cell division

1. 1
แบบเสนอโครงร่างโครงงานคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2557
ชื่อโครงงาน สื่อการเรียนการสอนเรื่องการแบ่งเซล์ของสิ่งมีชีวิต
ชื่อผู้ทาโครงงาน
1. นางสาว ชยาภรณ์ จงจาเนียร เลขที่ 20 ชั้น ม.6 ห้อง 8
2. นางสาว พิชญาพร บุญทาคา เลขที่ 37 ชั้น ม.6 ห้อง 8
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2557
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
สมาชิกในกลุ่ม .……
1. น.ส. ชยาภรณ์ จงจาเนียร เลขที่ 20
2. น.ส. พิชญาพร บุญทาคา เลขที่ 37
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย)
สื่อการเรียนการสอนเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ)
Cell Division for learning
ประเภทโครงงาน สื่อการเรียนการสอน
ชื่อผู้ทา 1. น.ส. ชยาภรณ์ จงจาเนียร เลขที่ 20 ชั้น ม.6 ห้อง 8
2. น.ส. พิชญาพร บุญทาคา เลขที่ 37 ชั้น ม.6 ห้อง 8
ชื่อที่ปรึกษา ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน เดือนธันวาคม 2557 – กุมภาพันธ์ 2558
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน (อธิบายถึงที่มา แนวคิด และเหตุผล ของการทาโครงงาน)
จากที่ได้เรียนในรายวิชาชีววิทยา ในรายวิชานี้มีเนื้อหาอยู่หลายเรื่องและบางเรื่องยากมากที่จะทาความ
เข้าใจ เช่น เรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิต เรื่องอาณาจักรของสิ่งมีชีวิต เรื่องการดารงชีวิตของพืช เป็นต้น และ
ในปัจจุบันอินเตอร์เน็ตมีความสาคัญต่อชีวิตประจาวันของเราอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นการติดต่อสื่อสาร การ
ค้นคว้าข้อมูล และยังได้รับรู้ข่าวสารที่ยังทันสมัยอีกด้วย
จากข้างต้นที่กล่าวมาดิฉันจึงได้จัดทาโครงงานเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิต โดยเป็นแบบประเภท สื่อ
การเรียนการสอน เพื่อเผยแพร่บุคคลที่สนใจและอยากทาความเข้าใจกับเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิตได้รับรู้
และทาความเข้าใจได้อย่างถูกต้องและครบถ้วนของเนื้อหาในเรื่องนี้
วัตถุประสงค์ (สิ่งที่ต้องการในการทาโครงงาน ระบุเป็นข้อ)
1. เพื่อเป็นสื่อการเรียนการสอนในเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
2. เพื่อให้ความรู้กับบุคคลที่สนใจในเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิต
3. เพื่อให้บุคคลที่สนใจในเรื่องการแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิตมีความรู้ในเรื่องนี้ได้อย่างถูกต้อง
ขอบเขตโครงงาน (คุณลักษณะ ขอบเขต เงื่อนไขและข้อจากัดของการทาโครงงาน)
การแบ่งเซลล์แบบแบบไมโทซิส (mitosis) และ การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส (meiosis)

3. 3
หลักการและทฤษฎี (ความรู้ หลักการ หรือทฤษฎีที่สนับสนุนการทาโครงงาน)
การแบ่งเซลล์ (CELL DIVISION)
การเจริญเติบโต และการสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตจะมีความเกี่ยวข้องกับการแบ่งเซลล์ ในการแบ่ง
เซลล์นั้นจะมีขบวนการ 2 ขบวนการ เกิดสลับกันไป คือ การแบ่งตัวของนิวเคลียส (KARYOKINESIS)
และการแบ่งตัวของไซโทพลาซึม (CYTOPLASM) โดยปกติเมื่อสิ้นสุดการแบ่งตัวของนิวเคลียสแล้ว ก็จะ
เริ่มการแบ่งตัวของไซโทพลาสซึมทันที การแบ่งตัวของนิวเคลียสมีอยู่ 2 แบบ คือ การแบ่งตัวแบบไมโท
