2. Obok instytucji opierających na wzorze stosunków
społecznych panujących w rodzinie, rozwijały się
również instytucje resocjalizacyjne, oparte na
idei samorządności i inicjatywy samej młodzieży,
gdzie przykładem są:
1)Koedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej we
Freeville (Nowy Jork) założona w 1895 roku przez W.
George'a
2) Miasto Chłopców w Omaha (Nebraska), założone w
1917 roku przez E.J Flanagan.

3. Koedukacyjna Republika Młodzieży WykolejonejKoedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej
we Freeville w USA przyjęła 2 podstawowewe Freeville w USA przyjęła 2 podstawowe
założenia organizacyjne:założenia organizacyjne:
zupełna wolność
praca

4. We wstępnym okresie istnienia republiki następstwem
tych założeń były liczne ucieczki wychowanków. Później
pomysłodawca republiki we Freeville W. George zdołał
wprowadzić w życie całkowity samorząd a
odpowiedzialność za opinię republiki przeniósł na samych
wychowanków. Tego rodzaju rozwiązanie obniżyło liczbę
ucieczek, a nieletni poczuli się "obywatelami" republiki i
zamierzali udowodnić, że pomimo, iż możliwe jest
naruszenie prawa i uczynienie przykrości, to
niekoniecznie trzeba być przestępcą, czy też złym
człowiekiem. W celu nadania tej odpowiedzialności
prawdziwej wymowy, George pozwolił wychowankom
wybrać sobie takie formy współżycia i wypróbować je,
jakie by im najbardziej odpowiadały. Sam stanął na uboczu
jako życzliwy doradca i przywódca.

5. W taki sposób w republice powstała następującaW taki sposób w republice powstała następująca
struktura organizacyjna:struktura organizacyjna:
Legislatywa
Egzekutywa
Sądownictwo

6. Legislatywa
Prawo wydawania ustaw należało do zebrania
gminnego, w którym brali udział wszyscy obywatele
republiki mający 16 lat i więcej. Zebranie to odbywało
się raz w miesiącu. Prawo veta miał dyrektor, chociaż
prawie nigdy nie robił z niego użytku.
Przyjęto dwa bardzo ważne prawa, obowiązujące
wszystkich obywateli republiki:
• zakaz palenia tytoniu
• przedłużenie obowiązku szkolnego do 21 roku
życia, z którego zwolnić mógł tylko dyrektor.

7. Egzekutywa
Należała do gabinetu, wybieranego na 1 rok przez
zgromadzenie gminne. Gabinet składał się z
prezydenta, wiceprezydenta, sekretarza stanu i
sekretarza skarbu.
Gabinet mianował pozostałych urzędników
republiki:
• sędziów,
• prokuratora,
• policjantów i strażników więziennych.

8. Sądownictwo
Władza sądowa była całkowicie w rękach
wychowanków, zaś dorośli pracownicy zakładu
powoływani byli do zwykłych czynności sądowych w
charakterze rzeczoznawców. Sąd wymierzał kary
pieniężne i karę pozbawienia wolności do 3 miesięcy.
Więźniowie musieli wykonywać przymusowe roboty.
Skąpe wyżywienie, ścisłe milczenie oraz kary fizyczne
to formy sankcji prawnych.

9. Gospodarcza organizacja placówki:
• wychowankowie sami się utrzymywali
• uprawiali ziemię
• budowali nowe domy
• uczyli się rzemiosła
• organizowali warsztaty

10. Nie zmuszano nikogo do wykonywania danego zawodu,
każdy wybierał zajęcie według własnych uzdolnień,
upodobań i możliwości zarobkowych. Za prace
wynagradzano wychowanków w specjalnej aluminiowej
monecie, którą następnie opłacali wszystkie koszta
związane z pobytem w zakładzie. Wychowanków
traktowano jak ludzi dorosłych. Mieszkali najczęściej w
małych jednopiętrowych domkach, kierowanych przez
osoby dorosłe zwane "matkami domu". Organizacja
domów przypominała strukturę pensjonatów. Matka
domu ustalała dowolnie porządek i wysokość opłaty za
utrzymanie. W domu było od 12 do 15 wychowanków.
Obywatele nie nosili żadnych mundurów, lecz mieli
własne ubrania, które kupowali w domu towarowym
republiki.

