ساختار بال هواپیما
- 1. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Wing Structure
ساختاربالهواپیما
فرجی مسعود
Masoud Faraji
aviation.loxblog.com-www.ilam
Royalfalcan@yahoo.com
www.facebook.com/iranianfalcon
- 2. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
.است هواپیما در موجود های قسمت ترین مهم از یکی هواپیما بال
هواپیماباکمکبالهامیتوانداززمینبلندشود،درآسمانمانوردهدوبهسالمتفرودآید.
( برنده باال نیروی افزایش ها بال کارLiftه گردش در و باشد می ).کنند می کمک بسیار وا
:است شده تشکیل ذیل کلی ساختار از هواپیما بال
ها تیرکSpars
ها تیغهRibs
بال روی پوستهSkin
قارچ صورت به هایی پرچ میخRivets
(برا نیروی تولید بمنظور هواپیما بالLiftآن به که است شکل دوکی مقطعی دارای )Airfoil.میگویند
بالهباالبرنده نیروی ،میکنند تحمل پرواز در را هواپیما وزن اینکه بر عالوه اLifting Forceمی تامین نیز را هواپیما
بدانه پرواز آئرودینامیک مباحث در که نمایند.میپردازیم ا
Wing Root
را اتصال محل و شده متصل هواپیما بدنه به بالهاWing Root.نامند می
ساختمانبالمانند اجزایی از ای سازه نظر ازSpar , Rib , Stringer , SkinوStiffener.است شده تشکیل
- 3. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
صورت دو به هواپیماها در بالبهبدنهمتصلمیگردد:
نگهد کمک بهخارجی ارندهWing Strut
خارجی وابرهای و نگهدارنده به نیاز بدونCantilever Wing
هرگونه فاقد و شده متصل گاهی تکیه به صلب بصورت نقطه یک در تنها که ،تیرک یک مثل ساختمانی اجزا به کلی بطور
نگهباشد ای دارندهCantileverمیشود گفته
Spar
بال طولی تیرکهای
،عرضی های دنده واقع در و است شده کشیده بال طول در که است استحکامی با و محکم تیرکهایRibیکدیگر به را ها
نماید می متصل
بهنوعیمیتوانگفتSpar.نماید می پرواز حین در را هواپیما وزن کل
هر ساختمانساختار یک میتوانند تیرک هردو شرایط این در ،گردد تشکیل مستقل تیرک چند یا یک از است ممکن بال
بنام قوی و مستقلBox Sparمتصل آن به بال فرار لبه و حمله لبه فرعی ای سازه اجزا حالت این در که دهند تشکیل
.میشوند
- 5. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
تعداد لحاظ ازSparمی تقسیم نوع دو به بالها:شوند
یک دارای هواپیماهایSparبال هر درMono spar
چند دارای هواپیماهایSparبال هر درMulti spar
Rib
عرضی های دنده یا تیغه
قرار وتر خط امتداد در تعداد به و میشوند خوانده نیز ایرفویل که بال یک در اصلی ای سازه اجزا.میگیرند
میشود بال مقطع برای دوکی شکل ایجاد باعث واقع در و اند شده کشیده بال فرار لبه و بال حمله لبه بین عرضی های دنده
( پوسته توسط نهایت در وSkinمیشود داده پوشش )
- 6. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Stringer
کننده تقویت طولی اجزابخش استحکام و
منظ به که ای کننده تقویت ای سازه اجزا.میشوند متصل سازه به سطح بر عمود نیروهای تحمل ور
اجزا این .میشود نصب آن روی پوسته و داده شکل سازه به که دم مجموعه سطوح و بال ،بدنه در کننده تقویت طولی اجزا
،ها قاب بدنه درFrameعرضی های دنده بال در و هاRib.میکنند متصل یکدیگر به را ها
Leading Edge Extension
(LEX)
بدنه به بال اتصال محل در بال حمله لبه یافتن امتداد
اصطالحا که میشود داده امتداد بدنه به بال اتصال محل در بال حمله لبه ،هواپیماها از بعضی بال ساخت و طراحی در معموال
Leading Edge Extensionاختصار به یا وLEX.میشود نامیده
اینلبهحملهامتدادیافتهبهمنظورافزایشو
پشتیبانینیرویLiftو باال حمله زوایای در بال
ایجاد متالطم هوای جریان تعدیل برای همچنین
به برای عبارتی به و بالها فوقانی سطوح در شده
واماندگی وضعیت انداختن تاخیرStallنظر در
.اند شده گرفته
برایمثالجنگندهF-18تجسسی هواپیمای و
SR-71لبه دارای که هستند هواپیماهایی جمله از
می بدنه به بال اتصال محل در یافته امتداد حمله
.باشند
- 7. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
:باشند می ساختمان نوع دو دارای کلی بطور هواپیما های بال
ای پارچه پوشش با های بالWood & Cloth Wing
فلزی پوشش با های بالStress Skin Wing
Wood & Cloth Wing
ای پارچه پوشش با های بال
است پارچه آن خارجی پوشش و باشد فلز و چوب از ترکیبی یا فلزی تماما است ممکن بال ساختمان نوع این
شامل آن متشکله اجزایSparوRib.دهد می فرم و شکل بال به که باشد می
با و سبک هواپیماهای برای بال نوع اینمانند کم سرعتCessnaوC-42وPiper cub j-3.باشد می مناسب بسیار
بطوری است شده استقبال بسیار استحکام و کم وزن بدلیل کامپوزیت مواد از هواپیمایی صنعت در امروزه است ذکر شایان
.شوند می ساخته مواد نوع این از ها هواپیما های قسمت اکثر که
کارخانه اخیر سالهای درکامپوزیت مواد از را بدنه و بال های قسمت همه اند داده ترجیح کوچک های هواپیما سازنده های
.بسازند
- 8. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Stress Skin Wing
فلزی پوشش با های بال
بال نوع این ازمربو آلیاژ یا و ، آلومینیوم ، فوالد مانند فلزاتی از آن های سازه در و شود می استفاده هواپیماها اکثر درطه
.باشد می فلزی اوراق از نیز ها بال روکش و گردد می استفاده
جنگنده سازه در مثال بطورF-15حدود8.52، تیتانیوم درصد.5.، فوالد درصد3.53است رفته بکار آلومینیوم درصد
( بال طولی تیرک همچنین وSparمی نوعی به و است شده ساخته تیتانیوم از هواپیما این در نیز )از استفاده گفت توان
