Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια

Τα πάντα έχουν εν..+έργο

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Β΄ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΠΕ
4Η ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΠΕ 70
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: ΠΑ ΠΑΣ ΤΑΣΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

ΤΑ ΠΆΝΤΑ ΈΧΟΥΝ ΕΝ..+ΈΡΓΟ

ΕΠΙΜΟΡΦΟΎΜΕΝΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌΣ :

41

ΚΟΥΡΦΑΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ


Πρότερες ιδέες –αντιλήψεις των παιδιών για την ενέργεια ............................................................3
Γνωστικά προαπαιτούμενα............................................................................................................. 4
Σκοπός............................................................................................................................................ 4
Διδακτικοί Στόχοι............................................................................................................................ 4
Ως προς το γνωστικό αντικείμενο.................................................................................................... 4
Εκτιμώμενη διάρκεια...................................................................................................................... 7
Λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν............................................................................................... 7
Διδακτική -Μεθοδολογική προσέγγιση............................................................................................ 8
Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ....................................................................................................... 11
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ.................................................................................................. 13
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1........................................................................................................................ 17
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2........................................................................................................................ 22
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3........................................................................................................................ 27
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4........................................................................................................................ 31
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5........................................................................................................................ 36
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ................................................................................................................................. 42
ΕΠΕΚΤΑΣΗ..................................................................................................................................... 43

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Tα πάντα έχουν εν..+έργο
Τάξεις στις οποίες μπορεί να απευθύνεται: Ε΄τάξη Δημοτικού
41


Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ.
Το περιεχόμενο του σεναρίου είναι απόλυτα συμβατό με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ του
μαθήματος: «Φυσικά Δημοτικού-Ερευνώ και ανακαλύπτω» καθώς αναφέρεται στη
διδασκαλία υπάρχουσας διδακτικής ενότητας σελ.27-28 του σχολικού βιβλίου.

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Γλώσσα –Μαθηματικά –Εικαστικά
Στο μάθημα της Γλώσσας συμβάλλει: στην καλλιέργεια του προφορικού λόγου, στον
εμπλουτισμό του λεξιλογίου, στη νοηματική επεξεργασία και ανασύνθεση κειμένου
και στην παραγωγή γραπτού λόγου: περιγραφικού κειμένου.
Στο μάθημα των Μαθηματικών αναφέρεται στη: συλλογή, ταξινόμηση, επεξεργασία
και απεικόνιση αριθμητικών δεδομένων σε μορφή πίνακα και σε μορφή γραφήματος .
Στο μάθημα των Εικαστικών αναπτύσσει: τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την
αισθητική έκφραση των παιδιών.

Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούμενη υλικοτεχνική
υποδομή:
Τα παιδιά της τάξης θα χωριστούν σε ομάδες των 4 ατόμων και θα εργαστούν
ομαδοσυνεργατικά. Θα συνεργάζονται στενά σε όλες τις φάσεις του διδακτικού
σεναρίου ώστε να διεκπεραιώσουν με επιτυχία τις δραστηριότητες. Οι ομάδες θα
είναι μεικτές και ανομοιογενείς ως προς τις μαθητικές και γνωστικές τους ικανότητες.
Θα αναλάβουν ρόλους χειριστή πληκτρολογίου-ποντικιού, εκφωνητή, γραμματέα,
συντονιστή ενώ ο εκπαιδευτικός θα έχει ρόλο συμβουλευτικό και καθοδηγητικό,
ώστε να εφαρμοστεί το σενάριο με άρτιο και ακριβή τρόπο.
Βασικά απαιτούμενα για την υλοποίηση του σεναρίου είναι η ύπαρξη επαρκούς
υλικοτεχνικής υποδομή, υπολογιστές ανάλογοι του αριθμού των ομάδων,
βιντεοπροβολέας, σύνδεση στο Διαδίκτυο, έντυπο υλικό, εκτυπωτής και τα
λογισμικά: Revelation Natural Art , Google Earth, Hot potatoes με τις αντίστοιχες
συντομεύσεις στην Επιφάνεια εργασίας του κάθε υπολογιστή. Τα παιδιά πρέπει να
είναι εξοικειωμένα με τη χρήση του Η/Υ και τα φύλλα εργασίας οφείλουν να έχουν
αναλυτικές και σαφείς οδηγίες και να προσφέρονται στα παιδιά και σε έντυπη και σε
ηλεκτρονική μορφή.

Πρότερες ιδέες –αντιλήψεις των παιδιών για την ενέργεια
Η έννοια της ενέργειας είναι δυσνόητη, δεν έχει μάζα και όγκο, δεν είναι ορατή και
απτή και γενικώς αποτελεί ένα μυστήριο για τα παιδιά. Είναι αποθηκευμένη στα
υλικά σώματα και γίνεται εμφανής από τα αποτελέσματά της, από το έργο που
παράγει και από τις αλλαγές που προκαλεί. Είναι μια έννοια υψηλού βαθμού
αφαίρεσης και επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες, χρησιμοποιείται ευρύτατα στην
καθημερινή ζωή και γι’ αυτό της αποδίδονται πολλά νοήματα. Δύσκολα μπορεί να

41


γίνει κατανοητή. Προσεγγίζεται και αισθητοποιείται από τις ιδιότητες που έχουν οι
μορφές της: αποθήκευση-μετατροπή-διατήρηση. Έτσι οι παρανοήσεις και οι
εσφαλμένες αντιλήψεις των μαθητών είναι απολύτως δικαιολογημένες, αφού
προέρχονται από καθαρά εμπειρικο-βιωματικές γνώσεις. Στο βιβλίο της Μελέτης
Περιβάλλοντος της Δ΄τάξης δεν περιέχεται καθόλου η διδασκαλία της.
Με βάση τη βιβλιογραφία, έρευνα που έχει γίνει, για τις αντιλήψεις που έχουν τα
παιδιά αυτής της ηλικίας για την ενέργεια, προκύπτει ότι:
Την θεωρούν:
α) ως κάτι που σχετίζεται με έμψυχα αντικείμενα-τα ζωντανά αντικείμενα και
μάλιστα ο άνθρωπος έχουν ενέργεια.
α) ως κάτι που συνδέεται με την κίνηση και τη δύναμη-στα σώματα που κινούνται
υπάρχει ενέργεια στα ακίνητα όχι.
γ) ως καύσιμο-τα καύσιμα είναι ενέργεια και όχι ότι την περιέχουν ή ότι είναι μια
πηγή ενέργειας.
δ) ως κάτι ρευστό, ως προϊόν- κάτι που ρέει από το ένα αντικείμενο στο άλλο.
ε) ως ένας αιτιακός παράγοντας που είναι αποθηκευμένος σε ορισμένα αντικείμενα.

Γνωστικά προαπαιτούμενα
Σε επίπεδο γνώσεων όσον αφορά τη χρήση του υπολογιστή απαιτείται η γνώση: της
χρήσης του ποντικιού, του πληκτρολογίου, της γραφής κεφαλαίων –πεζών
γραμμάτων, της δημιουργίας νέου εγγράφου, της ελαχιστοποίησης, της αποθήκευσης,
και η εντολή της αναίρεσης.

Σκοπός
Οι μαθητές να κατανοήσουν τη βασική έννοια της ενέργειας, τη σχέση της με το
φυσικό κόσμο και να αναγνωρίζουν την ύπαρξή της στις εκφάνσεις της καθημερινής
τους ζωής. Να αντιληφθούν τη συμβολή και τη σημασία της στο συνεχώς
μεταβαλλόμενο κόσμο και να καταστούν ως αυριανοί πολίτες επιστημονικά και
τεχνολογικά γραμματισμένοι.

Διδακτικοί Στόχοι
Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
1. Να κατανοήσουν τι είναι ενέργεια, τη θέση και τη σχέση της με το φυσικό
κόσμο.
2. Να γνωρίσουν τις μορφές της και να τις διακρίνουν από τις πηγές της.

41


3. Να κατανοήσουν τις σχέσεις και τις αλληλοσυνδέσεις μεταξύ των δύο
εννοιών.
4. Να γνωρίσουν την επιστημονική της θεώρηση και να αναγνωρίσουν την
ύπαρξη και τη χρήση της σε καθημερινά αυθεντικά περιβάλλοντα. (Σύνδεση
θεωρίας και πράξης).
5. Να ανακαλύψουν τις αιτιοκρατικές σχέσεις που υπάρχουν σε κάθε πηγή και
μορφή ενέργειας και της χρησιμοποίησής της σε κάθε έκφανση της ζωής τους.
6. Να αντιληφθούν την αναγκαιότητα της ύπαρξης και χρήσης της ενέργειας για
την επιβίωση του ανθρώπου.
7. Να συνειδητοποιήσουν ότι καθημερινά οι ίδιοι είναι χρήστες πηγών και
μορφών ενέργειας και τη σημασία τους στη ζωή τους.
8. Να συνειδητοποιήσουν τις συνέπειες στο περιβάλλον από τη χρήση πηγών και
μορφών ενέργειας ως αποτέλεσμα δικών τους επιλογών.
9. Να προβλέψουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα ως συνέπεια των δικών τους
ενεργειών.

Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών
1. Να εξοικειωθούν με διαδικασίες και πρακτικές που αφορούν το λειτουργικό
σύστημα του υπολογιστή: δημιουργία φακέλου, μετακίνηση, χρήση
υπερσύνδεσης, αποθήκευση εικόνων.
2. Να διαχειρίζονται διαδικτυακά αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα μάθησης και
να αντιδρούν σ’ αυτά κρίνοντας και ελέγχοντας τις ενέργειές τους.
3. Να αναπτύξουν δεξιότητες: διερεύνησης, αναζήτησης και κριτικής
επεξεργασίας των πληροφοριών και μετασχηματισμού των πληροφοριών σε
γνώσεις με επιστημονική θεώρηση.
4. Να διερευνούν και να εφαρμόζουν λογισμικά γενικής χρήσης, ανοικτού τύπου
και πλατφόρμες για να ανακαλύπτουν και να παρουσιάζουν τη νέα γνώση.
5. Να γνωρίσουν μέσα από την κατασκευή εννοιολογικών χαρτών ένα νέο, λιτό
λεκτικό τρόπο αναπαράστασης της γνώσης και της επικοινωνίας με κόμβους
και συνδέσμους.