ซิส และการแบ่งตัวแบบไมโอซิส
การแบ่งตัวนิวเคลียสแบบไมโทซิส (MITOSIS)
เป็นการแบ่งตัวของเซลล์ร่างกายเพื่อที่จะเพิ่มจานวนเซลล์หรือเพื่อทดแทนเซลล์ที่ตายไป การ
แบ่งตัวแบบนี้จะพบว่าจากเซลล์เดิม (MOTHER CELL) หนึ่งเซลล์ จะให้เซลล์ใหม่เกิดขึ้น 2 เซลล์ ซึ่ง
เรียกว่าเซลล์ลูก (DAUGHTER CELL) ชนิดและจานวนของโครโมโซมใหม่จะเหมือนกับเซลล์เดิมทุก
ประการ การแบ่งตัวของเซลล์วิธีนี้แบ่งออกเป็นระยะๆได้ 5 ระยะ โดยระยะต่างๆจะดาเนินติดต่อกันไป
ไม่มีการหยุดที่ระยะใดระยะหนึ่ง
1.ระยะอินเตอร์เฟส (INTERPHASE) เซลล์ที่อยู่ระยะนี้โครโมโซมในนิวเคลียสยังไม่ปรากฏให้
เห็นเป็นแท่งแต่ที่เห็นได้ชัดในระยะนี้ คือ นิวคลีโอลัส (NUCLEOLUS) และเยื่อหุ้มนิวเคลียส และเชื่อว่า
เซลล์ในระยะนี้เป็นเซลล์ที่ตื่นตัว (ACTIVE) ที่สุดในทางในการสังเคราะห์และในทางเมแทบอลิซึม
(METABOLISM)
2.ระยะโพรเพส (PROPHASE) ในระยะที่โครโมโซม จะปรากฏให้เห็นเป็นแท่ง แต่ละแท่งจะ
ประกอบด้วย 2 โครมาทิด ซึ่งจะยังยึดติดกันอยู่บริเวณหนึ่งที่เรียกว่า เซนโทรเมียร์ (CENTROMERE)
หรือเรียก ไคเนโตคอร์ ในขณะเดียวกัน เซนโทรโซม (CENTROSOME) ก็จะจาลองตัวเองออกเป็น 2 อัน
(ในกรณีของเซลล์สัตว์) แล้วแต่ละอันจะเคลื่อนตัวแยกจากกันไปคนละขั้วของเซลล์ จากนั้นจะเกิดเส้น
ใยสปินเดิล (SPINDLE FIBER) ขึ้นโดยปลายหนึ่งของเส้นใยสปินเดิล จะรวมกันตรงขั้วของเซลล์ส่วนอีก
ปลายหนึ่งของเส้นใยแต่ละเส้น จะยึดโครโมโซมแต่ละแท่งไว้ตรงตาแหน่งเซนโทรเมียร์ ในตอนปลาย
ของระยะนี้เยื่อหุ้มนิวเคลียส และนิวคลีโอลัสจะสลายไป
3.ระยะเมทาเฟส (METAPHASE) เป็นระยะที่โครโมโซมแต่ละแท่งซึ่งประกอบด้วย 2 โครมา
ทิด เคลื่อนที่มาอยู่ตรงกึ่งกลางของเซลล์ และเส้นใยสปินเดิลเตรียมพร้อมที่จะดึงโครโมโซมแต่ละแท่งให้
แยกออกจากกันไปยังคนละขั้วของเซลล์ซึ่งอยู่ตรงข้าม
4.ระยะแอนาเฟส (ANAPHASE) ระยะนี้โครมาทิดของโครโมโซมแต่ละแท่ง จะถูกดึงให้แยก
ออกจากกันแล้วเคลื่อนที่ห่างออกจากกันเพื่อไปยังขั้วของเซลล์ โครมาทิดที่แยกจากกันนี้ เรียกชื่อใหม่ว่า
โครโมโซมลูก (DAUGHTER CHROMOSOME)
5.ระยะเทโลเฟส (TELOPHASE) เป็นระยะที่โครโมโซมลูกเคลื่อนที่มารวมกันตรงขั้วของเซลล์
ที่อยู่ตรงข้ามกัน จากนั้นโครโมโซมลูกแต่ละแท่งจะยืดตัวออกแล้วประสานกันเป็นเส้นใยโครมาทิด
ขณะเดียวกันเส้นใยสปินเดิลจะละลายไปเกิดนิวคลีโอลัส และเยื่อหุ้มนิวเคลียสขึ้นล้อมรอบเส้นใยโครมา
ทิด ดังนั้นตอนปลายของระยะนี้จะเห็นเซลล์มีนิวเคลียส ปรากฏอยู่ 2 นิวเคลียส ซึ่งเป็นระยะที่สิ้นสุด
ขบวนการแบ่งตัวของนิวเคลียสถัดจากนี้จะมีการแบ่งตัวของไซโทพลาซึมตามมากล่าวคือจะเป็นเซลล์ลูก
2 เซลล์ แต่ถ้าเป็นเซลล์พืชจะมีการสะสมสารเซลล์ลูโลส (CELLULOSE) ขึ้นบริเวณกลางเซลล์แนว
สะสมของเซลล์ลูโลสนี้ เรียกกว่า เซลล์เพลท (CELL PLATE) จากนั้นแนวเซลล์เพลทจะขยายตัวออกไป
จนจรดผนังเซลล์เดิมทั้ง 2 ข้าง ซึ่งเรียกแนวเซลล์เพลทนี้ใหม่ว่า มิดเดิล ลาเมลล่า (MIDDLE
LAMELLA) ทาให้เกิดเซลล์ลูก 2 เซลล์ โดยสมบูรณ์

4. 4
การแบ่งนิวเคลียสแบบไมโอซีส (MEIOSIS)
เป็นการแบ่งนิวเคลียสของเซลล์ เพื่อให้เซลล์ที่ได้ไปทาหน้าที่เป็นเซลล์สืบพันธุ์ (GAMETE)
ขบวนการนี้มีการเปลี่ยนแปลงของโครโมโซม ซึ่งดาเนินติดต่อกันไป โดยแบ่งได้เป็น 2 ขั้นใหญ่ ๆคือ
