Prezentacja o prekursorze praw dziecka w Polsce

1. Janusz Korczak
Henryk Goldszmit

2. Międzynarodowa literatura poświęcona
Januszowi Korczakowi, nadaje mu
zaszczytne przydomki:
 Polski Pestalozzi
 Nauczyciel z powołania i miłości
 Pedagog rzeczywistości i snu
 Pionier idącego z duchem czasu wychowania
 Bohater rzeczywistości
 Pierwszy prezydent republiki dziecięcej

3. KIM JEST
JANUSZ KORCZAK??

4.  prekursor walki o prawa dziecka,
 twórca nowoczesnego antyautorytarnego
systemu wychowania, opartego na różnych
formach dziecięcego samorządu;
 lekarz z wykształcenia i zawodu,
 pisarz z talentu,
 wychowawca i pedagog z powołania i wyboru

5. A zaczęło się tak….
 Urodził się 22 lipca 1878 albo 1879 roku
-zaniedbanie przez ojca (adwokata!)
formalności metrykalnych.
 W domu miał dobry przykład- jego
dziadek - doktor Hersz był chirurgiem
w Szpitalu Starozakonnych
w Hrubieszowie, działaczem
społecznym, rzecznikiem szerzenia
postępu i oświaty wśród Żydów. Także
jego ojciec Józef udzielał się w pracy
charytatywnej.

6.  Już we wczesnej młodości trapiły go dylematy moralne,
które z czasem stały się fundamentem najważniejszych
decyzji życiowych.
 "Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to,
abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia
pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat,
o człowieka".

7.  W 1891-1898, uczył się w Praskim Gimnazjum,
w którym panowała żelazna dyscyplina.
 Dorastanie i dojrzewanie przebiegało w trudnych
warunkach materialnych. Po śmierci ojca w 1890r. jako
uczeń V klasy udzielał korepetycji, by pomóc w
utrzymaniu rodziny.
 1898-1904 studiował na Wydziale Lekarskim Cesarskiego
Uniwersytetu Warszawskiego
 Latem 1899 roku pojechał do Szwajcarii, aby bliżej
poznać działalność i twórczość pedagogiczną
Pestalozziego. Zwiedzając kraj szczególnie interesował
się szkołami, szpitalami dla dzieci, a także bezpłatnymi
czytelniami pism dla dzieci i młodzieży

8.  Podjął pracę lekarza w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów
i Baumanów, gdzie na każde wezwanie udawał się do
chorego. Współpracował z Samuelem Goldflamem,
z którym podjął szeroką działalność społeczną.
 W 1907 pojechał na rok do Berlina, aby uzupełnić swe
wiadomości medyczne. Słuchał wykładów (za które sam
płacił) i odbywał praktykę w klinikach dziecięcych;
zwiedzał też różne zakłady wychowawcze.
 Był współtwórcą (z Marią Falską ) i kierownikiem Domu
Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie (1912-1942) ,
polskich (1919-1936), gdzie stosował nowatorskie metody
pedagogiczne.

9.  Janusz Korczak zginął wraz ze swymi
wychowankami wywieziony z getta w 1942,
dobrowolnie towarzysząc im w drodze na
śmierć w komorze gazowej.
 Miał możliwość ucieczki z getta.

10. „Tren ku czci Janusza Korczaka”
„Dokąd z dziećmi odchodzisz
współczesny Sokratesie?
Któryś zmyślał baśnie, sam
stałeś się legendą.
Któryś oszukał dzieci, że
śmierć je rychła nie czeka.
Tobie dobroć i męstwo
śmiertelną koszulę przędą.
I pamięć o tobie wzbiera jak
rozlewista rzeka."

11. Z kogo czerpał…
 Czytając sławnych pedagogów, notuje:
"Spencer, Pestalozzi, Fröbel itp. Kiedyś i moje
nazwisko znajdzie się w tym szeregu".
 O dzieciach powie, że są odkrytą przez Pestalozziego,
Fröbla i Spencera "nieznaną połową ludzkości".