Ως προς τη διαμόρφωση στάσεων
1. Να αναπτύξουν επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες στα πλαίσια
υλοποίησης μιας ομαδικής εργασίας.

41


2. Να καλλιεργήσουν δεξιότητες και νόρμες δημοκρατικής λήψης αποφάσεων,
ώστε από κοινού να προσεγγίζουν και να επιλύουν ζητήματα-προβληματικές
καταστάσεις.
3. Να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές περιβαλλοντικά και ενεργειακά
φιλικές προς τον εαυτό τους και προς την κοινωνία γενικότερα.

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

1. Να προκαλέσει και να προσελκύσει το ενδιαφέρον και την προσοχή των
παιδιών μέσα από πολλαπλές αναπαραστάσεις παρουσίασης των εννοιών.
2. Να ενεργοποιήσει εσωτερικά κίνητρα μάθησης για τις Φυσικές Επιστήμες
μέσα από την έρευνα, την παρατήρηση, την ανάλυση και ερμηνεία
δεδομένων, τη γενίκευση, την πρόβλεψη.
3. Να καλλιεργήσει δεξιότητες και στρατηγικές αντίστοιχες με τις επιστημονικές
μέσα από τις διαδραστικές εφαρμογές των πολυμέσων και των εκπαιδευτικών
λογισμικών.
4. Να αναπτύξει δεξιότητες από τον κόσμο των Φυσικών Επιστημών και της
Τεχνολογίας και να τις μετασχηματίσει σε ικανότητες για το σύγχρονο πολίτη.
5. Να προσφέρει ρεαλιστικά περιβάλλοντα, εικονικές και συμβολικές
αναπαραστάσεις της νέας γνώσης που να διευκολύνουν την ανάλυση και
κατασκευή νέων εννοιών και τη γνωστική επεξεργασία τους.
6. Να συγκροτήσει μαθησιακές κοινότητες που να συνδιαμορφώνουν κανόνες
και να ανταλλάσσουν ρόλους-κοινωνικοποιητική διάσταση.
7. Να συνδέσει τη σχολική γνώση με τη πολιτισμο-βιωματική γνώση και να την
κάνει να έχει νόημα διερεύνησης για το παιδί.

41


Εκτιμώμενη διάρκεια

Για την υλοποίηση του παρόντος σεναρίου απαιτούνται 10 ώρες
κατανεμημένες σε 5 διδακτικά δίωρα.

Λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν

 Επεξεργαστής κειμένου: Το συγκεκριμένο λογισμικό αφορά την
επεξεργασία
εγγράφων
(σύνθεση,
διόρθωση,
μορφοποίηση).
Χρησιμοποιείται για παραγωγή γραπτού λόγου, για εκμάθηση της
ορθογραφίας και της μορφοσυντακτικής δομής προτάσεων και για
επικοινωνία.
 Λογισμικό παρουσίασης: Το συγκεκριμένο λογισμικό αποτελεί μια
ιδιαίτερη παρουσίαση του γραπτού λόγου υπό μορφή διαφανειών. Οι
διαφάνειες περιέχουν συνήθως σύντομα και περιεκτικά κείμενα με
εικόνες, ήχο, εφέ, κίνηση, προσθήκη βίντεο, ελκυστικά στο μάτι και
αποτελεσματικά στη μάθηση.
 Λογιστικό φύλλο: Το συγκεκριμένο λογισμικό μάς επιτρέπει να
οργανώσουμε, να επεξεργαστούμε και να παρουσιάσουμε ταξινομημένα
τα αριθμητικά δεδομένα μιας έρευνας και συγχρόνως και να τα
απεικονίσουμε σε γράφημα. Λειτουργεί ως εργαλείο αναπαράστασης και
μοντελοποίησης δεδομένων και πληροφοριών.
 Revelation Natural Art: Είναι ένα περιβάλλον ζωγραφικής όπου το
αισθητικό αποτέλεσμα κάθε δημιουργίας αποτελεί προϊόν φαντασίας,
δημιουργίας και προσωπικής ή ομαδικής έκφρασης.
 Hot potatoes: Το λογισμικό λειτουργεί ως ένα
συμπεριφοριστικό τεστ αξιολόγησης γνώσεων μέσα
αντιστοιχίσεις, ταξινομήσεις, συμπληρώσεις κενών
δημιουργηθεί από τα ίδια τα παιδιά αποτελεί ένα
εργαλείο εμπέδωσης και εφαρμογής γνώσεων.

αλληλεπιδραστικό
από σταυρόλεξα,
κ.α. Όταν όμως
ισχυρό γνωστικό

 Google Earth: Είναι ένα λογισμικό προσομοίωσης και οπτικοποίησης,
όπου δίνει τη δυνατότητα προσπέλασης όλου του πλανήτη.
 Λογισμικό Εννοιολογικής Χαρτογράφησης: Το συγκεκριμένο λογισμικό
δίνει τη δυνατότητα να παρουσιάσεις μια έννοια με κόμβους και
διαγράμματα. Αποτελείται από κόμβους που αναπαριστούν έννοιες και

41


συνδέσμους που προσδιορίζουν τις ιεραρχικές σχέσεις μεταξύ των
εννοιών, περιγράφοντας πώς μια έννοια συνδέεται με μια άλλη.

Διδακτική -Μεθοδολογική προσέγγιση
Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία επιτρέπει τη μετάβαση από
το δασκαλοκεντρικό χαρακτήρα της έτοιμης πληροφόρησης στο μαθητοκεντρικό
μοντέλο της διερευνητικής μάθησης μέσα από ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες. Με
βάση αυτό το μαθησιακό πλαίσιο εκπαιδευτικός και μαθητές που αξιοποιούν τις ΤΠΕ
στην εκπαιδευτική πράξη αποκτούν έναν πιο ενεργό και αλληλεπιδραστικό ρόλο με
την Τεχνολογία και τη μάθηση. Ο ρόλος των μαθητών γίνεται διερευνητικός και
ουσιαστικός στη δημιουργία της γνώσης αντί της παθητικής πρόσληψής της. Οι ΤΠΕ
δημιουργούν διδακτικά μαθησιακά περιβάλλοντα εμπλουτισμένα: με διαδικτυακές
εφαρμογές, εκπαιδευτικά λογισμικά, εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας,
εφαρμογές πολυμέσων, οπτικοποίησης, προσομοίωσης , πειραμάτων, εκπαιδευτικές
πύλες και πλατφόρμες. Με την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ οι μαθητές
ανακαλύπτουν αρχές και αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω των αλληλεπιδραστικών
υπολογιστικών περιβαλλόντων Μάθησης, πειραματισμού και πρακτικής. Ο
υπολογιστής γίνεται εργαλείο έκφρασης, διερεύνησης και δημιουργίας στα χέρια των
μαθητών και διευκολυντής της οικοδόμησης της νέας γνώσης.
Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο εφαρμόζεται στη Ε΄ τάξη του Δημ. Σχ. και
αφορά την Ενέργεια. Περιλαμβάνει μια σειρά από δραστηριότητες που δίνονται με τα
Φύλλα Εργασίας με σκοπό να εμπλέξουν, να καθοδηγήσουν και να ενεργοποιήσουν
τους μαθητές στην ανακάλυψη και κατανόηση της έννοιας της ενέργειας των πηγών

41


της, των μορφών της και των χρήσεών της. Η διδακτική μέθοδος που ακολουθείται
είναι η πρόκληση γνωστικής σύγκρουσης αρχικά και η καθοδηγούμενη ανακάλυψη στη
συνέχεια.
Οι δραστηριότητες των Φυλ. Εργ.1-2-3 κατευθύνουν τους μαθητές προς τη
δημιουργία γνωστικής σύγκρουσης όπου επιχειρείται αναδόμηση των αντιλήψεων
των παιδιών για την ενέργεια, ώστε να τροποποιηθούν και να συμβαδίσουν με τον
επιστημονικό τρόπο. Για την πρόκληση της γνωστικής σύγκρουσης κα την
αναδόμηση των εσφαλμένων αντιλήψεων επιβάλλεται ένα εμπλουτισμένο
υπερμεσικό και πολυμεσικό περιβάλλον που θα υποστηρίξει τη διδασκαλία.
Συγκεκριμένα το φύλλο εργασίας 1 (παρακολούθηση Video και δημιουργία
εννοιολογικού χάρτη ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1 ) έχει στόχο να εκμαιεύσει τις ιδέες, τις
προϊδεάσεις και τις προσωπικές απόψεις των παιδιών και παράλληλα να προκαλέσει
το ενδιαφέρον τους. Διότι τα παιδιά έχουν ήδη σχηματίσει κάποια νοητικά μοντέλα
για την ενέργεια και τα εμπιστεύονται, γιατί έχουν δοκιμαστεί στα πλαίσια της
καθημερινής τους εμπειρίας. Έτσι οι μαθητές ανακαλούν συνειρμικά και εμπειρικοβιωματικά, προϋπάρχουσες- καθημερινής λογικής - αντιλήψεις για την ενέργεια και
τις χρήσεις της. Προβαίνουν σε ελεύθερη, αβίαστη και αυθόρμητη έκφραση των
ιδεών τους-brain storming η οποία αποτυπώνεται στον εννοιολογικό χάρτηΕΝΕΡΓΕΙΑ1. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να διακρίνει την ανεπάρκεια των απόψεων για
την ενέργεια, να εντοπίσει και να ανιχνεύσει τυχόν παρανοήσεις μαθητών. Αυτό θα
τον βοηθήσει να στηρίξει και να επικεντρώσει τη διδασκαλία του σε εκείνα τα σημεία
ώστε να αρθούν οι εσφαλμένες ιδέες και να επιτευχθεί η εννοιολογική αλλαγή που
αποτελεί και τον τελικό γνωστικό μας στόχο.
Άλλωστε είναι γνωστό ότι: Αυτό που ήδη ξέρουν οι μαθητές έχει αποδειχθεί το κλειδί
της μάθησης.
Με το φύλλο εργασίας 2-3 καθορίζονται οι κατάλληλες διδακτικές δραστηριότητες
και οι διδακτικές πρακτικές που μεθοδεύουν το μετασχηματισμό των πρότερων
γνώσεων και την αναδόμησή τους. Επιδιώκεται η ανασκευή των παρανοήσεων και η
υπέρβαση των λαθών των μαθητών. Στη φάση αυτή εισάγονται οι προς απόκτηση
γνώσεις και διεξάγονται οι δραστηριότητες πρόσκτησης και οικοδόμησης των νέων
εννοιών. Ενισχύονται οι σωστές προϋπάρχουσες γνώσεις, ανασκευάζονται οι
λανθασμένες αντιλήψεις και οι αρχικές ιδέες των μαθητών, αναδομούνται οι
αναπαραστάσεις και δημιουργείται το κατάλληλο πλαίσιο για την εννοιολογική
αλλαγή και την οικοδόμηση των νέων γνώσεων.
Συγκεκριμένα τα φύλλα εργασίας 2-3 περιέχουν: παρακολούθηση Βιντεομαθήματος ,
διερεύνηση και διάδραση με την εκπαιδευτική πύλη Skoool.gr, δραστηριότητες
εμπέδωσης και κατανόησης, δημιουργία πίνακα και σταυρόλεξου (λογισμικό Hot
potatoes), κατασκευή επιτραπέζιου παιχνιδιού, δημιουργία εννοιολογικού χάρτη.
Στο τέλος, με την αντιπαράθεση των δύο εννοιολογικών χαρτών «ΕΝΕΡΓΕΙΑ1» και
«ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2» γίνεται αντιπαραβολή και σύγκριση των γνώσεων που αποκτήθηκαν
με τις αρχικές ιδέες και τις προϋπάρχουσες αναπαραστάσεις. Εδώ λαμβάνουν χώρα οι
μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών, όπου αναστοχάζονται τη διαδικασία
απόκτησης και οικοδόμησης των γνώσεών τους στη διδακτική ενότητα: πηγέςμορφές ενέργειας.