1.การแบ่งแบบไมโอซีสขั้นที่ 1
2.การแบ่งแบบไมโอซีสขั้นที่ 2
ผลที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบนี้จะได้เซลล์ใหม่เกิดขึ้น 4 เซลล์ จากเซลล์เดิมเพียง 1 เซลล์แต่ละเซลล์จะ
มีจานวนโครโมโซมเพียง 1 ชุด ในแต่ละขั้นของการแบ่งเซลล์จะมีการเปลี่ยนแปลงเป็นระยะๆด้วยการ
แบ่งเซลล์แบบไมโทซีส คือมีระยะอินเตอร์เฟส โพรเพส เมทาเฟส แอนนาเฟส และเทโลเฟสตามลาดับ
แต่มีข้อแตกต่างกันอยู่บ้าง ซึ่งสรุปได้ดังนี้
ในขั้นแรกของการแบ่ง นิวเคลียส แบบไมโอซีส จะมีปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นต่างไปจากการแบ่ง
แบบไมโทซีส คือในระยะโพรเพส หลังจากที่โครโมโซม แต่ละแท่งจาลองตัวเองแล้วแท่งที่เป็นคู่กัน หรือ
เป็นฮอมอโลกัส โครโมโซมกันจะมาเข้าคู่ขนานกันดังนั้นฮอมอโลกัส โครโมโซมแต่ละคู่ในระยะนี้จะเห็น
เป็น 4 โครมาติด ในระยะต่อมาจะมีการเปลี่ยนแปลงคล้ายกับการแบ่งแบบไมโทซีส จนกระทั่งระยะ
แอนนาเฟส ฮอมอโลกัสโครโมโซมที่จะเข้าสู่คู่กันนั้นจะแยกออกจากกันไปยังคนละขั้วของเซลล์แล้วมี
การแบ่งได้ 2 เซลล์ เซลล์แต่ละเซลล์ที่ได้ในขั้นนี้จะมีจานวนโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งของจานวนเดิมแต่
ว่าโครโมโซมแต่ละแท่งจะประกอบด้วย 2 โครมาทิด
ในขั้นที่สองของการแบ่งแบบไมโอซีส มีการเปลี่ยนแปลงของนิวเคลียสที่ต่างไปจากการแบ่งไม
โทซีส คือ ในระยะโพรเพสโครโมโซม แต่ละแท่งที่ประกอบด้วย 2 โครมาทิด จะไม่มีการจาลอง
โครโมโซมแต่ละแท่ง จะแยกออกจากกันไปขั้วตรงกันข้ามของเซลล์แล้วเข้ารวมกลุ่มที่ขั้วของเซลล์ใน
ระยะเทโลเฟส
วิธีดาเนินงาน
แนวทางการดาเนินงาน
1. สืบค้นหาข้อมูลทั้งในหนังสือและทางอินเตอร์เน็ต
2. สรุปเนื้อหา
3. จัดทา power point
4. นาเสนอโดยการเผยแพร่ทางอินเตอร์เน็ต
เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้
คอมพิวเตอร์
งบประมาณ
-

5. 5
ขั้นตอนและแผนดาเนินงาน
ลาดับ
ที่
ขั้นตอน สัปดาห์ที่ ผู้รับผิดชอบ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
1 คิดหัวข้อโครงงาน พิชญาพร
2 ศึกษาและค้นคว้าข้อมูล ชยาภรณ์
3 จัดทาโครงร่างงาน พิชญาพร
4 ปฏิบัติการสร้างโครงงาน ชยาภรณ์
5 ปรับปรุงทดสอบ พิชญาพร
6 การทาเอกสารรายงาน พิชญาพร
7 ประเมินผลงาน ชยาภรณ์
8 นาเสนอโครงงาน ชยาภรณ์
ผลที่คาดว่าจะได้รับ (ผลลัพธ์ที่ต้องการให้เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน)
1. เป็นสื่อการเรียนการสอนให้กับบุคคลที่สนใจ
2. เป็นการส่งเสริมการเรียนการสอนอีกแนวทางหนึ่ง
3. เป็นแนวทางสาหรับบุคคลที่สนใจและต้องการนาความรู้ไปพัฒนาต่อ
สถานที่ดาเนินการ
บ้านของผู้จัดทาและห้องสมุดโรงเรียน
กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
- กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์
- กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาภาษาไทย
- กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาเทคโนโลยีและสารสนเทศ
- กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาภาษาอังกฤษ
แหล่งอ้างอิง (เอกสาร หรือแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่นามาใช้การทาโครงงาน)
“การแบ่งเซลล์.” [ระบบ
ออนไลน์]. แหล่งที่มา https://sites.google.com/site/krusuranee/transport (30 มกราคม 2558).