های قسمت به کنترل سطوح از حاصل نیروهای انتقال با چون دارد بدنیال را هایی مزیت سازه از هایی بخش در تیتانیوم
نشان خود از کافی مقاومت بایست می هواپیما ساختمان سازه دیگر های بخش بر مضاعف فشار اعمال و هواپیما از دیگر
تیتانی از استفاده که دهد.است نموده پذیر امکان را امر این وم
های تیرک به پرچ و میخ بوسیله که ) آلومینیوم از (آلیاژی شود می ساخته سخت و بادوام سبک فلزات از نیز بال پوسته
( بال کننده تقویتStringers.نماید می بیشتر وارده نیروهای مقابل در را بال استقامت و است متصل )
مقاومت جهت امروزه( عسل زنبور شبکه شبیه صفحاتی از ها بیشتربالHoney Combمی آلومینیوم آلیاژ از معموال که )
.نماید می ایجاد را زیادی العاده فوق مقاومت و گیرند می قرار ها بال سازه داخل در صفحات این که گردد می استفاده باشد
از استفادهHoney Combهواپیماهای درSuper Sonicبدلیلضخامت دارای و مقاوم بال به هواپیماها گونه این نیاز
.است اهمیت حائز بسیار کم
- 9. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
:نماییم می بسنده زیر موارد به که کرد بندی دسته مختلف نظرات از توان می را هواپیما بال
بال تعداد نظر از هواپیماها تفاوت
نظر از هواپیماها تفاوتمهاربندیبال
هواپیماها تفاوتبال شمایل و شکل نظر از
گستردگی در تنوع نظر از هواپیماها تفاوتبال
بال تعداد نظر از هواپیماهای بندی تقسیم:
باله تک هواپیماهایMono plane
باله دو هواپیماهایBi plane
باله سه هواپیماهایTri plane
چهار هواپیمایبالهQuadru plane
باله چند هواپیمایMulti plane
باله تک هواپیماهایmonoplane
.اند بوده نوع این از دوم جهانی جنگ از قبل تا هواپیماها اکثر
هواپیماهای در بال موقعیتتکبالmonoplane
بدنه از تر پایینlow wing
دربدنه میانهmid wing
بدنه از باالترhigh wing
بدنه ی شانه روی برshoulder wing
بدنه سایبان روی برparasol wing
- 10. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
پا بال با هواپیماییینترازبدنه(low wing)
.شود می نصب بدنه پایینی بخش در بال نوع این در
هواپیمابال با ی( بدنه میانه درmid wing)
دارد بدنه باالیی و پایینی بخش از برابر ارتفاعی ًاتقریب بال نوع این در
بال با هواپیمای( بدنه از باالترhigh wing)
.گردد می نصب بدنه باالیی بخش در بال حالت این در
بال با هواپیمای( بدنه ی شانه روی برshoulder wing)
درنوع و نوع این مواردی است.در تر پایین کمی آن ی نقطه باالترین از اما شود می نصب بدنه باالیی بخش در نوع،بال این
high wing.شود می گرفته نظر در یکسان
- 11. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
( بدنه سایبان روی برparasol wing)
اصطالح به و بدنه باالی باالی بخش روی بر بال حالت این درCabane(کلبه)بدنهنصبشدهاست
باله دو هواپیماهایbiplane
.شده،دارند نصب دیگری باالی یکی یکسان،که ی اندازه با بال دو ًالمعمو هواپیماها این
سال از هواپیماها این0331نام با رایت برادران هواپیماهای از یکی آنها اولین و اند بوده معمولWright Flyer Iبوده
است
باله دو هواپیماهای براینیزانواعمختلفیوجوددارد:
Unequal-span biplane
Sesquiplane
inverted sesquiplane
(Unequal-span biplane)
نایکسان های بال با ، باله دو هواپیمای
.شود می ساخته باال بال از پایین،کوچکتر بال ًالمعمو حالت این در
- 12. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
نوع این از معروف هواپیمای یک نمونه عنوان بهCurtis JN-4میباشدکهدرجنگجهانیاولوبعدازآنشهرت
داشته:
Curtis JN-4یاJenny
Sesquiplane
باال کلمه،بال واقعی معنای نوع،به این دروتر هم و بال گستردگی در هم نسبت این و است پایین بال از نصفی و یکی برابر
.است شده رعایت آن
هواپیمای نمونه عنوان بهNieuport 17:کنید می مشاهده زیر در را شده می استفاده اول جهانی جنگ در که
- 13. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Nieuport 17
inverted sesqui plane
حالت ًادقیق نمونه اینبرعکسsesquiplaneld.باشد می
نمونهاینمدلFiat CR1بود تولید خط در ها سال که هواپیمایی .است
Fiat CR1
- 14. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
باله سه هواپیماهایtriplane
ن با سرعت به بودند،اما مانورپذیر و سبک بسیار که شدند،چرا گرفته کار به بسیار اول جهانی جنگ در هواپیماها اینمونه
.شدند جایگزین باله دو هواپیماهای پیشرفته های
هواپیمای مانندFokker Dr.I
Fokker Dr.I
- 15. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
باله چهار هواپیماهایquadruplane
ایننوعازهواپیماها،باچهاربال،یکیباالیدیگریدرجنگجهانیاولتولیدشدند،اماهیچوقتواردخدمتنشدندکه
احتمًالابهعل.بود انها ناکارآیی ت
هواپیمایArmstrong Whitworth F.K.10نوع همین ازبود
Armstrong Whitworth F.K.10
باله چند هواپیماهایmultiplane
.هستند مجهز شده ذکر موارد از بیشتر بال تعداد هواپیماها،به از بسیاری
واژهmultiplaneهواپیماهایی برای.اند گرفته قرار هم کنار در عمودی بطور زیادی های بال انها در که داره کاربرد
ایم بوده مختلفی های تجربه شاهد مورد این در
مثال بعنوانهواپیمایHoratio Frederick Phillipsسال در031.با811کرد پرواز موفقیت با بال پره
- 16. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Horatio Frederick Phillips
هواپ امایمای3بالهCaproni Ca.60نوعی ،کهflying boatشد نابود سرعت بود،به
Caproni Ca.60
