Μια εργασία στο πλαίσιο του Ομίλου για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά του τόπου μας, του Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Πατρών

1. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
ΟΜΙΛΟΣ ΑΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
ΠΑΠΑΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΦΩΤΕΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΡΑΦΑΕΛΑ
Το Πατρινό Καρναβάλι

3. Η σημαία του Πατρινού Καρναβαλιού

4. Η ιστορία του
Η δημιουργία του Πατρινού Καρναβαλιού οφείλεται σε
πρόσμειξη διάφορων πολιτιστικών στοιχείων:
α) πατροπαράδοτα αποκριάτικα έθιμα του ελλαδικού χώρου και
της Πάτρας
β) επιρροές από τη Δυτική Ευρώπη και ιδίως την Ιταλία και τα
γειτονικά Επτάνησα
γ) καινοτομίες που προέκυψαν στη διάρκεια καρναβαλικών
εορτασμών στην Πάτρα.

5. ⚫ Οι σύγχρονες ρίζες του Πατρινού Καρναβαλιού
τοποθετούνται στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι
περισσότερες απόψεις συγκλίνουν στο ότι αφετηρία
του Πατρινού Καρναβαλιού υπήρξε ο πρώτος
αποκριάτικος χορός μετά την απελευθέρωση.

6. ⚫ Η ίδια η θέση της πόλης με την αυξανόμενη ακμή του
λιμανιού της και τις συχνές επαφές με τη Δύση και ιδίως
με την Ιταλία, με τα περίφημα καρναβάλια της όπως
αυτό της Βενετίας συνέβαλαν με τα χρόνια στη
διαμόρφωση του καρναβαλιού ώστε ακόμα και σήμερα
να διαθέτει αρκετά μεσογειακά και δυτικότροπα
χαρακτηριστικά.

7. ⚫ Η εμφάνιση των πρώτων καρναβαλικών αρμάτων
τοποθετείται χρονικά στη δεκαετία του 1870. Τα
άρματα
ιδιωτών,
τότε ήταν αποκλειστικά κατασκευές
μόνο αργότερα ανέλαβε ο Δήμος
Πατρέων έναν μεγάλο αριθμό κατασκευών.

8. ⚫ Στην ίδια δεκαετία, το 1872 οικοδομείται με
συνεισφορές πλούσιων σταφιδεμπόρων το Θέατρο
"Απόλλων" και φιλοξενεί αποκριάτικους χορούς,
όπως ακριβώς και σήμερα, που συνεχίζει να έχει
κεντρικό ρόλο στις καρναβαλικές εκδηλώσεις.

9. Η ιστορία του (I)
⚫ Σύμφωνα με τον ιστορικό του Πατρινού Καρναβαλιού
Νίκο Πολίτη την εποχή της Μπελ Επόκ διοργανώθηκαν
ωραία καρναβάλια όπως τις χρονιές 1900, 1907, 1909 με
τη συμμετοχή για πρώτη φορά ατόμων κάθε κοινωνικής
τάξης και καταγωγής.
⚫ Την αμέσως επόμενη δεκαετία τα πράγματα δεν είναι
ευνοϊκά για το καρναβάλι, οι συνεχείς πόλεμοι και
συγκρούσεις στέλνουν τους άνδρες στο μέτωπο και
φέρνουν στην πόλη οικονομική στενότητα και δυστυχία.

10. Η ιστορία του (II)
⚫ Προφανή εξαίρεση αποτελούν τα εντυπωσιακά σε αριθμό
και ποιότητα αρμάτων και εορτασμών καρναβάλια των
ετών 1938 και 1939. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο
συνακόλουθος εμφύλιος θα φέρουν μια δεκαετή
αναγκαστική διακοπή.
⚫ Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 γίνονται οι πρώτες
διστακτικές σκέψεις από συλλογικούς φορείς της Πάτρας
για την οργανωμένη αναβίωση του καρναβαλιού. Παρά την
απαισιοδοξία και την νοσταλγία για το παρελθόν το
καρναβάλι ξαναγεννιέται.

