Ιστορία Ε ΄ δημοτικού ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ

1. 21. Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει
τους Σλάβους

2. Στο σημερινό μάθημα θα μάθουμε:
Οι σλαβικές φυλές οργανώνονται σε κράτη. Επικοινωνούν με το
Βυζάντιο και δέχονται απ’ αυτό τη θρησκεία και τον πολιτισμό του.

3. Από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα οι σχέσεις των Βυζαντινών με τους Σλάβους
δεν ήταν καλές. Για ποιο λόγο άραγε;

4. Κύρια αιτία αυτής της έντασης ήταν οι επιθέσεις που έκαναν οι Σλάβοι,
μαζί με άλλους λαούς, κατά των βυζαντινών περιοχών.

5. Από τις αρχές του 8ου αιώνα όμως οι σχέσεις αυτές βελτιώθηκαν. Πολλοί
Σλάβοι εγκαταστάθηκαν στη νότια Βαλκανική και ενσωματώθηκαν στους
βυζαντινούς πληθυσμούς των περιοχών αυτών και στον τρόπο ζωής τους.

6. Τι σημαίνει ενσωματώθηκαν στους βυζαντινούς πληθυσμούς των
περιοχών αυτών και στον τρόπο ζωής τους;
1. Έχτιζαν τα σπίτια τους με τον ίδιο τρόπο
2. Ζούσαν με τον ίδιο τρόπο.
3. Είχαν την ίδια θρησκεία.
4. Δούλευαν στα ίδια χωράφια.
5. Δεν πολεμούσαν πια τους Βυζαντινούς.
6. Βοηθούσαν τους Βυζαντινούς να υπερασπίζονται τα εδάφη τους.

7. Κοντά στους Βυζαντινούς των περιοχών αυτών γνώρισαν τη χριστιανική
θρησκεία και πολλοί βαφτίστηκαν χριστιανοί. Σ’ αυτούς συχνά οι Βυζαντινοί
έδιναν γη για καλλιέργεια και τους χρησιμοποιούσαν ως μισθοφόρους στο
στρατό ή ως τεχνίτες στα δημόσια έργα. Και με τους υπόλοιπους Σλάβους
των άλλων περιοχών τι έγινε;

8. Δεν έγινε το ίδιο με τους Σλάβους της βόρειας Βαλκανικής. Εκεί οι σλαβικές
φυλές συνεργάστηκαν μεταξύ τους και οργάνωσαν δικά τους κράτη. Το
διοικητικό σύστημά τους ήταν επηρεασμένο από το Βυζάντιο, με το οποίο
επικοινωνούσαν και, για μεγάλες περιόδους, διατηρούσαν καλές σχέσεις.

9. Το 862 μ.Χ., ο Σλάβος ηγεμόνας της Μοραβίας Ρατισλάβος έστειλε
πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη και ζήτησε από τους Βυζαντινούς να
στείλουν ιεραποστόλους για να διδάξουν στο λαό του τη χριστιανική
πίστη. Τους συνέφερε τους Βυζαντινούς να γίνουν οι Σλάβοι χριστιανοί;

10. Ο τότε βυζαντινός
αυτοκράτορας Μιχαήλ ο
Γ’ αποδέχτηκε την
πρόσκληση του Ρατισλάβου.
Ο πατριάρχης Φώτιος
ανέθεσε τη σημαντική αυτή
αποστολή σε δυο αδελφούς
από τη Θεσσαλονίκη,
τον Κύριλλο και
τον Μεθόδιο.

11. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος
ήταν επίλεκτα στελέχη της
εκκλησίας και της
Πατριαρχικής Σχολής και
επιπλέον μιλούσαν τη
σλαβική γλώσσα.

12. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος ήταν
γιοι σεβαστής οικογένειας, που
ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Ο
Κύριλλος ήταν μεγαλύτερος και
γεννήθηκε γύρω στα 822 μ.Χ. και
τον ονόμασαν Κωνσταντίνο. Και
οι δύο φοιτούσαν σε σχολείο της
πατρικής τους πόλης και
διακρίνονταν για το ήθος και τη
φιλομάθειά τους. Ο πατέρας τους
πέθανε, όταν ο Κωνσταντίνος
ήταν δεκατεσσάρων ετών. Τότε,
από τη σχολή της Μαγναύρας
πρότειναν στη μητέρα τους να
στείλει τους δυο γιους της να
σπουδάσουν δωρεάν στο
αυτοκρατορικό σχολείο. Η
προσφορά έγινε δεκτή κι έτσι οι
δυο αδελφοί βρέθηκαν στην
Πόλη.