41


Οι δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας 4-5 βασίζονται στην καθοδηγούμενη
ανακάλυψη. Στο φύλλο Εργασίας 4 οι μαθητές μέσα από ένα περιγραφικό κείμενο
του βιβλίου της Γλώσσας καλούνται να διακρίνουν την πηγή και τη μορφή ενέργειας
και να κατανοήσουν τον τρόπο αξιοποίησής της. Η νέα γνώση που θα αποκτήσουν
θα πρέπει να είναι εφαρμόσιμη (ανεμόμυλοι-ανεμογεννήτριες) και συσχετισμένη σε
αυθεντικά και ρεαλιστικά περιβάλλοντα .
Συγκεκριμένα οι δραστηριότητες του φύλλου Εργασίας 4 στοχεύουν στο να
καταστήσουν ικανούς τους μαθητές να αναγνωρίσουν την κυρίαρχη πηγή και μορφή
ενέργειας στην καθημερινότητα των νησιωτών, να συνειδητοποιήσουν τη σημασία
της και τη συμβολή της στην κοινωνική ζωή ενός τόπου.
Αναγνωρίζουν τον άνεμο ως πηγή ενέργειας και την κινητική ενέργεια του
ανεμόμυλου ως μορφή ενέργειας. Αντιλαμβάνονται, κατανοούν, ερμηνεύουν και
διαπιστώνουν εφαρμογές και χρήσεις από την καθημερινότητα (εδώ των νησιωτών).
Έτσι συνδέουν την παρουσία και την κατασκευή κτιρίων αξιοποίησης πηγών
ενέργειας με την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών του ανθρώπου. Αναδεικνύεται
επομένως η διεπιστημονική και ενοποιητική προσέγγιση της σχολικής γνώσης και όχι
ο κατακερματισμός της καθώς και η σύνδεσή της με την πρακτική της εφαρμογή.
Στο Φύλλο Εργασίας 5 μέσα από την περιήγηση στο εικονικό τους σπίτι «My
footprint» και από εικονικό επιτραπέζιο παιχνίδι «Honoloko» οι μαθητές συνδέουν τη
θεωρία με την πράξη μέσα από αντίστοιχες δραστηριότητες προσομοίωσης. Οι
αποφάσεις τους και οι επιλογές τους έχουν αποτελέσματα σε τομείς της ζωή τους
όπως μόλυνση του περιβάλλοντος, σπατάλη ηλεκτρικού ρεύματος, προβλήματα
υγείας κ.α. Η διάδραση και αλληλεπίδραση που επιχειρείται μέσα από τις εικονικές
περιηγήσεις τους επιτρέπουν στους μαθητές να έχουν συνείδηση πώς σκέφτονται,
γιατί σκέφτονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, να αναλύουν κίνητρα, να αιτιολογούν
συνέπειες, να γνωρίζουν τις λειτουργίες του γνωστικού τους συστήματος και να τις
ρυθμίζουν ανάλογα με τις μαθησιακές τους ανάγκες. Τέλος παρακολουθούν και
κρίνουν τα αποτελέσματα των ενεργειών τους ως τρίτοι ουδέτεροι αξιολογητές
(κριτικές-αναστοχαστικές δεξιότητες).
Συγκεκριμένα οι μαθητές δημιουργούν υπολογιστικό φύλλο και γράφημα με το
ενεργειακό τους αποτύπωμα –My footprint και κατασκευάζουν πολυμεσική
παρουσίαση διαφανειών με τις εμπειρίες τους στο νησί Honoloko.
Όταν ένας μαθητής «διαβάζει» μια έτοιμη παρουσίαση είναι απλός καταναλωτής
πληροφοριών που έχει ετοιμάσει για αυτόν ο εκπαιδευτικός. Αντίθετα, όταν ένας
μαθητής δημιουργεί ένα πολυμέσο αναπτύσσει ικανότητες διαχείρισης έργου,
δεξιότητες οργάνωσης και σχεδιασμού, δεξιότητες έρευνας, δεξιότητες συλλογισμού
και δεξιότητες παρουσίασης. Στο πλαίσιο αυτό, τα πολυμέσα συνιστούν ισχυρά
γνωστικά εργαλεία στη διάθεση του μαθητή για την ενίσχυση και την ανάπτυξη των
γνωστικών δομών του. Πρέπει να τονισθεί επίσης ότι η δημιουργία εκπαιδευτικών
συστημάτων πολυμέσων επιτρέπει τη χρήση πολλαπλών τρόπων αναπαράστασης
μιας έννοιας (με εικόνες, ήχους, κίνηση και βίντεο) σε αντίθεση με την παραδοσιακή
εκπαίδευση που χαρακτηρίζεται από το λογοκεντρισμό και την έμφαση που προσδίδει
στο γραπτό και τον προφορικό λόγο.
Γενικότερα οι διαδραστικές εφαρμογές πολυμέσων δίνουν ένα σύγχρονο και συνάμα
ελκυστικό τρόπο προσέγγισης των εννοιών. Αυτός ο εκπαιδευτικά σύγχρονος τρόπος
41


προσέγγισης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός και επιτυγχάνει υψηλά επίπεδα
αφομοίωσης και εμπέδωσης κάθε έννοιας.
Τα μαθησιακά περιβάλλοντα αξιοποίησης υπολογιστικών συστημάτων των ΤΠΕ
οφείλουν να πραγματεύονται αυθεντικά προβλήματα που εντάσσονται στο βιωματικό
χώρο των μαθητών για να έχουν νόημα διερεύνησης και για να είναι έκδηλη η
χρησιμότητα των γνώσεων που θα αποκτήσουν. Όταν οι μαθητές αντιληφθούν ότι οι
γνώσεις τους μεταφέρονται, εφαρμόζονται και γενικεύονται και σε άλλα πλαίσια και
τομείς της ζωής τους, τότε αυτές εγκαθίστανται, ενσωματώνονται και αφομοιώνονται
στο γνωστικό τους υπόβαθρο. Έτσι οι γνώσεις τους έχουν αποκτήσει συνέχεια,
συνέπεια, συνοχή, συνεκτικότητα και αλληλοσύνδεση.
Με τη σύνδεση της μαθησιακής διαδικασίας και του περιεχομένου της μάθησης με
τον πραγματικό κόσμο (φυσικό –κοινωνικό) η αγωγή και η μάθηση αποκτούν επίσης
πολιτική και κοινωνική διάσταση, γιατί οι μαθητές στοχάζονται, προβληματίζονται,
κρίνουν, αποφασίζουν και δρουν ανάλογα.
Η οικοδόμηση και η οικειοποίηση της νέας γνώσης από τους μαθητές τέλος
πραγματώνεται σε ομαδικό επίπεδο διαμέσου της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και
αποτελεί κοινωνικοπολιτική διεργασία που λαμβάνει χώρα, μέσω της επικοινωνίας
και της αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους. Η αλληλεπίδραση του μαθητή με το
κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον έχει σημαντικότατη επίδραση στη διαμόρφωση της
γλώσσας, της σκέψης και τελικά της προσωπικότητάς του. Άλλωστε η μάθηση
αποτελεί μια διαδικασία σχετική με τις δραστηριότητες, το περιεχόμενο και το
πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται, σύμφωνα με τις αρχές του
γνωστικού και κοινωνικού Εποικοδομισμού.

Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ
Τελικά τι προσφέρει γνωστικά, εκπαιδευτικά και ψυχοκοινωνικά η εμπλοκή και
χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία μιας έννοιας των Φυσικών επιστημών;
Τι μπορούμε να πετύχουμε στο διδακτικό–μαθησιακό επίπεδο με την ψηφιακή
τεχνολογία, που δεν μπορούμε να το κάνουμε χωρίς αυτήν στα πλαίσια της
παραδοσιακής διδασκαλίας; Ποια η προστιθέμενη αξία τους;
Η αξία που μπορεί να έχει η χρήση του υπολογιστή στις διαδικασίες της διδασκαλίας
και της μάθησης είναι σίγουρα υποστηρικτική, επικουρική, ενισχυτική και
ανατροφοδοτική. Η ψηφιακή τεχνολογία παρέχει τη δυνατότητα μοντελοποίησης και
εικονοποίησης φαινομένων και καταστάσεων του πραγματικού κόσμου με
διεπιστημονική προσέγγιση. Προωθεί τη μετάβαση από τη δασκαλοκεντρική
διδασκαλία στη μαθητοκεντρική και από τη διάλεξη ως προς τη διδακτική μέθοδο
στην ανακαλυπτική διερευνητική προσέγγιση της υπό μελέτη έννοιας.
Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας σε κάθε διδακτική – μαθησιακή παρέμβαση
ευνοεί και διευρύνει την ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων υψηλού επιπέδου
όπως: ανάλυσης , σύνθεσης, σύγκρισης, επίλυσης προβληματικής κατάστασης,
αναζήτησης εναλλακτικών εφικτών λύσεων, παρατήρησης, κριτικής επεξεργασίας
δεδομένων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας μάθησης.

41


Τα εκπαιδευτικά λογισμικά ανοικτού τύπου και οι εφαρμογές πολυμέσων
προσφέρουν ένα πλούσιο περιβάλλον αλληλεπίδρασης και χειρισμού αντικειμένων
και εννοιών έχοντας συνήθως τη μορφή προσομοίωσης ή μικρόκοσμων. Τα
λογισμικά γενικής χρήσης προσφέρουν πλούσιες και ανεξάντλητες πηγές
εκπαιδευτικού υλικού και εφαρμογές όπου τα παιδιά μέσα από συνεργατικές
δραστηριότητες στο πλαίσιο του περιβάλλοντος του κάθε λογισμικού ανακαλύπτουν
και οικοδομούν τη γνώση.
Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική αποτελεί ένα σύγχρονο μέσο
διδασκαλίας και ένα γνωστικό εργαλείο που υποστηρίζει και ενισχύει το διδακτικό
έργο του εκπαιδευτικού και επεκτείνει το μαθησιακό έργο του μαθητή.
Συγκεκριμένα για το διδακτικό σενάριο:
Ο επεξεργαστής κειμένου:
• παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης στα κειμενικά είδη των παιδιών
(διόρθωση, εισαγωγή, μετάθεση, αποκοπή).
• παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας πολυτροπικού κειμένου (εικονίδια,
γραφικά, σχεδιαγράμματα, πίνακες, υπερσυνδέσεις) με αισθητικό και
επικοινωνιακό αποτέλεσμα.
Το λογισμικό παρουσίασης:
• παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός ιδιαίτερα ελκυστικού και
επικοινωνιακού τρόπου γραφής με τη χρήση των διαφανειών.
• δίνει έμφαση σε μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας που αλληλεπιδρούν για
την παραγωγή νοήματος (εικόνα, προσθήκη εφέ, κινήσεις, μουσική, βίντεο)
• επιτρέπει τη χρήση πολλαπλών τρόπων αναπαράστασης μιας εργασίας και την
εμπλουτίζει με εικόνες, ήχους, κίνηση και βίντεο σε αντίθεση με την
παραδοσιακό τρόπο δομής και οργάνωσής της.
Το υπολογιστικό φύλλο:
• ταξινομεί, αθροίζει και απεικονίζει αριθμητικά δεδομένα σε μορφή
πίνακα και γραφήματος.
• παρουσιάζει τα αποτελέσματα μιας έρευνας με γραφική παράσταση
όπου κάθε ράβδος αντιπροσωπεύει τη συχνότητα μιας τιμής.
Ο φυλλομετρητής:
• προσφέρει ανεξάντλητες δυνατότητες αναζήτησης, επιλογής, αξιοποίησης και
δημιουργικής ανασύνθεσης πληροφοριών.
• προσφέρει πρόσβαση σε ψηφιακές βιβλιοθήκες, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες,
εκπαιδευτικές πύλες, βιντεομαθήματα, διαδραστικά και ψηφιακά βιβλία.
• Προσφέρει πρόσβαση σε εκπαιδευτικά βίντεο, εκπαιδευτικές πύλες π.χ
Skoool.gr, προσομοιώσεις και οπτικοποιήσεις φυσικών φαινομένων,
animation, τα οποία προσφέρουν αμεσότητα και βιωματικότητα στη
διαδικασία της μάθησης.
Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης:
• προσφέρει πυκνή, λιτή γραφή και αναπαράσταση θεμελιωδών, βασικών
εννοιών με λογική και επιστημονική διάρθρωση και ιεραρχία. Στο

41


συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί το εργαλείο που θα προκαλέσει τη γνωστική
σύγκρουση και την αναδόμηση των γνώσεων με απώτερο στόχο την
εννοιολογική αλλαγή.
Οι εφαρμογές Web2.0:
•

προσφέρουν τη δυνατότητα διαμοιρασμού της δημιουργίας στην
κοινότητα μάθησης, όπου δημιουργία και παραγόμενο προϊόν θα
αποτελέσει αντικείμενο σχολιασμού και συζήτησης.

•

κατασκευάζουν τη μάθηση στα πλαίσια της κοινότητας και τα παιδιά
γίνονται αναγνώστες και δημιουργοί κειμένων ως υποκείμενα που
μαθαίνουν.

•

Παρέχουν τη δυνατότητα επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων με τη
συνδιαμόρφωση κειμένων από απόσταση με τη χρήση των Wikis,
Googledocs.

Το λογισμικό Revelation Natural Art:
•

δίνει τη δυνατότητα σχεδιασμού γεωμετρικών σχημάτων με μεγάλη
ακρίβεια ( εδώ πολυγώνου-φτερωτής).

•

δίνει τη δυνατότητα κίνησης σε ένα γεωμετρικό σχήμα.

Το λογισμικό προσομοίωσης Google Earth:
•

κυριολεκτικά και μεταφορικά σε μεταφέρει στον πραγματικό κόσμο
μέσα από τις αεροφωτογραφίες του.

Το λογισμικό Hot potatoes:
•

παρέχει ένα αρκετά ελκυστικό περιβάλλον εξάσκησης ελέγχου και
ανατροφοδότησης των γνώσεων μέσα από τη δημιουργία σταυρόλεξου
και του ελέγχου των απαντήσεων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ
1 διδακτικό δίωρο

Με το φύλλο εργασίας 1 οι ομάδες των παιδιών παρακολουθούν Video και
δημιουργούν εννοιολογικό χάρτη με τις πρότερες ιδέες τους για το τι είναι ενέργεια
και για το πού την συναντάμε στην καθημερινή μας ζωή –γύρω μας. Η προβολή του
εκπαιδευτικού video έχει στόχο να αποτελέσει το έναυσμα ώστε να εκμαιεύσει τις
ιδέες, τις προϊδεάσεις και τις προσωπικές απόψεις των παιδιών και παράλληλα να
προκληθεί το ενδιαφέρον τους. Στη συνέχεια αφού ακουστούν όλες οι γνώμες

41


ζητείται από τις ομάδες να δημιουργήσουν με το σύστημα εννοιολογικής
χαρτογράφησης spiderscrde τον εννοιολογικό χάρτη «ΕΝΕΡΓΕΙΑ1».Όσο πιο
φορτωμένος με ιδέες των παιδιών είναι ο χάρτης τόσο καλύτερα. Ο χάρτης
εκτυπώνεται και παρουσιάζεται στην ολομέλεια της τάξης.


Επειδή είναι αυτονόητη και δικαιολογημένη η σύγχυση των πηγών ενέργειας με τις
μορφές της, το φύλλο εργασίας 2 σχεδιάστηκε για να αποσαφηνίσει τη διαφορά
μεταξύ τους. Η κάθε ομάδα δουλεύει στην εκπαιδευτική πλατφόρμα skoool.gr.
Αρχικά τα παιδιά διερευνούν την ενότητα: ενέργεια και πηγές της και στη συνέχεια
την ενότητα: μορφές ενέργειας. Μέσα από τις διαδραστικές δραστηριότητες, την
οπτικοποίηση των πηγών -μορφών ενέργειας και την πολυμεσική τους παρουσίαση
(εικόνα-κίνηση-ήχος) τα παιδιά αποσαφηνίζουν τη διαφορά: πηγή και μορφή
ενέργειας. Στη συνέχεια καλούνται να απαντήσουν γραπτώς σε ερωτήσεις
κατανόησης για τις πηγές ενέργειας και συμπληρώσουν ημιδομημένο πίνακα με τις
μορφές ενέργειας και τις χρήσεις της. Η πλοήγηση και η διάδραση που προσφέρει η
συγκεκριμένη εκπαιδευτική πλατφόρμα προσφέρει στα παιδιά την επιστημονική
εγκυρότητα και την αποσαφήνιση της επιστημονικής ορολογίας και σημασίας της
έννοιας της ενέργειας-πηγών-μορφών της.
Τέλος με το λογισμικό Hot potatoes δημιουργούν σταυρόλεξο με τις «Μορφές
ενέργειας» για να εμπεδώσουν και να ανατροφοδοτήσουν τα όσα κατανόησαν από
την πλοήγησή τους στο Skoool.gr.

