Ιστορία Ε΄ δημοτικού ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ

1. Γ. ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ
ΚΡΑΤΟΣ
ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ
ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ
13. Ο Ιουστινιανός
μεταρρυθμίζει
τη διοίκηση και τη
νομοθεσία

2. Στις αρχές του 6ου αιώνα, η αυτοκρατορία αντιμετωπίζει προβλήματα.
Γότθοι και Βάνδαλοι απειλούν τα δυτικά σύνορά της. Ο Ιουστινιανός
κάνει μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και τη νομοθεσία για να
αντιμετωπίσει τα εσωτερικά προβλήματα.

3. Δυο αιώνες μετά τη
μεταφορά της
πρωτεύουσας,
αυτοκράτορας στην
Κωνσταντινούπολη έγινε ο
Ιουστινιανός (527 μ.Χ.).
Ο Ιουστινιανός (Λεπτομέρεια από
ψηφιδωτό, Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα)
Τι εικόνα είναι αυτή που
βλέπετε αριστερά;
Έχει κάτι παράξενο;
Έχετε ξαναδεί κάτι
παρόμοιο;
Από τι πιστεύετε ότι είναι
φτιαγμένη;

4. Το πραγματικό όνομα του Ιουστινιανού ήταν Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος.
Ήταν θρακικής καταγωγής και είχε μητρική του γλώσσα τη λατινική. Όταν
μεγάλωσε πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου σπούδασε. Ο θείος του,
αυτοκράτορας Ιουστίνος, τον υιοθέτησε και του έδωσε το όνομα
Ιουστινιανός. Το 525 παντρεύτηκε τη Θεοδώρα.
Η
Θεοδώ
ρα με
την
ακολο
υθία
της
(Ραβέν
να,
Άγιος
Βιτάλιο
ς)

5. Το 527 μετά το θάνατο του θείου του έγινε
αυτοκράτορας.
Πόσα χρόνια έχουν περάσει από τη
μεταφορά της πρωτεύουσας;
Πόσα χρόνια πέρασαν από τότε που οι
Ρωμαίοι κατάκτησαν τους Έλληνες;

6. Το βυζαντινό κράτος αυτή την περίοδο αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα
διοίκησης στο εσωτερικό και εχθρικών απειλών στα σύνορά του.
Ποιος μπορεί να απειλούσε τα σύνορα της αυτοκρατορίας;

7. Ο νέος αυτοκράτορας είχε πολλές γνώσεις, ήταν πολύ εργατικός και δε
φοβόταν τις δυσκολίες. Για να κυβερνήσει καλά το πρώτο που έκανε ήταν
να διαλέξει ικανούς συνεργάτες. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να διαλέγει
ένας ηγέτης τους συνεργάτες του;
1. Πρέπει να διαλέγει για συνεργάτες του τους πιο πλούσιους.
2. Πρέπει να διαλέγει τους πιο όμορφους.
3. Πρέπει να διαλέγει για συνεργάτες του εκείνους που μιλάνε ωραία.
4. Πρέπει να διαλέγει τους πιο ικανούς.
5. Πρέπει να διαλέγει για συνεργάτες εκείνους που κατάγονται από
σπουδαίες οικογένειες.

8. Ο Ιουστινιανός είχε πολλούς και ικανούς συνεργάτες, που τον
βοήθησαν πολύ στο έργο του, αλλά και στις δύσκολες στιγμές του.
Ανάμεσά τους διακρίθηκαν:
*Η Αυγούστα Θεοδώρα, σύζυγος και συναυτοκράτειρα.
*Ο νομομαθής Τριβωνιανός, εκσυγχρονιστής των παλαιών και
συντάκτης των νέων νόμων (νεαραί) του Κράτους.
*Ο Ιωάννης Καππαδόκης, λογοθέτης οικονομικών και υπεύθυνος
είσπραξης των φόρων.
*Ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος, μηχανικοί αρχιτέκτονες και σύμβουλοι
του αυτοκράτορα για τα δημόσια έργα.
*Ο Βελισάριος και ο Ναρσή, στρατηγοί. Ο πρώτος των δυνάμεων της
Ανατολής και ο δεύτερος της Δύσης.
Όλοι διακρίνονταν για τις ικανότητές τους και όχι για την αριστοκρατική
καταγωγή τους.

9. Με τη βοήθεια όλων αυτών των ικανών ανθρώπων ο Ιουστινιανός πήρε
μέτρα για την καλή λειτουργία του κράτους και για την άμυνα των
συνόρων της αυτοκρατορίας. Εσύ τι μέτρα θα έπαιρνες εάν ήσουν ο
αυτοκράτορας για να προστατεύσεις την αυτοκρατορία;

10. •Είπε στον νομοθέτη του τον Τριβωνιανό να κωδικοποιήσει (να
συγκεντρώσει κατά θέμα) τους παλιούς ρωμαϊκούς νόμους και να τους
συμπληρώσει με νέους πιο δίκαιους, γραμμένους στα ελληνικά. Τι ήθελε να
πετύχει με αυτό ο αυτοκράτορας; Γιατί οι νόμοι γράφτηκαν στα ελληνικά;

11. •Κατάργησε τα προνόμια των Δήμων και απαγόρευσε στους
μεγαλοκτηματίες να παίρνουν τα κτήματα των μικροϊδιοκτητών γειτόνων
τους, για χρέη που τους όφειλαν. Γιατί; Τι ήθελε να πετύχει;

12. •Φορολόγησε τους πολίτες ανάλογα με τα εισοδήματά τους.
Τι ήθελε να πετύχει με αυτό το μέτρο; Σου θυμίζει κάτι;

