1. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
Διδακτικό σενάριο στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’
Γυμνασίου «Το πιο γλυκό ψωμί. Λαϊκό παραμύθι.»
1. Τίτλος. « Τα λαϊκά μας παραμύθια»
2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές. Νεοελληνική Λογοτεχνία,
Νεοελληνική Γλώσσα (Καλλιέργεια της αναγνωστικής δεξιότητας και του
προφορικού λόγου, εμπλουτισμός λεξιλογίου και βελτίωση της γραπτής
έκφρασης. Καταγραφή και σχολιασμός παραμυθιών), Οδύσσεια,
Πληροφορική, Καλλιτεχνικά (Ελεύθερη εικονογράφηση των παραμυθιών
από τους μαθητές), Μουσική.
3. Στόχοι:
Γνωστικοί:
· Να γνωρίσουν οι μαθητές το αφηγηματικό είδος του λαϊκού
παραμυθιού και τα χαρακτηριστικά του,
· να κατανοήσουν ότι η αφηγηματική πλοκή κι όχι τα πρόσωπα
κάνουν ένα παραμύθι,
· να το συνδέσουν με άλλα είδη του προφορικού λόγου,
δημοτικά τραγούδια, μύθους , ανέκδοτα και να κατανοήσουν
ότι αποτελούν σημαντικές λογοτεχνικές εκδηλώσεις του
ελληνικού λαού,
· να κατανοηθεί ότι το ψωμί είναι προϊόν μόχθου αλλά και
· να αναδειχθεί η αξία της εργασίας ως πηγή ικανοποίησης και
χαράς.
Τεχνογραμματισμού:
· Να ενημερωθούν οι μαθητές για τις δυνατότητες που
προσφέρουν οι ΤΠΕ,
· να διαπιστώσουν την εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην
πληροφόρηση,
· να εξοικειωθούν με την αναζήτηση κειμένων και εικόνων στο
διαδίκτυο,
· να εντοπίσουν στοιχεία μέσα από οπτική περιήγηση, να
αναλύσουν και να αξιολογήσουν πληροφορίες κειμένου ή
εικόνας.
· να δημιουργήσουν εννοιολογικό χάρτη,
· να ασκηθούν στη συνεργατική εκπόνηση γραπτών εργασιών με
την αξιοποίηση του επεξεργαστή κειμένου,
· να παρουσιάσουν την εργασία τους στους συμμαθητές τους
(πρόγραμμα παρουσίασης)
Ψυχοκινητικοί:
· Να ασκηθούν σε συνθήκες ομαδοσυνεργατικής μάθησης,
· να αναπτύξουν δεξιότητες στη συνεργασία, το διάλογο, την
υπευθυνότητα, την αυτενέργεια,
· να αποκτήσουν γνώσεις βιωματικά,
· να αναπτύξουν τις ικανότητές τους στην έρευνα και την κριτική
ανάλυση,

2. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
· να εκφραστούν καλλιτεχνικά γράφοντας τα δικά τους ή
μεταλλάσσοντας παλιά παραμύθια, δραματοποιώντας τα αλλά
και μέσα από τη ζωγραφική ή τη μουσική.
4. Λογισμικό:
Διαδίκτυο, φυλλομετρητής, ιστοσελίδα Σπουδαστήριου Νέου
Ελληνισμού), πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου, λογισμικό
παρουσίασης, ανοικτού τύπου λογισμικό εννοιολογικής
χαρτογράφησης.
5. Διάρκεια:
Δύο διδακτικές ώρες.
6. Οργάνωση της τάξης:
Αριθμός μαθητών:20. Οι μαθητές χωρίζονται σε 5 ομάδες των 4
ατόμων. Οι ομάδες συγκροτούνται με βάση τις επιθυμίες των
μαθητών. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία στα πλαίσια της ομάδας να
κατανείμουν ρόλους και εργασίες. Επίσης έχουν τη δυνατότητα να
συζητήσουν, να κρίνουν και να υποστηρίξουν τις απόψεις τους για τη
δημιουργία του τελικού αποτελέσματος.
7. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή.