Κατόπιν δίνεται το φύλλο εργασίας 3 που περιέχει :παρακολούθηση βιντεομαθήματος: ενέργεια και μορφές της, δημιουργία πίνακα: πηγές, μορφές ενέργειας και
χρήσεις της, κατασκευή παιχνιδιού με κάρτες και τέλος δημιουργία ενός νέου
εννοιολογικού χάρτη «ΕΝΕΡΓΕΙΑ2» με επιστημονική θεώρηση πλέον. Οι 3 πρώτες
δραστηριότητες στοχεύουν στη βαθύτερη κατανόηση των μορφών ενέργειας και στη
σύνδεσή τους με στην καθημερινότητα των παιδιών, ενώ η δημιουργία του
εννοιολογικού χάρτη αποτυπώνει την επιστημονική θεώρηση των εννοιών (ενέργειαπηγές-μορφές-χρήσεις).
Τα παιδιά παρακολουθώντας το βιντεομάθημα και παίρνοντας ιδέες από τη διάδρασή
τους στην εκπαιδευτική πύλη Skoool.gr δημιουργούν πίνακες. Επιλέγουν πηγή
ενέργειας - μορφή ενέργειας - χρήση (άνεμος-κινητική ενέργεια-ανεμόμυλος).
Μεταφέρουν τα στοιχεία του πίνακά τους σε κάρτες για να φτιάξουν επιτραπέζιο

41


παιχνίδι. Το ονομάζουν «ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» και το παίζουν στην
τάξη.
Στη συνέχεια η κάθε ομάδα δημιουργεί με το λογισμικό Spiderscribe ένα χάρτη με το
όνομα « ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2» με τις νέες τους γνώσεις. Η κάθε ομάδα εκτυπώνει το χάρτη
της και παρουσιάζονται οι δύο χάρτες «ΕΝΕΡΓΕΙΑ1-ΕΝΕΡΓΕΙΑ2» για σύγκριση και
αντιπαράθεση. Γίνονται σχόλια, συσχετισμοί, εντοπίζονται διαφορές –ομοιότητες και
αντιπαραβάλλονται οι πρότερες γνώσεις με τις νέες. Γίνεται αντιπαράθεση ανάμεσα
στις δύο μορφές θεώρησης της ενέργειας : τη βασιζόμενη στις ιδέες των παιδιών και
στις ιδέες της επιστήμης. Εδώ λαμβάνει χώρα η γνωστική σύγκρουση όπου
αποδομούνται και αναδιαμορφώνονται οι πρότερες εσφαλμένες ιδέες των παιδιών και
στη συνέχεια αναδομούνται και συμμορφώνονται οι νέες, σύμφωνες με τον
επιστημονικό λόγο αντιλήψεις –ιδέες.
Επιτυγχάνεται η εννοιολογική αλλαγή η οποία σημαίνει κατανόηση εννοιών που
συμβαδίζουν με την επιστημονική θεώρηση και αποδοχή.

Το φύλλο εργασίας 4 επιχειρεί να διασυνδέσει τη λογοτεχνία και την ιστορία με
εφαρμογές της φυσικής επιστήμης. Μέσα από ένα περιγραφικό κείμενο τα παιδιά
αναγνωρίζουν και εντοπίζουν έννοιες και εφαρμογές των φυσικών επιστημών.
Συγκεκριμένα παρουσιάζεται η κινητική ενέργεια των ανεμόμυλων. Εδώ
παροτρύνουμε τα παιδιά να περιγράψουν, να διατυπώσουν και δομήσουν σε μορφή
υπερμεσικού κειμένου τις γνώσεις τους. Δίνονται και ενδεικτικοί άξονες –ερωτήσεις
πάνω στους οποίους θα δομηθεί νοηματικά το κείμενό τους. Αναγνωρίζουν τον άνεμο
ως πηγή ενέργειας και την κινητική ενέργεια του ανεμόμυλου ως μορφή ενέργειας.
Αντιλαμβάνονται τη συμβολή του ανέμου και του ανεμόμυλου στην κάλυψη
βιοτικών αναγκών των νησιωτών και τη σημασία τους στην κοινωνική ζωή του
νησιού. Τέλος κατανοούν τις αρχές, τη λειτουργία και τη χρήση σύγχρονων
τεχνολογικών προϊόντων: ανεμογεννήτρια.
Με τη χρήση του λογισμικού Revelation Natural Art για σχεδιασμό φτερωτής που
να περιστρέφεται, καλλιεργείται και αναπτύσσεται αισθητικά η έκφραση και η
δημιουργικότητα των παιδιών .
Τέλος τα παιδιά ταξιδεύουν με το Google earth στις Κυκλάδες για να δουν από ψηλά
τους ανεμόμυλους.
Στο φύλλο εργασίας 5 μέσα από την πλοήγησή τους στο εικονικό τους σπίτι και με
βάση τα αποτελέσματα του ενεργειακού τους αποτυπώματος αποκτούν τη
δυνατότητα να: συνειδητοποιήσουν ότι είναι χρήστες οι ίδιοι μορφών ενέργειας
καθημερινά και ότι επιβαρύνουν το περιβάλλον από τις επιλογές και τις αλόγιστες
χρήσεις αυτών (καλοριφέρ–θερμική ενέργεια, φωτιστικό–φωτεινή ενέργεια,
αυτοκίνητο–κινητική ενέργεια). Λέξη – κλειδί της διδακτικής διαδικασίας είναι η

41


κατανόηση του νοήματος μιας κατάστασης. Επίσης τους δίνεται η δυνατότητα να
αποτυπώσουν σε υπολογιστικό φύλλο: την έκλυση CO2 στο περιβάλλον που παράγει
η οικογένειά τους και την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας της οικογένειάς
τους σε ένα χρόνο. Το γράφημα βοηθά στην απεικόνιση των συμπερασμάτων, στη
συγκριτική απεικόνιση των δεδομένων και στην ευκολονόητη αποκωδικοποίηση και
ερμηνεία τους. Επίσης, υπάρχουν τέλος συμβουλές για το πώς θα μπορούσανε να
αποφύγουν ένα μέρος αυτών των εκπομπών CO 2 και ταυτόχρονα να εξοικονομήσουν
ενέργεια και χρήματα.
Στη συνέχεια οι ομάδες των παιδιών περιπλανούνται στο νησί Honoloko όπου
ενεργά και αλληλεπιδραστικά διαμορφώνουν το ενεργειακό τους περιβάλλον
κάνοντας σωστές ή λάθος επιλογές. Είναι αρκετά ελκυστικό για τα παιδιά,
υποστηρίζει την ενεργητική μάθηση αφού οι ενέργειές τους διαμορφώνουν την
καθημερινή τους ζωή. Γίνονται ρυθμιστές και κτίστες του φυσικού τους
περιβάλλοντος στο νησί τους. Η σύνταξη του κειμένου με εικόνες που τους ζητείται
και παρουσίασή του με PowerPoint στις υπόλοιπες ομάδες αποτελεί το τελικό στάδιο
κατανόησης μορφών, πηγών και χρήσεων ενέργειας μέσα από τις εικονικές εμπειρίες
των παιδιών.
Τέλος καλούμε τα παιδιά να κάνουν βιβλίο την παρουσίαση των εμπειριών τους στο
νησί Honoloko μέσα από την πλατφόρμα « issuu.com».

41


ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Να παρακολουθήσετε το παρακάτω video στο Διαδίκτυο: «ήλιος, άνεμος, νερό,
ενέργεια στο μέλλον» και στη συνέχεια να δημιουργήσετε έναν εννοιολογικό
χάρτη.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ
Να δημιουργήσετε εννοιολογικό χάρτη αποτυπώνοντας τις ιδέες σας για το: τι
είναι ενέργεια, πού υπάρχει, ποιες μορφές ενέργειας γνωρίζετε και πού τις
συναντάμε στην καθημερινή μας ζωή.
Βήματα:
Πληκτρολογούμε στο φυλλομετρητή GOOGLE CHROME : spiderscride και
συνδεόμαστε με το log in με τους κωδικούς που σας υπαγορεύω.

Επιλέγουμε την εντολή «Create new map»
και πατώντας ταυτόχρονα Shift+Alt (ελληνική γραφή) δίνουμε τίτλο στο χάρτη μας
«ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1» και πατάμε «Create».

Φορτώνει το πρόγραμμα στην οθόνη μας και σε λίγο εμφανίζεται η οθόνη εργασίας
μας.
Πατάμε το εικονίδιο πάνω αριστερά και σέρνουμε το ποντίκι στο κέντρο της
οθόνης. Εμφανίζεται το κεντρικό παραλληλόγραμμο όπου πληκτρολογούμε τη λέξη
«ΕΝΕΡΓΕΙΑ1», τον ορισμό της και «enter».

41


Στο κέντρο της κάτω πλευράς του παραλληλόγραμμου εμφανίζεται ο κύκλος με το
σταυρό. Πατώντας και σέρνοντας το ποντίκι δημιουργείται μια καμπυλωτή γραμμή
με βέλος που το τέλος της καταλήγει σε νέο παραλληλόγραμμο στο οποίο μπορούμε
να γράψουμε.

Να δημιουργήσετε με το ίδιο τρόπο άλλα 5 παραλληλόγραμμα που να ξεκινούν και
από τις υπόλοιπες πλευρές του παρ/μου. Σε όλα τα παραλληλόγραμμα περιμετρικά
του κεντρικού να πληκτρολογήσετε ό,τι πιστεύετε ότι είναι μορφή ενέργειας και πού
υπάρχει αυτή.
Να κατεβάσετε το χάρτη σας πατώντας το κουμπί της ελαχιστοποίησης.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΦΑΚΕΛΟΥ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Να δημιουργήσετε φάκελο στην επιφάνεια εργασίας με το όνομα ΕΙΚΟΝΕΣ 1.
Nα πατήσετε δεξί κλικ σε κενό χώρο στην Επιφάνεια εργασίας, να επιλέξετε
«Δημιουργία» μετά φάκελος και enter, να τον ονομάσετε «ΕΙΚΟΝΕΣ 1» και enter.

41


Να επιλέξετε το φυλλομετρητή «GOOGLE CHROME» εικόνες για την επιλογή
των εικόνων.