11. Przykładem realizacji idei republiki jest system wychowawczy A.
Makarenki. Był oparty na założeniu, że wszechstronny rozwój
człowiek może osiągnąć tylko w kolektywie. Istotą jego systemu
było wychowanie przez pracę i do pracy. Koloniści pracując na roli,
w warsztatach przemysłowych, w fabryce znajdowali radość,
zapominali o przestępczej przyszłości, odzyskiwali poczucie własnej
wartości. Zdobywając nowe doświadczenia życiowe uczyli się
podporządkowywać interesy osobiste wymaganiom dobra ogólnego.
To, co spotkało się z największą krytyką w tym systemie, to jego
"militaryzacja" i "koszarowość" (por. E. J. Dukaczewski, 1990).
Makarenko uznał, że aby wychować mocnego, odpornego
psychicznie i nie unikającego żadnej pracy człowieka, należy
wprowadzić wojskowe formy życia zbiorowego. Tak więc,
podzielono wychowanków na oddziały z dowódcami na czele, stałe i
"robocze", czyli czasowe do wykonania określonych zadań. Życie było
sterowane przez radę dowódców. Ich funkcje czasami pełnili
wychowankowie. Pomimo, że system, o którym mowa był silnie
krytykowany ze względu na jego totalitarny charakter, to jego
założenia znalazły zastosowanie w wielu później powstałych
placówkach resocjalizacyjnych (P. Suchan za: E. J. Dukaczewski, 1990).

12. Miasto Chłopców – powstało w 1917 roku w Omaha.
Założycielem był E.J. Flanagan. Nie uznawał podziału
dzieci na dobre i złe, odpowiedzialnymi za ich wykolejenie
i brak wychowania czynił zawsze rodziców i otoczenie.
Zapewniał swoim wychowankom przygotowanie
zawodowe, jednocześnie starał się on zapewnić im
warunki jak najbardziej przypominające rodzinę. Starał
się, by jego chłopcy mieli przekonanie, iż to co robią ma
swój sens i wartość. Osada ta ulegała ciągłemu
rozbudowywaniu, gdzie w ostatnim okresie kierowania
miasta przez Flanagana przebywało tam ponad tysiąc
wychowanków. W mieście funkcjonował podział na grupy,
na których czele stali dziekani wraz z czterema
pomocnikami. W roku 1934 ośrodek ten otrzymał od
państwa prawa samodzielnego miasta posiadającego
własną administrację i pocztę, gdzie wszelkie funkcje
pełnione były przez wychowanków.

13. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce
W 1949 Austriak Hermann Gmeiner założył
Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce i wybudował
razem z przyjaciółmi pierwszą Wioskę Dziecięcą SOS
w Imst, w Austrii. Pierwszemu domkowi dał nazwę
"Dom Pokoju". Dla Hermanna Gmeinera, głównym
celem było stworzenie dla sierot wojennych i
opuszczonych dzieci, rodziny, domu i Wioski. Do dziś
ten "prototyp" Imst jest wzorem dla wszystkich
krajów, jako praktyczny i łatwo dający się
przystosować koncept opieki nad dzieckiem.

14. Koncepcja pedagogiczna SOS Wiosek Dziecięcych
zakłada konieczność zapewnienia osieroconemu
dziecku troskliwej opieki ze strony rodziców
zastępczych i nierozdzielania rodzeństwa, a także
zamieszkania przez dziecko wraz z opiekunem i
rodzeństwem w jednym z domków na terenie Wioski
SOS.

15. Do Wiosek Dziecięcych trafiają dzieci z domów
dziecka oraz pogotowia opiekuńczego. Są to sieroty
naturalne lub społeczne. W polskich Wioskach SOS
ponad 90% dzieci pochodzi z rodzin patologicznych.
Rodzice tych dzieci zostali pozbawieni przez sąd praw
rodzicielskich, a dzieci skierowano do placówek
opiekuńczych. Wioski są szczególnie potrzebne
dzieciom posiadającym liczne rodzeństwo. Takie
rodzeństwa mieszkają często w różnych domach
dziecka, a umieszczenie ich w rodzinach zastępczych
lub adopcyjnych nie zawsze jest możliwe. Dlatego
właśnie te dzieci mogą niezawodnie liczyć na
kompensację swego sieroctwa i zbudowanie nowych
więzi rodzinnych w Wiosce Dziecięcej SOS.