Βιβλίο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου, το σχολικό
εργαστήριο, διάφορα λογισμικά γενικής χρήσης, (επεξεργαστής
κειμένου, λογισμικό παρουσίασης, πρόγραμμα γραφικών, σύστημα
εννοιολογικής χαρτογράφησης. (Αξιοποίηση της σχολικής βιβλιοθήκης
και της αίθουσας Μουσικής).
8. Περιγραφή σεναρίου. Διδακτική προσέγγιση - Μεθοδολογία.
Το σενάριο στηρίζεται σε αρχές της εποικοδομιστικής προσέγγισης
και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky και των
απογόνων του, όπου δίνεται έμφαση στις μαθησιακή διαδικασία, στην
αλληλεπίδραση των εμπλεκόμενων μερών καθώς και στο
κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον. Ακολουθείται ένα μοντέλο
καθoδηγούμενης διερεύνησης-ανακάλυψης με έμφαση στην «κριτική
και στοχαστική σκέψη, στη συμμετοχική και συνεργατική μάθηση, στη
δημιουργική έκφραση…». Η γραπτή έκφραση και η παραγωγή
γραπτού λόγου είναι μια ενεργητική διαδικασία. Οι μαθητές
εργάζονται σε ομάδες με δραστηριότητες που τους αναθέτει ο
διδάσκων αξιοποιώντας παράλληλα το παιδαγωγικό περιβάλλον των
ΤΠΕ στην εκπαίδευση.
1η διδακτική ώρα. Ο εκπαιδευτικός έχει ήδη ζητήσει από τους
μαθητές στην τάξη να θυμηθούν παραμύθια που γνωρίζουν, ώστε να
προετοιμαστούν για τη διδασκαλία του αποσπάσματος. Η
προηγούμενη γνώση και εμπειρία θα αποτελέσει τη βάση για τη
διδασκαλία του νέου κειμένου. Αρχικά γίνεται η ανάγνωση του
παραμυθιού από τον εκπαιδευτικό με πολύ καλή επιτόνηση,
«παραμυθώδη», δίνοντας έμφαση στην προφορικότητά του,
προκειμένου να καταδειχτεί το πέρασμα από την προφορικότητα στο
γραπτό λόγο.

3. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
Στη συνέχεια οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες μελετούν το
υλικό που τους έχει δοθεί (φύλλα εργασίας, ηλεκτρονικές διευθύνσεις),
πραγματεύονται τα ζητούμενα αξιοποιώντας το διαδίκτυο, εκπονούν
τις δραστηριότητες των φύλλων εργασίας, επεξεργάζονται τα
ευρεθέντα. Επικοινωνούν τις ιδέες τους στους συμμαθητές τους,
διαμορφώνουν θέσεις και επιχειρήματα στο πλαίσιο της ομάδας. Ο
εκπαιδευτικός προσπαθεί να καθοδηγήσει κάθε ομάδα ξεχωριστά,
επεξηγεί το σχέδιο δράσης, κάποτε και με αναλυτική περιγραφή των
επιμέρους βημάτων, παρατηρεί τις ενέργειες των μαθητών,
συμβουλεύει, διευκρινίζει, επιλύει και τεχνικά προβλήματα, συντονίζει
το διάλογο και αναθέτει εργασίες για το σπίτι.
Συγκεκριμένα οι μαθητές κάθε ομάδας περιηγούνται σε
προεπιλεγμένες ιστοσελίδες και αναζητούν τα αφηγηματικά
χαρακτηριστικά του παραμυθιού. Έτσι τους δίνεται η ευκαιρία να
εμπεδώσουν με βιωματικό τρόπο τη θεωρία που έχουν διδαχθεί για την
αφήγηση και τα γλωσσικά χαρακτηριστικά της στην αντίστοιχη
ενότητα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Όλες οι ομάδες συμπληρώνουν το
φύλλο εργασίας 1, το οποίο είναι κοινό. Στη συνέχεια αναπαριστούν
τα χαρακτηριστικά αυτά σε έναν εννοιολογικό χάρτη, Φύλλο εργασίας
2. Οι μαθητές βλέπουν τους χάρτες όλων των ομάδων, παίρνουν ιδέες,
ανταλλάσσουν απόψεις, αξιολογούν και αξιολογούνται με στόχο την
βελτίωση της εργασίας και την ανατροφοδότηση της ομάδας. Όλες οι
ομάδες παίρνουν φύλλο εργασίας, το οποίο θα συμπληρωθεί στο σπίτι.
