эхийн хувиргал.

1. Сэдэв: Эхийн хувиргал Тодорхойлолт: Эх /цогцолбор/-ийг хураах,дэлгэрүүлэх,эхийн доторх цогцолборын байрыг солих,сэлгэх,утга санааг нь салаалуулах зэргээр өөрчилж болно,Үүнийг эхийн хувирал гэнэ

2. 3. Салаалах /нэгж солих сэлгэх/ 1. Хураах /Нэгж хасах/ Эхийн хувирал 4. Тонгорох /нэгжийн байр сэлгэх/ 2. Дэлгэрүүлэх /Нэгж нэмэх/

3. 1. Хураах Эхийн утга санааг сайтар уншиж ойггосны дараа тулгуур үгийг олж,гол санааг гарган ярьж,бичихийг эхийг хураах гэнэ.Өөрөөр хэлбэл,хэрэг явдлыг цөөн үгээр илэрхийлнэ гэсэн үг.

4. 2. Дэлгэрүүлэх Үг,өгүүлбэр,цогцолбор бүрийн утга санааг тодотгон өргөжүүлж ярьж,бичихийг дэлгэрүүлэх гэнэ.Өөрөөр хэлбэл хэрэг, явдалыг дэлгэрэнгүй тодорхой илэрхийлнэ гэсэн үг.

5. 3.Салаалах Эхийн бичлэгийн хэлбэрийг /үргэлжилсэн зохиолыгяруу найргийн хэлбэрээр,яруу найргийг үргэлжилсэн үгээр гэх мэт/солих нэг утга санааг хэлний өөр өөр нэгжээр илэрхийлэхийг салаалах гэнэ.

6. 4.Тонгоргох Эхийн доторх үг,өгүүлбэр, цогцолборын байрыг өөрчлөх,сэлгэх зэргээр хувиргахыг тонгоргох гэнэ.Ийнхүү хувиргахад эхийн утга санаа төдийлөн өөрчлөгдөхгүй.

7. Хэрхэн хувиргахыг дараах жишээнээс ажиглаад дүгнэж ярилцаарай 1.Хураах нь: Эрт цагт эмгэн өвгөн хоёр. хоёр хүүтэй юмсанжээ.Хоёр хүү нь эцэг эхийн ачийг умартан ,үргэлж жаргал цэнгэл хөөн амьдардаг байжээ.Тэр хоёр эцэгт нь тулам дүүрэн алт байгааг сонсоод эцэг эхээ асарч байгаад өөдлүүлжээ.”Эхийн санаа үрд ,үрийн санаа ууланд”гэдэг энэ ажгуу.

8. 2.Дэлгэрүүлэх нь :Эрт цагт эмгэн өвгөн хоёр. хоёр хүүтэй юмсанжээ.Хоёр хүү нь эр биё өсч,алс газар айл гэр болон суудаг байж. Эмгэн өвгөн хоёр НАС ӨНДӨР БОЛЖ,ҮРИЙН АЧЛАЛ АРГА БУЮУ ХЭРЭГ БОЛХОД ХОЁР ХҮҮ НЬ ЖАРГАЛ ХӨӨН ИРСЭНГҮЙ.Эцэст нь хоёр хүүгээ дэргэдээ байлгах арга ухаан олж гэнэ.Эцэг нь хоёр тулманд дүүрэн чулуу хийгээд хүмүүст” хоёр тулам алт оллоо” хэмээн цуурхал тараажээ.Хоёр хүү нь тэр сургаар эцэг эхдээ ирж, сайхан асарч байгаад өөдлүүлжээ. Тэд эцэг эхээ оршуулсны дараа хоёр тулам алтаа авах гээд задалвал дүүрэн чулуу байжээ.Ийнхүү”Эхийн санаа үрд ,үрийн санаа чулуунд”гэсэн үг гаржээ.

9. 3.Салаалах нь: Эцэг эх нь ач үрээ хэдий асравч ,эцэст ач үр нь тэр мэт асрах нь цөөн .Эцэг эх нь хүүхдээ асарч өсгөсний хойно эцэг эхийн өтлөх цагт үр хүүхэд нь зовоох ч бий.

10. 4.Тонгоргох нь: Эхийн санаа үрд ,үрийн санаа ууланд”гэсэн хэлц үгийн учир нь:Эрт урьд цагт хоёр хүүтэй эмгэн өвгөн хоёр байжээ.Хоёр хүү нь эцэгтэ й байгаа хоёр тулам алтыг авахын тулд л эцэг эхээ сайхан гэгч асарч байгаад өөдлүүлжээ.Харин тулманд нь алт биш чулуу байжээ.Учир нь тэр хоёр эр бие өсч,алс хол айл гэр болон сууж,жаргал цэнгэл хөөн эцэг эхээ ор тас мартсан ажээ.Эцэг нь хоёр хүүгээ дэргэдээ байлгах гэж “алт оллоо”хэмээн худал цуу тараасан ажээ.