ENDOSKOPİ ÜNİTE ENFEKSİYON KONTROLÜ VE DEZENFEKSİYON YÖNTEMLERİ

1. ENDOSKOPİ ÜNİTE ENFEKSİYON
KONTROLÜ VE DEZENFEKSİYON
YÖNTEMLERİ
GÜLPERİ KAZANÇ
Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi Endoskopi
Sorumlu Hemşiresi
Endoskopi Hemşireliği Standartları 1.Çalıştayı 7 Şubat 2020 Ankara

2. ENDOSKOPLAR
Tanı ve tedavi amacıyla yaygın olarak kullanılan
ANCAK
Karmaşık yapıda ve hassas olmaları nedeniyle
Temizlenmesi ve dezenfeksiyonu zor tıbbi cihazlardır

3. ENDOSKOPLAR
Endoskoplar yapılarına göre ikiye ayrılır;
- Rijit endoskoplar
- Laparoskop
- Sistoskop KRİTİK ALET STERİLİZASYON
- Larengoskop ........
- Fleksible endoskoplar
- Gastroskop
- Kolonoskop YARI KRİTİK ALET YÜKSEK DÜZEY
- Bronkoskop ....... DEZENFEKSİYON

4. ENDOSKOPİ İLE İLİŞKİLİ BAŞLICA ENFEKSİYON
RİSKLERİ
- Bakteriler
- Pseudomonas
- Klebsiella
- Helicobacter,
- Cl. difficile ....
- Mikobakteriler
- Mycobacterium tuberculosis
- Atipik mikobakteriler
- Virüsler
- Poliovirüs
- HBV
- HCV
- HIV

5. ENDOSKOPİ İLE İLGİLİ ENFEKSİYON NEDENLERİ
 Yetersiz temizlik
 Kontamine temizleme aksesuarları (örn: temizleme fırçaları)
 Uygun olmayan temizlik ve dezenfeksiyon ürünleri
 Yetersiz konsantrasyon ve/veya temas süresi
 Kontamine veya süresi dolmuş solüsyonlar
 Durulama suyu kalitesi
 Depolama öncesi yetersiz kurutma
 Uygun olmayan saklama koşulları

6. ENDOSKOP
TEMİZLİK VE
DEZENFEKSİYON
ADIMLARI
(MANUEL)
• Ön İşlem
• Kaçak Testi
• Temizlik
• Durulama
• Dezenfeksiyon
• Son Durulama
• Kurutma
• Depolama

7. ÖN İŞLEM KAÇAK TESTİ TEMİZLİK
Endoskopun dış yüzeyi işlem
sonrasında tek kullanımlık
mendil ile silinmelidir.
Endoskop öncelikle kaçak testi
yapılarak kontrol edilmelidir.
Cihazın demonte edilebilen
kısımları ayrılmalıdır. Ardından
konnektörler ile sıvı teması
olmaması gereken kısımlar
kapatılarak tüm yüzey sıvıya
daldırılmalıdır.

8. TEMİZLİK
Temizlik tıbbi cihazların yeniden kullanıma hazırlanmasındaki
ilk kritik basamaktır.
NEDEN?
 Aletler üzerindeki biyolojik yükü azaltarak
 Organik ve inorganik kirliliği uzaklaştırarak
 Kirliliğin kurumasını ve yüzeye fikse olmasını önleyerek
Dezenfeksiyon ve sterilizasyon basamağını kolaylaştırmaktadır.

9. SU İLE ETKİN TEMİZLİK YAPILABİLİR Mİ?
Su Su + Deterjan
Organik kalıntı Organik kalıntıya
penetrasyon

10. ETKİN TEMİZLİK İÇİN
- Deterjan
- Enzimatik - Deterjan
- Dekontaminant

11. DETERJAN ETKİSİ
Hidrofobik kısım Hidrofilik kısım
kirlenme
Temizlenecek yüzey Temizlenmiş yüzey

12. ENZİMATİK AKTİVİTE
Enzim ++ Substrat Enzim + Bozunma ürünü
• Çevresel koşullar uygun olduğu sürece enzim reaksiyonda tüketilmez
- Sıcaklık
- pH

13. Enzim
Substrat
Reconnaissance du substrat donc
activité enzymatique.
ENZİMATİK AKTİVİTE
Enzim substratı tanır ve enzimatik aktivite gerçekleşir.

