Φυσική Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_fisiki_st_piges_energeias.htm

1. ΦΕ2: ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Τι εννοούμε όταν λέμε
πηγές ενέργειας;
Ποιες από αυτές θυμάστε;

2. Η ενέργεια είναι πολύτιμη
και απαραίτητη για κάθε
αλλαγή στη φύση, για
κάθε δραστηριότητά μας.
Εμείς οι άνθρωποι
προσπαθούμε να
διαχειριστούμε τον
ενεργειακό πλούτο της
Γης μετατρέποντας την
ενέργεια στη μορφή που
μας είναι κάθε φορά
χρήσιμη. Χρησιμοποιούμε
την ενέργεια που είναι
αποθηκευμένη στη φύση
ή που αποθηκεύουμε
εμείς, σε διάφορες
μορφές. Αυτές τις
«αποθήκες» τις
ονομάζουμε συχνά και
πηγές ενέργειας.

3. Από πού προέρχεται η ενέργεια που φτάνει στη Γη;

4. Ο Ήλιος ακτινοβολεί αδιάκοπα ενέργεια στο σύμπαν. Η ενέργεια του Ήλιου
είναι πυρηνική, ενέργεια δηλαδή που προέρχεται από τη συνένωση, τη
σύντηξη, πυρήνων υδρογόνου και τη δημιουργία πυρήνων του χημικού
στοιχείου ηλίου. Από την ενέργεια που ακτινοβολεί ο Ήλιος ένα πολύ μικρό
μέρος φτάνει στη Γη. Κι όμως αυτό είναι αρκετό, για να συντηρεί τη ζωή στον
πλανήτη μας. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλες οι πηγές ενέργειας που
χρησιμοποιούμε, έχουν δημιουργηθεί από την ενέργεια του Ήλιου.

5. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

6. Ο ήλιος ακτινοβολεί φως και θερμότητα. Χρησιμοποιούμε την ηλιακή ενέργεια
στους ηλιακούς θερμοσίφωνες, στα φωτοβολταϊκά και στα θερμοκήπια.

7. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

8. Τα τρόφιμα περιέχουν χημική ενέργεια
Από τα τρόφιμα όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί παίρνουν την απαραίτητη
ενέργεια για τις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού μας.
Δεν είναι όμως αποθηκευμένη η ίδια ενέργεια σε όλα τα τρόφιμα. Στη ζάχαρη,
για παράδειγμα, είναι αποθηκευμένη πολύ περισσότερη ενέργεια απ' ότι στην
ίδια ποσότητα ψωμιού.

9. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

10. Οι γαιάνθρακες (κάρβουνο) είναι στερεό καύσιμο, που βρίσκεται στο υπέδα-
φος και το παίρνουμε με εξόρυξη. Δεν είναι το ίδιο με τα κοινά κάρβουνα ή
ξυλοκάρβουνα. Σχηματίστηκαν εκεί στο υπέδαφος κατά τη διάρκεια πολλών
εκατομμυρίων χρόνων, από φυτικές ουσίες που θάφτηκαν μετά από φυσικές
καταστροφές. Περιέχουν χημική ενέργεια που προέρχεται από την ενέργεια
που τα φυτά είχαν αποθηκεύσει, καθώς αναπτύσσονταν. Χρησιμοποιούνται
ως καύσιμο,σε θερμοηλεκτρικά εργοστάσιο για την παραγωγή ρεύματος και
για θέρμανση. Η ενέργεια του γαιάνθρακα ήταν από τις πρώτες πηγές που
αξιοποιήθηκαν από τον άνθρωπο.
Χρησιμοποιούμε το γαιάνθρακα ως καύσιμο στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια
της ΔΕΗ και γενικότερα για θέρμανση.

11. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

12. Το πετρέλαιο (πέτρα + έλαιο, «λάδι της πέτρας»), είναι παχύρρευστο, μαύρο
(γι΄αυτό και λέγεται συχνά μαύρος χρυσός) ή βαθύ καφετί ή πρασινωπό
υγρό πέτρωμα, που αποτελεί τη σπουδαιότερη σήμερα φυσική πηγή ενέρ-
γειας. Τα κοιτάσματα πετρελαίου δημιουργήθηκαν από διάφορους ζωικούς
και φυτικούς μικροοργανισμούς, που θάφτηκαν στο υπέδαφος πριν από
πολλά εκατομμύρια χρόνια.Αντλείται με ειδικές εγκαταστάσεις από τον φλοιό
της Γης και περιέχει χημική ενέργεια. Το χρησιοποιούμε σχεδόν παντού, για
τα αυτοκίνητα, για θέρμανση, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.
Χρησιμοποιούμε το πετρέλαιο, για να θερμάνουμε τα σπίτια μας, στα
θερμοηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ, για την κίνηση πλοίων και αυτοκινήτων.

13. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

14. Βιομάζα είναι οποιοδήποτε υλικό παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς
(όπως είναι τα καυσόξυλα, οι ξεροί θάμνοι, οι κομμένοι κορμοί δένδρων, τα
άχυρα, τα πριονίδια, τα υπολείμματα από την επεξεργασία της ελιάς και του
βαμβακιού και άλλα τέτοια υλικά φυτικής ή ακόμα και ζωικής προέλευσης). Η
βιομάζα περιέχει χημική ενέργεια και χρησιμοποιείται κυρίως για τη θέρμανση.
Η βιομάζα περιέχει χημική ενέργεια και χρησιμοποιείται κυρίως
για θέρμανση.

15. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

16. Το φυσικό αέριο αποτελείται κυρίως από μεθάνιο. Συνήθως, όπου υπάρχει
πετρέλαιο, υπάρχει και φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο, όπως και το πετρέ-
λεαιο, δημιουργήθηκε από διάφορους ζωικούς και φυτικούς μικροοργανι-
σμούς, που θάφτηκαν στο υπέδαφος, πριν από εκατομμύρια χρόνια. Η
χημική ενέργεια του φυσικού
αερίου και του πετρελαίου προ-
έρχεται, λοιπόν, από την ενέρ-
γεια που οι μικροοργανισμοί αυ-
τοί είχαν αποθηκεύσει από τον
Ήλιο. Το φυσικό αέριο το χρησι-
μοποιούμε ως καύσιμο.
Το φυσικό αέριο περιέχει χημική ενέργεια και χρησιμοποιείται ως καύσιμο σε
πολλά εργοστάσια αντί για πετρέλαιο, σε μεταφορικά μέσα (λεωφορεία) και
για θέρμανση.

17. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

18. Οι άνεμοι δημιουργούνται, καθώς οι διάφορες περιοχές της Γης θερμαίνονται
σε διαφορετικό βαθμό από τον Ήλιο και αναγκάζουν τις αέριες μάζες της
ατμόσφαιρας να κινούνται. Η ενέργεια του ανέμου είναι ανεξάντληντη και από
τις πρώτες πηγές ενέργειας που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι. Σήμερα
χρησιμοποιούμε την κινητική ενέργεια του ανέμου (αιολική) για να παράγουμε
ηλεκτρικό ρεύμα.
Την κινητική ενέργεια του αέρα (αιολική) τη χρησιμοποιούμε μετατρέποντάς
την σε ηλεκτρική με τις ανεμογεννήτριες.

19. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

20. Το νερό υπάρχει στη φύση και στις τρεις καταστάσεις, στερεό, υγρό και αέριο
και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Οι βροχές δημιουργούνται,
καθώς το νερό στις λίμνες και στη θάλασσα θερμαίνεται από την ακτινοβολία
του Ήλιου, εξατμίζεται και συμπυκνώνεται πάλι στα ψηλότερα στρώματα της
ατμόσφαιρας, που είναι ψυχρότερα. Ένα μέρος, λοιπόν, της θερμότητας που
ακτινοβολεί ο Ήλιος, μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια του αέρα και σε
δυναμική ενέργεια του
νερού, το οποίο με τις
βροχές «μεταφέρεται» στις
λίμνες και στα ποτάμια που
βρίσκονται πιο ψηλά από
την επιφάνεια της
θάλασσας.
Χρησιμοποιούμε τη δυναμική ενέργεια του νερού, που πέφτει ορμητικά,
για τη λειτουργία των υδροηλεκτρικών εργοστασίων της ΔΕΗ που παράγουν
ηλεκτρικό ρεύμα.

21. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

22. Γεωθερμικές πηγές (γεωθερμία)
Σε μεγάλο βάθος, στο εσωτερικό της Γης, επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες
και η θερμική ενέργεια είναι μεγάλη. Αξιοποιούμε αυτήν την ενέργεια
μετατρέποντάς την σε ηλεκτρική ενέργεια. Την αξιοποιούμε επίσης για τη
θέρμανση νερού και για οικιακή χρήση.
Η γεωθερμία χρησιμοποιείται για θέρμανση και
για τη λειτουργία πολλών εργοστασίων.

23. Ποια πηγή ενέργειας βλέπουμε εδώ;
Τι ενέργεια περιέχει;
Πώς χρησιμοποιούμε την ενέργεια αυτής της πηγής;

24. Σχάση πυρήνων. Η πυρηνική ενέργεια, που είναι αποθηκευμένη στους
πυρήνες των ατόμων από τα οποία αποτελείται η ύλη απελευθερώνεται
ως θερμότητα. Η χρήση όμως της πυρηνικής ενέργειας εγκυμονεί μεγάλους
κινδύνους.
Χρησιμοποιούμε τη θερμότητα που απελευθερώνεται από τη σχάση
πυρήνων μετατρέποντάς τη σε ηλεκτρική ενέργεια, στα
πυρηνικά εργοστάσια
https://www.garyfallidou.org/

25. Με εξαίρεση την πυρηνική ενέργεια και τη γεωθερμία, όλη η ενέργεια που
χρησιμοποιούμε προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από την ακτινοβολία του Ήλιου.
Με διαφορετικά «πρόσωπα», με διαφορετικές μορφές, ένα μέρος της ενέρ-
γειας που ακτινοβολεί ο Ήλιος, αποθηκεύεται στη Γη σε διάφορες «αποθή-
κες» ενέργειας, που εμείς τις ονομάζουμε «πηγές ενέργειας».
Τι συμπέρασμα
μπορούμε να
βγάλουμε από όλα
αυτά;
https://atheo.gr/

26. Ο ήλιος, τα τρόφιμα, ο γαιάνθρακας, η βιομάζα, το πετρέλαιο, το
φυσικό αέριο, ο άνεμος, το νερό, η γεωθερμία και η σχάση πυρήνων
αποτελούν πηγές ενέργειας.

29. Οι ηλεκτρικές συσκευές λειτουργούν με ηλεκτρική ενέργεια, η οποία παρά-
γεται στα εργοστάσια που χρησιμοποιούν γαιάνθρακες ή πετρέλαιο και φτά-
νει στις πρίζες του σπουτιού μας. Υπάρχουν και συσκευές που δε χρειά-
ζονται πολλή ενέργεια οπότε είναι εφοδιασμένες με μπαταρίες. Υπάρχουν
και κάποιες συσκευές που χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια όπως ο
ηλιακός θερμοσίφωνας και τα ηλικά φώτα.

30. Εμείς οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε την ενέργεια που είναι αποθηκευμένη
στη φύση ή που αποθηκεύουμε εμείς, σε διάφορες μορφές. Αυτές τις
«αποθήκες» τις ονομάζουμε συχνά και πηγές ενέργειας.
Στις πηγές ενέργειας ΔΕΝ «παράγεται» ενέργεια. Η ενέργεια ούτε παράγεται
ούτε χάνεται, αλλά διατηρείται και απλώς μετατρέπεται από μία μορφή σε
μία άλλη.
Οι κυριότερες πηγές ενέργειας είναι:
Ο ήλιος: ηλιακή ενέργεια (ηλιακοί θερμοσίφωνες, φωτοβολταϊκά, θερμοκήπια)
Τρόφιμα: χημική ενέργεια
Γαιάνθρακες: χημική ενέργεια (θέρμανση, θερμοηλεκτρικά εργοστάσια)
Πετρέλαιο: χημική ενέργεια (θέρμανση, θερμοηλεκτρικά εροστάσια,
κίνηση οχημάτων)
Βιομάζα:χημική ενέργεια (θέρμανση)
Φυσικό αέριο: χημική ενέργεια (εργοστάσια, θέρμανση, κίνηση οχημάτων)
Άνεμος: αιολική ενέργεια (παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος)
Νερό: δυναμική ενέργεια (υδροηλεκτρικά εργοστάσια)
Γεωθερμία: θερμική ενέργεια (εργοστάσια, θέρμανση)
Σχάση πυρήνων: πυρηνική ενέργεια (πυρηνικά εργοστάσια)
Τι πρέπει να θυμόμαστε:

31. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