11. Η ιστορία του (IΙI)
⚫ Το 1974 ξεκινά η σύγχρονη φάση του καρναβαλιού, οι
καρναβαλιστές πείθονται να εγκαταλείψουν τα
αυτοκίνητά τους και να παρελάσουν πεζή στους δρόμους
(ως τότε μόνο τα άρματα παρήλαυναν). Το θέαμα
κορυφώνεται, η διάρκεια της παρέλασης φτάνει τις 5,30
ώρες όπου περίπου 45.000 καρναβαλιστές διανύουν 4.5
περίπου χιλιόμετρα χορεύοντας μετατρέποντας την
Πάτρα κέντρο του κεφιού και της διασκέδασης.
Κατακλύζεται από εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες που
φτάνουν απ΄όλα τα μέρη της Ελλάδας και όχι μόνο.

12. Η ιστορία του (IΙI)
⚫ Ως τα μέσα της δεκαετίας το Πατρινό Καρναβάλι είχε
επιστρέψει στις ζωές των Πατρινών αλλά και όλων των
Ελλήνων, ιδίως όμως όσων είχαν την οικονομική
δυνατότητα (κυρίως εύποροι Αθηναίοι) να ταξιδέψουν
στην Πάτρα για να συμμετάσχουν στο καρναβάλι.

13. Το Πατρινό Καρναβάλι σήμερα
Βασικά χαρακτηριστικά των τελευταίων δεκαετιών είναι:
Α. Η τελετή έναρξης
Β. Το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού
Γ. Τα Μπουρμπούλια
Δ. Η τσικνοπέμπτη
Ε. Το καρναβάλι των μικρών
Στ.Η παρέλαση των αρμάτων
Ζ. Η Νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση
H.Η τελετή Λήξης

14. Η Τελετή Έναρξης
⚫ Την έναρξη των εκδηλώσεων του Πατρινού Καρναβαλιού προαναγγέλλει ο
Τελάλης, περιδιαβαίνοντας τους δρόμους της πόλης πάνω στο μουσικό άρμα
του. Καλεί τους Πατρινούς κι όλους όσους βρεθούν στην Πάτρα εκείνη τη μέρα
σε μαγικές συναντήσεις χαράς και ανέλπιστες διαδρομές διασκέδασης.
⚫ Η Τελετή Έναρξης πραγματοποιείται ημέρα Σάββατο και πάντα σε συνάρτηση
με τη γιορτή του Αγίου Αντωνίου 17 Ιανουαρίου.
⚫ Συνήθως αποτελείται από ποικίλες εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν μουσική,
χορό, ακροβάτες, δράσεις για μικρούς και μεγάλους και συλλογικά παιχνίδια.
⚫ Οι εκδηλώσεις αρχίζουν το πρωί σε επιλεγμένα σημεία της πόλης και
κορυφώνονται το βράδυ στην πλατεία Γεωργίου Α΄. Εκεί είναι στραμμένο και
το ενδιαφέρον του κόσμου, όπου μετά την ολοκλήρωση της κεντρικής
εκδήλωσης και την εμφάνιση του άρματος του Βασιλιά Καρνάβαλου
συνοδευόμενου από πλήθος καρναβαλιστών, ο Δήμαρχος Πατρέων κηρύσσει
την έναρξη των Εκδηλώσεων του Πατρινού Καρναβαλιού.