Θα πληκτρολογήσετε το όνομα της εικόνας για κάθε μορφή ενέργειας που
γράψατε. Να βρείτε μια αντίστοιχη εικόνα και να την αποθηκέψετε στο φάκελο
«ΕΙΚΟΝΕΣ1».
Βήματα:
Να επιλέξετε το φυλλομετρητή «GOOGLE CHROME» εικόνες και να
πληκτρολογήσετε το όνομα της εικόνας. Εμφανίζεται στην οθόνη σας πληθώρα
εικόνων. Να επιλέξτε την εικόνα σας της αρεσκείας σας, πατώντας πάνω της δεξί
κλικ: επιλέγετε «Αποθήκευση ως….».
Κατόπιν εμφανίζεται ένα παράθυρο όπου τη δίνετε όνομα αρχείου πχ. ήλιος και
βρείτε με την αριστερή μπάρα ολίσθησης την Επιφάνεια εργασίας και επιλέξτε την.
Με την δεξιά μπάρα ολίσθησης να βρείτε το φάκελο «ΕΙΚΟΝΕΣ 1» που
δημιουργήσατε. Να τον επιλέξετε και να πατήσετε « Άνοιγμα» και στη συνέχεια
«Αποθήκευση» .

Να κάνετε το ίδιο και για τις υπόλοιπες εικόνες.

Τοποθέτηση εικόνων στο χάρτη μας.
Επαναφέρουμε τον εννοιολογικό χάρτη «ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1» στην οθόνη μας.

41


Στο πλάι και αριστερά επιλέγουμε το εικονίδιο του ήλιου.
Πατώντας και σέρνοντας το ποντίκι τοποθετούμε το πλαίσιο (upload image) στο

σημείο που θέλουμε να εμφανιστεί η εικόνα μας.
Πατώντας την εντολή «upload image» εμφανίζεται παράθυρο.
Αριστερά μαρκάρουμε την επιφάνεια εργασίας πού βρίσκεται ο φάκελος μας και τον
επιλέγουμε.(Αν χρειαστεί τον ψάχνουμε με τη δεξιά μπάρα ολίσθησης).Τον
ανοίγουμε με αριστερό κλικ και επιλέγουμε την εικόνα που θέλουμε. Το όνομα της
εικόνας μεταφέρεται αυτόματα στη κάτω γραμμή : Όνομα αρχείου.
Να πατήσετε την εντολή «Άνοιγμα» και η εικόνα σας θα εμφανιστεί στον
εννοιολογικό σας χάρτη.

Μικραίνουμε το μέγεθός της πατώντας και σέρνοντας την δεξιά κάτω γωνία προς το
εσωτερικό της εικόνας.
Κάνουμε το ίδιο και στις υπόλοιπες εικόνες. Κάθε μορφή ενέργειας πρέπει να
απεικονίζεται με την αντίστοιχη εικόνα της.

41


Να εκτυπώσετε και να παρουσιάσετε στις υπόλοιπες ομάδες τον εννοιολογικό σας
χάρτη.

41


ΜΑΘΑΙΝΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ………ΜΕ ΤΟ
SKOOOL.GR
Πληκτρολογούμε στο φυλλομετρητή GOOGLE CHROME : skoool.gr

Επιλέγουμε: Δημοτικό Επιστήμες ΕνέργειαΠερισσότερα….
Εμφανίζεται η θεματική ενότητα της Ενέργειας.

1. Να επιλέξετε «τι είναι ενέργεια». Να ακούσετε, να διαβάσετε και να
απαντήσετε γραπτά στις παρακάτω ερωτήσεις:
(Θα πλοηγηθείτε στην πύλη πατώντας κάθε φορά το βελάκι: επόμενο.)

Ερωτήσεις:
Τι είναι ενέργεια;

41


Ποιοι χρειάζονται ενέργεια;

Ποιες οι πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας;

Τι περιέχουν οι τροφές και ποιος μας δίνει την κινητική μας ενέργεια;

Από πού παίρνουμε ενέργεια για τις ανάγκες της καθημερινής μας ζωής;

Να κάνετε την αντιστοίχηση: πηγών ενέργειας - ικανοποίηση αναγκών της
καθημερινής μας ζωής.
Να κάνετε την εξάσκηση που σας προτείνει.

41


Να επιλέξετε τώρα «μορφές ενέργειας». Να ακούσετε, να διαβάσετε και να
συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

Μορφές ενέργειας

Αντικείμενα που τις εμπεριέχουν

Ηχητική ενέργεια
Φωτεινή ενέργεια
Θερμική ενέργεια
Κινητική ενέργεια
Δυναμική
ενέργεια
Να ανακοινώσετε τις απαντήσεις σας και στις υπόλοιπες ομάδες.
2. Να δημιουργήσετε σταυρόλεξο με τίτλο: «Μορφές ενέργειας» με το
λογισμικό Hot potatoes.
Βήματα:
Στην Επιφάνεια Εργασίας θα βρείτε το λογισμικό Hot potatoes.

.

41


Να το ανοίξετε και να επιλέξετε το «JCross».
Να γράψετε τίτλο « ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» και να δημιουργήσετε πλέγμα
πατώντας το εικονίδιο:
Να επιλέξετε «μέγιστο πλέγμα» :15 και να εισάγετε τα ορίσματα: τις μορφές
ενέργειας με κεφαλαία γράμματα –τη μία κάτω από την άλλη.
Αφού τελειώσετε όλες τις μορφές να πατήσετε Δημιουργία πλέγματος.

Αριστερά και στην εντολή Ορισμοί
θα δώσετε τους ορισμούς –
ερωτήσεις. Να μαρκάρετε τις λέξεις-ορίσματα πχ: «ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ» να γράψετε
τις ερωτήσεις-ορισμούς για κάθε μια πχ: « Μεταφέρεται μέσα από ηλεκτρικά
κυκλώματα».
Για ορισμό θα πατάτε «ΟΚ» και στο τέλος ξανά «ΟΚ».
Θα το αποθηκεύσετε

σε φάκελο που θα δημιουργήσετε με τίτλο:

« Μορφές ενέργειας» και να πατήσετε την εντολή:
δημιουργία σελίδας στο Web.

« Εξαγωγή» για

Η εντολή: «Προεπισκόπηση άσκησης στο πρόγραμμα πλοήγησης»

εμφανίζει το σταυρόλεξό σας στο οποίο πατώντας τους αριθμούς εμφανίζονται
οι ορισμοί.
 Πληκτρολογήστε τη λύση και πατήστε enter για να την εμφανίσει το
σταυρόλεξο.

Στο τέλος πατήστε «check» για να δείτε το βαθμό επιτυχίας σας.

41


Να αλλάξετε θέσεις και η κάθε ομάδα να λύσει το σταυρόλεξο της άλλης.
Να αναρτήσετε τον πίνακά σας και το σταυρόλεξό σας στο wiki της τάξης.

41


ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΙΝΑΚΑ
Να συζητήσετε με την ομάδα σας και να δημιουργήσετε ένα δικό σας πίνακα στον
Επεξεργαστή κειμένου.
Ενδεικτικά σας δίνω κάποιες ιδέες, να χρησιμοποιήσετε όμως και δικές σας. Να
πάρετε ιδέες από το Βιντεομάθημα: ενέργεια και τις μορφές της , από το
σύνδεσμο στο διαδραστικό βιβλίο της Φυσικής (πηγές ενέργειας) του ψηφιακού
σχολείου και από την πλοήγησή σας στο Skoool.gr.
Πηγές ενέργειας : ήλιος, νερό φράγματος , ορυκτά καύσιμα, άνεμος….
Μορφές ενέργειας: κινητική ενέργεια, δυναμική ενέργεια, χημική ενέργεια,
φωτεινή ενέργεια, θερμική ενέργεια….
Υλικά σώματα -καταστάσεις: ποδηλάτης, φωτιά στο τζάκι, τεντωμένη
σφεντόνα, ατμός, είναι αποθηκευμένη στις τροφές, αναμμένο καλοριφέρ,
καλπασμός αλόγου, πουλί σε κλαδί, φάρος….
Βήματα:
Στον επεξεργαστή κειμένου να δημιουργήσετε ένα νέο έγγραφο και από τη γραμμή
εργαλείων να επιλέξετε την εντολή « Εισαγωγή». Στη συνέχεια να επιλέξετε
«Πίνακας» και « Εισαγωγή πίνακα». Να επιλέξετε αριθμό στηλών 3 και αριθμό

γραμμών τουλάχιστον 8 και ΟΚ.
Στη πρώτη γραμμή με τις τρεις στήλες να πληκτρολογήσετε: πηγές ενέργειας –
μορφές ενέργειας- υλικά σώματα, καταστάσεις αντίστοιχα.
 Στη συνέχεια να πληκτρολογήσετε τα στοιχεία σας και να τον αποθηκέψετε στο
φάκελο που θα δημιουργήσετε με το όνομα: «Πίνακας Μορφών Ενέργειας» στην
Επιφάνεια εργασίας.
Να τον εκτυπώσετε και να τον παρουσιάσετε και στις υπόλοιπες ομάδες.

41


ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Τώρα κάντε τους πίνακές σας : ΠΑΙΧΝΙΔΙ!!!!
Να δημιουργήσετε κάρτες μορφών ενέργειας. Κάθε κάρτα να περιέχει πηγή,
μορφή ενέργειας και πού-πώς εμφανίζεται κάθε φορά. Να φτιάξετε τουλάχιστον
5 κάρτες για κάθε μορφή ενέργειας - συνολικά 25 κάρτες.
Να συζητήσετε και αποφασίσετε: ποια ομάδα θα φτιάξει ποια μορφή ενέργειας.
Βήματα:
Στον επεξεργαστή κειμένου να δημιουργήσετε ένα νέο έγγραφο και πατώντας την
εντολή: Εισαγωγή  Βασικά σχήματα να επιλέξετε το ορθογώνιο «Πλαίσιο
κειμένου».