12.  Janusz Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka.
Posiadał znakomite wyczucie psychiki dziecięcej,
przyjmował postawę pełną szacunku i zaufania do
dziecka. Domagał się uznania dziecka za
pełnowartościowego człowieka od chwili narodzin i na
każdym etapie swego istnienia. Uważał, że dziecko ma
prawo być sobą, być takim, jakim jest.
 Poglądy te znalazły odbicie w nowoczesnym
antyautorytarnym systemie wychowania, który
respektował potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem
skłaniał dziecko do pracy nad sobą.
 W koncepcji wychowania Korczaka dziecko nie jest
spolegliwym przedmiotem wychowania, ale odgrywa
najważniejszą rolę.

13. Przekazał apel do wychowawców, by zatroszczyli się
o takie prawa dziecka, jak:
 prawo do szacunku (dla niewiedzy, łez i dla własnych słabości)
 prawo do miłości ,
 prawo do tajemnicy
 ·prawo do samostanowienia (prawo antytezy, do wypowiadania
własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością)
 prawo do własności
 prawo do własnego rozwoju i dojrzewania
 prawo do ruchu, d zabawy, do pracy i badania
 prawo do sprawiedliwości w życiu

14.  Przeciwstawiał się rozpowszechnionemu w ówczesnej
praktyce pedagogicznej „wpajaniu dyscypliny”,
wykluczał kary cielesne, potępiał praktyki
zawstydzania dzieci.
 ”Przymus zastąpić przez dobrowolne i świadome
przystosowanie się jednostki do form życia
zbiorowego”

15.  Proces wychowania musi wychodzić od dziecka, od
jego podstawowych potrzeb i powinien być
dostosowany do jego naturalnych faz rozwoju.
 Korczak wymaga jednak aby dzieci wczuwały się też w
sytuacje wychowawcy, pomagały mu, współdziałały z
nim. Uważał, że to czy nauczyciel będzie zły czy
dobry zależy również w niemałym stopniu od dzieci.
 Czyni dzieci współodpowiedzialnymi za rezultaty
wychowania, tym samym stawia na równi z dorosłymi
jako drugą, równoprawną stronę procesu wychowania.

16. Proponował system zachęt i trzy zasady
pedagogiczne
 współgospodarzenie –Dzięki tzw. dyżurom Dom Sierot
funkcjonował na zasadzie niemal całkowitej
samoobsługi.
 współzarządzanie –Rada Samorządowa, Sąd Koleżeński
i Sejm Domu Sierot. Korczak dał dzieciom prawo w
porozumieniu z dorosłymi do ustalania zasad
normujących podstawowe dziedziny życia „zakładu”.
 oddziaływanie opinii społecznej –wyroki sądowe dzieci,
plebiscyty.

17.  W swojej pracy ” Dziecko w rodzinie”, uczy
rodziców patrzeć i widzieć, śledzić i rozumieć
najdrobniejsze nawet odruchy i reakcje dzieci,
odczytywać ich sens.
 Analizuje typowe błędy wychowania domowego.
(niezrozumienie dziecka, niedostrzeganie jego
przeżyć i nieliczenie się z tymi przeżyciami= byle
jakie załatwianie, a nie rozwiązywanie problemów
wychowawczych.)

19. Według Korczaka dobry wychowawca- opiekun musi
spełnić przede wszystkim podstawowy wymóg, jakim
jest poznanie samego siebie.
Bądź sobą - szukaj własnej drogi. Poznaj siebie,
zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie
sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny,
zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich
praw i obowiązków. Ze wszystkich sam jesteś
dzieckiem, które musisz poznać, wychować
i wykształcić przede wszystkim.

20. Jednym z podstawowych zadań opiekuna –
wychowawcy jest wspieranie rozwoju wychowanka:
 „Mogę stworzyć tradycje prawdy, ładu,
pracowitości, uczciwości, szczerości, ale nie
przerobię żadnego z dzieci na inne, niż jest.
Brzoza pozostanie brzozą, dąb dębem, łopuch
łopuchem. Mogę budzić to, co drzemie w duszy,
nie mogę nic stworzyć.”

21.  Podkreślał wychowawczą rolę teatru. Domagał się
"pierwiastka artystycznego" w sztuce dla dzieci.
 Za najważniejszą pomoc w kształtowaniu osobowości
dziecka uważał jednak książkę.
 Angażował się w działalność bezpłatnych czytelni,
które powstawały z inicjatywy Warszawskiego
Towarzystwa Dobroczynności.