14. Enzim substratı tanımadığında enzimatik aktivite gerçekleşmez.
Enzim Substrat
ENZİMATİK AKTİVİTE

15. ENZİMLER
Substrat Enzim Reaksiyon sonucu
Protein Proteaz Peptidler ….
aminoasitler
Basit şekerler Amilaz Polisakkaritler ….
glukoz
Lipidler Lipaz Trigliserid …….gliserol

16. Enzimatik deterjanlar biyofilm tabakasının uzaklaştırılmasında da etkilidir.

17. TEMİZLİK BASAMAĞI UYGULAMA
 Çıkarılabilen tüm parçalar sökülerek bir fırça yardımıyla
temizlenmelidir.
 Endoskobun hava/su kanalı, biyopsi kanalı ve aspirasyon
kanalı uygun temizleme fırçası kullanılarak temizlenmelidir.
 Fırçalama işlemi solüsyonun içinde yapılmalıdır.
 Fırçalama işleminden sonra solüsyon iç kanallardan
geçirilmelidir ( 50 ml lik bir şırınga ile minimum 3 döngü veya
otomatik bir pompa yardımıyla),
 Minimum temas süresi 5 dk. dır.

18. DURULAMA BASAMAĞI
 Endoskop tamamen suyun içine daldırılmalıdır.
 Endoskobun iç kanallarından en az 300 ml su geçirilerek
iyice durulanmalıdır.
 Ardından endoskop dış yüzeyi akan suyun altında
durulanmalıdır.
 Dezenfeksiyon aşamasına geçmeden önce kanallardan
hava geçirilerek suyun uzaklaştırılması sağlanmalıdır.
 Endoskop dış yüzeyi kurulanmalıdır.
 Kurulama dezenfektan solüsyonunun dilüe olmasını
engeller.

19. YÜKSEK DÜZEY DEZENFEKSİYON
 Endoskopların Yüksek Düzey Dezenfeksiyonu kılavuzların
önermiş olduğu kimyasallar ile yapılmalıdır (Gluteraldehit,
OPA, Perasetik asit vb.).
 Seçilen kimyasal üreticilerin tavsiye etmiş olduğu
protokoller ve temas sürelerine göre kullanılmalıdır.
 Endoskoplar tamamen solüsyon içine daldırılmalıdır ve iç
kanalların solüsyon ile teması sağlanmalıdır.
 Yüksek düzey dezenfeksiyon solüsyonu çoklu kullanım
özellikte ise daldırma banyosu ürüne özel test indikatörleri
ile mutlaka kontrol edilmelidir.

20. SON DURULAMA BASAMAĞI
 Son durulama basamağında steril veya 0.2 µm
filtrelenmiş su tercih edilmelidir.
 Endoskop tamamen suyun içine daldırılmalıdır.
 Endoskobun iç kanallarından en az 300 ml su
geçirilerek iyice durulanmalıdır.
 Ardından endoskop dış yüzeyi akan suyun altında
durulanmalıdır.

21.  Endoksop iç kanalları filtrelenmiş hava ile
kurutulmalıdır.
 Durulama basamağında steril veya filtrelenmiş su
imkanı yoksa ve filtrelenmiş hava ile kurutma mümkün
değilse durulama sonrası çabuk kuruma için % 70 alkol
ile çalkalama önerilmektedir.
KURUTMA

22. SAKLAMA
 Endoskoplar bir sonraki uygulamaya kadar aseptik
koşullarda saklanmalıdır.
 Hijyenik havalandırma özelliği olan dolaplar en
uygun saklama seçeneğidir.
 Uygun proses takip edilse bile özellikle bronkoskop
ve duodenoskoplarda 12 saati geçen bekleme
sürelerinde kontaminasyon olabildiği görülmüştür.

23. Endoskopların manuel olarak yeniden işlem prosesine baktığımızda her basamağın
her uygulamada aynı standartlarda yapılabildiğini söyleyebilir miyiz?
* Günün ilk uygulaması ile son uygulamasının aynı standartlarda yapıldığından emin
miyiz?
* Personel değişimi tüm prosese sıfırdan başlamak değil midir?
?
?
? ?
?
??
?

24. ENDOSKOPLARDA
TEMİZLİK VE DEZENFEKSİYON
OTOMATİK YIKAYICI DEZENFEKTÖRLER

25. Otomatik yıkayıcı dezenfektörler kullanıcıya şu avantajları sunar;
 EN 15883 -1&4 (makine ve dezenfektan) standardına göre valide edilmişlerdir.
 Döngü boyunca endoskopların iç kanallarından aynı debide deterjan/su/dezenfektan geçmektedir.
 Kaçak testi cihaz tarafından yapılır.
 Temizlik ve dezenfeksiyon prosesine müdahale imkanı olmadığından işlem kesintiye uğramaz.
 Tüm döngü kayıt altına alınabilir.
 Filtrelenmiş su ile tüm proses güvenli bir şekilde tamamlanır.
 Çapraz kontaminasyon riski azalır.
 Dezenfeksiyon personelinin kimyasallara maruz kalması engellenmiş olur.
 Tek kullanımlık kimyasallar kullanılarak deterjan/dezenfektan için aynı standartta etkinlik.
 «self dezenfeksiyon» programı cihazdan kaynaklı kontaminasyonu önler.

26. TEŞEKKÜRLER