2η διδακτική ώρα. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει το 4ο φύλλο
εργασίας στις ομάδες, διαφορετικό για την κάθε ομάδα. Ο ίδιος
περιφέρεται στις ομάδες παρωθώντας τες, όποτε χρειάζεται. Οι μαθητές
αναζητούν στην ιστοσελίδα του σπουδαστηρίου του Νέου Ελληνισμού
(http://www.snhell.gr/) (Ανθολόγιο παιδικό / Παραμύθια-
Τραγούδια) το παραμύθι που περιλαμβάνεται στο φύλλο εργασίας
τους και το αναλύουν σύμφωνα με τις οδηγίες που τους έχουν δοθεί.
Κάνουν συγκρίσεις με το παραμύθι που περιλαμβάνεται στο σχολικό
εγχειρίδιο και το οποίο έχουν ήδη επεξεργαστεί. Συζητούν με τις άλλες
ομάδες για τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν. Έπειτα
επεξεργάζονται το 5ο φύλλο εργασίας. Είναι η ώρα που επινοούν,
συνθέτουν, δημιουργούν, μεταλλάσσοντας το κείμενο που τους είχε
ανατεθεί να αναλύσουν. Η ατμόσφαιρα είναι ευχάριστη, γιατί οι
μαθητές επινοούν αστείες, διδακτικές ιστορίες. Τέλος σχεδιάζουν μια
εικόνα-ζωγραφιά στο πρόγραμμα ζωγραφικής και γραφικών που
έχουν στη διάθεσή τους. Ένας εκπρόσωπος της ομάδας αναλαμβάνει
να διαβάσει την κάθε ιστορία και να δείξει την εικόνα.
Οι μαθητές παίρνουν την οδηγία του 6ου φύλλου εργασίας, και
με την βοήθεια του εκπαιδευτικού δημιουργούν παρουσίαση, για να
παρουσιάσουν το παραμύθι που επεξεργάστηκαν στους συμμαθητές
τους, να απολαύσουν οι ίδιοι το αποτέλεσμα των κόπων τους αλλά και
να το δείξουν σε τμήματα άλλων τάξεων του σχολείου.

4. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
9. Φύλλα εργασίας
Ακολουθούν οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις, που θα επισκεφθούν
οι μαθητές, καθώς και τα φύλλα εργασίας που δίνονται στην κάθε
ομάδα.
Διευθύνσεις:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC
%CF%8D%CE%B8%CE%B9
«Τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά του παραμυθιού». Παραμύθι-
Βικιπαίδεια .
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=246&cat_id=11
Ο Σιμιγδαλένιος. Λαϊκό παραμύθι
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=245&cat_id=11
Ποιο είναι το γληγορότερο πράγμα του κόσμου; Λαϊκό παραμύθι
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=243&cat_id=11
Οι δώδεκα μήνες .Λαϊκό παραμύθι
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=242&cat_id=11
Ο σακκοράφος. Λαϊκό παραμύθι
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=240&cat_id=11
Το χρυσόψαρο. Λαϊκό παραμύθι
http://2tee-n-smyrn.att.sch.gr/politistikosite/politistikoK42a.htm
Μύθοι, παραμύθια και αστειολογήματα. 2ο ΤΕΕ Ν. Σμύρνης. «Θυμάμαι τους
θρύλους. Αναβιώνω τις παραδόσεις».
1η διδακτική ώρα
Φύλλο εργασίας 1
Μελετήστε το πληροφοριακό υλικό που υπάρχει στην ακόλουθη
ηλεκτρονική διεύθυνση και συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί με
βάση τα στοιχεία που υπάρχουν στο λαϊκό παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί».