- 17. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
مهاربندی نظر از هواپیماهای بندی تقسیم:
سگدستیcantilever
سگدستی نیمsemi cantilever
برایاینکهبالهواپیماراکهممکناستبسیارمستحکموسنگینباشدازبه نیاز شود محکم خود جای سر طریقی
شد احساس مهاربندی
.نماید می شایانی کمک وزن نیروی توجه قابل کاهش به مهاربندی
نیروی زیاد تولید دلیل به موارد برخی در اما رود می بکار هواپیماها از بسیاری در ها مهاربندیDragهای سرعت در
دهه اوایل از باال،بویژه0331گردید محدود بشدت آن کاربرد بعد به
سگدستیcantilever
.ندارد نیاز بندی مهار به و دارد قرار بال درون آن ساختمانی استحکامات تمامی که است بالی نوع
و تر آراسته ظاهر آن نتیجه که شده اعمال هواپیما درون در مهاربندی تمام دیگر بعبارتDragمی حالت این در کمتر
باشد
.برخوردارند باالیی عملکرد از که شود می یافت هواپیماهایی نیز و ترابری هواپیماهای بر معموال بال نوع این
- 18. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
سگدستی نیمsemi cantilever
می کسب کننده محکم های سیم و خارجی مهاربندی از هم و و سازه داخلی طرح از هم را خود استحکام سگدستی نیم بال
ن این .کند،اند شده طراحی سنگین بارهای حمل برای که سرعتی کم هواپیماهای و سبک هواپیماهای بر معموال بال وع
.دارند وجود
Braced
چند هواپیماهای تمام تقریبا در دانست بایدباله(multiplane( بال تک هواپیماهای از برخی حتی و )monoplane)
مانندFokker EindeckerمهاربندیخارجیبنامBracedرود می بکار
هواپیماهایbraced:هستند نوع دو مهاربندی دارای یا
strut braced
wire braced
strut braced
مهاربندی نوع این درازطریقمیلهمحکمی،بالموردحمایتقرارمیگیردکهممکناستهنگامتنشهاوکنشهای
بالبهکاربیاد
نوع دوهواپیمایstrut bracedنمایید مشاهده توانید می زیر در را
- 19. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
wire braced
مهاربندی نوع اینازطریقسیم(عالوهبرstrut braced)بهکمکبالمیآید.درواقعسیمتنهابهتنشبال
کمکمیکند.نوع دوهواپیمایwire bracedنمایید مشاهده توانید می زیر در را
Bay
هواپیماهایbracedنام به دیگری بخش دارای اوقات گاهیbay.هستند
bayشبیه بخشی واقع درstrut.گیرد می قرار بیشتر استحکام برای بال درونی بخش در که است
تعدادbay.شود می مشخص بال طرف یک به توجه با تنها
)( دوباله هواپیماهای از های نمونهbracedدارایbayدرزیرقابلمشاهدهاست
single bay braced biplane
two bay braced biplane
- 20. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
combining wing
یاclosed wing
کنند می ایجاد مهاربندی از جدیدی نوع و پیوندن می هم به ها استحکام،بال این ایجاد برای اوقات گاهی
ب ساختار شدن محکم باعث عمل این.میشود ها بال نوک در بویژه آیرودینامیکی تلفات کاهش و ال
دسته این بهcombining wingیاclosed wingمیگویند
انواعclosed wing:
Box Wing
Rhomboidal Wing
باشد می دسته این هواپیماهای باالی از نمای زیر تصاویر
Box Wing
Rhomboidal Wing
دس این درشده خم جلو به پایین بال و عقب به باال بال تهودرجاییکهبههممیرسندازطریقیکبخشعمودیبههم
متصلمیگردند
- 21. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Annular wing
یاring wing
:میگردد تقسیم انواعی به خود بال نوع این
Annular box Wing
Flat annular Wing
Cylinrical Wing
کهصرفاارائه بهتصاویریجهتجهتمعرفیاکتفامیگردد
Annular box Wing
Flat annular Wing
Cylinrical Wing
- 22. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Wing Plan form
وشمایل شکل نظر از هواپیماهای بندی تقسیمبال
Plan formبهمعنااست باال نمای از بال رخ نیم ی
حسب بر را بال انواع اینکه از قبلPlan formبه مقیاسی به باید بندی دسته این در که است ذکر به الزم کنیم معرفی
نامAspect Ratio.کنیم توجه
باشد می بال وتر برابر در بال گستردگی میزان مقیاس،نشانگر این.گیرد می قرار مالک بال باریکی و بلندی میزان عبارتی به
گر می تقسیم نوع سه به ها بال اساس این .بر:دند
Low Aspect Ratio
Moderate Aspect Ratio
High Aspect Ratio
Low Aspect Ratio
و بیشتر پذیری مانور زبر،با و کوتاه بالDragتر مستحکم کلی طور به و باال های سرعت در کمتر
مانند جنگنده هواپیماهای در بیشتر بال نوع اینF-104 Starfighterهواپیماهای در یا ومثل سریعNorth
American X-15میگردد استفاده
F-104
- 23. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
X-15
Moderate Aspect Ratio
ندارد اختصاصی کاربرد و داشته عمومی استفاده نوع این
مانندLockheed P-80 Shooting Star:
P-80
- 24. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
High Aspect Ratio
.هستند باریک و بلند های بال دارای دسته این
اپایین های سرعت در و بوده آیرودینامیکی،کارآمدتر نظر زDrag.دارند کمتری
کنند می پرواز زیاد ارتفاع در که صوت مافوق هواپیماهای در بال نوع این
مانندLockheed u-2مانند مسافربری صوت مافوق ،هواپیماهایBombardier Dash 8با موتور بی هواپیماهای در و
مانن باال قابلیتدGlaser-Dirks DG 500گیرند می قرار استفاده مورد
U-2
Bombardier Dash 8
- 25. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Wing Plan form
planformاست باال نمای از بال رخ نیم معنای به
نظر از هواپیماهای بندی تقسیمWing Planform:
مستطیلی بالRectangular Wing
مخروطی بالTapered Wing
بیضی بالElliptic Wing
مثلثی بالDelta Wing
