SlideShare a Scribd company logo
ԱՄԵՆ ԻՆՉ
ՇԱՐԺՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
Շարժումը մատերիայի հիմնական
հատկություններից է: Մատերիայի
շարժման ձևերից պարզագույնը
մեխանիկական շարժումն է:
Մեխանիկական շարժում կոչվում է
ժամանակի ժամանակի ընթացքում
տարածության մեջ մարմնի դիրքի
փոփոխությունն այլ մարմինների կամ
մարմնի մասերի դիրքերի
փոփոխություննը միմյանց նկատմամբ:
Մեխանիկայի

հիմնական
խնդիրը մարմնի դիքը
տարածության մեջ
ժամանակի կամայական
պահին որոշելն է: Դիտելով
մեր շրջապատը կարող ենք
հանդիպել բազմաթիվ
օրինակների:
Բիլիարդի գնդիկը
փոխում է իր
դիրքը սեղանի
նկատմամբ:
Խնձորը փոխում է
իր դիրքը ծառի
նկատմամբ:
Դիտարկած օրինակներից և մեխանիկական
շարժման սահմանումից հետևում է, որ այն
ուսումնասիրելու համար ենթադրում է առնվազն
երկու մարմնի առկայություն: Դրանից մեկը
պայմանականորեն ընդունվեւմ է անշարժ, իսկ
մյուս մարմինի դիրքը որոշվոմ է հենց այդ մարմնի
նկատմամբ, որն ընդունված է անվանել
հաշվարկման մարմին. Հաշվարկման մարմին
կոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբ
դիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը:
Եթե մարմնի դիրքը փոխվու է հաշվարկման
մարմնի նկատմամբ, ապա ասում են, որ այն
շարժվում է:
Մարմնի դիրքը տարածության մեջ և
այն դիրքի փոփոխությունը
ժամանակի ընթացքում
նկարագրելու համար անհրաժեշտ
են ժամանակահատվածներ և
հեռավորություններ չափող
գործիքներ և սարքեր: Հաշվարկման
մարմնից և նրա և նրա հետ կապված
հեռավորություններ ու ժամանակ
չափող գործիքներից կազմված
համակարգը մեխանիկայում
անվանում են հաշվարկման
համակարգ:
Հաշվարկման մարմին
ընտրելուց հետո նրա հետ
կապում են կոորդինատային
համակարգ և կետի դիրքը
տարածության մեջ
ներկայացնում են թվերի
(կոորդինատների) միջոցով:
Հաճախ օգտագործում են
կոորդինատային եղանակը, երբ
մարմնի դիրքը տարածության
մեջ որոշելու համար
հաշվարկման մարմնի հետ
կապում են ուղղանկյուն
դեկարտյան կոորդինատային
համակարգ: Մարմնի դիրքի
որոշումն այս համակարգում
կատարվում է մոտավորապես
այնպես, ինչպես որոշվում է
առարկաների դիրքը
սենյակում:
Այս օրինակում տղան շարժվում է, փոխելով իր
դիրքը ծառի նկատմամբ, այսինքն հաշվարկման
մարմինը ծառն է:
 Մարմինն

իր շարժման ընթացքում անցնում
է որոշակի կետերով: Այդ կետերի
բազմությունը կազմում է որոշակի գիծ, որն
անվանում են շարժման հետագիծ: Հետագիծ
կոչվում է այն կետերի բազմությունը,
որոնցով տվյալ հաշվարկման
համակարգում հաջորդաբար անցնում է
մարմինը շարժման ընթացաքում:
 Եթե հայտնի է հետագծի յուրաքանչյուր
կետի դիրքաթիվը, ապա կարող ենք ոչ
միայն որոշել մարմնի դիրքը հետագծի վրա,
այլ նաև հաշվել շարժման ընթացքում
հետագծի երկայնքով մարմնի անցած
հեռավորությունը, որը կոչվում է
ճանապարհ:
Սկալյար և վեկտորային մեծություններ
•Սկալյար մեծություններ կամ սկալյարներ կոչվում են

այն ֆիզիկական մեծությունները, որոնք բնութագրվում
են միայն թվային արժեքով՝ արտահայտված
համապատասխան թվային միավորով: Այդպիսի
մեծություննեի օրինակներ են ծավալը, ջերմաստիճանը,
զանգվածը, էներգիան և այլն:
•Վեկտորական մեծոթյուններ կամ վեկտորներ կոչվում
են այն ֆիզիկկան մեծությունները, որոնք բնութագրվում
են ոչ միայն թվային արժեքով, այլև ուղղությոյամբ:
Վեկտորական մեծության օրինակ է արագությունը:
Համընթաց և պտտական
շարժումներ
•Համընթաց կոչվում է այն շարժումը, որի

ընթացքում մարմնի երկու կամայական կետեր
միացնող ուղիղը մնում է ինքն իրեն զուգահեռ:
•Պտտական է կոչվում այն շարժումը, որի
ընթացքում նրա բոլոր կետերը շարժվում են
այնպիսի շրջանագծերով, որոնց կենտրոնները մի
ուղղի վրա են, որն ուղղահայաց է շրջանագծերի
հարթություններին և կոչվում է պտտման
առանցք:
Է. Ղազարյան «Ֆիզիկա 10»

