2. Kraków położony jest nad Wisłą, na obszarze Bramy Krakowskiej, Niecki
Nidziańskiej i Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Jest jednym z najstarszych
miast Polski, o ponadtysiącletniej historii, z wieloma wartościowymi
obiektami architektonicznymi. Działa w nim wiele instytucji i placówek
kulturalnych gromadzących bezcenne zabytki. W przeszłości miasto
należało do Ligi Hanzeatyckiej zrzeszającej najważniejsze ośrodki
handlowe w Europie. Do 1795 r. Kraków był formalnie stolicą Polski, a do
1611 r. siedzibą władców państwa polskiego. W latach 1596–1795, czyli
do III rozbioru Polski, jako stolica Rzeczypospolitej funkcje stołeczne dzielił
z Warszawą, która stała się miastem rezydencjalnym króla. Był miastem
królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto posiadało prawo do
czynnego uczestnictwa w akcie wyboru króla. Na mocy decyzji
podjętych na zjeździe gnieźnieńskim, od 1000 roku nieprzerwanie stolica
diecezji krakowskiej (jednej z pięciu w ówczesnej Polsce), a od 1925
archidiecezji i metropolii. Obecnie jest stolicą województwa
małopolskiego, a także centralnym ośrodkiem metropolitalnym
aglomeracji krakowskiej. W zapisach historycznych jest uznawany za
główne miasto historycznej Małopolski.
WSB
4. Bezpośrednia odległość pomiędzy Krakowem a Dąbrową Górniczą wynosi 58 km. Długość trasy
samochodowej pomiędzy Krakowem a Dąbrową Górniczą wynosi 80 km.
Czas podróży wynosi w przybliżeniu 52 min. 79,9 km - około 52 min. Przykładowy plan trasy: Dąbrowa
Górnicza
1. Kieruj się na południowy zachód w stronę Królowej Jadwigi 37 m
2. Zjedź z ronda na Aleja Róż 600 m
3. Skręć w lewo w kierunku Starocmentarna 270 m
4. Jedź dalej prosto przez Starocmentarna 650 m
5. Kontynuuj wzdłuż Stanisława Staszica 1,8 km
6. Skręć w prawo w Wschodnia Obwodnica Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego/S1 14,0 km
7. Zjedź A4/E40/E462 w kierunku Kraków 350 m
8. Wjedź na A4/E462Droga częściowo płatna 51,4 km
9. Trzymaj się lewej strony, jadąc dalej po E462Droga częściowo płatna 3,5 km
10. Zjedź w profesora Adama Rożańskiego/DK7/DK79Jedź dalej drogą DK7/DK79 6,5 km
11. Skręć w prawo w Władysława Łokietka 350 m
12. Skręć w lewo, pozostając na Władysława Łokietka 150 m
13. Skręć w prawo, pozostając na Władysława Łokietka 1,4 km
14. Skręć w lewo w Wrocławska 350 m
15. Skręć w prawo w Prądnicka 130 m
16. Skręć w lewo w Aleja Juliusza Słowackiego 450 m
17. Zjedź w kierunku Warszawska 270 m
18. Skręć lekko w prawo w Warszawska 550 m
19. Trzymaj się prawej strony, jadąc dalej po Plac Jana Matejki 200 m
20. 1 skręt w lewo w: Basztowa 280 m
Kraków
WSB
5. Rynek Główny w Krakowie miejsce, oznaczonym numerem 1 dla wszystkich, którzy po raz
pierwszy przyjeżdżają do Krakowa. Ale nawet jeśli byłeś w Krakowie wielokrotnie,
obowiązkowo będziesz chciał przespacerować się po krakowski rynku. Atmosfera na
rynku jest wyjątkowa. Znajdziesz tu znane na całą Polskę Sukiennice, kościół Mariacki,
wieżę ratuszową, kościół św. Wojciecha i liczne zabytkowe kamienice.
Kościół Mariacki w Krakowie to jeden z najbardziej rozpoznawalnych kościołów w
Polsce. Z daleka widać dwie różniące, się od siebie wieże, których budowę opisuje
ciekawa legenda. We wnętrzu odnajdziemy wspaniały ołtarz dzieła Wita Stwosza
ukazujący Matkę Boską w otoczeniu apostołów oraz Wniebowzięcie. Dwa ruchome
skrzydła ołtarza prezentują sceny z życia Chrystusa i Marii. Całość wykonana w drewnie
dębowym które ma obecnie ponad 1000 lat!
Sukiennice w Krakowie w przeszłości spełniały funkcje handlowe i nie inaczej jest dzisiaj.