رفته عقب بالSwept Wing
Rectangular Wing
مستطیلی بال
( مستقیم بال بال نوع اینstraight wing.دارد نام نیز )
چنین از اولیه هواپیماهای طرح در.شوند می استفاده هنوز امروزه و شد می استفاده هایی بال
تعریف حسب بر مستطیلی بالعبارتازبالیاستکهطولوترونوکآنباطولوترریشهاشمساویبودهودارایهیچ
گونهزاویهایبه.نیست عقب یا جلو
ل سرتاسر به همزمان طور به بال روی روبه هوای جریان که طوری به.کند می برخورد حمله به
هواپیماهای ویژه بال نوع اینسبککم سرعت با.باشد می
- 26. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
ساختمانی مزایای
دوکی مقاطع تمام اوال زیرا ،شوند می ساخته سهولت و سادگی به که است آن بال این ساختمانی مزیت مهمترین
(Airfoil،هستند اندازه یک ، آن در استفاده مورد )
ثانیافرسپ(sparمی سادگی به بال نوع این در .است اندازه یک به آن انتهای تا سر از و ندارد طولی برش به نیازی بال )
( شهپر از از توانAileron.ندارند ساختمانی پیچیدگی چون ،کرد استفاده دیگر هدایت سطوح یا )
.است دیگر بالهای از بیشتر معموال بال نوع این در سوخت مخازن حجم ،همچنین
ساختمانی زیان
بالی مثال چنانچه ، دیگر بیان به .دارد بالها انواع سایر از سنگینتر وزنی که است آن بال نوع این ساختمانی زیان مهمترین
مساحت با مستطیلی0.مساحت به مخروطی بالی با وزن نظر از را مربع متر0.مستطیلی بال ،کنیم مقایسه مربع متر
.داشت خواهد بیشتری وزن
آیرودینامیکی مزایای
( برآ نیروی توزیع که است آن بال این آیرودینامیکی مزایای از یکیlift، نتیجه در که است بیضی شکل به بال این روی بر )
.کند می توضیع تری یکنواخت طور به آن سازه بر وارد آیرودینامیکی بار
( واماندگی که است آن دیگر آیرودینامیکی مزایاز جمله ازstall( ریشه قسمت در )Root(فرار لبه ناحیه از و )Trailing
Edge( نوک سمت به و شود می آغاز )Tip.یابد می گسترش بال )
هنوز و )آنها روی هوای الیه شدن مشوش خاطر به (شوند نمی کارآیی عدم دچار بالفاصله شهپرها آنکه نخست ، نتیجه در
.دهند انجام را خود وظیفه توانند می
دودور واماندگی خطر از را هواپیما تواند می و برد می پی آن وجود به واماندگی از ناشی بال لرزشهای اثر بر خلبان آنکه م
سازد
- 27. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
آیرودینامیکی زیان
(گردبادی جریان که است آن بال نوع این آیرودینامیکی زیان مهمترینvortexمی تولید بال نوک از پرواز حین در که )
بسیار ،شود.بالهاست سایر از تر قدرت پر
بالمخروطی
.است یافته ای گسترده بسیار کاربرد امروزه مخروطی بال
.است آن نوک وتر طول از بزرگتر اش ریشه وتر طول که بالی از است عبارت تعریف حسب بر بال نوع این
زیادی نسباتا سرعت که شود می استفاده هواپیماهایی در امروزه بال این از.دارند
.شد می استفاده بال نوع این از جهانی دوم جنگ های جنگنده شکاری از بسیاری در
ساختمانی مزیت
از هم و بال مقطع ارتفاع از هم معموال زیرا ،بالهاست سایر به نسبت آن بودن وزن کم بال این ساختمانی مزیت مهمترین
کاست بال نوک سمت به ریشه از ، آن درونی فرسپ ارتفاع.شود می ه
ساختمانی زیان
می دشوار ساخت کار این بنابر ،کرد استفاده آیرودینامیکی پیچش از باید نوک تا ریشه قسمت از معموال بال نوع این در
.گردد
.افزایند می ساخت دشواری بر نیز درونی فرسپ و بال مقاطع نبودن یکسان
توان می مستطیلی بال به نسبت کمتری سوخت بال این در.کرد ذخیره
( اهتزاز به بال این چنانچه ضمناFlutter.دارد زیادی گشتاور چون ،شکند می سرعت به ،شود دچار شدید )
- 28. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
آیرودینامیکی مزیت
.دارد کمی قدرت آن نوک گردبادی جریان که است آن بال این آیرودینامیکی مزایای جمله از
به که است آن بحث مورد بال آیرودینامیکی مزیت دیگر.بپردازد مانور انجام به مطلوبی نحو به تا دهد می امکان هواپیما
.است نزدیک بسیار بیضی شکل به بال این برآی نیروی
آیرودینامیکی زیان
ابتدا این بنابر ،شود می آغاز لبه ناحیه از و نوک در واماندگی که است آن بال شکل این آیرودینامیکی زیان مهمترین ازجمله
کارا شهپرهاافتند می مخاطره به شدیدا هواپیما و خلبان ترتیب بدین و ،دهند می دست از را خود یی
Elliptic Wing
بیضی بال
.باشند می بیضی شکل به که بالی از است عبارت ،پیداست نامش از که همانطور بال این
جهانی دوم جنگ در انگلیسی جنگنده شکاری فایر اسپیت مرین سوپر هواپیمایبال این از که است هواپیمایی مشهورترین
است جسته سود
ساختمانی مزیت
.است مخروطی بال همانند تقریبا بال نوع این ساختمانی مزیت
ساختمانی زیان
است مخروطی بال همانن تقریبا بال نوع این ساختمانی زیان
- 29. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
آیرودینامیکی مزیت
تو که است آن بال این آیرودینامیکی مزیت مهمتریناین از مربع فوت هر و است بیضی کامال بال این روی برآ نیروی زیع
.کند می تولید بال نقاط سایر همانند یکسانی برآی فشار دقیقا بال
.دارد چشمگیری بسیار نقش پرواز حین در هواپیما عملکرد در مسئله این
آیرودینامیکی زیان
در واماندگی،دارند قرار فرار لبه در که آیرودینامیکی سطوح سایر و ها شهپر نتیجه در ،شود می آغاز فرار لبه از بال این
شود می دچار مارپیچی سقوط به هواپیما و داده دست از را خود کارآیی
Delta Wing
مثلثی بال
.باشد می ضلع سه دارای و است صفر آن نوک وتر طول مقدار که است بالیمافوق سرعت پر هواپیماهای در بال نوع این از
.شود می استفاده امروزی صوت