16. • Stowarzyszenie umożliwia dzieciom życie zgodne z ich
kulturą i religią, tak, by mogły one stać się aktywnymi
członkami społeczeństwa. Pomaga im w określeniu i
wyrażeniu swoich umiejętności, zainteresowań i talentów.
Zapewnia dzieciom należyte wykształcenie i umiejętności,
potrzebne, by stać się aktywnymi i dobrze radzącymi sobie
w życiu członkami społeczeństwa. Koncepcja
stowarzyszenia jest zgodna z najnowszymi założeniami i
dorobkiem społecznej pedagogiki.
• Stowarzyszenie zajmuje się dziećmi, którym trudno jest
znaleźć miejsce w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej z
powodu licznego rodzeństwa (i konieczności rozdzielenia
dzieci w wypadku adopcji) bądź traumatycznej historii
życia.

17. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce jest
częścią międzynarodowej organizacji SOS-Kinderdorf
International, prowadzącej obecnie 442 Wioski
Dziecięce SOS. Rodzinę i dom znajduje w nich ponad
43 600 dzieci w 131 krajach świata. Organizacja SOS-
Kinderdorf International została uhonorowana
wieloma nagrodami za działalność humanitarną,
m.in. prestiżową nagrodą Conrada N. Hiltona w 2002
r. i nominacją do Pokojowej Nagrody Nobla.

18. Zadania wychowawczo – organizacyjne koncepcjiZadania wychowawczo – organizacyjne koncepcji
wioski dziecięcej opierają się na zasadach:wioski dziecięcej opierają się na zasadach:
Matka/ Rodzice – każde osierocone dziecko ma nową matkę. Matki
oraz rodzice zastępczy to osoby, które decydują się poświecić całe
swoje życie powierzonym dzieciom. Otaczają te dzieci nie tylko troską
i opieką, ale także miłością. Matką zostaje samotna kobieta, która jest
w wieku 25-40 lat, ma minimum średnie wykształcenie i nie posiada
własnych dzieci.
Rodzeństwo – rodzina w Wiosce Dziecięcej składa się zazwyczaj z 6-
8 dzieci w różnym wieku, które żyją wraz ze swoimi rodzicami jak
naturalna rodzina. Rodzeństwa naturalne nigdy nie są rozdzielane.
Dom – jeden dom zajmuje jedna rodzina. Dzieci wychowują się w
warunkach optymalnie zbliżonych do rodzinnych - w domu, w którym
każde dziecko ma swoje miejsce - łóżko, półkę na książki i szafkę, ale
także określone obowiązki, czyli pomoc w opiece nad młodszym
rodzeństwem, robienie drobnych zakupów itd. Dom pozostaje dla
dzieci zawsze ich domem rodzinnym, do którego wracają także jako
ludzie dorośli.

19. Wioska – zorganizowana społeczność, na którą składa się
od 14-20 domów rodzinnych, dom dyrektora i
pomieszczenia dla pedagogów, psychologa oraz logopedy.
Wioski lokalizowane są na obrzeżach miast, ale dzieci
uczęszczają do szkół publicznych i zawierają przyjaźnie
poza terenem Wioski - w pełni uczestnicząc w życiu
społecznym.
Wioski zostały zorganizowane w taki sposób, aby mamy
mogły skoncentrować się głównie na wychowywaniu
dzieci, znajdując wsparcie u specjalistów. Sprawy
organizacyjne przejął dyrektor Wioski, który również z
racji swego wykształcenia pedagogicznego wspiera
fachową pomocą rodziców i resztę specjalistów,
czuwających nad procesem wychowawczym dzieci.

20. W Polsce funkcjonują 4 wioski dziecięce:
od 1984 w Biłgoraju - obecnie mieszka tam 83 dzieci,
od 1992 w Kraśniku - obecnie mieszka tam także 83
dzieci,
od 2000 w Siedlcach, gdzie mieszka 71 dzieci.
od 2005 w Karlinie, gdzie mieszka 80 dzieci
Mieszka w nich ponad 320 dzieci, głównie sierot
społecznych.