2. Բոլոր կենդանիները շնչում են: Շնչելուց տեղի է
ունենում գազափոխանակություն՝ վերցնում ենք
թթվածինը և արտաշնչում ածխաթթու գազը:
Թթվածինը շատ կարևոր է, որովհետև այն
մասնակցում է օրգանիզմի օրգանական նյութեր
(վիտամիներ) ստեղծելուց, որից անջատվում է
էներգիա:
Միաբջիջ կենդանիները և բույսերը շնչում են իրենց
ամբողջ մակերեսով, այսինքն՝ նրանք շնչում և
արտաշնչում են մաշկով: Սա կոչվում է բջջային
շնչառություն: Այսպես նաև շնչում են մի քանի
բազմաբջիջ կենդանիներ:
3. Բույսերը շնչում են իրենց տերևների վրայի
հերձանցքներով և ոսպիկներով, որոնք ստանում են
թթվածինն ու արտրադրում ածխաթթու գազ:
Բույսերը նաև հերձանցքները օգտագործում են
լուսասինթեզի համար:
Կենդանիների շնչառության օրգանները կախված են
նրանց ապրելու տեղից:
Ջրային կենդանիների մեծ մասը շնչում է
խռիկներով: Խռիկները արյունատար
մազանոթներով հարուստ օրգաններ են, որոնցում
ջրի ու արյան միջև տեղի է ունենում
գազափոխանակություն:
4. Ցամաքային կենդանիները շնչում են թոքերով կամ
տրախեաներով:
Տրախեաներով շնչում են միջատները: Տրախեաները
օդատար խողովակներ են: Միջատների մարմնի
հատվածների վրա կան երկու շնչանցքներ: Օդը
անցնում է տրախեաներով, որոնք տարածված են
ամբոջ մարմնով, և ուղղակիորեն հասնում բջիջներին:
Ցամաքային ողնաշարավորները և սողունները շնչում
են թոքերով, իսկ երկկենցաղները՝ բջջային
շնչառությունով և թոքերով:
Կաթնասունների շնչառության համակարգը կազմված
է թոքերից և շնչուղիներից:
5. Քթըմպանը, կոկորդը, շնչափողը և բրոնխները
միասին կոչվում են շնչուղի: Թոքերում բրոնխները
ճուղավորվում են և դառնում մազանոթներով
պատված թոքաբշտեր, որտեղ էլ տեղի է ունենում
գազափոխանակությունը:
Վերջ