که شود می موجب بالی چنین از استفاده که آنجا از .است مذکور بالهای سایر از کمتر تقریبا بال این وزن :ساختمانی مزیت
کند می پیدا کاهش نسبت به ،هواپیما کل وزن ،شود حذف افقی دم
ساختمانی زیان
ز.دارد وجود زیادی های دشواری و ها پیچیدگی هواپیما روی بر آن نصب و ساخت در اما ،ندارد یانی
آیرودینامیکی مزایای
.سازد می امکانپذیر را صوت مافوق پرواز بلکه ، کند می فراهم بیشتری نسبتا سطح تنها نه بال نوع این
مانور قدرت ، است بالی چنین دارای که هواپیمایی ضمنا.دارد پرواز حین در زیادی بسیار
- 30. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
آیرودینامیکی زیان
.گردد می هواپیما افتادن خطر به موجب که شود می واماندگی دچار سریال ناحیه از نیز بال این آنکه اول
پیم هوا این بنابر ،گردد واماندگی دچار تواند می پروازی شرایط گونه هر در ،است بالی چنین دارای که هواپیمایی ،دوما
.کند پرواز زیادی نسبتا سرعت با باید همواره
.یابد می افزایش هواپیما خاستن بر و فرود سرعت ،ترتیب بدین
: شوند می تقسیم انواعی به دلتا بال خود
Tailless Delta
Tailed Delta
Cropped Delta
Compound DeltaیاDouble Delta
Ogival Delta
Tailless Delta
نمونه.شود می برده کار به باال سرعت با هواپیماهای در که کالسیکی
Tailed Delta
داشتن برای نمونه این درhandlingشود؛این می نصب معمولی های دم از نوعی هواپیما روی بر بیشتر کنترل قابلیت یا
.شود می دیده بسیار سابق شوروی هواپیماهای روی بر نمونه
Cropped Delta
نو این در(بال نوک عtipنیروی کاهش منظور به عمل شود.این می بریده )dragدر ها بال نوک گردابی جریان از حاصل
.گیرد می صورت حمله زیاد های زاویه
بال نمونه و نمونه بال،این نوک از زیادی عرض برش صورت درtapered swept.شوند می ادغام
- 31. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Compound Delta
یاDouble Delta
این درنیروی تولید افزایش باعث عمل دارد.این تری عمیق بال،خمش تر داخل بخش نمونهliftزیاد حمله های زاویه در
.نماید می جلوگیری آن انجام از کلی به یا و اندازد می واماندگی،تأخیر کار در و شود می
مانند بسیاری های نمونه درsaab drakenِمد بی ی نمونه یا وTU-144.ایم دیده آنرا
مثل هایی نمونه درhal tejas،بخش خمش.باشد می بیرون به رو درونی
Ogival Delta
نمونه از ترکیبیcompound delta.بال نوک و ابتدایی های بخش در منحنی محیط و
دم بی هواپیمای در نمونه اینconcordeاست شده دیده
Swept Wing
عقب بالرفته
از است عبارت عریف حسب بر بال رفتگی عقب"سمت به ریشه از بال مقاطع محسوس و مشاهده قابل عقب به رو تمایل
( حمله لبه که آنچنان ، بال نوکleading edge.شود مواجه نسبی باد با مایل طور به )"شکل بر داللت حالت این
ب یک حتی است ممکن که که معنی بدین ، ندارد بخصوصیبالهای .نمود طرح رفته عقب صورت به بتوان را مستطیلی ال
.شوند می محسوب رفته عقب بالهای جمله از مثلثی و مخروطی
ساختمانی معایب و مزایا
از بیش چیزی تقریبا و دارند مخروطی بالهای که است هایی ویژگی همان دارای بیش و کم ساختمانی نظر از بال نوع این
.ندارند آنها
- 32. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
مزاآیرودینامیکی یای
.گردد می خود سطح بر هوا پذیری تراکم تاخیرآغاز باعث رفته عقب بال
( پسای حداکثر ، بال نوع این خاص شکل خاطر بخ ،ضمناdragو افتد می تاخیر به صوت به نزدیک های سرعت تا آن )
.کند پرواز بیشتری سرعت با تواند می هواپیما
گشتاور و پسا ،برآ ضریب تغییراتبا تواند می بال نوع این حامل هواپیمای ،ترتیب بدین .هستند اندک و کم ، بال این در
.بپردازد مانور انجام به خوبی به صوت سرعت به نزدیک سرعت
.بخشد می بهبود را آن و کند می دخالت هواپیما جانبی پایداری در حدی تا بال رفتگی عقب
آیرودینامیکی زیان
ش با رفتگی عقب وقتی.دهد می نشان خو از نوک ناحیه از شدن وامانده به شدیدی تمایل بال ،شود ادغام مخروطی کل
واماندگی هنگام در شهپرها نیز و ،شود می کاسته جانبی کنترل کارایی از و رسد می خلبان به کمی هشدار ، ترتیب بدین
.دهند می دست از را خود کارآیی درنگ بی
حالت این با اینکه به نظرنتیجه در ،یابد می کاهش برآ ضریب حداکثر ،کرد پرواز آهسته نسبتا سرعت با توان نمی بال
.یابد افزایش باند طول که شود می موجب امر این و ،یابد می افزایش فرود سرعت و خاستن بر سرعت ، واماندگی سرعت
در و کاهد می فرار لبه در مستقر هدایت سطوح کارایی از بال رفتگی عقبسود حمله لبه در برآ مولد وسایل از باید نتیجه
جست
:باشد می مختلفی انواع دارای بال نوع این
Straight
Swept Back
Forward Swept
- 33. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Straight
.نیستند خمیده و داشته پرواز خط با برابر ای زاویه ًادقیق ها بال حالت این در
بسیا پایین های سرعت با پرواز برای حالت اینمانند هواپیماهایی در و است مناسب رP-80 Shooting Starاستفاده
.است شده
P-80
Swept Back
شوند می خم عقب به کمی ها بال حالت ین در
.دارد متفاوتی نوع،کاربردهای این
مثال بعنواندرنمونههایTailless(ثبات ایجاد برای خمش این اولیه،از دم بی یاStabilityاستف ).است شده می اده
- 34. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
نقش بال بیرونی بخش واقع درEmpennageرادرهواپیمابر.گیرد می عهده
های سرعت درtransonicمحدوده ،یعنی152تا058بال نوع ماخ،اینDrag.کند می تولید کمتری
هنگام ها بال این اماstall(واماندگی)کنترلخوبیدراختیارخلباننمیگذارند.