 Να συμπληρώσετε κάθε κάρτα με τα στοιχεία της: πηγή, μορφή ενέργειας, υλικό
σώμα-κατάσταση, εικόνα αν θέλετε. Να συνεχίσετε το ίδιο και με τις υπόλοιπες
μορφές, να τις εκτυπώσετε σε σκληρό χαρτί και να τις κόψετε περιμετρικά.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Οι κάρτες συγκεντρώνονται όλες μαζί ανάποδα στο θρανίο.
Η 1η ομάδα τραβάει την 1η κάρτα και οι υπόλοιπες ομάδες μαντεύουν το περιεχόμενο
της κάρτας (πηγή, μορφή ενέργειας, υλικό σώμα-κατάσταση). Η ομάδα που θα
μαντέψει το περιεχόμενο της κάρτας θα την κερδίσει.
Η 2η ομάδα θα τραβήξει τη 2η κάρτα , η 3η ομάδα την 3η κάρτα……
Το παιχνίδι θα κυλήσει κυκλικά και θα κερδίσει η ομάδα που θα συγκεντρώσει τις
περισσότερες κάρτες ενέργειας.

41


ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ
Να δημιουργήσετε έναν ακόμη εννοιολογικό χάρτη με το όνομα ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2 με
το λογισμικό : spiderscride αποτυπώνοντας στο χάρτη σας τις πηγές ενέργειας,
τις μορφές με τις οποίες χρησιμοποιείται και να τοποθετήσετε και εικόνες
αντίστοιχα.

Κάθε ομάδα θα δημιουργήσει το χάρτη της και θα τον παρουσιάσει και στις
υπόλοιπες ομάδες.

Μην ξεχάσετε ότι πρέπει να βάλετε και τις αντίστοιχες εικόνες σε κάθε πηγή και σε
κάθε μορφή ενέργειας.
Θα σας βοηθούσε αν δημιουργούσατε ένα φάκελο: «Εικόνες 2» από τον οποίο θα
παίρνατε τις εικόνες σας. Θυμηθείτε τη διαδικασία με τον εννοιολογικό χάρτη:
«Ενέργεια 1».
Να εκτυπώσετε το χάρτη σας..
Η κάθε ομάδα θα συγκρίνει τους χάρτες της: « ΕΝΕΡΓΕΙΑ1» και « ΕΝΕΡΓΕΙΑ
2».
Θα τους σχολιάσει και θα εντοπίσει ομοιότητες και διαφορές, τις οποίες θα
ανακοινώσει στις υπόλοιπες ομάδες.

41


ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΦΑΚΕΛΟΥ ΜΕ ΕΙΚΟΝΕΣ
Να δημιουργήσετε φάκελο στην επιφάνεια εργασίας με το όνομα «ΕΙΚΟΝΕΣ 2».
Nα πατήσετε δεξί κλικ στην επιφάνεια εργασίας, να επιλέξετε δημιουργία μετά
φάκελος και enter, να τον ονομάσετε «ΕΙΚΟΝΕΣ 2» και enter.

Να επιλέξετε το φυλλομετρητή «GOOGLE CHROME» εικόνες για την επιλογή των
εικόνων .

Θα πληκτρολογήσετε το όνομα της εικόνας για κάθε μορφή ενέργειας που
γράψατε. Να βρείτε μια ανάλογη εικόνα και να την αποθηκέψετε στο φάκελο
«ΕΙΚΟΝΕΣ 2».
Βήματα:
Να ανοίξετε το φυλλομετρητή « GOOGLE CHROME» και στη μηχανή
αναζήτησης να πληκτρολογήσετε το όνομα της εικόνας που θέλετε να βρείτε. Στη
συνέχεια πατήστε «ΕΙΚΟΝΕΣ» και εμφανίζεται στην οθόνη σας πληθώρα εικόνων.
Να επιλέξετε την εικόνα σας της αρεσκείας σας, πατώντας πάνω της δεξί κλικ:
επιλέγετε «Αποθήκευση ως….».
Κατόπιν εμφανίζεται ένα παράθυρο όπου τη δίνετε όνομα αρχείου πχ. ήλιος και να
βρείτε με την αριστερή μπάρα ολίσθησης την Επιφάνεια εργασίας και να την
επιλέξετε .
Με την δεξιά μπάρα ολίσθησης να βρείτε το φάκελο « ΕΙΚΟΝΕΣ 2» που
δημιουργήσατε. Να τον επιλέξετε και να πατήσετε «Άνοιγμα» και στη συνέχεια
«Αποθήκευση».

Να κάνετε το ίδιο και για τις υπόλοιπες εικόνες.

41


Το βιβλίο της Γλώσσας (ενότητα 1) περιέχει το κείμενο με τίτλο: Ο φίλος μας ο
άνεμος. Να το διαβάσετε προσεχτικά και να απαντήσετε στις παρακάτω
ερωτήσεις:

Βασικοί άξονες νοηματικής επεξεργασίας για τη δημιουργία κειμένου
1. Ποια πηγή ενέργειας χρησιμοποιούσαν και χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα
οι κάτοικοι των Κυκλάδων;
2. Σε ποια μορφή την μετέτρεπαν και με ποιον τρόπο οι ανεμόμυλοι;
3. Σε τι χρησίμευε αυτή η μετατροπή ;
4. Πόσο σημαντική ήταν αυτή η μορφή ενέργειας και πόσο επηρέαζε την ομαλή
κοινωνική και οικονομική ζωή τους;
5. Σήμερα ο ανεμόμυλος με ποιο προηγμένο τεχνολογικά μέσο έχει
αντικατασταθεί;

41


ΕΡΓΑΣΙΑ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΠΕΡΜΕΣΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Με βάση τους παραπάνω άξονες να συντάξετε ένα περιγραφικό κείμενο
με την ανάλογη δομή: πρόλογος- κυρίως θέμα - επίλογος. Να αναζητήσετε
εικόνα ανεμόμυλου στο Διαδίκτυο και να την εισάγετε στο κείμενό σας.
Να εισάγετε υπερσύνδεση στις λέξεις: Κυκλάδες, κινητική ενέργεια,
αιολική ενέργεια, ανεμογεννήτρια.

Βήματα:
Να ανοίξετε τον Επεξεργαστή κειμένου να δημιουργήσετε ένα νέο έγγραφο
και λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω ερωτήσεις να παράγετε κείμενο.
Αφού συντάξετε το κείμενό σας, να αναζητήσετε την εικόνα σας στο
φυλλομετρητή «GOOGLE CHROME εικόνες» και να την αποθηκέψετε στο
φάκελό σας στην επιφάνεια εργασίας. Από εκεί θα την αντιγράψετε πατώντας
πάνω της δεξί κλικ και θα την επικολλήσετε κάτω από το κείμενό σας.
Να κάνετε ελαχιστοποίηση στο κείμενό σας.

Εισαγωγή υπερσύνδεσης:

Κατόπιν θα αναζητήσετε τη λέξη «Κυκλάδες» στο φυλλομετρητή
«GOOGLE CHROME». Να επιλέξετε τη διεύθυνση της ιστοσελίδας που
θέλετε και με δεξί κλικ να την αντιγράψετε.

41


Πηγαίνετε στο κείμενό σας και να επιλέξετε την λέξη Κυκλάδες . Με δεξί
κλικ να επιλέξετε την εντολή Υπερσύνδεση όπου εμφανίζεται το παράθυρο.

Επιλέγετε το «τρέχων φάκελος»
και με δεξί κλικ να επικολλήσετε τη διεύθυνση στην κάτω γραμμή
και ΟΚ.

Να κάνετε το ίδιο και με τις λέξεις: κινητική ενέργεια, αιολική ενέργεια,
ανεμογεννήτρια να αποθηκέψετε το κείμενό σας. Να πρoβάλλετε το
κείμενό σας στον προτζέκτορα και να το αναρτήσετε στο wiki της τάξης.

Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να υπερσυνδέσετε και ένα βίντεο από το Youtube,
αν επιθυμείτε.

41


Και τώρα ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ!!!!!

Να χρησιμοποιήσετε το περιβάλλον ζωγραφικής Revelation Natural Art
και να σχεδιάσει η κάθε ομάδα μια φτερωτή ανεμόμυλου ή μια φτερωτή
ανεμογεννήτριας που να περιστρέφεται.

Στην Επιφάνεια Εργασίας υπάρχει το εικονίδιο Revelation Natural Art .
Να επιλέξετε το προχωρημένο επίπεδο πατώντας κλικ πάνω στο εικονίδιο.
Εμφανίζονται στην οθόνη μας οι γραμμές εργαλείων όπου χρησιμοποιώντας
σχήματα

, αριθμό κορυφών

, γραμμές

, χρώματα

και πινέλα, να ζωγραφίσετε τη φτερωτή σας.
Να την γεμίσετε με χρώμα πατώντας το εργαλείο του κουβά:
Να της δώσετε κίνηση πατώντας την εντολή Αναπαραγωγή ή και
Αναπαραγωγή αντίστροφα.

Μην παραλείψετε να αποθηκεύσετε την εικόνα σας ως τύπο αρχείου jpg.
Φυσικά προβάλλουμε το εικαστικό μας δημιούργημα στον προβολέα για να
φανεί η κίνηση και το εκτυπώνουμε.

Και τώρα πετάμε πάνω από τις Κυκλάδες με το Google Earth……

41


Βήματα:

Στην Επιφάνεια εργασίας να πατήσετε το εικονίδιο

.

Εμφανίζεται η γη να περιστρέφεται στο διάστημα. Αριστερά πάνω στην
αναζήτηση να πληκτρολογήσετε: Κυκλάδες Ελλάδα και «Αναζήτηση».
Σας μεταφέρει η οθόνη σας στο νησί της Πάρου.
Μετακινώντας πάνω ή κάτω τη ροδέλα του ποντικιού, πλησιάζετε ή
απομακρύνεστε από την επιφάνεια της γης.

