas
Ordes
Arquitectura
Canon
Escultura
Cariátides do Erecteion:
Esculturas femininas coa
función de columnas

30. A palabra canon provén do
grego kanon, que quere dicir
«norma». O escultor grego
Policleto, que viviu no século
V a.C., escribiu o primeiro
tratado sobre a escultura e
estableceu o canon da beleza
ideal das proporcións do
corpo humano.
Segundo o canon de
Policleto, o corpo debía medir
sete veces o tamaño da
cabeza, tal e como
representou nunha das súas
obras máis importantes:
o Doríforo.
O canon de Policleto

31. EVOLUCIÓN DA ESCULTURA
 Esculturas máis realistas.
 Teñen certo movemento.
 Rostros serenos e harmoniosos.
 Composicións equilibradas.
 Esculturas cheas de movemento.
 Esculturas moi expresivas.
 Rostros con expresións
atormentadas.
 Esculturas estáticas, ríxidas.
 Trazos humanos aparecen
de forma esquemática.
 Koré: moza vestida.
 Kurós: atleta espido

32. A CERÁMICA
Figuras negras Figuras vermellas Estilo libre
Crátera Oinochoe Ánfora
Kylis
Hidria Pixis Lekitos
EstilosFormas
A cerámica pasou por distintos estilos segundo a etapa
histórica

33. Os gregos foron os primeiros en buscar unha explicación lóxica e
razoable dos fenómenos da natureza e dos comportamentos humanos
Filosofía Ciencia
Sócrates.
Platón.
Aristóteles.
AstronomíaFísica MedicinaMatemáticas
Pitágoras:
teorema
Euclides:
xeometría
Arquímedes:
parafuso e
desprazamen
to de corpos
na auga
Eratóstenes:
circunferencia
da Terra
Anaxágoras:
fases da Lúa e
eclipses
Hipócrates:
ética na
medicina,
xuramento
hipocrático
11. A FILOSOFÍA, A CIENCIA E A LITERATURA

34. A LITERATURA

35. O teatro é un
invento grego.
 Culto relixioso.
 Actores homes.
 Autores:
- Eurípides
- Sófocles
- Esquilo
Teatro de Epidauro,
en Grecia
Considérase que a nosa civilización ten as súas raíces na cultura grega