22.  W latach 1926- 1930 redagował Mały Przegląd-
eksperymentalne, pierwsze czasopismo, redagowane
wraz z dziećmi
 Prowadził szeroką działalność popularyzatorską
w obronie praw dziecka za pośrednictwem radia.
W grudniu 1934 rozpoczął cykl audycji radiowych-
gadaninek Starego Doktora, które cieszyły się wielką
popularnością.
 Swoje zasady wychowawcze wykładał w pismach
pedagogicznych, w Instytucie Pedagogiki Specjalnej
i w Wolnej Wszechnicy Polskiej.

23.  Na dorobek pisarski Korczaka (literacki,
publicystyczny i naukowy); składa się z ponad 20
książek, ponad 1400 tekstów drukowanych
w około 100 pismach, cenne inedita (ok. 200,
m.in. pisany w getcie pamiętnik)
 Prace z dziedziny pedagogiki, np.: Momenty
wychowawcze, Jak kochać dzieci, Prawo dziecka
do szacunku, Wybór pism pedagogicznych,
Wybór pism, Pisma wybrane
 Najbardziej znane i popularne: Król Maciuś
Pierwszy i Król Maciuś na wyspie bezludnej,
Kajtuś czarodziej, Mośki, Joski i Srule

24. Został doceniony!!!
 W 1978 powstał Międzynarodowy Komitet im. Korczaka
 W 1993 utworzono Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum
 W Zielonej Górze działa od 1961 roku drużyna harcerska
Korczakowcy, nosząca imię Starego Doktora
 2006 w Warszawie stanął pomnik Janusza Korczaka w pobliżu
Pałacu Kultury i Nauki, wcześniej przed dawnym Domem Sierot
dla dzieci żydowskich w W-wie oraz na cmentarzu żydowskim
 We Wrocławiu funkcjonuje Wojewódzkie Centrum Pediatryczne
im. Janusza Korczaka
 Dom dziecka im. Janusza Korczaka w Gdańsku-Oliwie
 W 1990 Andrzej Wajda wyreżyserował dramat „Korczak”
 I wiele wiele innych…

26. Twórcę poznaje się po jego dziele…
„Dziecko chce być dobre.
Jeśli nie umie – naucz..
Jeśli nie wie – wytłumacz..
Jeśli nie może – pomóż”

27.  Widzimy dzieci w burzliwych przejawach radości
i smutku, gdy się różnią od nas. Nie dostrzegamy
pogodnych nastrojów, cichych zdumień, głębokich
wzruszeń, bolesnych zdziwień, jątrzących podejrzeń
i upokarzających wątpliwości, w których są do nas
podobne.
 "Prawdziwym" jest nie tylko dziecko skaczące na
jednej nodze, ale i roztrząsające tajemnice prawdziwej
bajki życia.

28. 20 reguł wychowania dzieci- Janusz Korczak
1. Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego,
czego się domagam. To tylko próba z mojej strony.
2. Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję - poczucia
bezpieczeństwa.
3. Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz mi pomóc
zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe.
4. Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. To sprawia, że przyjmuję
postawę głupio dorosłą.
5. Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie
konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli
rozmawiamy w cztery oczy.
6. Nie chroń mnie przed konsekwencjami. czasami dobrze jest nauczyć się
rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.

29. 7. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża
mojemu poczuciu wartości.
8. Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. To nie Ty
jesteś moim wrogiem, lecz Twoja miażdżąca przewaga!
9. Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami
wykorzystuję je, by przyciągnąć Twoją uwagę.
10. Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i robię się
głuchy.
11. Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony,
kiedy nic, z tego wszystkiego nie wychodzi.
12. Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To
dla tego nie zawsze się rozumiemy.
13. Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach
zmusza mnie do kłamstwa.

30. 14. Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją
wiarę w Ciebie
15. Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać,
że zamiast prosić Cię o wyjaśnienie, poszukam ich gdzie indziej.
16. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są.
17. Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na Twój temat byłaby w
przyszłości nie do zniesienia. Nie wyobrażaj sobie, iż przepraszając
mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o
jakiej nawet ci się nie śniło.
18. Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po
prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.
19. Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem, jak trudno dotrzymać
mi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało.
20. Nie bój się miłości. Nigdy.

31. O Korczaku:
 Maria Falkowska: Kalendarz życia, działalności i twórczości
Janusza Korczaka W-wa 1989
 Norbert Wójtowicz: Istota ludzka o kryształowym sercu,
Wrocław 2000
 Stefan Wołoszyn: Korczak W-wa 1978.