ن این.دارد بسیار کاربرد صوت مافوق هواپیماهای در همچنین بال وع
آثار از جلوگیری برای باال های سرعت در بال نوع اینaeroelasticity.دارد نیاز بیشتری سفتی به
هواپیما اجزای سایر و ها آیرودینامیکی،بال نیروهای اثر در واقع در
ک و نیستند محکم و سفت ًالکام که دلیل این (به.دهند می شکل تغییر کمی )دارند پذیری انعطاف یا ارتجاعی قابلیت می
دم بی هواپیمای مانندDunneایجاد برای بال خمش از آن در کهEmpennageشده استفاده
Dunne
- 35. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
صوت مافوق هواپیمایEnglish ElectricLightning
Forward Swept
مانند مزایایی هم نوع اینswept back(نمونهقبل)دارد.
از حتی که تفاوت این باstallو کرده جلوگیری بهتر هاtip lose.دارد کمتری
نمونه از نمونه اینswept backبا مقابله برای بیشتری سفتی به همaeroelasticityکمتری کاربرد بنابراین و دارد
.داردتو نظامی دیگری و غیرنظامی زیر،یکی ی نمونه دو به:فرمایید جه
Luftwaffe Hansa Jet
- 36. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
SU-47
تغییر قابلیت با هواپیماهایی است ذکر قابلPlanformوSweepپستهای در آن انواع به که دارد وجود پرواز حین در
پرداخت خواهم بعد
در بال گستردگی در تنوع نظر از هواپیماهای بندی تقسیمSlanform:
Elliptical
Constant Chord
Tapered
Trapezoidal
Reverse Tapered
Compound Tapered
Constant Chord,Tapered Outer
Bird Like
Bat Like
Circular
Flying Saucer
Flat annular Wing
- 37. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Elliptical
نیروی توزیع چگونگی معنای آیرودینامیکی،به معنی در و بیضوی معنوی به لغوی معنی در واژه اینLift.باشد می بال در
.دارد تفاوت آن لبه مختلف نقاط بال،در طول بنابراین و دارد مانند منحنی شکلی خود های لبه بال،در نوع این
باشد می مشکل بسیار آن ساخت است،اما کارآمدتر همه از آیرودینامیکی نظر از بال نوع این
Constant Chord
ب بال انتهای و بال،ابتدا این درندارد،بلکه چندانی مزیت تنها نه آیرودینامیکی نظر از بال نوع دارند.این قرار هم موازات ه
نیروی بودن کم نظیر هم معایبیLiftتر)،تولید مرطوب جو در شده(بویژه تولیدDrag.دارد حد از بیش سنگینی و بیشتر
کاربرد مواردی در تنها شود،اما می ساخته راحت بسیار بال نوع این.باشد مهمتر آن کارآیی از هواپیما قیمت که دارد
Tapered
نوع از آیرودینامیکی و ساختاری نظر از نمونه دارد.این کمتری عرض بال،بال نوک نزدیکی بال،در نوع این در
(قبلConstant Chordاز کمتری کار تولید و ساخت نظر از و بوده بهتر )Ellipticalمیبرد.
