Project Gen Rembiewski - we work to reconstruct our history and genealogy

1. Sylwetka postaci.
„Miejski szlachcic”
Wawrzyniec Rembieski
(ok. 15101-15702)
Wawrzyniec Rembieski, kupiec i rajca krakowski. Osoba o prawdziwie
renesansowym życiorysie i jedyny Rembieski, który znalazł się w
Polskim Słowniku Biograficznym. Z podsieradzkiej wsi Rembieskie
trafił do Krakowa, osiadł i odniósł sukces w ówczesnej stolicy.
Dostrzeżony został przez historyków, jako „wspaniały przykład
miejskiego szlachcica”.
Wawrzyniec należy do rodziny Kruszynów Rembieskich3 – rodziny biorącej swoje
nazwisko od posiadanej wsi Rembieskie. Był synem protoplasty rodziny Macieja Kruszyny
i Reginy Witowskiej4. Jest najwcześniej jak dotąd znanym przedstawicielem Kruszynów,
który zaczął stosować nazwisko – Rembieski5. W niektórych źródłach zapamiętany jako
Rambieski6 (PSB) a nawet mylnie jako Rybiecki (np. w herbarzu Paprockiego).
W 1521 został wysłany7 na studia na Akademii Krakowskiej. Po studiach przez pewien
czas działał jako prawnik miejski i biskupi. Do ksiąg przyjęć prawa miejskiego w Krakowie
1
W. Urban, Kraków a wieś w latach 1537-1560; Przegląd Historyczny; Tom 83; Zeszyt 4 (1992)
2
Polski Słownik Biograficzny
3
W przeciwieństwie do Rembieskich z Rembieszowa – drugiej z dwóch rodzin, które przyjęły nazwisko
Rembieski w XV wieku
4
L. Laszloczky, Contributio alla storia della famiglia Łąchowski-Pilawa (1381-1691)
5
Być może jego bracia, którzy zostali na majątku w sieradzkim również współcześnie posługiwali się już
nazwiskiem – do zweryfikowania w archiwach (planowane na 2010)
6
Oboczność Rambieski wydaje się być popularna w owym okresie – wiadomo, że współczesny
Wawrzyńcowi kanonik Marcin Rembieski (druga rodzina - z Rembieszowa) również występuje często pod
tak pisanym nazwiskiem
7
W PSB użyto sformułowania „zapisał się” – lecz jako 11-letni chłopiec - raczej trafił w poczet studentów
z inicjatywy rodziców.

2. Projekt Gen Rembiewski „Miejski szlachcic” Wawrzyniec Rembiewski Sylwetka postaci
został wciągnięty w roku 1527 jako procurator civitatis – nobilis, a zatem piastował już
wówczas stanowisko syndyka. W 1533 stał się notariuszem publicznym (o tym
własnoręczne „interesujące” oświadczenie). Równocześnie zajął się handlem. W 1534
wymieniony był jako właściciel kramu sukiennego. Między innymi importował tkaniny z
Flandrii. W latach 40-tych zaangażował się w handel z Węgrami. Eksportował na Słowację
saletrę i ołów, będąc na ten obszar głównym hurtownikiem i konkurentem możnego
kupca krakowskiego Fryderyka Schillinga8. W 1545 roku tłumaczył się listownie radzie
Bańskiej Szczawnicy, że nie mógł dostarczyć obiecanego ołowiu z powodu jego braku na
rynku krakowskim, a nowe cła nałożone na Węgrzech na saletrę i ołów mogły
spowodować dodatkowe straty.
Handel prawdopodobnie pozwolił Wawrzyńcowi wybić się finansowo. W 1541 roku
oświadczał sądowi biskupiemu, iż ma około 30 lat, od 20 mieszka w Krakowie i posiada
dobra wartości 4000 zł9. Posiadał kamienicę przy ulicy Szczepańskiej, położonej między
domem Schillingów oraz kamienicą kupca Jana Skazimleko10.
W roku 1546 Wawrzyniec został powołany przez wojewodę Piotra Kmitę w skład
krakowskiej rady miejskiej. W roku 1555 z ramienia magistratu krakowskiego posłował
najpierw na sejmik ziemi krakowskiej, a następnie w kwietniu tego roku na sejm w
Piotrkowie11.
W późnym wieku kupił pod Krakowem kilka wsi12, między innymi Kleszczów w powiecie
Morawica13.
Z małżeństwa z Dorotą z Jaroniowiczów pozostawił dwie córki: Felicję i Reginę, które
stały się spadkobierczyniami majątku 14. Pierwsza wyszła z Sebastiana Wilkowskiego,
druga zaś za n. Kaczyckiego.
Wawrzyniec w opracowaniach historycznych jest wspominany jako przykład
przedstawicieli szlachty, którzy przenosili się do miasta porzucając – przynajmniej
przejściowo – typowy dla swojego stanu tryb życia15. Innym kontekstem jest proces
repolonizacji Krakowa. Wawrzyniec wskazywany jest w grupie polskich mieszczan, którzy
wypierali w owym okresie z funkcji miejskich i gospodarczych mieszczan niemieckiego
pochodzenia16.
KR Warszawa, 25 stycznia 2010
8
D. Molenda, Polski ołów na rynkach Europy Środkowej w XIII-XVII wieku
9
dla porównania: „majątek kmiecia nie był wart więcej niż 160 zł, a za 20 zł można było kupić konia (W.
Urban, Kraków a wieś w latach 1537-1560;)
10
PSB
11
PSB
12
W. Urban, Kraków…
13
PSB
14
PSB, L. Laszloczky, Contributio…
15
K. Andermann,P. Johanek; Zwischen Nicht-Adel und Adel
16
L. Belzyt; Krakau und Prag zwischen 14. und 17. Jahrhundert: vergleichende Studien zur Sozial-, Kultur-
und Wirtschaftsgeschichte ostmitteleuropäischer Metropolen; także: Studia historyczne (PAN, Oddział w
Krakowie); Zeszyt 31
2