More Related Content

Viewers also liked

Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասին
Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասինԸնդհանուր տեղեկություններ շարժման մասին
Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասինsevakserg
 
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստումՊատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
Ohanyan Educational Complex
 
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2Stepan Nshanyan
 
Վեկտորի կոորդինատները
Վեկտորի կոորդինատներըՎեկտորի կոորդինատները
Վեկտորի կոորդինատները
Hermine Antonyan
 
Եռանկյունների նմանություն
Եռանկյունների նմանությունԵռանկյունների նմանություն
Եռանկյունների նմանությունHermine Antonyan
 
գլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդգլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդEduardHakobyan
 
գլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդգլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդEduardHakobyan
 
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունըՎեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
Hermine Antonyan
 
տարածական պատկերներ
տարածական պատկերներտարածական պատկերներ
տարածական պատկերներLusine Mlke-Galstyan
 
հետաքրքիր երկրաչափություն
հետաքրքիր երկրաչափությունհետաքրքիր երկրաչափություն
հետաքրքիր երկրաչափությունAnahit Sargsyan
 

Viewers also liked (11)

Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասին
Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասինԸնդհանուր տեղեկություններ շարժման մասին
Ընդհանուր տեղեկություններ շարժման մասին
 
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստումՊատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
Պատառիկներ Վիպերգերից գրաբարի համատեքստում
 
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2
Ամեն ինչ շարժման մասին մաս 2
 
Վեկտորի կոորդինատները
Վեկտորի կոորդինատներըՎեկտորի կոորդինատները
Վեկտորի կոորդինատները
 
Եռանկյունների նմանություն
Եռանկյունների նմանությունԵռանկյունների նմանություն
Եռանկյունների նմանություն
 
գլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդգլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդ
 
գլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդգլան, կոն և գունդ
գլան, կոն և գունդ
 
Բազմանիստեր
ԲազմանիստերԲազմանիստեր
Բազմանիստեր
 
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունըՎեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
Վեկտոր, վեկտորների հավասարությունը
 
տարածական պատկերներ
տարածական պատկերներտարածական պատկերներ
տարածական պատկերներ
 
հետաքրքիր երկրաչափություն
հետաքրքիր երկրաչափությունհետաքրքիր երկրաչափություն
հետաքրքիր երկրաչափություն
 

Similar to ամեն ինչ շարժման մասին

շարժման մասին
շարժման մասին շարժման մասին
շարժման մասին Sebastuhi
 
Հավ. անհավ. շարժումներ
Հավ. անհավ. շարժումներՀավ. անհավ. շարժումներ
Հավ. անհավ. շարժումներkarsenchik
 
Շարժումներ
ՇարժումներՇարժումներ
Շարժումներ
Ani Gareginyan
 
Fizika 130924074944-phpapp01
Fizika 130924074944-phpapp01Fizika 130924074944-phpapp01
Fizika 130924074944-phpapp01hasmik1998
 

Similar to ամեն ինչ շարժման մասին (6)

շարժման մասին
շարժման մասին շարժման մասին
շարժման մասին
 
ghj
ghjghj
ghj
 
Հավ. անհավ. շարժումներ
Հավ. անհավ. շարժումներՀավ. անհավ. շարժումներ
Հավ. անհավ. շարժումներ
 
Շարժումներ
ՇարժումներՇարժումներ
Շարժումներ
 
Fizika
FizikaFizika
Fizika
 
Fizika 130924074944-phpapp01
Fizika 130924074944-phpapp01Fizika 130924074944-phpapp01
Fizika 130924074944-phpapp01
 

More from vardanean

Խտություն
ԽտությունԽտություն
Խտությունvardanean
 
էվոլյուցիա
էվոլյուցիաէվոլյուցիա
էվոլյուցիաvardanean
 
բռնապետություն
բռնապետությունբռնապետություն
բռնապետությունvardanean
 
պաբլո պիկասո
պաբլո պիկասոպաբլո պիկասո
պաբլո պիկասոvardanean
 

More from vardanean (12)