نوع اینPlanform.است تر معمول همه بال،از
- 38. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Trapezoidal
که بال نوع اینAspect Ratio،)بال وتر به طول نسبت بودن کم معنای دارد(به کمی
(بال هواپیمای نوک به نزدیکتر بخش درLeading Edge(هواپیما نوک از دورتر بخش در و شده خم جلو به )Trailing
Edge.دارد خمش عقب به )
نو ایندر بال عF-22 Raptor.است شده استفاده
Reverse Tapered
حالت برعکس ًادقیق ای نمونهTapered.دارد بیشتری عرض بال بیرونی بخش آن در که ،
مشکالت بر غلبه برای وزن سنگین بسیار های نمونه در و است ناکارآمد بسیار آیرودینامیکی نظر از نمونه این
stall(واماندگی)بهکارمیرود
Compound Tapered
کاهش دارای آن از بعد و عرض افزایش دارای ابتدا او،بال کابین به نزدیکتر بخش خلبان،در دید افزایش برای نمونه این در
.باید می عرض
.دارد کاربرد مشاهده و رصد هواپیماهای نشیر هواپیماهایی در نمونه این
- 39. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Constant Chord
Tapered Outer
.باشد می مشخص تصاویر روی از چیز همه و نداشته توضیح به نیازی هیچ نوع این
شرکت هواپیماهای اکثر در بال نوع اینCessna.گیرد می قرار استفاده مورد
Bird Like
قر استفاده مورد دور گذشته در بال دارد.این پرندگان بال نظیر هایی خمیدگی خود انتهای در بال ایناست گرفته می ار
Bat Like
برخی در ای ویژه طور است،به شده می استفاده هواپیما ابتدایی های نمونه در که شعاع جهت در شده توزیع اضالع با بالی
.است بوده تاشو ها موارد،بال
سال در0310هواپیمایWhitehead No. 21و است بوده محرکه نیروی به مجهز هواپیمای اولین ،مدعینوع همین از
.کرده می استفاده بال.بود شده ساخته رایت برادران هواپیمای از قبل سال دو هواپیما این
Circular
ملخی موتورهای و بال خاص شکل از استفاده بال،با نوک در بزرگ گردابی های جریان میزان تا شده تالش نمونه این در
.شود خنثی بزرگ
- 40. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Flying Saucer
اینشده،نوعی ساخته ای دایره و دم بی شکل به که نمونهFlying Wing.باشد می
.است داده بدست را آن کامپیوترها،کنترل از استفاده دیگر برخی در و انسان دقت آن های نمونه برخی در
Flat Annular Wing
صورت به مجموعه و دارد وجود سوراخی دایره درون نمونه این درClosed Wingباشد می
(closed wing).شد اشاره آن به باالتر در که است مهاربندی نوعی معنی به
نمونهLee-Richardشد ساخته اول جهانی جنگ از قبل کوتاهی مدت که بود دسته این از ثبات با نمونه اولین
Dihedral & Anhedral
بال در منفی و مثبت سراشیبی
هواپیم های بال معموالمحور دارد قرار افقی حالت در هواپیما که شرایطی در و نصب از پس که کنند می طراحی طوری را ا
.دهد می تشکیل ای زاویه افق سطح با بال هر طولی
.بود خواهد سراشیبی دارای برعکس یا و ریشه طرف به نوک از بال بطوریکه
سر آنرا باشد بال ریشه از باالتر بال نوک اگر حالت این در( مثبت اشیبیDihedral.نامند می )
( منفی سراشیبی را آن باشد ها بال ریشه از تر پایین ها سربال اگرAnhedral.نامند می )
.کند می صدق نیز دم افقی های سکان مورد در حالت این
- 41. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
.هواپیماست عرضی پایداری تامین بال هفتی بعبارتی یا سراشیبی اصلی نقش
ناخواس هواپیما هرگاهسمتی جریان معرض در و بچرخد طولی محور حول تهSlide Slipقرار تر پایین که بالی گیرد قرار
بال هفتی مکانیزم دلیل به است گرفتهLiftدلیل بهمین و کند می تولید گرفته قرار باالتر که بالی به نسبت بیشتری
.میگردد بر )(افقی اولیه حالت به دوباره هواپیما
توان می نوعی به( باال بال هواپیمای در گفتHigh Wingپایداری شرایط هواپیما بدنه روی بر بال گرفتن قرار لحاظ به )
( پایین بال دارای هواپیماهای در که حالیست در این و یابد می افزایش بسیارLow Wingدر بال گرفتن قرار لحاظ به )
.است کمتر باال بال به نسبت پایداری شرایط بدنه زیر
دمانند هواپیماهایی مقابل رC-5وAN-225حدی تا آنها پایداری میزان از تا هستند بال در منفی سراشیبی دارای
.شود کاسته
- 42. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Taper Wing
متغیر مقطع سطح با بال
:شوند می تقسیم دسته سه به متغیر مقطع سطح با های بال
متغیر وتر با های بالTaper In Planform
متغیر ضخامت با های بالTaper In Thickness
متغیر وتر طول و ضخامت با های بالTaper In Planform and Thickness
Taper In Planform
متغیر وتر با های بال
وتر اندازهولی شود می کاسته وتر طول از شویم می تر نزدیک بال نوک به قدر هر معموال و نیست تمام در ها بال این مقطع
.باشد می ثابت بال نوک قسمت بجز آن ضخامت
Taper In Thickness
متغیر ضخامت با های بال
معم و نیست یکسان بال طول تمام در ها بال این مقطع وتر اندازهکاسته وتر طول از شویم تر نزدیک بال نوک به قدر هر وال
.باشد می ثابت بال نوک قسمت بجز آن ضخامت ولی شود می
- 43. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Taper In Planform and Thickness
متغیر وتر طول و ضخامت با های بال
بال نوک به اندازه هر بطوریکه باشند می دارا را باال بال نوع دو هر ویژگی ها بال نوع اینو وتر طول از هم شویم می نزدیک
شود می کاسته آن ضخامت از هم
Wing Tip Shape
بال نوک شکل
( پسا نیروی کاهش منظور بهDragطراحی در معموال بال طول در شده ایجاد جریان جدایش برای مناسب شرایط ایجاد و )
:شود می استفاده ساده شیوه دو از بال نوک
شده بریده بال نوکStraight Cut Tip
پایین یا و باال بسمت شده خمیده بال نوکBent Tip
Wing Twist
بال پیچش
( هواپیما یک بال نوک تا ریشه مقطع به پهلو نمای از اگرایرباس مانندA380بینیم می کنیم نگاه )ریشه طرف از بال که
