1. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫جو‬،‫الیه‬‫ها‬‫و‬‫گردش‬‫آن‬
Atmospheric layers and circulation
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Masoud Faraji
www.ilam-aviation.loxblog.com
Royalfalcan@yahoo.com
www.facebook.com/iranianfalcon

2. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫ما‬ ‫اطراف‬ ‫هوای‬
The air around us
. ‫اند‬ ‫نموده‬ ‫احاطه‬ ‫را‬ ‫ما‬ ‫بخش‬ ‫حیات‬ ‫های‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫که‬ ‫کنیم‬ ‫می‬ ‫زندگی‬ ‫ای‬ ‫سیاره‬ ‫در‬ ‫ما‬
‫زم‬ ‫جو‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫زمین‬ ‫اطراف‬ ‫گاز‬ ‫بعنوان‬ ‫که‬ ‫هوا‬ ‫های‬ ‫گاز‬ ‫ترکیب‬ ‫این‬ ‫به‬.‫گویند‬ ‫می‬ ‫ین‬
‫که‬ ‫دید‬ ‫خواهد‬ ‫رو‬ ‫پیش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫جدیدی‬ ‫دنیای‬ ‫شود‬ ‫داده‬ ‫ما‬ ‫به‬ ‫بال‬ ‫جفت‬ ‫یک‬ ‫اگر‬ ‫ولی‬ ‫بینیم‬ ‫می‬ ‫آن‬ ‫ساده‬ ‫شکل‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫هوا‬ ‫ما‬ ‫اغلب‬
.‫شد‬ ‫خواهیم‬ ‫آسمان‬ ‫مکاشفه‬ ‫برای‬ ‫خلبانی‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫کداممان‬ ‫هر‬ ‫و‬ ‫داد‬ ‫خواهد‬ ‫تغییر‬ ‫همیشه‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫دیدگاههایمان‬
‫کلی‬ ‫تصویر‬
‫جا‬ ‫توسط‬ ‫زمین‬ ‫جو‬‫هر‬ ‫زمین‬ ‫جاذبه‬ ‫نیروی‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫فشرده‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫انقباظ‬ ‫قابل‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫نظر‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫نگهداری‬ ‫آن‬ ‫اطراف‬ ‫در‬ ‫زمین‬ ‫ذبه‬
.‫کند‬ ‫می‬ ‫جذب‬ ‫خود‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مولکول‬
‫حدود‬ ‫از‬ ‫جو‬ ‫کلی‬ ‫ضخامت‬ ‫که‬ ‫هرچند‬۰۵۵( ‫مایل‬۰۵۵‫شده‬ ‫جمع‬ ‫زمین‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫مقدار‬ ‫بیشترین‬ ‫ولی‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫تجاوز‬ )‫کیلومتر‬
. ‫است‬
‫در‬‫بر‬ ‫بالغ‬ ‫که‬ ‫اتمسفر‬ ‫وزن‬ ‫نصف‬ ‫حقیقت‬۰۰۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵۵‫زیر‬ ‫درارتفاع‬ ‫است‬ ‫تن‬00111ft‫یعنی‬۰۰۵.‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫متر‬

3. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
. ‫شود‬ ‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫به‬ ، ‫ثابت‬ ‫مشخصات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫زمین‬ ‫جو‬
Troposphere‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫که‬۰۵۵۵۵ft.‫دارد‬ ‫ادامه‬ ‫زامین‬ ‫سطح‬ ‫از‬
Stratosphere‫ارتفاع‬ ‫از‬۰۵۵۵۵ft‫تا‬‫ارتفاع‬۰۰۵۵۵۵ft.‫دارد‬ ‫ادامه‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬
Mesosphere‫ارتفاع‬ ‫از‬۰۰۵۵۵۵ft‫تا‬ ‫و‬ ‫آغاز‬۰۰۵۵۵۵ft.‫دارد‬ ‫ادامه‬
Thermosphere‫تا‬ ‫تقریبا‬۰۵۵۵۵۵ft.‫یابد‬ ‫می‬ ‫ادامه‬
Atmospheric Level
‫های‬ ‫الیه‬‫جو‬

4. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Troposphere
‫تر‬ ‫کوچک‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اتمسفر‬ ‫الیه‬ ‫ترین‬ ‫پایین‬ ‫تروپسفر‬.‫است‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬ ‫ی‬
‫رطوبت‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫جوی‬ ‫های‬ ‫پدیده‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫دلیل‬ ‫بهمین‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫زمین‬ ‫جو‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫تمام‬ ‫تجمع‬ ‫دیگر‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫با‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫تمایز‬ ‫وجه‬
.‫دهند‬ ‫می‬ ‫رخ‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫تنها‬ ‫ایند‬ ‫می‬ ‫بشمار‬ ‫هوا‬ ‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫کننده‬ ‫تعیین‬ ‫عاملی‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫ارتباط‬
‫انرژی‬ ‫تروپسفر‬ ‫الیه‬ ‫حرارتی‬ ‫منبع‬.‫شویم‬ ‫می‬ ‫مواجه‬ ‫دما‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دلیل‬ ‫بهمین‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫تابشی‬
‫سبک‬ ‫فوق‬ ‫(هواپیمای‬ ‫است‬ ‫ما‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫که‬ ‫پرواز‬ ‫نوع‬ ‫اقتضائ‬ ‫به‬–‫پاراگالیدر‬–‫کایت‬–‫پاراموتور‬‫و‬)..‫به‬‫پایین‬‫ترین‬‫الیه‬‫که‬‫ت‬‫روپسفر‬
‫نام‬‫دارد‬‫توجه‬‫ویژه‬‫داریم‬.
‫بمعنی‬ ‫التین‬ ‫فرهنگ‬ ‫در‬ ‫(تروپو‬‫ایت‬ ‫تغییر‬Tropo = Change)
.‫کنیم‬ ‫می‬ ‫شناسایی‬ ‫جو‬ ‫تغییرات‬ ‫بصورت‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫همینجاست‬ ‫واز‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫رخ‬ ‫جو‬ ‫محسوس‬ ‫تغییرات‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬
‫الیه‬ ‫این‬ ‫ضخامت‬11101‫تا‬11101( ‫پا‬5‫الی‬6‫یا‬ ‫مایل‬7‫تا‬9‫و‬ ‫قطب‬ ‫در‬ ) ‫کیلومتر‬۰۵۵۵۵‫تا‬۰۵۵۵۵( ‫پا‬۰۵‫الی‬۰۰‫یا‬ ‫مایل‬۰۱
‫تا‬۰۵. ‫است‬ ‫استوا‬ ‫در‬ ) ‫کیلومتر‬
. ‫آید‬ ‫می‬ ‫بوجود‬ ‫زمین‬ ‫چرخش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مرکز‬ ‫از‬ ‫گریز‬ ‫نیروی‬ ‫اثر‬ ‫اختالف‬ ‫در‬ ‫ضخامت‬ ‫تفاوت‬ ‫اصلی‬ ‫علت‬
‫جو‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫گرمای‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گرم‬ ‫زمین‬ ‫تابد‬ ‫می‬ ‫زمین‬ ‫به‬ ‫خورشید‬ ‫وقتی‬ ‫چون‬ ‫افتد‬ ‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تغییرات‬ ‫اکثر‬
. ‫بازمیگرداند‬
‫مشخصا‬ ‫از‬‫ابر‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فقط‬ . ‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫دما‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫اشاره‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫ت‬
‫وارونگی‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬Inversion‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫فقط‬ ‫آید‬ ‫می‬ ‫پدید‬Convection. ‫میشود‬ ‫انجام‬
‫استوا‬ ‫بر‬ ‫خورشید‬ ‫زمین‬ ‫انحنای‬ ‫علت‬ ‫به‬‫یا‬ ‫انبساط‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫یافته‬ ‫افزایش‬ ‫استوایی‬ ‫مناطق‬ ‫دمای‬ ‫دلیل‬ ‫همین‬ ‫به‬ ‫تابد‬ ‫می‬ ‫عمودی‬ ‫صورت‬ ‫به‬
. ‫شود‬ ‫می‬ ‫مناطق‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬
‫که‬ ‫میشوند‬ ‫جریاناتی‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫آمده‬ )‫(استوا‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫کره‬ ‫باالیی‬ ‫مدارات‬ ‫از‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫منبسط‬ ‫توده‬ ‫این‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫مو‬ ‫در‬ ‫بعدا‬‫همان‬ ‫یا‬ ‫همرفت‬ ‫اصل‬ ‫مسئله‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫علت‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫میکنیم‬ ‫بحث‬ ‫آنها‬ ‫رد‬Convection‫و‬ ‫رفته‬ ‫باال‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫که‬ ‫میباشد‬
. ‫دارد‬ ‫ادامه‬ ‫دائما‬ ‫چرخش‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫میگیرد‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫جای‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬
‫مهم‬. ‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫تروپوپاز‬ )‫(استراتوسفر‬ ‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫الیه‬ ‫و‬ ‫تروپسفر‬ ‫بین‬ ‫الیه‬ :

5. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫دم‬ ‫تروپسفر‬ ‫الیه‬ ‫در‬‫دما‬ ‫آن‬ ‫اولیه‬ ‫های‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ،‫استراتوسفر‬ ‫الیه‬ ‫به‬ ‫ورود‬ ‫بهنگام‬ ‫ولی‬ ‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫مرتبا‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫ا‬
.‫است‬ ‫ثابت‬ ‫و‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫تغییر‬
) ‫دارد‬ ‫افزایش‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫آرامی‬ ‫به‬ ‫(سپس‬
‫تروپس‬ ‫درحالیکه‬ ‫است‬ ‫ابر‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫صاف‬ ‫هوای‬ ‫دارای‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫الیه‬ ‫یک‬ ‫استراتوسفر‬ ‫علت‬ ‫بدین‬‫می‬ ‫باد‬ ‫و‬ ‫ابر‬ ‫انواع‬ ‫تغییرات‬ ‫دهنده‬ ‫نمایش‬ ‫فر‬
.‫باشد‬
Stratosphere
‫یعنی‬ ‫خود‬ ‫پایینی‬ ‫الیه‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫کردن‬ ‫محبوس‬ ‫برای‬ ‫درپوشی‬ ‫مانند‬ ‫باریک‬ ‫الیه‬ ‫این‬Troposphere. ‫است‬
‫ا‬ ‫باند‬ ‫این‬ ‫دیگه‬ ‫تعبیر‬ ‫به‬ ‫کرد‬ ‫اشاره‬ ‫ارتفاع‬ ‫تغییرات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫دما‬ ‫ماندن‬ ‫ثابت‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫باند‬ ‫این‬ ‫خواص‬ ‫از‬. ‫حرارتیست‬ ‫یزوله‬
‫حدود‬ ‫آن‬ ‫ضخامت‬۰۲.‫باشد‬ ‫می‬ ‫جو‬ ‫الیه‬ ‫دومین‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫کیلومتر‬
‫تقریبا‬ (‫استراتوسفر‬ ‫الیه‬ ‫اوایل‬ ‫در‬ ‫شد‬ ‫گفته‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬۲‫افزایش‬ ‫با‬ ‫همگام‬ ‫باالتر‬ ‫های‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫ولی‬ ‫است‬ ‫ثابت‬ ‫هوای‬ ‫دمای‬ )‫کیلومتر‬
.‫بود‬ ‫خواهیم‬ ‫مواجه‬ ‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫ارتفاع‬
‫ابر‬ ‫بندرت‬ ‫استراتوسفر‬ ‫در‬‫ارتفاع‬ ‫در‬ ‫کوهستانی‬ ‫ابرهای‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ای‬ ‫ویژه‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬00‫الی‬09‫از‬ ‫کیلومتری‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫موانع‬ ‫فراز‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫شکل‬ ‫موجی‬ ‫حرکات‬ ‫آن‬ ‫علت‬ ‫که‬ ‫شوند‬ ‫ظاهر‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬
‫ارتفاع‬ ‫در‬ ‫بخصوص‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫وجود‬ ‫استراتوسفر‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫دیگر‬ ‫از‬۰۵‫الی‬۲۵‫کیلومتر‬‫واکنش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫ی‬
. ‫اید‬ ‫می‬ ‫بدست‬ ‫شیمیایی‬ ‫فتو‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫پاییز‬ ‫در‬ ‫ان‬ ‫حداقل‬ ‫و‬ ‫بهار‬ ‫در‬ ‫حداکثرآن‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫فصلی‬ ‫روند‬ ‫معموال‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫مقدار‬
Mesosphere
‫با‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫درآن‬ ‫دما‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫مزوسفر‬ ‫الیه‬ ‫استراتوسفر‬ ‫الیه‬ ‫برفراز‬‫آهنگ‬۵.۲‫هر‬ ‫ازای‬ ‫به‬ ‫گراد‬ ‫سانتی‬۰۵۵‫متر‬
‫ارتفاع‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫مرز‬ ‫در‬ ‫دما‬ ‫بطوریکه‬ ‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬۰۵‫تا‬۰۵‫به‬ ‫کیلومتری‬۰۵-.‫رسد‬ ‫می‬ ‫گراد‬ ‫سانتی‬ ‫درجه‬
.‫شوند‬ ‫می‬ ‫تاب‬ ‫شب‬ ‫ابرهای‬ ‫آمدن‬ ‫بوجود‬ ‫باعث‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫باقیمانده‬ ‫ناچیز‬ ‫بخارآب‬ ‫انجماد‬ ‫دما‬ ‫کاهش‬ ‫این‬ ‫ونتیجه‬

6. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫ابره‬ ‫این‬.‫شوند‬ ‫می‬ ‫دیده‬ ‫باال‬ ‫های‬ ‫عرض‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫تابستان‬ ‫در‬ ‫ا‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫تلقی‬ ‫اتمسفر‬ ‫الیه‬ ‫سردترین‬ ‫مزوسفر‬
. ‫میوزد‬ ‫افقی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫باد‬ ‫فقط‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫سرد‬ ‫هوای‬ ‫و‬ ‫باالست‬ ‫گرم‬ ‫هوای‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬
Thermosphere
:‫باشد‬ ‫می‬ ‫الیه‬ ‫دو‬ ‫شامل‬ ‫خود‬
0‫یونسفر‬ .Ionosphere
0‫اگزوسفر‬ .Exosphere
Ionosphere
‫تقریبی‬ ‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫مزوسفر‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬ ‫از‬۰۵۵۵‫الکترون‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫یون‬ ‫وجود‬ ‫زاییده‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫حاکم‬ ‫شدیدی‬ ‫الکتریکی‬ ‫بار‬ ‫زمین‬ ‫کیلومتری‬
.‫است‬ ‫آزاد‬ ‫های‬
‫ها‬ ‫مولکول‬ ‫بین‬ ‫پیوند‬ ‫گسستگی‬ ‫باعث‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫اتمسفر‬ ‫فوقانی‬ ‫طبقات‬ ‫به‬ ‫خارج‬ ‫فضای‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫خورشید‬ ‫پرانرزی‬ ‫های‬ ‫پرتو‬ ‫درحقیقت‬
‫اتم‬ ‫و‬.‫شوند‬ ‫می‬ )‫یونیزاسیون‬ ‫همان‬ ( ‫ها‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫یونسفر‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫علت‬ ‫بهمین‬ ‫آمده‬ ‫در‬ ‫یون‬ ‫بصورت‬ ‫اتم‬ ‫مانده‬ ‫باقی‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫آزاد‬ ‫الکترون‬ ‫یونیزاسیون‬ ‫براثر‬
‫مج‬ ‫ارتفاعات‬ ‫با‬ ‫متفاوت‬ ‫یون‬ ‫و‬ ‫الکترون‬ ‫تراکم‬ ‫با‬ ‫متفاوت‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫بنابراین‬ ‫نیست‬ ‫یکسان‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫یونیزاسیون‬ ‫شدت‬‫ا‬‫این‬ ‫در‬ ‫ور‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫دیده‬ ‫الیه‬
‫های‬ ‫الیه‬ ‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫بسیاری‬ ‫اهمیت‬ ‫رادیویی‬ ‫ارتباطات‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫الیه‬ ‫این‬D,E,F

7. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Exosphere
‫حفظ‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫الکتریکی‬ ‫هدایت‬ ‫قابلیت‬ ‫همچنان‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫گاز‬ ‫که‬ ‫معنی‬ ‫بدین‬ ‫است‬ ‫حاکم‬ ‫نیز‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫یونسفر‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫شرایط‬
.‫کنند‬ ‫می‬
‫سرعت‬‫به‬ ‫مواردی‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫الیه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ذرات‬۰.۰۰.‫میرسد‬ ‫ثانیه‬ ‫در‬ ‫کیلومتر‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫درارتفاع‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫فوقانی‬ ‫بخش‬ ‫که‬ ‫رود‬ ‫می‬ ‫بشمار‬ ‫کیهانی‬ ‫فضای‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫جو‬ ‫گذار‬ ‫الیه‬ ‫اگزوسفر‬۲۵۵۵‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫کیلومتری‬
.‫کنند‬ ‫می‬ ‫برآورد‬
‫افزای‬ ‫با‬ ‫بسرعت‬ ‫جو‬ ‫ولی‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫ها‬ ‫الیه‬ ‫بین‬ ‫دقیقی‬ ‫مرز‬‫جو‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫فضای‬ ‫و‬ ‫جو‬ ‫بین‬ ‫مشخصی‬ ‫مرز‬ ‫هیچ‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫رقیق‬ ‫ارتفاع‬ ‫ش‬
.‫ندارد‬ ‫وجود‬
75%‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫زمین‬ ‫جو‬ ‫از‬۰۰‫ارتفاع‬ ‫باالی‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫کسانی‬ ‫به‬ ‫دلیل‬ ‫بهمین‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫کیلومتری‬۰۵( ‫مایلی‬۰۵)‫کیلومتر‬
.‫شود‬ ‫می‬ ‫اطالق‬ ‫فضانورد‬ ‫لقب‬ ‫کنند‬ ‫سفر‬ ‫سطح‬ ‫از‬
‫ارتفاع‬۰۵۵۵۵۵( ‫پا‬۱۰‫یا‬ ‫و‬ ‫مایل‬۰۰۵. ‫گذارد‬ ‫می‬ ‫ان‬ ‫به‬ ‫ورود‬ ‫هنگام‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫تاثیر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جایی‬ )‫کیلومتر‬
‫ارتفاع‬ ‫همچنین‬۰۵۵( ‫کیلومتری‬۰۰.‫شود‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫مکرر‬ ‫بطور‬ ‫فضا‬ ‫و‬ ‫اتمسفر‬ ‫مرز‬ ‫بعنوان‬ )‫مایلی‬

8. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫جو‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫ی‬ ‫دما‬
‫تروپسفر‬‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ :۱۱۵۵‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دما‬ ، ‫متری‬.‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬
‫استراتوسفر‬‫از‬ :۱۱۵۵‫الی‬۰۵۵۵۵.‫یابد‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دما‬ ، ‫متری‬
‫مزوسفر‬‫از‬ :۰۵‫الی‬ ‫کیلومتری‬۰۵.‫یابد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دما‬ ، ‫کیلومتری‬
‫ترموسفر‬‫از‬ :۰۵‫الی‬۰۰۵.‫یابد‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دما‬ ، ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫کیلومتری‬
‫باالی‬ ‫قسمت‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫بسیار‬ ‫اهمیت‬ ‫دارای‬ ‫تراپاورز‬ .‫نامند‬ ‫می‬ ‫تروپسفرراتراپاورز‬ ‫الیه‬
‫زیرا‬‫حوادث‬‫آب‬‫و‬‫هوایی‬‫زیادی‬‫همانند‬‫جت‬‫استریم‬‫ها‬–‫توربوالنس‬‫ها‬–‫طوفان‬‫هاو‬...‫از‬‫آنجا‬‫آغاز‬‫می‬‫شوند‬.
.‫شوند‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫مزوپاز‬ ، ‫استراتوپاز‬ ، ‫تروپوپاز‬ ‫جو‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫بین‬ ‫های‬ ‫مرز‬
‫میانگ‬ :‫نکته‬‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫جو‬ ‫دمای‬ ‫ین‬۰۰.‫است‬ ‫گراد‬ ‫سانتی‬ ‫درجه‬

9. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫استاندارد‬ ‫جو‬
ISA
International Standard Atmosphere
‫فشار‬ ‫که‬ ‫گویند‬ ‫جوی‬ ‫به‬–‫دما‬‫و‬‫غلظت‬‫گاز‬‫ها‬‫در‬‫حد‬‫استاندارد‬‫تعریف‬‫شده‬‫باشد‬.
.‫شند‬ ‫می‬ ‫تعریف‬ ‫زیر‬ ‫نمودار‬ ‫بصورت‬ ‫ارتفاع‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫استاندارد‬ ‫جو‬ ‫در‬
Composition of the Atmosphere
‫اتمسفر‬ ‫در‬ ‫گازها‬ ‫پراکندگی‬

10. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
70%Nitrogen
00%Oxygen
1010%CO2
1090%Argon
1010%Other Gases
‫تا‬ ‫حداکثر‬ ‫اینکه‬ ‫اضافه‬ ‫به‬ ‫و‬۰%‫است‬ ‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تغییرات‬ ‫همه‬ ‫اصلی‬ ‫عامل‬ ‫مقدار‬ ‫همین‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫موجود‬ ‫پراکندگی‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫بخار‬ ‫هم‬
‫که‬ ‫است‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫تراکم‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫گازها‬ ‫این‬ ‫پراکندگی‬۰۵%‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫آنها‬۰۰۵۵۵‫هستند‬ ‫پایی‬۰۵%‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫آنها‬۰۲۵۵۵‫و‬ ‫پایی‬
۰۰.۰%‫ارتفاع‬ ‫تا‬ ‫آنها‬۰۰۰۵۵۵. ‫نمیشوند‬ ‫یافت‬ ‫ارتفاع‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫باال‬ ‫گازها‬ ‫ترکیب‬ ‫این‬ ‫عمال‬ ‫یعنی‬ ‫پایی‬

11. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫می‬ ‫ارتفاعات‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫هرچه‬‫چگالی‬ ‫و‬ ‫هوا‬ ‫فشار‬ ،‫رویم‬‫کاهش‬‫می‬‫یابد‬.
‫جرم‬ ‫مجموع‬‫جو‬‫زمین‬۰۰
۰۵×۰٫۰‫است‬ ‫کیلوگرم‬
Atmospheric circulation
‫جوی‬ ‫گردش‬
‫به‬‫جنبش‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫گردش‬ ‫به‬ ‫کلی‬ ‫طور‬‫منطقه‬ ‫های‬‫می‬ ‫گفته‬ ‫جوی‬ ‫گردش‬ ، ‫هوا‬ ‫ای‬‫شود‬
‫به‬‫سیستم‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫گردش‬ ‫این‬ ،‫متوسط‬ ‫طور‬‫که‬ ‫است‬ ‫بزرگ‬ ‫بادی‬ ‫وزش‬ ‫های‬‫شرقی‬ ‫کمربند‬ ‫چند‬ ‫در‬-‫کرده‬ ‫احاطه‬ ‫را‬ ‫زمین‬ ،‫غربی‬‫اند‬

12. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫گردش‬‫جوی‬‫موجب‬‫توزیع‬‫گرما‬‫در‬‫سطح‬‫زمین‬‫می‬‫شود‬.
‫سه‬‫چرخش‬‫پایه‬‫در‬‫گردش‬‫عرضی‬‫وجود‬‫دار‬‫د‬
Hadley cell
‫هادلی‬ ‫سلول‬
‫سلول‬‫هادلی‬‫یک‬‫الگوی‬‫گردش‬‫جوی‬‫در‬‫مناطق‬‫گرمسیر‬‫است‬‫که‬‫بادهای‬‫بسامان‬‫تولید‬‫می‬‫کند‬.‫س‬‫ه‬ ‫لول‬‫ادلی‬۲۵‫درجه‬‫شمالی‬‫تا‬
۲۵‫درجه‬‫جنوبی‬‫زمین‬(‫یعنی‬۲۵‫پایین‬ ‫و‬ ‫باالتر‬ ‫درجه‬‫می‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫را‬ ) ‫استوا‬ ‫از‬ ‫تر‬.‫گیرد‬
‫دلیل‬‫رخ‬‫دادن‬‫این‬‫جریان‬،‫هوا‬‫گرم‬‫کردن‬‫هوا‬‫در‬‫سطح‬‫زمین‬‫نزدیک‬‫استوا‬‫توسط‬‫خورشید‬‫است‬.

13. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫هوا‬‫می‬ ‫باال‬ ‫سمت‬ ‫به‬‫کم‬ ‫باند‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫رود‬‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫استوا‬ ‫در‬ ‫فشار‬.‫کند‬‫ارتفاع‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬۰۵–۰۰‫(بخش‬ ‫کیلومتر‬‫باالیی‬ ‫های‬
‫می‬ )‫تروپوسفر‬‫شمال‬ ‫قطب‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫جریان‬ ،‫رسد‬‫و‬‫قطب‬‫جنوب‬‫ادامه‬‫می‬‫یابد‬.
‫در‬،‫پایان‬‫سلول‬‫هادلی‬‫هوا‬‫را‬‫به‬‫سطح‬‫زمین‬‫در‬‫نواحی‬‫استوایی‬‫نزدیک‬‫به‬۲۵‫بازمی‬ ‫عرضی‬ ‫جنوب‬ ‫یا‬ ‫شمال‬ ‫درجه‬‫گرداند‬
FerrelCell
‫فرل‬ ‫سلول‬
‫می‬ ‫ادامه‬ ‫باالتر‬ ‫ارتفاعات‬ ‫تا‬ ‫غرب‬ ‫و‬ ‫استوا‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫نزدیکی‬ ‫تا‬ ‫شرق‬ ‫و‬ ‫قطب‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬ ،‫فرل‬ ‫سلول‬ ‫در‬.‫یابد‬
‫این‬‫حرکت‬‫معکوس‬‫جریان‬‫هوا‬‫در‬‫سلول‬‫هادلی‬‫است‬‫و‬‫به‬‫طور‬‫متوسط‬‫در‬‫اواسط‬‫عرض‬‫های‬‫جغرافیایی‬(۲۵‫تا‬۰۵‫حرکت‬ ‫درجه‬
‫می‬.‫کند‬
‫به‬‫طور‬،‫کلی‬‫جریا‬‫ن‬‫غربی‬‫بر‬‫سلول‬‫فرل‬‫در‬‫سطح‬‫زمین‬‫و‬‫نقاط‬‫باالی‬‫زمین‬‫حکم‬‫ف‬‫پدیده‬ ‫یک‬ ‫فرل‬ ‫سلول‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫اعتقاد‬ .‫رماست‬
‫تا‬ ‫پایین‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫عمودی‬ ‫حرکت‬ .‫است‬ ‫دیگر‬ ‫سلول‬ ‫دو‬ ‫میان‬ ‫کنش‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫اجباری‬۲۵‫تا‬ ‫باال‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫عمودی‬ ‫حرکت‬ ‫و‬ ‫شمالی‬ ‫درجه‬۰۵
‫می‬ ‫فرل‬ ‫سلول‬ ‫گردش‬ ‫موجب‬ ‫شمالی‬ ‫درجه‬.‫شود‬
‫این‬‫می‬ ‫شمال‬ ‫به‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫گرمسیری‬ ‫هوای‬ ‫و‬ ‫جنوب‬ ‫به‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫قطبی‬ ‫هوای‬ ‫تبادل‬ ‫موجب‬ ‫زیادی‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫الگو‬.‫شود‬

14. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Polar cells
‫قطبی‬ ‫سلول‬
‫شمالی‬ ‫سلول‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫شرق‬ ‫به‬ ‫غرب‬ ‫قوی‬ ‫جریان‬ ‫و‬ ‫هوا‬ ‫منطقه‬ ‫یک‬ ‫قطبی‬ ‫سلول‬‫میان‬ ‫آن‬ ‫متوسط‬ ‫موقعیت‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫جوی‬ ‫گردش‬ ‫ترین‬
۰۵‫شمال‬ ‫قطب‬ ‫و‬ ‫شمالی‬ ‫درجه‬‫می‬ ‫گسترش‬ ‫جنوب‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ،‫قطب‬ ‫در‬ .‫است‬.‫یابد‬
‫آن‬ ‫از‬‫به‬ ،‫است‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫جنوب‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫هوایی‬ ،‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫قطب‬ ‫در‬ ‫قوی‬ ‫کوریولیس‬ ‫اثرنیروی‬ ‫که‬ ‫جا‬‫راست‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫شدت‬
‫می‬ ‫منحرف‬.‫شود‬
‫به‬ ‫نزدیک‬۰۵‫ناشی‬ ‫که‬ ‫غربی‬ ‫شمال‬ ‫هوای‬ ‫ضعیف‬ ‫جریان‬ ‫با‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫هوای‬ ‫شرقی‬ ‫جنوب‬ ،‫شمالی‬ ‫درجه‬‫از‬ ‫هوا‬ ‫گسترش‬ ‫از‬۲۵
‫می‬ ‫برخورد‬ ،‫است‬ ‫شمالی‬ ‫درجه‬.‫کند‬
‫با‬‫این‬،‫برخورد‬‫هوا‬‫دوباره‬‫باال‬‫می‬‫رو‬‫د‬
‫معمول‬ ‫شاید‬.‫باشد‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫اشیا‬ ‫حرکت‬ ‫باشد‬ ‫زمین‬ ‫چرخشی‬ ‫محور‬ ‫مختصات‬ ‫دستگاه‬ ‫ترین‬
‫می‬ ‫ناشی‬ ‫را‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫اشیا‬ ‫حرکت‬‫جوی‬ ‫گردش‬ ‫اثرات‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫که‬ ‫شوند‬‫است‬‫و‬‫در‬‫نیمکره‬‫شمالی‬‫ب‬‫ه‬
‫سمت‬‫راست‬‫و‬‫در‬‫نیمکره‬‫جنوبی‬‫به‬‫سمت‬‫چپ‬‫متمایل‬‫شده‬‫و‬‫به‬‫نظر‬‫می‬‫رسند‬.

15. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
Coriolis force
‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬
‫دید‬ ‫از‬ ‫راست‬ ‫خط‬ ‫راستای‬ ‫از‬ ‫بیرون‬ ‫به‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫اجسام‬ ‫انحراف‬ ‫باعث‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫نیرو‬ ‫شبه‬ ‫یک‬ ‫کوریولیس‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬
‫نا‬ ‫یک‬.‫است‬ ‫چرخشی‬ ‫دستگاه‬ ‫یک‬ ‫درون‬ ‫ظر‬
‫پاد‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫زمین‬ ‫کره‬ ‫شمالی‬ ‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫بادها‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫باعث‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫نیرویی‬ ‫جغرافیای‬ ‫اصطالح‬ ‫در‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫واقع‬ ‫در‬
‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫بادها‬ ‫کند)یعنی‬ ‫می‬ ‫عمل‬ ‫برعکس‬ ‫نیرو‬ ‫این‬ ‫جنوبی‬ ‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫کنند((البته‬ ‫حرکت‬ ‫شمال‬ ‫قطب‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بچرخند‬ ‫ساعتگرد‬
‫جنوب‬.‫کنند‬ ‫حرکت‬ ‫شمال‬ ‫قطب‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫بچرخند‬ ‫ساعت‬ ‫موافق‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫ی‬
‫توسط‬ ‫اثر‬ ‫دید.این‬ ‫سیارات‬ ‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫های‬ ‫جبهه‬ ‫جریانات‬ ‫جهت‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫وضوح‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫نیرو‬ ‫این‬ ‫تاثیر‬"‫گوستاو‬ ‫گاسپار‬
‫کوریولیس‬"‫قرن‬ ‫در‬ ‫فرانسوی‬ ‫دان‬ ‫ریاضی‬ ‫و‬ ‫مهندس‬۰۰.‫شد‬ ‫کشف‬ ‫میالدی‬
‫سیس‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬.‫کند‬ ‫می‬ ‫اثر‬ ‫دورانی‬ ‫های‬ ‫تم‬

16. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
:‫مثال‬ ‫برای‬
‫ارتفاع‬ ‫از‬ ‫هستیم.جسم‬ ‫ساکن‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫گیریم.ما‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫دورانی‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫اتفاقات‬ ‫و‬ ‫زمین‬‫بسیار‬‫زیادی‬‫به‬‫سمت‬
‫زمین‬‫سقوط‬‫می‬‫کند‬.
‫گرانش‬ ‫نیروی‬ ‫تنها‬ ‫ما‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫بر‬‫این‬‫جسم‬‫اثر‬‫می‬‫کند‬(‫از‬‫مقاومت‬‫هوا‬‫چشم‬‫پوشی‬‫می‬‫کنیم‬)‫ولی‬‫جسم‬‫در‬‫حال‬‫سقوط‬‫به‬‫جز‬‫نیروی‬
‫جاذبه‬.‫دارد‬ ‫نیز‬ ‫انحراف‬ ‫مقداری‬ ‫بلکه‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫حرکت‬ ‫مقصد‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫مستقیم‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬ ‫نیروی‬ ‫متوجه‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫منحرف‬ ‫اصلی‬ ‫مسیر‬ ‫از‬ ‫آنرا‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫جسم‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫دیگری‬ ‫نیروی‬ ‫که‬ ‫کنیم‬ ‫می‬ ‫فرض‬ ‫ما‬ ‫همین‬ ‫برای‬
‫ان‬ ‫تیر‬ ‫تک‬ ‫مثال‬ ‫برای‬‫که‬ ‫هست‬ ‫همراهشان‬ ‫نیز‬ ‫کوچک‬ ‫کیف‬ ‫یک‬ ‫ها‬ ‫داز‬‫درآن‬‫قلم‬‫و‬‫کاغذ‬‫و‬‫ماشین‬‫حساب‬‫و‬‫فاصله‬‫یاب‬‫و‬...‫هست‬.
.‫دارند‬ ‫تاثیر‬ ‫زیادی‬ ‫عوامل‬ ‫زیاد‬ ‫سرعتهای‬ ‫همینطور‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫خطای‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫فاصله‬ ‫در‬ ‫هدف‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫شلیک‬ ‫یعنی‬ ‫مورد‬ ‫این‬ ‫در‬
‫گل‬ ‫بر‬ ‫وارد‬ ‫نیروی‬ ‫اولین‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫شلیک‬ ‫گلوله‬ ‫وقتی‬‫باالی‬ ‫کمی‬ ‫باید‬ ‫کند.پس‬ ‫می‬ ‫منحرف‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫که‬ ‫هست‬ ‫جاذبه‬ ‫وله‬
.‫گرفت‬ ‫نشانه‬ ‫را‬ ‫هدف‬
‫کاهش‬ ‫بیشتر‬ ‫سرعت‬ ‫چی‬ ‫دهد.هر‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫گلوله‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫هواست‬ ‫مقاومت‬ ‫نیروی‬ ‫گلوله‬ ‫بر‬ ‫وارد‬ ‫نیروی‬ ‫دومین‬‫سرعت‬‫نیز‬‫کمتر‬.
‫ای‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫را‬ ‫نیرو‬ ‫این‬ ‫تاثیر‬ ‫باید‬ ‫تیرانداز‬ ‫پس‬‫گلوله‬ ‫زمانی‬ ‫برخورد‬ ‫فاصله‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫سرعت‬ ‫از‬ ‫مقدار‬ ‫چه‬ ‫نیرو‬ ‫ن‬
‫کند‬ ‫می‬ ‫اثر‬ ‫مقدار‬ ‫چه‬ ‫شده‬ ‫افزوده‬ ‫مقدار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫جاذبه‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫چقدر‬ ‫را‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫را‬
‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫کند(البته‬ ‫می‬ ‫منحرف‬ ‫خودش‬ ‫راست‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫حرکت‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫جسم‬ ‫نیرو‬ ‫است.این‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫سوم‬)‫شمالی‬
‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گودال‬ ‫وارد‬ ‫گردابی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫گودال‬ ‫یک‬ ‫درون‬ ‫وقتی‬ ‫آب‬ ، ‫هست‬ ‫نیز‬ ‫ها‬ ‫خانه‬ ‫در‬ ‫وضوح‬ ‫به‬ ‫نیرو‬ ‫این‬ ‫اثر‬ ‫آخر‬ ‫در‬
‫است‬ ‫زمین‬ ‫چرخش‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫یا‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫این‬
‫اندازه‬ ‫در‬ ‫کریولیس‬ ‫اثر‬ ‫نمونه‬ ‫مهمترین‬ ‫شاید‬‫اقیانوس‬ ‫دینامیکی‬ ‫بزرگ‬ ‫های‬‫اتمس‬ ‫و‬ ‫ها‬.‫باشد‬ ‫فر‬
‫موهوم‬ ‫نیروهای‬ .‫است‬ ‫مناسب‬ ‫و‬ ‫معمول‬ ‫شود‬ ‫فرض‬ ‫ثابت‬ ‫زمین‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چرخان‬ ‫مختصات‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫اقیانوس‬ ‫و‬ ‫جو‬ ‫علوم‬ ‫در‬
‫می‬ ‫زمان‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫مرکز‬ ‫از‬ ‫گریز‬ ‫و‬ ‫کریولیس‬‫می‬ ‫تعیین‬ ‫روسبی‬ ‫عدد‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫آنها‬ ‫ارتباط‬ .‫شوند‬ ‫معرفی‬ ‫بایست‬.‫شود‬
‫می‬ ‫باالیی‬ ‫روسبی‬ ‫عدد‬ ‫دارای‬ ‫گردبادها‬‫نمی‬ ‫قرار‬ ‫بحث‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫ناچیزی‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫بنابراین‬ ،‫باشند‬‫بعدی‬ ‫مبحث‬ ‫در‬ .‫گیرند‬
‫کم‬ ‫مناطق‬‫می‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬ ‫آنجا‬ ‫در‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫فشاری‬.‫باشد‬

17. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫جریان‬‫حول‬‫منطقه‬‫کم‬‫فشا‬‫ر‬
‫می‬ ‫شکل‬ ‫جو‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫کم‬ ‫منطقه‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬‫د‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫رفتن‬ ‫باال‬ ‫به‬ ‫تمایل‬ ‫هوا‬ ،‫گیرد‬‫وسیله‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫عمودی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫اما‬ ،‫ارد‬
‫می‬ ‫منحرف‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬‫می‬ ‫متعادل‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬ .‫شود‬.‫سازد‬ ‫پایدار‬ ‫چرخشی‬ ‫هوای‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ،‫چرخشی‬ ‫جابجایی‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫خودش‬ ‫تواند‬
‫می‬ ‫کوچک‬ ‫روسبی‬ ‫عدد‬ ‫زیرا‬‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫فشار‬ ‫کم‬ ‫ناحیه‬ ‫باالی‬ ‫سرعت‬ ‫که‬ ‫فشاری‬ ‫گرادیان‬ ‫نیروی‬ ً‫ا‬‫قوی‬ ‫نیرو‬ ‫تعادل‬ ،‫باشد‬‫ک‬‫نی‬ ‫و‬ ‫ند‬‫روی‬
‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫فشار‬ ‫کم‬ ‫مرکز‬ ‫از‬ ‫دورتر‬ ‫فاصله‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کریولیس‬.‫کند‬
‫می‬ ‫فشاری‬ ‫گرادیان‬ ‫با‬ ‫بودن‬ ‫عمود‬ ‫به‬ ‫متمایل‬ ‫اقیانوس‬ ‫و‬ ‫اتمسفر‬ ‫در‬ ‫حرکتی‬ ‫بزرگ‬ ‫مقیاس‬ ،‫گرادیان‬ ‫پایین‬ ‫جریان‬ ‫جای‬ ‫به‬‫این‬ .‫باشد‬
‫می‬ ‫معروف‬ ‫ژئوستروفیک‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫مبحث‬.‫باشد‬
‫قا‬ ‫جریان‬ ،‫چرخشی‬ ‫غیر‬ ‫سیاره‬ ‫یک‬ ‫در‬‫تعال‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ذکر‬ ‫قابل‬ .‫شود‬ ‫خارج‬ ‫فشاری‬ ‫گرادیان‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫سریع‬ ،‫مستقیم‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫در‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫متفاوت‬ ‫بسیار‬ ‫اینرسی‬ ‫حرکت‬ ‫با‬ ،‫ژئوستروفیکی‬‫سیکلون‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫(چرخه‬ ‫ها‬‫عرض‬ ‫در‬ )‫باد‬ ‫های‬‫مرتبه‬ ‫یک‬ ‫میانه‬ ‫های‬
‫می‬ ‫جریان‬ ‫اینرسی‬ ‫منحنی‬ ‫از‬ ‫بزرگتر‬.‫باشد‬
‫شیوه‬ ‫این‬،‫انحراف‬‫و‬‫جهت‬‫ج‬‫اب‬‫قانون‬ ‫به‬ ‫جایی‬Buys-Ballot‫می‬ ‫معروف‬‫می‬ ‫نامیده‬ ‫سیکلون‬ ‫جریان‬ ‫شکل‬ ،‫اتمسفر‬ ‫در‬ .‫باشد‬.‫شود‬
‫ساعت‬ ‫پاد‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫کم‬ ‫منطقه‬ ‫حول‬ ‫حرکت‬ ‫جهت‬ ‫شمالی‬ ‫نیمکره‬ ‫در‬‫می‬ ‫ساعتگرد‬ ‫حرکت‬ ‫جهت‬ ،‫جنوبی‬ ‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گرد‬‫باشد‬
‫می‬ ‫وارونه‬ ‫تصویر‬ ‫یک‬ ‫چرخشی‬ ‫دینامیک‬ ‫زیرا‬‫پرا‬ ،‫باال‬ ‫ارتفاع‬ ‫در‬ .‫باشد‬‫جهت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫خارج‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫کندگی‬‫می‬ ‫چرخش‬ ‫مخالف‬ ‫های‬.‫کند‬
‫سیکلون‬‫می‬ ‫شکل‬ ‫استوا‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫ندرت‬ ‫به‬ ‫های‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫ضعیفی‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫و‬ ‫گیرند‬.‫شوند‬

18. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫موشک‬ ‫که‬ ‫رسد‬‫ماهواره‬ ‫و‬ ‫بالستیک‬ ‫های‬‫می‬ ‫رسم‬ ‫نقشه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫حرکت‬ ‫مسیر‬ ‫که‬ ‫هنگامی‬ ،‫ها‬‫کن‬‫مسیر‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫یم‬
‫می‬ ‫حرکت‬ ‫منحنی‬‫کوتاه‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫کروی‬ ‫زمین‬ ‫زیرا‬ ،‫کنند‬‫مستقیم‬ ‫خط‬ ‫یک‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ،‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫نقطه‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫فاصله‬ ‫ترین‬
‫نمی‬‫می‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫انحنای‬ ‫برای‬ ‫کردن‬ ‫خم‬ ‫نیازمند‬ )‫(تخت‬ ‫بعدی‬ ‫دو‬ ‫نقشه‬ ‫هر‬ .‫باشد‬‫برجسته‬ ‫نقشه‬ ‫در‬ ً‫ال‬‫معمو‬ )‫بعدی‬ ‫(سه‬ .‫باشد‬
‫نصف‬ ‫نما(دارای‬‫النهارات‬‫قطب‬ ‫مجاورت‬ ‫در‬ ‫انحنا‬ ‫این‬ )‫متوازی‬‫می‬ ‫افزایش‬ ‫ها‬‫به‬ ‫که‬ ‫بالستیک‬ ‫موشک‬ ،‫شمالی‬ ‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫برای‬ .‫یابد‬
‫می‬ ‫پرتاب‬ ‫باال‬ ‫سمت‬ ‫در‬ ‫دستی‬ ‫دور‬ ‫هدف‬ ‫سمت‬‫کوتاه‬ ‫از‬ ‫که‬ ،‫شود‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫ممکن‬ ‫مسیر‬ ‫ترین‬‫به‬ ‫نقشه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ )‫بزرگ‬ ‫دایره‬ ‫(یک‬ ‫کند‬
‫ن‬ ‫به‬ ‫هدف‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫مستقیم‬ ‫خط‬ ‫در‬ ‫شمال‬ ‫مسیر‬ ‫سوی‬‫می‬ ‫ظر‬‫می‬ ‫بر‬ ‫استوا‬ ‫باالی‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫منحنی‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫رسد‬.‫گردد‬
‫می‬ ‫اتفاق‬ ‫حالت‬ ‫این‬‫عرض‬ ‫زیرا‬ ،‫افتد‬‫نقشه‬ ‫بیشتر‬ ‫در‬ ‫که‬ ،‫جغرافیایی‬ ‫های‬‫می‬ ‫مستقیم‬ ‫افقی‬ ‫خطوط‬ ‫پوشش‬ ‫تحت‬ ‫دنیا‬ ‫های‬‫د‬ ،‫باشند‬‫واقع‬ ‫ر‬
‫می‬ ‫منحنی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫کره‬ ‫سطح‬ ‫روی‬ ‫در‬‫می‬ ‫کوچکتر‬ ‫قطب‬ ‫به‬ ‫شدن‬ ‫نزدیک‬ ‫با‬ ‫که‬ ،‫باشند‬.‫شوند‬
‫ح‬ ‫در‬‫نمی‬ ‫زمین‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫درست‬ ‫این‬ ‫هم‬ ‫اگر‬ ،‫زمین‬ ‫کروی‬ ‫حالت‬ ‫نتیجه‬ ‫یک‬ ،‫قیقت‬‫می‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ً‫ا‬‫مطمئن‬ ،‫کریولیس‬ ‫نیروی‬ ،‫چرخد‬‫ش‬‫ود‬
‫می‬ ‫کوچک‬ ‫بسیار‬ ‫شده‬ ‫رسم‬ ‫مسیر‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫اثرش‬ ‫اما‬.‫باشد‬
‫می‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬ ‫توپ‬ ‫گلوله‬ ‫طوالنی‬ ‫مسیر‬ ‫منحنی‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫گلوله‬ ‫مسیر‬ ‫خصوصیات‬ ‫شناسایی‬ ‫در‬ ‫کریولیس‬ ‫نیروی‬.‫باشد‬

19. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
‫نمونه‬ ‫مهمترین‬‫تاریخی‬‫این‬‫مسئله‬‫بمباران‬‫پاریس‬‫بود‬‫که‬‫در‬‫جنگ‬‫جهانی‬‫اول‬‫توسط‬‫ژرمن‬‫فاصله‬ ‫در‬ ‫پاریس‬ ‫بمباران‬ ‫در‬ ‫ها‬۰۰۵
( ‫کیلومتری‬۱۰.‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ )‫مایل‬
‫تیراندازی‬ ‫در‬ ‫اثر‬ ‫این‬‫می‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫نیز‬ ‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫فواصل‬ ‫در‬ ‫های‬‫ط‬ ‫را‬ ‫خمیده‬ ‫مسیری‬ ‫گلوله‬ ‫و‬ ‫دهد‬‫می‬ ‫ی‬‫در‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گفته‬ .‫کند‬
‫شلیک‬ ،‫فالکلند‬ ‫جزایر‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫اول‬ ‫جهانی‬ ‫جنگ‬ ‫از‬ ‫نبردی‬‫ده‬ ‫با‬ ‫بریتانیا‬ ‫دریایی‬ ‫نیروی‬ ‫های‬‫کشتی‬ ‫از‬ ‫فاصله‬ ‫متر‬ ‫ها‬‫آلمانی‬ ‫های‬‫فرود‬
‫می‬‫بریتانیایی‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫این‬ ‫علت‬ ‫که‬ ‫آمد‬‫نیمکره‬ ‫در‬ ‫کوریولیس‬ ‫اثر‬ ‫بودند‬ ‫کرده‬ ‫فراموش‬ ‫ها‬،‫جنوبی‬‫عکس‬‫نیمکره‬‫شمالی‬‫است‬.
‫حرفه‬ ‫اسنایپرهای‬‫هدف‬ ‫برای‬ ‫نیز‬ ‫ای‬‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اثر‬ ‫این‬ ‫دور‬ ‫بسیار‬ ‫فواصل‬ ‫در‬ ‫های‬.‫گیرند‬
‫چرخندگی‬ ‫اصل‬

20. ‫خ‬ ‫آموزشگاه‬‫ایالم‬ ‫لبانی‬
‫فرجی‬ ‫مسعود‬
:‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫تبیین‬ ‫را‬ ‫بلند‬ ‫و‬ ‫کوتاه‬ ‫امواج‬ ‫تشکیل‬ ‫چگونگی‬ ‫که‬ ‫اصل‬ ‫این‬
‫سرعت؛‬ ‫بردار‬ ‫چرخش‬
‫مح‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چرخندگی‬ ‫محور،مقدار‬ ‫یک‬ ‫دور‬ ‫به‬ ‫سطح‬ ‫یک‬ ‫یعنی،گردش‬‫زاویه‬ ‫سرعت‬ ‫برآیند‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫برابر‬ ‫کند‬ ‫می‬ ‫عمل‬ ‫گردش‬ ‫ور‬
.‫ای‬.‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫بر‬ ‫عمود‬ ‫محوری‬ ‫دور‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫ی‬ ‫توده‬ ‫آن‬ ‫چرخش‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫یک‬ ‫چرخندگی‬ ‫دیگر‬ ‫عبارت‬ ‫به‬
‫این‬‫بدین‬‫معنی‬‫است‬‫که‬‫یک‬‫توده‬‫هوا‬‫در‬‫مدارهای‬‫باالتر‬‫از‬‫استوا‬‫با‬‫قطب‬ ‫در‬ ‫باالخره‬ ‫و‬ ‫سازد‬ ‫می‬ ‫زاویه‬ ‫زمین‬ ‫محور‬‫توده‬ ‫گردش‬ ‫محور‬ ،
.‫شود‬ ‫می‬ ‫منطبق‬ ‫زمین‬ ‫گردش‬ ‫محور‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫گرش‬ ‫محور‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫زمین‬ ‫محور‬ ‫امتداد‬ ‫در‬ ‫درست‬ ،‫مفروض‬ ‫هوای‬
‫داشت‬ ‫نخواهد‬ ‫زمین‬ ‫دور‬ ‫به‬ ‫چرخشی‬ ‫هیچ‬ ‫استوا‬ ‫در‬ ‫ولی‬.‫مفروض‬ ‫هوای‬ ‫توده‬ ‫(منظور‬‫که‬‫به‬‫دور‬‫محور‬‫یاد‬‫شده‬‫می‬‫چرخ‬.)‫د‬
،‫نسبی‬ ‫چرخندگی‬
‫است‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫چرخندگی‬‫بر‬ ‫عمود‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫برشی(افزایش‬ ‫و‬ ‫انحنایی‬ ‫چرخندگی‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫که‬‫مسیر‬‫باد‬‫که‬‫به‬‫طرف‬‫راست‬
‫مثبت‬‫و‬‫به‬‫طرف‬‫چپ‬‫منفی‬‫است‬)‫تشکیل‬‫شده‬‫و‬‫چرخندگی‬‫زمبن‬‫همان‬‫عامل‬‫کوریولیس‬‫است‬‫و‬‫مجموع‬‫این‬‫دو‬
‫چرخندگی،چرخندگی‬‫مطلق‬‫توده‬‫هوا‬.‫است‬ ‫ثابت‬ ‫آن‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫را‬
‫هرجا‬‫چرخندگی‬‫نسبی‬(‫چرخندگی‬‫توده‬‫هوا‬)‫زیاد‬‫باشد‬‫نیروی‬‫کوریولیس‬‫کمتر‬‫است‬‫و‬‫برعکس‬.
‫است‬ ‫صفر‬ ‫برابر‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫استوا‬ ‫مثالدر‬
)‫چرخد‬ ‫می‬ ‫زمین‬ ‫چرخش‬ ‫محور‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫هوا‬ ‫(توده‬
‫است‬ )‫هوا‬ ‫توده‬ ‫(چرخندگی‬ ‫نسبی‬ ‫چرخندگی‬ ‫برابر‬ ‫مطلق‬ ‫چرخندگی‬ ‫و‬
‫اما‬‫در‬‫قطب‬‫نیروی‬‫کوریولیس‬‫افزایش‬‫پید‬‫ا‬‫می‬‫کند‬‫و‬‫برابر‬‫چرخندگی‬‫مطلق‬‫است‬‫و‬‫چرخندگی‬‫نسبی‬‫برابر‬‫صفر‬‫است‬.
‫شود‬ ‫منحرف‬ ‫مستقیم‬ ‫مسیر‬ ‫از‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫،صفر‬ ‫مستقیم‬ ‫حرکت‬ ‫در‬ ‫مطلق‬ ‫چرخندگی‬ ‫مقدار‬‫مقدار‬‫چرخندگی‬‫نسبی‬‫به‬‫س‬‫مت‬
‫استوا‬‫زیاد‬‫می‬‫شود‬.
‫مطلق‬ ‫چرخندگی‬
‫هر‬ ‫که‬ ‫صورت‬ ‫بدین‬ ‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫نیز‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫مساحت‬ ‫به‬‫کند‬ ‫می‬ ‫پیدا‬ ‫افزایش‬ ‫مطلق‬ ‫چرخندگی‬ ‫مقدار‬ ‫شود‬ ‫کم‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫مساحت‬ ‫اندازه‬
‫(توده‬ ‫نسبی‬ ‫چرخندگی‬ ‫فقط‬ ‫هوا‬ ‫توده‬ ‫مساحت‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬ ‫کند‬ ‫نمی‬ ‫تغییری‬ ‫کوریولیس‬ ‫نیروی‬ ‫مقدار‬ ‫مدار‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫در‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
.‫دهد‬ ‫می‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ )‫هوا‬