13. •Οργάνωσε τη λειτουργία της αγοράς, των λιμανιών και των εμπορικών
δρόμων και επέβαλε δασμούς (φόρους) για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Ποια μπορεί να ήταν τα εισαγόμενα προϊόντα; Γιατί τους έβαλε φόρο;

14. Ο Ιουστινιανός επέβαλε δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα δηλ. σε αυτά
που έρχονταν από ξένες χώρες. Τα προϊόντα αυτά επειδή οι έμποροι
έπρεπε να πληρώνουν τους δασμούς πουλιόντουσαν πιο ακριβά από τα
εγχώρια. Το έκανε αυτό ο αυτοκράτορας για να αναγκάσει τους πολίτες να
αγοράζουν προϊόντα της αυτοκρατορίας που ήταν πιο φθηνά.
Τι κατάφερνε με αυτόν τον τρόπο; Γίνεται κάτι τέτοιο σήμερα;

15. •Όρισε τους
λογοθέτες υπεύθυνους
για την εφαρμογή των
νόμων.
Οι λογοθέτες ήταν
αξιωματούχοι, σαν τους
σημερινούς υπουργούς.

16. Το δεύτερο έτος της βασιλείας του (529 μ.Χ.) ο Ιουστινιανός έκλεισε τη
Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, που λειτουργούσε από την εποχή του
Πλάτωνα (εννέα αιώνες πριν). Οι δάσκαλοι της Σχολής υποχρεώθηκαν να
εγκαταλείψουν την πόλη και να ζήσουν αλλού χωρίς το δικαίωμα να
διδάσκουν. Γιατί το έκανε αυτό;
Σκηνή από τη φιλοσοφική σχολή
των Αθηνών
(ψηφιδωτό από την Πομπηία,
1ος αιώνας μ.Χ., Εθνικό Μουσείο
Νεάπολης)

17. Έκλεισε τη σχολή επειδή
θεωρούσε ότι ήταν ο
τελευταίος χώρος
συντήρησης της αρχαίας
θρησκείας. Η πράξη του
αυτή ήταν μια σκιερή
σελίδα για τον Ιουστινιανό.
Τι εννοεί;

18. Όλες αυτές οι αλλαγές, μεταρρυθμίσεις, που
έκανε ο αυτοκράτορας πιστεύετε ότι θα
ικανοποίησαν όλους τους πολίτες;

19. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές
ικανοποίησαν το λαό. Κάποιοι
όμως ενοχλήθηκαν. Ποιοι;

20. Οι μεταρρυθμίσεις ενόχλησαν τους δήμους και δυσαρέστησαν τους
προνομιούχους. Γιατί; Έφεραν όμως στο κράτος πολλά χρήματα.
Τι πιστεύετε ότι θα τα κάνει όλα αυτά τα χρήματα ο αυτοκράτορας;
1. Θα φτιάξει ένα τεράστιο και πανάκριβο παλάτι.
2. Θα τα μοιράσει στον κόσμο.
3. Θα πάει διακοπές στο εξωτερικό.
4. Θα κάνει έργα στην αυτοκρατορία.

21. Με τα χρήματα αυτά, ο Ιουστινιανός έκανε έργα σημαντικά για την εποχή του.
Συγκεκριμένα: Οργάνωσε το στρατό, με βυζαντινούς κυρίως στρατιώτες, και
ασφάλισε τα σύνορα με μια σειρά φρουρίων. Γιατί;
Ο εξοπλισμός των στρατιωτών και τα φρούρια των συνόρωνέκαναν το κράτος ασφαλέστερο.

22. Συντήρησε και βελτίωσε τους δρόμους που ένωναν την πρωτεύουσα
με τις επαρχίες και τις μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας. Γιατί;

23. Έκοψε χρυσά «βυζαντινά» νομίσματα, τα οποία κυκλοφορούσαν σε
όλο τον κόσμο και μ’ αυτά μόνο γίνονταν οι συναλλαγές.
Τα χρυσά βυζαντινά νομίσματα ήταν περιζήτητα και έξω από τα σύνορα της
αυτοκρατορίας.

24. Έφερε από την Κίνα το μυστικό εκτροφής του μεταξοσκώληκα.
Τι είναι ο μεταξοσκώληκας;

25. Όλα αυτά τα έργα ήταν σωστά; Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο
σημαντικό; Θα έκαναν καλό στην αυτοκρατορία ή ο αυτοκράτορας είχε
ξοδέψει άδικα τα χρήματά του;

26. Όλα αυτά τα έργα έκαναν το Βυζάντιο πλούσιο και δυνατό και τον
αυτοκράτορα έτοιμο να ζωντανέψει το όνειρό του. Ποιο πιστεύετε ότι
ήταν το όνειρο του Ιουστινιανού;
1. Να γίνει ο πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου.
2. Να κάνει πολλά παιδιά.
3. Να πάει μακρινά ταξίδια ως την άκρη της γης.
4. Κάτι άλλο… τι;

27. Το όνειρό του ήταν να φτάσει τη βυζαντινή αυτοκρατορία στα παλιά
σύνορα της ρωμαϊκής. Θα τα καταφέρει άραγε;

31. Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει
τη διοίκηση και τη νομοθεσία
Στις αρχές του 6ου αιώνα, η αυτοκρατορία αντιμετωπίζει προβλήματα.
Γότθοι και Βάνδαλοι απειλούν τα δυτικά σύνορά της. Ο Ιουστινιανός με
τη βοήθεια των ικανών συνεργατών του κάνει μεταρρυθμίσεις στη
διοίκηση και τη νομοθεσία. Οι μεταρρυθμίσεις αυτά έχουν τα σωστά
αποτελέσματα και τα ταμεία του κράτους γεμίζουν χρήματα. Ο
αυτοκράτορα θέλει τώρα να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του.
Θα τα καταφέρει;

32. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