15. Η Τελετή Έναρξης
⚫ Ακολουθεί υπαίθριο πάρτι, όπου η κεντρική πλατεία
της πόλης μετατρέπεται σε μια τεράστια πίστα
χορού, με χιλιάδες πιστούς καρναβαλιστές να
χορεύουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
ΠΑΤΡΑ | Η τελετή έναρξης του πατρινού καρναβαλιού - YouTube

17. Το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού
⚫ Οι ομάδες του Κρυμμένου Θησαυρού συγκροτούνται είτε
από μόνιμες συντροφιές καρναβαλιστών είτε από παρέες
στα γυμνάσια και τα λύκεια της πόλης, συνάδελφους στη
δουλειά ή γνωστούς στη γειτονιά.
⚫ Έχουν ένα όνομα ως ομάδα και ένα θέμα - που δίνει και το
όνομα κάθε χρονιάς- για τη μεταμφίεσή τους.Ανάλογα με
την καρναβαλική θητεία- παιδεία των μελών και τον χρόνο
που διαθέτουν προσανατολίζονται είτε μόνο στη
συμμετοχή στις παρελάσεις είτε και στη συμμετοχή στα
παιχνίδια και τους διαγωνισμούς του κρυμμένου θησαυρού.

19. Το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού
⚫ Αυτά τα παιχνίδια περιλαμβάνουν ερωτήσεις από ιστορία,
φιλολογία, μαθηματικά ή από πρακτικές γνώσεις, ασκήσεις
πλοήγησης μέσα από κρυμμένα ενδεικτικά στοιχεία
διασκορπισμένα σε ολόκληρη την πόλη, καλλιτεχνικούς
διαγωνισμούς ζωγραφικής, παντομίμας, θεατρικών
στιγμιοτύπων κι ότι άλλο βάλουν στο μυαλό τους οι
διοργανωτές του παιχνιδιού.
⚫ Οι επιδόσεις των ομάδων στις διάφορες φάσεις του
παιχνιδιού βαθμολογούνται κι έτσι αναδεικνύεται ο
μεγάλος νικητής.
https://www.youtube.com/watch?v=h32-i0oydpA

20. Τα Μπουρμπούλια (Ι)
Πρόκειται για μια ξεχωριστή
εκδήλωση του Πατρινού
Καρναβαλιού που ανάλογη
δεν συναντάται στην
Ελλάδα. Τα Μπουρμπούλια
θεωρούνται μια από τις
παλαιότερες εκδηλώσεις
του, όπου η ακριβής
ημερομηνία έναρξής τους
παραμένει μέχρι και σήμερα
άγνωστη.

21. Τα Μπουρμπούλια (ΙΙ)
Πρόκειται για μια ξεχωριστή
εκδήλωση του Πατρινού
Καρναβαλιού που ανάλογη
δεν συναντάται στην
Ελλάδα. Τα Μπουρμπούλια
θεωρούνται μια από τις
παλαιότερες εκδηλώσεις
του, όπου η ακριβής
ημερομηνία έναρξής τους
παραμένει μέχρι και σήμερα
άγνωστη.

22. Η Τσικνοπέμπτη
εκατοντάδες Πατρινοί
Την ημέρα εκείνη
στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης. Όμως
επίκεντρο των εκδηλώσεων αποτελεί η Άνω Πόλη, η παλιά
συνοικία Τάσι και κυρίως η οδός Γερμανού και οι δρόμοι γύρω
μουσικές
άφθονης
από αυτήν. Λαϊκά και καρναβαλικά δρώμενα,
κομπανίες συμπληρώνουν τη βραδιά της
κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας.

23. Το Καρναβάλι των Μικρών
Εκείνη την ημέρα χιλιάδες
μικροί καρναβαλιστές από την
Πάτρα, αλλά και από άλλες
πόλεις της Ελλάδας
παρελαύνουν στους
κεντρικούς δρόμους της πόλης
σε ομάδες ανάλογα με το
νηπιαγωγείο, το σχολείο τους,
το φροντιστήριό τους, τη
σχολή χορού τους.
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο
παρελαύνουν μαζί με τους
συνοδούς τους περί τα 15.000
παιδιά.

24. Το Baby Rally (Ι)
Το Καρναβάλι των Μικρών
αποτελεί μια ξεχωριστή και
σημαντική ενότητα του
Πατρινού Καρναβαλιού ως
συνέχεια και εξέλιξη του
baby rally που
πρωτοδιοργανώθηκε το
1968.