Verisimu
VerisimuVerisimu
Verisimu
 
Dinamika
DinamikaDinamika
Dinamika
 
Խտություն
ԽտությունԽտություն
Խտություն
 
Verisimo
VerisimoVerisimo
Verisimo
 
Ուժ
ՈւժՈւժ
Ուժ
 
էվոլյուցիա
էվոլյուցիաէվոլյուցիա
էվոլյուցիա
 
Pp t
Pp tPp t
Pp t
 
բռնապետություն
բռնապետությունբռնապետություն
բռնապետություն
 
միթոզ
միթոզմիթոզ
միթոզ
 
Galaktika
GalaktikaGalaktika
Galaktika
 
պաբլո պիկասո
պաբլո պիկասոպաբլո պիկասո
պաբլո պիկասո
 
Fosfor
FosforFosfor
Fosfor
 

ամեն ինչ շարժման մասին

  • 2. Շարժումը մատերիայի հիմնական հատկություններից է: Մատերիայի շարժման ձևերից պարզագույնը մեխանիկական շարժումն է: Մեխանիկական շարժում կոչվում է ժամանակի ժամանակի ընթացքում տարածության մեջ մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմինների կամ մարմնի մասերի դիրքերի փոփոխություննը միմյանց նկատմամբ:
  • 3. Մեխանիկայի հիմնական խնդիրը մարմնի դիքը տարածության մեջ ժամանակի կամայական պահին որոշելն է: Դիտելով մեր շրջապատը կարող ենք հանդիպել բազմաթիվ օրինակների:
  • 4. Բիլիարդի գնդիկը փոխում է իր դիրքը սեղանի նկատմամբ:
  • 5. Խնձորը փոխում է իր դիրքը ծառի նկատմամբ:
  • 6. Դիտարկած օրինակներից և մեխանիկական շարժման սահմանումից հետևում է, որ այն ուսումնասիրելու համար ենթադրում է առնվազն երկու մարմնի առկայություն: Դրանից մեկը պայմանականորեն ընդունվեւմ է անշարժ, իսկ մյուս մարմինի դիրքը որոշվոմ է հենց այդ մարմնի նկատմամբ, որն ընդունված է անվանել հաշվարկման մարմին. Հաշվարկման մարմին կոչվում է այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկում են այլ մարմինների դիրքերը: Եթե մարմնի դիրքը փոխվու է հաշվարկման մարմնի նկատմամբ, ապա ասում են, որ այն շարժվում է:
  • 7. Մարմնի դիրքը տարածության մեջ և այն դիրքի փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում նկարագրելու համար անհրաժեշտ են ժամանակահատվածներ և հեռավորություններ չափող գործիքներ և սարքեր: Հաշվարկման մարմնից և նրա և նրա հետ կապված հեռավորություններ ու ժամանակ չափող գործիքներից կազմված համակարգը մեխանիկայում անվանում են հաշվարկման համակարգ:
  • 8. Հաշվարկման մարմին ընտրելուց հետո նրա հետ կապում են կոորդինատային համակարգ և կետի դիրքը տարածության մեջ ներկայացնում են թվերի (կոորդինատների) միջոցով: Հաճախ օգտագործում են կոորդինատային եղանակը, երբ մարմնի դիրքը տարածության մեջ որոշելու համար հաշվարկման մարմնի հետ կապում են ուղղանկյուն դեկարտյան կոորդինատային համակարգ: Մարմնի դիրքի որոշումն այս համակարգում կատարվում է մոտավորապես այնպես, ինչպես որոշվում է առարկաների դիրքը սենյակում:
  • 9. Այս օրինակում տղան շարժվում է, փոխելով իր դիրքը ծառի նկատմամբ, այսինքն հաշվարկման մարմինը ծառն է:
  • 10.  Մարմինն իր շարժման ընթացքում անցնում է որոշակի կետերով: Այդ կետերի բազմությունը կազմում է որոշակի գիծ, որն անվանում են շարժման հետագիծ: Հետագիծ կոչվում է այն կետերի բազմությունը, որոնցով տվյալ հաշվարկման համակարգում հաջորդաբար անցնում է մարմինը շարժման ընթացաքում:  Եթե հայտնի է հետագծի յուրաքանչյուր կետի դիրքաթիվը, ապա կարող ենք ոչ միայն որոշել մարմնի դիրքը հետագծի վրա, այլ նաև հաշվել շարժման ընթացքում հետագծի երկայնքով մարմնի անցած հեռավորությունը, որը կոչվում է ճանապարհ:
  • 11. Սկալյար և վեկտորային մեծություններ •Սկալյար մեծություններ կամ սկալյարներ կոչվում են այն ֆիզիկական մեծությունները, որոնք բնութագրվում են միայն թվային արժեքով՝ արտահայտված համապատասխան թվային միավորով: Այդպիսի մեծություննեի օրինակներ են ծավալը, ջերմաստիճանը, զանգվածը, էներգիան և այլն: •Վեկտորական մեծոթյուններ կամ վեկտորներ կոչվում են այն ֆիզիկկան մեծությունները, որոնք բնութագրվում են ոչ միայն թվային արժեքով, այլև ուղղությոյամբ: Վեկտորական մեծության օրինակ է արագությունը:
  • 12. Համընթաց և պտտական շարժումներ •Համընթաց կոչվում է այն շարժումը, որի ընթացքում մարմնի երկու կամայական կետեր միացնող ուղիղը մնում է ինքն իրեն զուգահեռ: •Պտտական է կոչվում այն շարժումը, որի ընթացքում նրա բոլոր կետերը շարժվում են այնպիսի շրջանագծերով, որոնց կենտրոնները մի ուղղի վրա են, որն ուղղահայաց է շրջանագծերի հարթություններին և կոչվում է պտտման առանցք: