Επανάσταση του 1821, Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου

1. ΙΩΑΝΝΗΣ
ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821

2. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΗΡΩΑ
 Η καταγωγή του ήταν από τα Λαγκάδια της επαρχίας Γορτυνίας
(1790). Στην αρχή της επανάστασης βρέθηκε ναυτικός στα Ψαρά
και ανεδείχθη ένας από τους γνωστότερους πυρπολητές,
καίγοντας τουρκικά πλοία. Πιο συγκεκριμένα ο καπετάν Γιάννης
Θεοφιλόπουλος ή Τσάκαλος έδρασε ως πηδαλιούχος και
δαδούχος στο πλευρό των Παπανικολή και Κανάρη, όταν έκαψαν
το ντελίνι στην Ερεσό και τη ναυαρχίδα των Τούρκων στην Χίο,
αντίστοιχα. Η πρώτη ενέργεια έλαβε χώρα στις 27 Μαίου 1821,
όπου με πλοίαρχο τον Δημήτρη Παπανικολή, πυρπολήθηκε το
δίκροτο ντελίνι του Αρναούτ Μπαϊραχτάρη. Και ύστερα στη Χίο,
στις 6 Ιουνίου 1822 (λίγο μετά τις φοβερές σφαγές) όταν με
διοικητή τον Κωνσταντή Μικέ Καναρίου ανατινάζουν τη
Ναυαρχίδα "Κινούμενο Όρος" του Καρά Αλή. Από τον Αύγουστο
του 1822 πολέμησε στην ξηρά στο πλευρό των Κανέλλου
Δεληγιάννη και Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

4. ΕΔΡΑΣΕ ΩΣ
 Ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος έδρασε ως πηδαλιούχος.
Οι εξορμήσεις του Καραβόγιαννη με το στόλο των Ψαρών
διαδέχονται η μία την άλλη, κατά μήκος του Ανατολικού
Αιγαίου και προς Βορράν μέχρι τα Δαρδανέλλια και
τον Ελλήσποντο, Άβυδο, Κατάστενα Κάστρων και Νίμπροτζε,
καθώς και σε Κασσάνδρα, Αίνο και Τένεδο, επίσης και στη Σάμο.
Το 1822 παίρνει μέρος στη Ναυμαχία των Πατρών στις 20
Φεβρουαρίου, όπως βεβαιώνει και ο Ναύαρχος Νικολής
Αποστόλης. Μετά τις 10 Μαρτίου, Ψαρά, δύο εκπλεύσεις Απρίλιο
και Μαίο στη Χίο μέχρι 6 Ιουνίου. Σε όλες ανεξαιρέτως τις
βεβαιώσεις της Βουλής των Ψαρών γίνεται μνεία των αρετών του
Καραβόγιαννη. Όπως αναφέρει επί λέξει ο Κωνσταντής Κανάριος"
δεν έλαβεν ούτε οβολόν, παραμερίζοντας έτσι και τις διχόνοιες..."
Ο Κανάρης τον κάλεσε κοντά του μετά την τρομερή πυρπόληση
του Ντελινιού με τον Παπανικολή στην Ερεσό, τον Μάιο του 1821.

5.  Μετά την καταστροφή της Χίου ο Κανάρης και
ο Υδραίος Πιπίνος σχεδόν μόνοι τους με τα πυρπολικά τους
ζητούσαν εκδίκηση από τον τούρκικο στόλο και καραδωκούσαν
μεταξύ Χίου και Τσεσμέ, αναζητώντας την κατάλληλη ευκαιρία.
Μετά από μέρες οι άνεμοι τους έκαναν το χατίρι και αποφάσισαν
να δράσουν. Σύμφωνα με τον ιστορικό Δημήτρη Φωτιάδη ο
Γιάννης "Τσάκαλος" Θεοφιλόπουλος με την καθοριστική του
συμβολή ως πηδαλιούχος, οδήγησε το πυρπολικό σε μία από τις
μπουκαπόρτες της οθωμανικής ναυαρχίδας και μαζί με
τον Κανάρη έδεσαν το τιμόνι και εγκατέλειψαν τελευταίοι το
πυρπολικό για να σιγουρέψουν την επιτυχία τους. - Κείνα τα λίγα
δευτερόλεπτα φτάνανε για να μας καταστρέψουν, έλεγε «μετ’
απεριγράπτου μειδιάματος» έπειτα από πολλά χρόνια ο γέρος
πια Κανάρης στο ποιητή Βαλαωρίτη. Είτανε τόσοι εκεί πάνω, που
μονάχα να φτύνανε θα μας έπνιγαν.
 Το πυρπολικό κατέστρεψε ολοσχερώς την ναυαρχίδα, ενώ παρά
την αποτυχία του Υδραίου πυρπολητή Aνδρέα Πιπίνου να
καταστρέψει ολοσχερώς την υποναυαρχίδα με το δικό του
πυρπολικό, προκάλεσαν μεγάλες ζημιές τόσο στην υποναυαρχίδα
όσο και σε άλλα 6 τούρκικα καράβια. Νεκρός έπεσε και ο ίδιος ο
Τούρκος αρχιναύαρχος (καπουδάν-πασάς) Καραλής, που
θάφτηκε στην Χίο.

6. Πηγή εικόνας
http://www.presspublica.gr

7. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟ ΗΡΩΑ
Πόσοι νεοέλληνες γνωρίζουν σήμερα, για τον Καπετάν Γιάννη,
το πρώτο πυρπολητή του 1821;
Κι όμως πρόκειται για τον αγωνιστή, που έγραψε ένα από τα
λαμπρότερα κεφάλαια της ιστορίας του
Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα του 1821, ίσως το πιο
σπουδαίο, σε σημασία και αγωνιστική ενδυνάμωση, στον κατά
θάλασσα αγώνα.
Ο Καπετάν Γιάννης Θεοφιλόπουλος ευτύχησε να
πρωταγωνιστήσει σε δύο από τις κορυφαίες στιγμές του
Αγώνα, την πρώτη πυρπόληση με μπουρλότο στην Ερεσό, στις
27 Μαΐου 1821, όπου με πλοίαρχο τον Δημήτρη Παπανικολή
πυρπολήθηκε το δίκροτο ντελίνι του Αρναούτ Μπαϊραχτάρη.
Και ύστερα στη Χίο, στις 6 Ιουνίου 1822 (λίγο μετά τις φοβερές
σφαγές) όταν με διοικητή τον "Κωνσταντή Μικέ Καναρίου"
ανατινάζουν τη Ναυαρχίδα "Κινούμενο Όρος" του Καρά Αλή.

8.  Στην επίσημη ιστορία όμως, για τις δύο αυτές φοβερές
πυρπολήσεις, που έδωσαν θάρρος και δύναμη στους
Έλληνες αγωνιστές, σε στεριά και θάλασσα, ο
Καραβόγιαννος δεν αναφέρεται πουθενά, η αναφέρεται
σαν πλήρωμα των πυρπολικών, αλλά όχι σαν
πρωταγωνιστής ή σαν συμπρωταγωνιστής του Κανάρη
και του Παπανικολή. Κι όμως, επίσημα ντοκουμέντα
της Βουλής των Ψαρών του 1821 και του 1822, τον
αναφέρουν ως πυρπολητή. Αυτά τα έγγραφα
επικύρωσε αργότερα η Προσωρινή Διοίκηση της
Ελλάδας, το 1823 και τον ονόμασε αντιστράτηγο για
τους αγώνες του.

Ο Γιάννης Θεοφιλόπουλος, πέθανε πικραμένος στην
Αθήνα το 1885, σε ηλικία 95 ετών.

10. Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ
 Στην Αίθουσα Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου αποδίδονται σκηνές από
τον Αγώνα, ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος απεικονίζεται ως σημαιοφόρος
πλάι στον Κωνσταντή Κανάρη. Σε ποίημα που δημοσίευσε
ο Θεόδωρος Γενναίου Κολοκοτρώνης στον Ραμπαγά, όπου
δημοσιογραφούσε με το ψευδώνυμο Φαλέζ, γράφει:
 «Ήταν λιοντάρι της ξηράς
της θάλασσας δελφίνι
τον τρέμαν σαν τον άκουγαν
και Τούρκοι και Αλτζερίνοι. »
 Μετά την Ανεξαρτησία τοποθετήθηκε αρχηγός της πολιτοφυλακής
στην Τριπολιτσά (1830). Το 1865 με τον ερχομό του νέου βασιλιά, όταν
ορίστηκε η τελευταία επιτροπή καταγραφής των αγωνιστών του 1821
– αν και οι περισσότεροι δεν ζούσαν πια – υπογράφει ως ταγματάρχης
αρκετά πιστοποιητικά. Πέθανε στην γενέτειρά του Λαγκάδια
πάμφτωχος και σε βαθιά γεράματα. Το Πολεμικό Ναυτικό έδωσε το
όνομά του στο Πλοίο Φαρικών Αποστολών ΠΦΑ Α-479

11. Από τους μαθητές:
ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟ ΚΩΝ/ΝΟ
ΚΑΛΛΙΑΡΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟ

12. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 http://e-morias.blogspot.gr/2012/03/1821.html
 https://el.wikipedia.org
 http://www.presspublica.gr