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC
%CF%8D%CE%B8%CE%B9
«Τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά του παραμυθιού». Παραμύθι- Βικιπαίδεια
.
Προσδοκώμενες απαντήσεις είναι οι εξής:

5. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
Γλώσσα Απλή, απέριττη Παρατακτική
σύνδεση
Σύντομοι, φυσικοί,
ζωντανοί, διάλογοι
Αφηγηματική
Πλοκή
Απλή Αφήγηση,
τριτοπρόσωπη,
ευθύγραμμη
Παντογνώστης
αφηγητής
Χώρος- Χρόνος Απουσία χώρου και
χρόνου
Διδακτισμός Τα πλούτη δε
φέρνουν την ευτυχία
Το ψωμί είναι
προϊόν μόχθου
Η εργασία είναι πηγή
ικανοποίησης και
χαράς
Ήρωες Βασιλιάς Σοφός γέροντας «μονολιθικοί»
Προφορικότητα «Για να μην τα
πολυλογούμε»
«Να τρώαμε κι
εμείς έτσι»
Ύφος Απλό, λιτό,
ανάλαφρος τόνος,
κωμικά στοιχεία
Προφορικού
λόγου, διδακτικό
Ζωντανό, παραστατικό,
γοργό,
χωρίς επιβραδύνσεις
Εξωλογικά
στοιχεία
___________________ _________________ ____________________
Μοτίβα Πρόβλημα-συμβουλή Δοκιμασία-
ικανοποίηση
Αίσιο τέλος Η θεραπεία της
«ανορεξίας»-
δυστυχίας
Η προσφορά του
βασιλιά στο λαό
του
Φύλλο εργασίας 2
Ανοίξτε στους υπολογιστές σας το πρόγραμμα εννοιολογικής
χαρτογράφησης και δημιουργήστε εννοιολογικό χάρτη, που να
αποδίδει σχηματικά τα χαρακτηριστικά του παραμυθιού Έπειτα
συγκρίνετε το δικό σας χάρτη με των άλλων ομάδων.
Φύλλο εργασίας 3. ( Δίνεται, για να συμπληρωθεί στο σπίτι).
1. Συγκεντρώστε τα λαογραφικά στοιχεία που υπάρχουν στο παραμύθι.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

6. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου παρουσιάστε τις δυσκολίες της
ζωής των αγροτών βασιζόμενοι στις πληροφορίες που δίνει το κείμενο.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
3. Η γλώσσα των λαϊκών παραμυθιών διαθέτει την απλότητα, τη
φυσικότητα και τη ζωντάνια του προφορικού λόγου. Η σύνταξη είναι
παρατακτική, οι διάλογοι βιωματικοί. Ο λαϊκός αφηγητής αρθρώνει το
λόγο του ανταποκρινόμενος στο γλωσσικό αισθητήριο και τα
πολιτιστικά βιώματα του κοινού που τον παρακολουθεί.
Αποδείξτε την παραπάνω άποψη με παραδείγματα από το κείμενο.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Δημιουργήστε παρουσίαση με θέμα τη διαδικασία παραγωγής του
ψωμιού και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται.
5. Το παραμύθι μας δε διαθέτει εξωλογικά στοιχεία, παρόλο που αυτά
αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του είδους. Βρείτε και καταγράψτε
εξωπραγματικά στοιχεία από άλλα παραμύθια, ακόμη κι απ’ την
Οδύσσεια, η οποία άλλωστε έχει χαρακτηριστεί ναυτικό παραμύθι.
Εντοπίστε τα και παρουσιάστε τα στην τάξη.
2η διδακτική ώρα
http://www.snhell.gr/kids/category.asp?id=11
Στην παραπάνω ηλεκτρονική διεύθυνση διαβάστε ένα από τα λαϊκά
παραμύθια που προτείνονται και απαντήστε στις ερωτήσεις που
ακολουθούν.
Φύλλο εργασίας 4
1. Διερευνήστε τη δομή του κειμένου μελετώντας τα στοιχεία –
πληροφορίες που δίνει:
Α. Για τους ήρωες, το χώρο, το χρόνο, την εναρκτήρια λέξη, την
κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση.