بعبارتی یا و پیچش دارای بال نوک بسمت.است شده تابیده
.است شده گرفته نظر در ریشه از قبل بال نوک واماندگی از جلوگیری بمنظور بال در پیچش این
دارای بال باشد متفاوت بال نوک نصب زاویه با بال ریشه نصب زاویه اگر گفت توان می بعبارتیTwist.است
- 44. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
بال نوک بطرف ریشه از بال نصب زاویه که شرایطی در بنابراین( بال مثبت پیچش یابد می افزایشWash Inبرعکس و )
( بال منفی پیچش یابد کاهش بال نوک بطرف ریشه از بال نصب زاویه که شرایطی درWash Out.شود می خوانده )
مثال بعنواندرجنگندهF-22است مشخص بوضوح ها بال پیچش(زیر تصویر)
- 45. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Winglet
بالک
جدید طراحی در و اخیر های سال دربر بال سطح زیر از فشار جریان انتقال از ممانعت منظور به بال نوک در ها هواپیما
.گردد می استفاده بالک از ها بال نوک در شده ایجاد حلقوی جریانات کاهش منظور به دیگر بعبارتی و بال روی
به نسبت عمودی وضعیت در و باال بسمت و شوند می نصب بال نوک روی بر معموال ها بالک.گیرند می قرار بال
قادر بال نتیجه در و یابد می افزایش آن طول شدن اضافه با است بالک به مجهز که بالی راندمان معتقدند هواپیما طراحان
( برآ نیروی خود نوک انتهای تا بود خواهدLift.کند تولید )
از جدید تجاری های جت از بسیاری در امروزهWinglet.است شده استفاده
Variable-sweep wing
متحرک بالدرهواپیما
- 46. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
می که است بالیپالن به متحرک بال .برگرداند خود جای به سپس و کرده خم عقب به پرواز طول در را آن تواناین فرم
می را امکانسیستم این .است هندسی متغیر برای خوبی مثال بنابراین و باشد پذیر انعطاف پرواز در تا دهددر معموال
سرعت در هم است قرار که نظامی هواپیماهایسرعت در هم و باال هایمی گرفته کار به ،کنند پرواز پایین های. شود
بال کلی طور بهخمیده هایسرعت در پرواز برای تربال اما هستند مناسب باالتر هایسرعت برای غیرخمیده هایهای
پایینم هواپیما بیشتر بارگیری و ترمی را امکان این هواپیما خلبان به متحرک بال سیستم وجود .هستند فیدتربا تا دهد
درجه بهترین دلخواه سرعت توجهخمیدگیرابرایبالهواپیمایخودانتخابکند.البتهاستفادهازبالمتغیرمعایبیچون
افزایشوزنهزینه و پیچیدگی ،هواپیما.دارد همراه به هم را بیشتر های
بمب جنگنده و شد رایج سرد جنگ ابتدایی نیمه در متغیر بال از استفادهافکنسوخو روسی های-۷سوخو ،-۷۷میگ ،-۳۲و
سوخو-۳۲آن آمریکایی همتایان واف ها-۷۰۱اف و-۷۷۷اف و-۷۲افکن بمب .شدند ساخته تکنولوژی این باهای
دهه استراتژیک۷۸۹۰بی یعنی-۷پاس و آمریکا در لنسرروس ختوپولف یعنی آن به ها-۷۶۰که بودند هواپیماهایی آخرین ،
.شدند طراحی متحرک بال تکنولوژی با
- 47. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
Canard
بالچه به هوانوردی صنعت در کاناردمی گفته کوچکی هاینصب دماغه طرف دو در و هواپیما اصلی بال از جلوتر که شود
می.شوند
ن این از که هواپیمایی بهمی گفته کانارد هواپیمای نیز باشد کرده استفاده پیکربندی وع.شود
باشند شده نصب متحرک صورت به یا و برداشتن قابل یا ثابت طور به است ممکن کاناردها
( کانارد واژهcanardکانارد دارای ابتدایی هواپیمای چند یافتن شهرت دلیل به و است مرغابی معنی به فرانسوی زبان در )
بین اصطالح یک به واژه این ،مرغابی نام با.شد تبدیل هوانوردی صنعت المللی
( افقی پایدارکننده نوعی دو هر و هواپیماست دم کارکرد به شبیه کانارد کارکردVertical Stabilizerمحسوب )
می.شوند
کاناردبهتعادلآئرودینامیکیهواپیماکمککردهودرتنظیموتصحیحمسیرجریانهوایورودیبهداخلموتوروزیر
بالموثراست.
کاناردبدونایجادنیرویلیفتمخالفمیتواندتعادلراایجادکند
میکنند تولید برآ نیروی دم هم و بال هم و نمیشود تلف ها هواپیما این دم در نیرویی واقع در
می استفاده هواپیماها از مختلفی انواع در کاناردشو( مثلثی بال هواپیماهای در اما دDelta Wingرایج )در و است تر
بال هواپیماهای.است ضروری کانارد وجود دم بدون مثلثی
- 48. ایالم خلبانی آموزشگاه
فرجی مسعود
هواپیما طراحی در کانارد میکنند استفاده کانارد از که هواپیماهایی رفتار بودن پیچیده و کانارد طراحی بودن سخت بدلیل
.نیست متداولاوردن بدست برایضریب اصل در میشود استفاده دم حجمی ضریب از جرم مرکز تا آن فاصله و دم انداره
هم های هواپیما از منظور اید می بدست رده هم های هواپیما روی از که است هواپیما دم رابطه در بعد بی عدد یک حجمی
تعدادی از اوریم بدست را گالیدر یک دم حجمی ضریب میخواهیم وقتی است این ردهبدست را اعداد شده ساخته گالیدر
ترینر یا جت های هواپیما از مثال نه و اوریم
.میکند پیچیده های فرمول ار نیاز بی را ما است هواپیما دم طراحی بخش در راسکام روش واقع در که روش این
است زیر صورت به عمودی و افقی دم حجمی ضریب فرمول:
Vh = Xh . Sh / ( S.c)
از منظور فوق فرمول درVحجم
از منظور وh, vزیر در کهVدارد قرارvertical ,horizontalاست
Vh , Vvضریبحجمیدمعمودیوافقی
Xhفاصلهمرکزایرودینامیکدمافقیتامرکزجرم
Xvفاصلهمرکزایرودینامیکدمعمودیتامرکزجرم
Shمساحتتصویرعمودیدمافقی
Svمساحتتصویرعمودیدمعمودی
Sمساحتتصویرافقیبال
Bاسپنیاطولبال
cوترمتسوطایرفویل
پرتوان و سریع بسیار هواپیماهاینظامیمدرنهمچونجنگندههایاروپاییSUB-39گریپنو یوروفایتر و رافال داسو ،
جی چنگدو چینی-۷۰بمب وافکنبی آمریکایی استراتژیک های-۷توپولف روسی و لنسر-۷۶۰نمونه ازشاخص های
.هستند کانارد هواپیماهای
ها بال در همچنینسیستمقابل هایحرکتیمانندFlap، هاAileronها،Spoiler...و هاکنترل تحت که دارد وجود
هستند خلبانگیرد می صورت آنها توسط هواپیما هدایت و
پرداخت خواهیم آنها به فرامین کنترل سطوح قسمت در