1. Програм хангамж (Software) нь компьютерийн ажлыг удирддаг програмын цогц юм. Програм хангамж
нь дараах үүрэгтэй.
Компьютерийн нөөцүүд (ШСО, диск, принтер гэх мэт)­ийг удирдана
Энэ нөөцүүдийг ашиглахад шаардлагатай бүх хэрэгслээр хэрэглэгчийг хангана.
Хэрэглэгч ба хадгалагдаж байгаа мэдээллийн хооронд зуучлагчийн үүрэг гүйцэтгэдэг.
Програм хангамжийн үндсэн төрөл
Програмыг системийн хэрэглээний гэж 2 хуваадаг. Системийн програм хангамж нь процессор,
сүлжээний ба гадаад төхөөрөмж зэрэг компьютерийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг удирддаг. Хэрэглээний
програм хангамж нь хэрэглэгчдэд зориулан зохиосон эсвэл хэрэглэгчид өөрсдөө бичсэн тодорхой
ажлыг компьютераар хийлгэхэд зориулсан програмууд орно.
Системийн програм хангамж
­Үйлдлийн систем
Компьютерийн нөөцийн хувиарлалт
Нөөцийн ашиглалт төлөвлөлт
Компьютерийн ажиллагааг хянах
­Хэлний хөрвүүлэгч
Интерпретатор
Компилятор
­Үнэлгээний програм
Компьютер ба туслах төхөөрөмжүүдэд үйлчилгээ үзүүлэх
­Програмчлалын хэл (Ассемблер, FORTRAN, GLOBAL, BASIC, PASCAL, C/C++)
Системийн програм хангамж
Системийн ПХ нь компьютерийн янз бүрийн
бүрэлдэхүүнүүдийн ажлыг зохицуулах бөгөөд
хэрэглээний ПХ, техник төхөөрөмжүүдийн хооронд
зуучлагчийн үүрэг гүйцэтгэнэ. Компьютерийн ажлыг
удирддаг системийн ПХ­ийг үйлдлийн систем (operating
system­OS) гэж нэрлэнэ. Системийн ПХ­д програмчлалын
хэлийн командыг машины код руу хувиргадаг
хөрвүүлэлтийн програмууд, компьютер болон гадаад
төхөөрөмжийг хооронд нь зохицуулахад зориулсан янз
бүрийн үйлчилгээний (utilities) програмууд хамаарна.
Үйлдлийн систем түүний гүйцэтгэх үүрэг
ҮС­ийн ажлыг ерөнхий менежерийн үүрэгтэй харьцуулж болно. Компьютерийн ямар нөөцийг ашиглах,
ямар програмыг ачаалах, хэрэглэгчийн тавьсан даалгаврыг биелүүлэхийн тулдл үйлдлийг ямар эрэмбэ
дараатайгаар гүйцэтгэхийг үйлдлийн систем шийддэг. Иймд үйлдлийн систем гурван үндсэн үүрэг
биелүүлнэ
Хэрэглээний програм хангамж
Компьютерт зураг зурах тохиолдолд зургийн програм (Paint, Photoshop г.м)­аар зурдаг. Баримт
бичгийг үүсгэхдээ баримт бичгийг үүсгэхэд ашигладаг програм (Notepad, Wordpad, Word г.м),
хүснэгтийн мэдээлэл боловсруулдаг (Excel) програмуудыг хэрэглээний програм гэдэг.
PAINT

2. Paint нь зураган буюу хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулах зориулалттай програм юм.
Өнгийн мөр
Багажны мөр
Үндсэн цэс
Өнгөний цэс
Ms Word
MsWord программ нь компьютерт текстэн мэдээлэл боловсруулдаг програм

3. EXCEL
Хүснэгт график мэдээлэл боловсруулдаг програмыг excel програм гэнэ.
Програм суулгах ба устгах
Програм суулгахдаа:
1.Програм бүхний компакт дискийг дискийн төхөөрөмж руу хийнэ
2.|Start| ­ |Control panel| ­ |Add or Remove Programs| харилцах цонхыг нээнэ. (Эхлэх товч “удирдах
самбар” програмуудыг нэмэх устгах)
3.|Add programs| командыг дарж нээнэ. Харилцах цонхон дотор компьютерт суусан програмын
нэрсийн жагсаалт гарч ирнэ.
4.|CD or Floppy| товчин дээр дарж |Next| товчин дээр дарна. Програмтай суулгах компакт дискээ хайж
олоод түүнээс setup.exe програмыг хайна. Програм олдохгүй байвал |Browse| (харах) товчны
тусламжтайгаар хайна.
5.Setup.exe програмыг олсны дараа |Finish|(бэлэн) командын товчин дээр дарж шинэ програмыг
суулгах ажиллагааг эхлүүлнэ.
6.Програмыг суулгаж дууссаны дараа Start цэсний Programs цэсэн дотор суулгасан програмын нэр ба
түүний дүрс гарч ирнэ.
Компьютерээс програмыг устгах:
1.|Start| ­ |Control Panel| ­ |Add or Remove Programs| харилцах цонхыг нээнэ. (Эхлэх товч “удирдах
самбар” програмуудыг нэмэх устгах)
2.|Change or Remove Programs| (устгах) харилцах цонхонд компьютерт суусан програмын жагсаалт
гарч ирэх бөгөөд түүнээс устгахыг хүсэж байгаа програмын нэр дээр хоёр товшино.
3.Дэлгэцэнд гарч ирэх зааврын дагуу ажиллаарай.

4. Шинэ төхөөрөмж суулгах:
Шинж төхөөрөмж суулгахдаа эхлээд түүнийг компьютерт залгах хэрэгтэй. Шинэ төхөөрөмж суулгах
дараалал:
1.Компьютерийг унтраана
2.Үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу төхөөрөмжийг компьютертаа залгана.
3.Компьютерийг асааж Windows­г эхлүүлнэ
4.Windows нь шинэ төхөөрөмжийг автоматаар илрүүлж, шаардлагатай програм хангамжийг суулгана.
Шинэ төхөөрөмж суулгах командыг хэрэглэх:
1.|Start| ­ |Control Panel| командыг сонгоно.
2.|Add Hardware| командыг дарахад шинэ төхөөрөмжийг хайна.
3.Уг команд шинэ суулгах төхөөрөмжийг таньж илрүүлж чадахгүй бол гар ажиллагаагаар суулгах
ажиллагааг санал болгож, төхөөрөмжүүдийн жагсаалтыг агуулсан харилцах цонхыг гаргаж ирнэ.
4.Харилцах цонхны жагсаалт дотроос суулгахыг хүсэж байгаа төхөөрөмж дээр хоёр дарна.
5.Дэлгэц дээр суулгах арга нь мэдэгдэж байгаа тусгай төрөл ба загвартай жагсаалт гарч ирнэ.
Жагсаалт дотор суулгах төхөөрөмжийн загвар байхгүй бол доор 2 аргыг хэрэглэнэ.
a.Шинэ төхөөрөмж суулгах програм хангамжийн хамт ирсэн бол (Have a disk) командын товч дээр
дарна.
b.Үйлдвэрлэгчээс ирсэн суулгах програм хангамж байхгүй бол Windows­ийн ихэнх төхөөрөмжийг
санал болгодог стандартаар суулгах (Standart installation) сонголтын товчийг сонгоорой.