Πάνω δεξιά με το μεγάλο κέρσορα περιστρέφετε την εικόνα και αλλάζετε τον
προσανατολισμό της. Το «Ν» δείχνει πάντα το Βορρά.
Δεξιά πάνω με το μικρό κέρσορα πατώντας τα βελάκια, μετακινείστε
ανάλογα βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά.
Αν πάρετε και σύρετε το ανθρωπάκι σε ένα σημείο στην επιφάνεια της γης
κινείστε επίπεδα στο έδαφος σαν να περπατάτε εκείνη τη στιγμή στο χώρο...
Από τη γραμμή εργαλείων να επιλέξετε « Εργαλεία Είσοδος στον
Προσομοιωτή πτήσηςελικοφόρο αεροπλάνο» και « Έναρξη πτήσης».

41


Με τα βελάκια του πληκτρολογίου σας και το ποντίκι σας πετάξτε με το
αεροπλανάκι σας πάνω από τις Κυκλάδες.

YΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ
Να μπείτε στη σελίδα του διαδικτυακού παιχνιδιού:
http://www.wwf.gr/footprint/
Να περιηγηθείτε ο καθένας ξεχωριστά στους χώρους του εικονικού σας
σπιτιού και να απαντήσετε στις ερωτήσεις για τη χρήση των ηλεκτρικών
συσκευών σε κάθε δωμάτιο.

41


Αφού τελειώσει ο καθένας ξεχωριστά την περιήγησή του, να σημειώσει τα
αποτελέσματα: της έκλυσης του CO2 στο περιβάλλον και της κατανάλωσης
της ηλεκτρικής ενέργειας δηλ. το ενεργειακό του αποτύπωμα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ EXCEL 2007
Να εισάγετε τα αποτελέσματα του ενεργειακού σας αποτυπώματος στο
λογισμικό Εxcel 2007 για να δείτε τα μεγέθη σε μορφή γραφήματος:
Να πατήσετε « Έναρξη-όλα τα προγράμματα-Microsoft office- Microsoft office
Excel 2007»:

Στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσει η κάθε ομάδα το πρόγραμμα Excel 2007 και
θα πληκτρολογήσει στο φύλλο 1: τα στοιχεία του κάθε παιδιού (όνομα και
ενεργειακό αποτύπωμα.)
Στο κελί Α1 γράφουμε: « ονόματα παιδιών» στο κελί Β1: « έκλυση CO2» 
στο κελί C1: « κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας» .

41


Κάθε παιδί πληκτρολογεί το όνομά του Α2… και τα ποσά του ενεργειακού του
αποτυπώματος Β2… και C2….. Το επόμενο παιδί Α3-Β3-C3………..και ούτω
καθεξής.
Στο τελευταίο κελί Α6 να πληκτρολογήσετε «συνολικά ποσά ομάδας» και στο
Β6 να υπολογίσετε το άθροισμα της στήλης Β2-Β5 : την επιλέγετε και πατώντας
την εντολή: «τύποι και αυτόματη άθροιση» και αυτομάτως βγαίνει το σύνολο.
Να κάνετε το ίδιο και για την στήλη C που υποδηλώνει το σύνολο της
κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας.
Στη συνέχεια επιλέγουμε όλα δεδομένα των κελιών μας και πατώντας την
εντολή : «Εισαγωγή  «Γραφήματα Στήλη 2-Δ» εμφανίζεται το γράφημα της
κάθε ομάδας.

Να προσπαθήσετε να προσθέσετε στο γράφημά σας: τίτλο και αντικείμενο ως:
στο φύλλο 1.
Τα γραφήματα παρουσιάζονται στην ολομέλεια της τάξης .
Μπορείτε να εμφανίσετε με τον ίδιο τρόπο το ενεργειακό αποτύπωμα της
τάξης σας (συγκεντρωτικά) δημιουργώντας πίνακα και γράφημα με τα σύνολα
της κάθε ομάδας.
Να σχολιάσετε το γράφημα του ενεργειακού αποτυπώματος της κάθε ομάδας
και της τάξης και να εκτιμήσετε κατά πόσο είστε πολίτες- χρήστες ηλεκτρικής
ενέργειας - φιλικοί προς το περιβάλλον ή όχι.

41


ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΟ ΝΗΣΙ HONOLOKO

Το Honoloko έχει σχεδιαστεί σαν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι. Θα μπείτε στο νησί
Honoloko και εναλλακτικά θα μετακινήστε ( ακολουθώντας το φουξ βέλος) σ’
αυτό. Θα καλείστε να απαντάτε σε ερωτήσεις που αφορούν τις συνήθειές σας ως
προς την χρήση μορφών και πηγών ενέργειας και όχι μόνο. Πρέπει να πάρετε τις
σωστές αποφάσεις που θα βελτιώσουν την υγεία σας, το περιβάλλον του νησιού
και θα αξιοποιούν συνετά τους φυσικούς πόρους του. Οι αλλαγές που γίνονται
εξαρτώνται από τις αποφάσεις σας.

41


(Προσοχή στις πινακίδες του παιχνιδιού, βρίσκονται περιμετρικά του νησιού και
δείχνουν τα σκορ σας, το χρώμα των πινακίδων δείχνει πώς τα πάτε σε κάθε
τομέα).
Το συνολικό σας σκορ θα εμφανιστεί στο τέλος του παιχνιδιού μαζί με το σκορ
σε κάθε τομέα: στη χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων, στη συνετή χρήση της
ενέργειας και στον τομέα της υγείας.
Εργασίες
1. Να ορίσετε γραμματέα που θα κρατά πρόχειρες σημειώσεις για τις
αποφάσεις και τα αποτελέσματα αυτών καθώς και τα αποτελέσματα των
σκορ σας.
2. Στη συνέχεια στον επεξεργαστή κειμένου να περιγράψετε τις αποφάσεις,
τις επιλογές και τις εμπειρίες σας που σας πρόσφερε η περιπλάνηση στο
νησί του Honoloko.
3. Συνοπτικά να παρουσιάσετε τις επιλογές σας και τις εμπειρίες σας στο
νησί Honoloko στο PowerPoint του υπολογιστή σας.
4. Να αποθηκέψετε το κείμενο και την παρουσίαση σε φάκελο με το όνoμα:
Περιπέτεια στο νησί Honoloko και να δημιουργήσετε το βιβλίο των
εμπειριών σας με την πλατφόρμα «issuu.com».

Βήματα :
Να ανοίξετε τον Επεξεργαστή κειμένου να δημιουργήσετε ένα νέο έγγραφο και να
γράψετε το κείμενο με βάση τις σημειώσεις που κρατήσατε. Να προσθέσετε και
εικόνες θα εμπλουτίσουν το κείμενό σας.
Να πατήσετε « Έναρξη – όλα τα προγράμματα-Microsoft office- Microsoft office
PowerPoint 2007». Εμφανίζεται το λογισμικό:

41


Στη διαφάνεια 1 γράφετε τίτλο και στο κείμενο την απόφαση που πήρατε στην
ερώτηση που σας έγινε. Εισάγετε και εικόνα πατώντας την εντολή «Εισαγωγή»
 « Εικόνα».
Προσοχή: να δημιουργήσετε φάκελο με εικόνες στην Επιφάνεια εργασίας και να
αποθηκεύσετε εκεί τις εικόνες που θα επιλέξετε από τον φυλλομετρητή
«GOOGLE CHROME εικόνες». Θυμηθείτε τους εννοιολογικούς χάρτες.
Αφού τελειώσετε την 1η διαφάνεια να πατήσετε επάνω και αριστερά enter

για να εμφανιστεί η 2η διαφάνεια.

 Να δουλέψετε με τον ίδιο τρόπο όλες τις διαφάνειες και στο τέλος να
παρουσιάσετε την περιήγησή σας στο νησί Honoloko πατώντας την εντολή
«Προβολή παρουσίασης Έναρξη προβολής παρουσίασης».

Το  του πληκτρολογίου σάς πηγαίνει κάθε φορά στην επόμενη διαφάνεια.
Να αποθηκεύσετε την παρουσίασή σας στην επιφάνεια Εργασίας με το όνομα
αρχείου: « Περιπέτεια στο νησί Honoloko».

41


Μετατροπή κειμένου και παρουσίασης σε βιβλίο
Να ανοίξετε το φυλλομετρητή σας και να πληκτρολογήσετε: «issuu.com».Να
κάνετε « Είσοδο» με τους κωδικούς που θα σας υπαγορεύσω, στη συνέχεια να
πατήσετε « upload» και να επιλέξετε την παρουσίασή σας: Περιπέτεια στο νησί
Honoloko που βρίσκεται στην Επιφάνεια Εργασίας.

Πατώντας «Άνοιγμα» ξεκινά η μεταφόρτωση και διαρκεί για λίγα λεπτά. Τέλος
πατώντας « Publish now» και «open Publish» το βιβλίο σας παρουσιάζεται
μπροστά σας και είναι έτοιμο να το ξεφυλλίσετε.
Να το παρουσιάσετε στις υπόλοιπες ομάδες και να το αναρτήσετε στο wiki
της τάξης.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η αξιολόγηση στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί ένα διαμορφωτικό και
επιταχυντικό μέσο βελτίωσης της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Μετρά ποσοτικά και
ποιοτικά τα αποτελέσματα της διδασκαλίας και την αποτελεσματικότητα της χρήσης
των διδακτικών μέσων. Σκοπό έχει να εντοπίσει και να ερευνήσει το βαθμό επίτευξης
των διδακτικών στόχων που έχουν τεθεί. Οφείλουμε να εντάσσουμε και να
ενσωματώνουμε την αξιολόγηση σε όλη τη διάρκεια της πορείας της διδασκαλίας μας
αφού θεωρείται ένα από τα αποτελεσματικότερα εκπαιδευτικά εργαλεία για την
προαγωγή της μάθησης και της ποιοτικής της αναβάθμισης. Δεν πρέπει δηλαδή να
εστιάζει τόσο στον έλεγχο των κατακτημένων γνώσεων των μαθητών όσο στον
έλεγχο του διδακτικού μας έργου και της επίτευξης των διδακτικών μας στόχων.

41

Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια

Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια

Similar to Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια (20)

More from evakou56

More from evakou56 (13)

Διδακτικό σενάριο: Ενέργεια