13. Ο Κωνσταντίνος σπούδασε
αριθμητική και γεωμετρία
με δάσκαλο το Λέοντα το
Μαθηματικό, καθώς και
φιλοσοφία με δάσκαλο το
μετέπειτα πατριάρχη
Φώτιο. Σπούδασε ακόμα
μουσική, ρητορική και
αστρονομία. Έμαθε να μιλά
πολλές γλώσσες και
ιδιαίτερα τη σλαβική. Το
όνομα Κύριλλος το
απέκτησε όταν δέχτηκε το
μοναχικό σχήμα.

14. Ο αδελφός του
Μεθόδιος, σπούδασε
διοίκηση και οικονομία
και υπηρέτησε σε
διοικητικές θέσεις της
εκκλησίας. Ασπάστηκε
και αυτός το μοναχικό
βίο και μόνασε στον
Όλυμπο της Βιθυνίας.

15. Οι δυο ιεραπόστολοι πήγαν με επιλεγμένους συνεργάτες τους στη
Μοραβία και εργάστηκαν εκεί επί τρία χρόνια.
Συνάντηση Κύριλλου & Μεθόδιου με το Βόγορη

16. Εκεί εκπαίδευσαν μαθητές και ιερείς, οργάνωσαν τη λειτουργία της
εκκλησίας και κήρυξαν το χριστιανικό λόγο.

17. Επειδή όμως η σλαβική γλώσσα δεν είχε δική της γραφή, επινόησαν
το σλαβικό αλφάβητο, που βάση του έχει το ελληνικό.

18. Έτσι μετέφρασαν σε απλό και κατανοητό λόγο τα ιερά κείμενα και
έθεσαν τις βάσεις της γραπτής σλαβικής γλώσσας. Ήταν σημαντικό το
έργο των δύο αδερφών; Γιατί;

19. Το έργο που δημιούργησαν ήταν μεγάλο και σημαντικό:
*Εκχριστιάνισαν τους Σλάβους και οργάνωσαν την εκκλησία τους.
*Συνέβαλαν στην ανάπτυξη φιλικών δεσμών ανάμεσα στους σλαβικούς
λαούς και το Βυζάντιο. Οι δεσμοί αυτοί διατηρούνται και στις μέρες μας.
Μνημείο στη Σλοβακία
Τι δυσκολίες,
συνάντησαν στη ζωή και
το έργο τους και ποια
στοιχεία νομίζετε πως
τους βοήθησαν να τις
ξεπεράσουν.

20. Η παγκόσμια αναγνώριση του Κύριλλου και του Μεθόδιου
«Όποιος ασχοληθεί με την ιστορία των Σλάβων, όποιος ταξιδέψει στις
χώρες τους, βρίσκει παντού τον Κύριλλο και το Μεθόδιο.
Μνημείο στη Μόσχα, Ρωσία

21. Σ’ όλες τις σλαβικές πόλεις,
την Πράγα, το Βελιγράδι, τη
Σόφια και τη Μόσχα οι δυο
αυτοί θεσσαλονικείς
θεωρούνται ως εθνικοί
προστάτες τους.
Μνημείο στην Πράγα, στη γέφυρα
Του Καρόλου, Τσεχία

22. Οι επιστήμονες γράφουν την ιστορία τους, ο λαός τους σέβεται, η
Ορθόδοξη Εκκλησία τους τιμά ως αγίους και οι πολιτικοί βλέπουν σ’
αυτούς το σύμβολο της ενότητας για τη φυλή τους».
Μνημείο στο Βελιγράδι της
Σερβίας

