1. Η ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ 8ος αι –αρχές 9ου
Μια διαμάχ η που συγκλόνισε το Βυζάντιο
σχ ετικά με τη λατρεία των εικόνων
ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΕΣ
Οι αυτοκράτορες Λέων Γ΄και ο γ ιος του Κωνσταντίνος
Ε΄ (μέσα του 8ου αιώνα)
εικονομάχοι: Δεν πίστευαν στις εικόνες ,τις θεωρούσαν είδωλα
εικονόφιλοι: Πίστευαν στις εικόνες
ανεικονικές αντιλήψεις : στην τέχνη δεν απεικονίζουμε το Θεό ή ιερά πρόσωπα
(Ιουδαική θρησκεία –Ισλαμική θρησκεία- αιρετικοί χριστιανοί της Ανατολής)
Ισαυροι : αυτοκράτορες με καταγωγή απο την Ισαυρία
τιμητική προσκύνηση : δεν λατρεύουμε τις εικόνες αλλά τις τιμούμε: όχι λατρευτική προσκύνηση
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
1) Η επιρροή της ιουδαϊκής και ισλαμικής θρησκείας, όπου κυριαρχούσαν ανεικονικές αντιλήψεις, δηλαδή
δεν επέτρεπαν την παράσταση εικόνων του Θεού και γενικότερα ιερών προσώπων. Η επιρροή αυτή ήταν
ιδιαίτερα έντονη στους βυζαντινούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, λόγω της στενότερης επαφής με τους
Άραβες και τους Εβραίους.
2) Η λατρεία των εικόνων είχε φτάσει στην υπερβολή και στα όρια της δεισιδαιμονίας, ειδικά ανάμεσα στα
λαϊκά στρώματα.
3) Οι αυτοκράτορες της δυναστείας των Ισαύρων (717-802) υποστήρι ξαν τους εικονομάχους, επειδή ήθελαν
να περιορίσουν την αυξανόμενη δύναμη των μοναχών, οι οποίοι προωθούσαν τη λατρεία των εικόνων.
4) Κυκλοφόρησε η ιδέα ανάμεσα σε πολλούς ότι οι αποτυχίες των Βυζαντινών στους πολέμους, κυρίως με
τους Άραβες, οφείλονταν στην οργή του Θεού, ο οποίος δήθεν δεν ήθελε τη λατρεία των εικόνων και
τιμωρούσε έτσι τους Βυζαντινούς
Α΄ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ (726-787)
α) Απομάκρυνση εικόνας του Χριστού από τη Χαλκή Πύλη το 726
β) Εκδίδεται αυτοκρατορικό διάταγμα το 730 που απαγορεύει τη λατρεία των εικόνων.
γ) Οι εικονόφιλοι τιμωρούνται με φυλακίσεις, εξορίες και δημεύσεις περιουσιών.
δ) Την υπεράσπιση της λατρείας των εικόνων αναλαμβάνει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μεγαλύτερος
θεολόγος της εποχής του
ε) Διώκονται οι μοναχοί και καταστρέφονται πολλά μοναστήρια στα χρόνια του Κων/νου του Ε
Τερματισμός: Η πρώτη φάση τερματίζεται με τη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο (787), την οποία συγκάλεσε η
αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία. Η σύνοδος αποκατέστησε τη λατρεία των εικόνων, διευκρινίζοντας ότι
στις εικόνες απονέμεται μόνο τιμητική προσκύνηση.
όνομα:
τμήμα
ημερ
Η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ: ΟΙ ΕΡΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ
ΕΙΚΟΝΩΝ Σελ,34

2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Τι εννοούμε όταν λέμε εικονομαχία;
2. πηγή «επιχειρήματα εικονομάχων» σελ,34
α. Τι απαιτούσαν οι εικονομάχοι και γιατί;
β. Ποιος έγραψε την επιστολή – ποιο αξίωμα είχε;
3.Η πηγή στην σελ, 3 έχει σχέση με κάποιο αίτιο της εικονομαχίας . Να καταγράψεις με ποιο
4. Αναφέρετε δύο θρησκείες, οι οποίες αρνούνται την απεικόνιση του Θεού.
α. β
5. Κυκλώστε την σωστή απάντηση.
Ο αυτοκράτορας, ο οποίος προσπάθησε να επιβάλει στους πιστούς τις εικονομαχικές του απόψεις ήταν
α. ο Μέγας Κωνσταντίνος β. ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος γ. ο Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος
6. Ποιος θεολόγος αναδεικνύεται υπερασπιστής της Ορθοδοξίας κατά του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε΄;
7. Κυκλώστε την σωστή απάντηση.
Η οικουμενική σύνοδος, η οποία με αποφάσεις της αναστήλωσε τις αγίες εικόνες ήταν
α. Η Α΄ οικουμενική σύνοδος το 325 μ.Χ. β. Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος 787 μ.Χ.
9. Θυμάσαι τίποτε σχετικά με αυτό το κείμενο ; Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδέ παντός ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ
κάτω καὶ ὁσα ἔν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. Οὺ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς.
10. Τι γνωρίζεις για την Ζ οικουμενική σύνοδο (πότε .ποιος , τι)
Είστε ο εικονόφιλος μοναχός Νίκων/ η μοναχή Ελπίδα. Ζείτε σε μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη στα χρόνια του κατάρα
του εικονομάχου βασιλέα Κωνσταντίνου Ε'. Γράψτε μια επιστολή σε ένα έμπιστό σας πρόσωπο που ζει στην Κύπρο,
περιγράφοντάς του το κλίμα στη βασιλεύουσα (πάρτε πληροφορίες και από την ένθετη πηγή. Αρχίστε και τελειώστε κάπως
έτσι:
Προς τον εν Χριστώ αδελφώ ……..,
Σου γράφω για να σου περιγράψω…………………….
Σε χαιρετώ ο αμαρτωλός δούλος του θεού ……...
...ο στρατηγός των Θρακησίων Μιχαήλ Λαχανοδράκων...
πούλησε όλα τα μοναστήρια (τα’βγαλε στο σφυρί)
ανδρικά και γυναικεία, και όλα τα ιερά σκεύη και τα
βιβλία και τα κτήνη και όλα τα υποστατικά τους και την
τιμή τους (όσα εισέπραξε) πήγε στο βασιλιά. Όσα επίσης
βιβλία μοναχικά και πατερικά βρήκε τα’καψε στη φωτιά.
Κι αν κάπου ανακάλυπτε να έχει κάποιος στη φύλαξή
του λείψανο αγίου κι αυτό το’ριχνε στη φωτιά και τον
κάτοχο τον τιμωρούσε ως ασεβή... τελικά δεν άφησε σ’
όλο το θέμα του ούτε έναν άνθρωπο με το σχήμα του
μοναχού.
(Θεοφάνης, Χρονογραφία)