Β. Την εξέλιξη της αφήγησης και την έκβασή της.
Γ. Τη λύση: κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας.

7. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. Αποδώστε περιληπτικά το περιεχόμενο του παραμυθιού, αφού
διακρίνετε τις επιμέρους ενότητες και δώσετε τους κατάλληλους
πλαγιότιτλους.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
3. Ποιους ανθρώπινους χαρακτήρες αντιπροσωπεύουν τα
πρωταγωνιστικά πρόσωπα; Ποιες ομοιότητες και διαφορές εντοπίζετε;
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Σχολιάστε το ηθικό δίδαγμα του παραμυθιού.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
5. Διηγηθείτε την ιστορία που διαβάσατε στους συμμαθητές σας με πολύ
καλή, «παραμυθώδη» επιτόνηση.
Φύλλο Εργασίας 5.
Αξιοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου να δώσετε ένα
διαφορετικό τέλος στο παραμύθι που διαβάσατε προσπαθώντας να το
κάνετε όσο πιο χιουμοριστικό και μη παραμυθένιο μπορείτε.
Φύλλο εργασίας 6.
Ζωγραφίστε μια αντιπροσωπευτική εικόνα του παραμυθιού που
διαβάσατε και εντάξτε την σε παρουσίαση για την ιστορία που
διαβάσατε με σκοπό να την παρουσιάσετε στην τάξη.
6. Αξιολόγηση μαθητών.
Για την αξιολόγηση του όλου εγχειρήματος οι μαθητές
καλούνται να συμπληρώσουν ένα φύλλο εργασίας χωρίς να δηλώσουν

8. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΕ02
1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΥΛΑΙΑΣ
το όνομά τους, ώστε να εξασφαλιστεί η αντικειμενικότητα των
τοποθετήσεών τους. Ο εκπαιδευτικός ,μετά από αυτό , θα είναι σε θέση
να βγάλει πιο ασφαλή συμπεράσματα για την αξιολόγηση του
διδακτικού σεναρίου και των μαθητικών ομάδων, έχοντας κατά νου τα
ακόλουθα κριτήρια:
* αισθητικό αποτέλεσμα πολυτροπικού κειμένου.
* αφομοίωση των χαρακτηριστικών στοιχείων του παραμυθιού.
* κατανόηση των δυνατοτήτων του λογισμικού παρουσιάσεων.
* κατανόηση της δύναμης της έκφρασης μέσα από διαφορετικές
διόδους (ποίηση, λογοτεχνία, μουσική, ζωγραφική).
Τα συμπεράσματά του για το βαθμό επίτευξης του σκοπού και
των στόχων του σεναρίου καθώς και τη συμμετοχικότητα που
επέδειξαν οι μαθητές στο πλαίσιο της κάθε ομάδας, μπορούν να
βελτιώσουν τις συνθήκες εκπόνησης αντίστοιχου εγχειρήματος στο
μέλλον.
ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας
μπορεί να αποθηκευτεί σε μονάδα εξωτερικής μνήμης (USB), ώστε να
παρουσιαστεί στους υπόλοιπους μαθητές της Α΄ γυμνασίου στη
διάρκεια των εκδηλώσεων που γίνονται στο θέατρο του σχολείου στο
τέλος της σχολικής χρονιάς.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:
Στα πλαίσια μιας εργασίας που εκπονείται σε μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα, οι μαθητές μπορούν να συγκεντρώσουν λαϊκά
παραμύθια του τόπου τους και να δημιουργήσουν ένα video, που θα
τα παρουσιάζουν σε μορφή πολυτροπικού κειμένου με τη συνοδεία
παραδοσιακής μουσικής. (Σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να
συμβάλλουν σημαντικά οι μουσικοί του σχολείου). Μια τέτοια εργασία
μπορεί να παρουσιαστεί σε μια γιορτή του σχολείου στα πλαίσια
κάποιων πολιτιστικών εκδηλώσεων και να συμβάλλει στην κατανόηση
της τοπικής παράδοσης.