23. Ας θυμηθούμε:
Οι σλαβικές φυλές οργανώθηκαν
σε κράτη. Επικοινώνησαν με το
Βυζάντιο και επηρεάστηκαν τόσο
από αυτό που δέχτηκαν τη
θρησκεία και τον πολιτισμό του.
Τους Σλάβους τους
εκχριστιάνισαν δύο Έλληνες
ιεραπόστολοι, ο Κύριλλος και ο
Μεθόδιος. Τα δύο αδέρφια επίσης
δημιούργησαν για τους Σλάβους
ένα αλφάβητο, που ονομάστηκε
κυριλλικό. Γι΄αυτό και όλες αυτές
οι φυλές τους τιμούν πάρα πολύ
ακόμη και σήμερα.
Μνημείο στη Βουλγαρία

24. 1. Συζητήστε στην τάξη:
α. Ποια ήταν η σημασία
του εκχριστιανισμού
των Σλάβων για τους
ίδιους και για τη
Βυζαντινή
αυτοκρατορία;
Μνημείο στην Αχρίδα

25. Με τον εκχριστιανισμό οι Σλάβοι
ασπάστηκαν μια θρησκεία που
μιλούσε για αγάπη και ειρήνη.
Επίσης χάρη σ’ αυτόν απέκτησαν
αλφάβητο και γραπτή γλώσσα
πράγματα που ήταν πολύ
σημαντικά για τον πολιτισμό τους.
Από την άλλη μεριά και οι
Βυζαντινοί ωφελήθηκαν από τον
εκχριστιανισμό των Σλάβων γιατί
έτσι απέκτησαν γείτονες πιο
φιλικούς και συνεργάσιμους και
σταμάτησαν οι μεταξύ τους
εχθροπραξίες.
Μνημείο στα Σκόπια

26. Συζητήστε στην τάξη:
β. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος έχουν ανακηρυχθεί Άγιοι από την
εκκλησία μας. Τιμούνται όμως ιδιαίτερα από τους χριστιανούς όλων
των σλαβικών χωρών. Το έργο τους δικαιολογεί αυτή την ξεχωριστή
τιμή;
Εκκλησία και
μνημείο στη
Θεσσαλονίκη

27. Χάρη στον Κύριλλο και τον Μεθόδιο οι Σλάβοι γνώρισαν τον
Χριστιανισμό, απέκτησαν αλφάβητο και έτσι μπορούσαν πλέον να
γράφουν τη γλώσσα τους. Με το καινούριο αλφάβητο μετέφρασαν
πολλά και σπουδαία φιλισοφικά και επιστημονικά βιβλία και έγιναν πιο
μορφωμένοι και πολιτισμένοι. Γι’ αυτό και τιμούν τόσο πολύ τα δύο
αδέρφια.
Ναός στην
Ξάνθη

28. 2. Το σλαβικό αλφάβητο
ονομάστηκε κυριλλικό επειδή
το επινόησε ο Κύριλλος. Για τη
δημιουργία του χρησιμοποίησε
τα κεφαλαία γράμματα της
ελληνικής προσαρμοσμένα
στην ιδιαίτερη προφορά της
σλαβικής γλώσσας:
Παρατηρήστε τον πίνακα με τα
γράμματα του σλαβικού
αλφαβήτου. Συγκρίνετέ τα με
τα αντίστοιχα ελληνικά. Βρείτε
ομοιότητες και διαφορές.
Το ήξερες?
Πάνω από 300 εκατομμύρια
άνθρωποι σε 12 χώρες
χρησιμοποιούν την κυριλλική
γραφή.

30. Εκκλησίες των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου στην Ευρώπη.

31. Ας ξαναθυμηθούμε:
Οι σλαβικές φυλές οργανώθηκαν σε κράτη. Επικοινώνησαν με
το Βυζάντιο και επηρεάστηκαν τόσο από αυτό που δέχτηκαν τη
θρησκεία και τον πολιτισμό του. Τους Σλάβους τους
εκχριστιάνισαν δύο Έλληνες ιεραπόστολοι, ο Κύριλλος και ο
Μεθόδιος. Τα δύο αδέρφια επίσης δημιούργησαν για τους
Σλάβους ένα αλφάβητο, που ονομάστηκε κυριλλικό. Γι΄αυτό και
και σε αυτά τα μέρη τους τιμούν πάρα πολύ ακόμη και σήμερα.

32. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