Znajdują się tutaj stragany z biżuterią, rękodziełem i pamiątkami. Piętro Sukiennic
zajmują wystawy Galerii Polskiego Malarstwa i Rzeźby XIX wieku.
Kazimierz jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Krakowie, centrum życia
kulturalnego Krakowa. Zwiedzimy tu zabytkowe synagogi – Stara, Izaaka, Kupa, Remuh,
Tempel oraz kościoły – Bożego Ciała, św. Katarzyny , św. Trójcy i kościół na Skałce. Życie
skupia się tu głównie wokół Placu Nowego, zwanego też Żydowskim.
WSB
7. Architektura- Zespół architektoniczno-urbanistyczny starego Krakowa zaliczany jest do grona
najważniejszych zabytków dziedzictwa kulturowego w Polsce i na świecie. Stare Miasto w Krakowie
zaliczane było do najwyższej w skali krajowej "0" klasy zabytków. Historyczne centrum Krakowa
znajduje się obecnie na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Aktem, który przyczynił się do
powstania tego zabytkowego zespołu, był przywilej lokacyjny wydany dla Krakowa w 1257 roku.
Wkrótce po wydaniu przywileju przystąpiono do rozplanowania miasta według zasad prawa
magdeburskiego. Podstawą nowego planu był układ szachownicowy, w którym ulice miasta przecinają
się pod kątem prostym, tworząc regularne kwartały. Centralnym punktem Krakowa stał się Rynek,
którego wielkość ustalono jako 4 na 4 sznury krakowskie (w przybliżeniu 200 x 200 m). Wytyczono po
3 ulice odchodzące od każdej z pierzei rynkowych, z wyjątkiem pierzei wschodniej, przy której istniał
już kościół Mariacki, zaburzając nieco regularność układu. Za kościołem wyznaczono rynek
pomocniczy, dziś zwany Małym. Pozostałe nieregularności wynikały z konieczności łączenia
istniejących wcześniej grodów i osad kościelnych - np. ulica Grodzka, odchodząca od Rynku pod
nieregularnym kątem prowadziła prosto do osady Okół dalej na wzgórze wawelskie, a ulicę Bracką
zakrzywiono w kierunku kościoła Franciszkanów. Kwartały miasta wyznaczane przez siatkę ulic
dzielono na działki zwane kuriami, które przydzielano mieszczanom pod budowę domów. Kurie po
niedługim czasie dzielono na pół, tworząc w ten sposób działki półkuryjne, będące dziś podstawą
układu zabudowy starego Krakowa. Plan urbanistyczny Krakowa nie był zmieniany przez kilka
następnych stuleci, dzięki temu zachował się do naszych czasów, pełniąc dziś funkcję centrum
współczesnego miasta. Począwszy od XIII wieku Kraków otaczał się wałami i murami obronnymi, a w
ich obrębie wznoszono kamienice, kościoły i pałace.
WSB
8. Toponimia
Za pełny tytuł miasta przedstawia się Stołeczne Królewskie Miasto
Kraków. Pomimo coraz większej kosmopolityzacji, Kraków
pozostaje nadal depozytariuszem polskiego godła. Jako jedyne
miasto w Polsce ma prawo używać w herbie godła Państwa
Polskiego. Taka możliwość, według symboliki heraldycznej,
przysługuje jedynie miastom i regionom stołecznym. Autorem
pierwszego źródła piśmiennego, w którym w 966 pojawia się
Kraków jest Ibrahim ibn Jakub. W dokumentach łacińskich w 973
występuje w formie Cracoua. Językoznawca Jerzy Nalepa
twierdzi, że rdzeń krak oznacza odgałęzienie rzeczne. Według
legendy zapisanej w końcu XII wieku przez Wincentego Kadłubka
nazwa Krakowa pochodzi od imienia księcia Kraka, natomiast w
legendach czeskich występuje postać księcia Kroka. Do
historycznej funkcji Krakowa odnosi się jego pełna nazwa –
Stołeczne Królewskie Miasto Kraków usankcjonowana prawnie
przez Radę Ministrów, jak i wcześniej przez naczelne władze
państwowe II Rzeczypospolitej, które używały tej nazwy w swoich
aktach prawnych. Również nazwy skróconej, tj.: st. król. miasto
Kraków, st.kr. miasto Kraków albo stoł. król. miasto Kraków.
Niektóre z tych aktów prawnych obowiązują do dzisiaj. Na arenie
międzynarodowej Kraków postrzegany jest jako „duchowe i
naukowe serce Polski”.
WSB
9. 1. Do którego roku Kraków był formalnie
stolicą Polski?
a) 1758
b) 1795
c) 1825
WSB