25. Το Baby Rally (ΙΙ)
Είναι μια από τις πιο
ζωντανές και ελπιδοφόρες
ενότητες του Πατρινού
Καρναβαλιού και το φυτώριο
των αυριανών
καρναβαλιστών.
https://www.youtube.com/w
atch?v=11mTCSATi-M

26. Η Παρέλαση των αρμάτων
Τα καρναβαλικά άρματα,
δημιουργίες του
Καρναβαλικού Εργαστηρίου
του Δήμου Πατρέων εκτός
από την Μεγάλη Παρέλαση
της Κυριακής των
Απόκρεω, παρελαύνουν και
την Παρασκευή πριν το
τελευταίο σαββατοκύριακο
των παρελάσεων. Αράζουν
περιμετρικά της πλατείας
Γεωργίου και ο κόσμος έχει
τον χρόνο να τα
φωτογραφίσει .
https://www.youtube.com/watch?v=1f5yT7ojDR4

27. Η Παρέλαση των αρμάτων
Τα καρναβαλικά άρματα, δημιουργίες του Καρναβαλικού
Εργαστηρίου του Δήμου Πατρέων εκτός από την Μεγάλη
Παρέλαση της Κυριακής των Απόκρεω, παρελαύνουν και
την παρασκευή πριν το τελευταίο σαββατοκύριακο των
παρελάσεων. Αράζουν περιμετρικά της πλατείας Γεωργίου
και ο κόσμος έχει τον χρόνο να τα φωτογραφίσει .
https://www.youtube.com/watch?v=1f5yT7ojDR4

28. Η Νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση (Ι)
Το κέφι ανεβάζει τους ρυθμούς
και κάνει την καρδιά να
τρέχει, καθώς τα πόδια και να
θέλουν δεν μπορούν να
αντισταθούν.
Η μουσική συνδράμει στο
ξεφάντωμα, οι φωτισμοί, τα
χρώματα, ο αυθορμητισμός
υφαίνουν ένα πρωτοφανές
γαϊτανάκι διασκέδασης που
ξετυλίγεται στο τέλος της
παρέλασης στην πλατεία
Γεωργίου Α΄.

29. Η Νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση (ΙΙ)
Εκεί καρναβαλιστές και
θεατές εμπλέκονται σε ένα
ατέλειωτο πάρτι, που
συνεχίζεται όλη τη νύχτα
στους δρόμους και στα
κέντρα διασκέδασης της
καρναβαλικής
πρωτεύουσας.

30. Η τελετή λήξης (Ι)
Η παράδοση θέλει ο
Βασιλιάς Καρνάβαλος να
παραδίδεται στην πυρά
καταμεσής της θάλασσας
και να ακολουθεί ρήψη
πυροτεχνημάτων. Η
τηλεοπτική της μετάδοση
μεταφέρει σε κάθε άκρη της
χώρας το πνεύμα της
εκρηκτικής και
μεγαλειώδους γιορτής.

31. Η τελετή λήξης (ΙΙ)
Η εκδήλωση συνήθως
περιλαμβάνει χορευτικά σόου,
μουσική συναυλία από γνωστά
συγκροτήματα, ακροβατικά κι
άλλες εκπλήξεις, με το
Δήμαρχο Πατρέων να
ευχαριστεί τους καρναβαλιστές
και τους επισκέπτες της πόλης
για τη συμμετοχή τους, και
συμβολικά να δίνει το
σύνθημα για την προετοιμασία
των καρναβαλικών
εκδηλώσεων της επόμενης
χρονιάς.

32. Η τελετή λήξης
Η τελετή λήξης
ολοκληρώνεται με ένα
υπαίθριο μουσικοχορευτικό
πάρτι μέχρι τις πρώτες
πρωινές ώρες της Καθαράς
Δευτέρας.

33. ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΟΥ ΣΤΗΝ
ΠΑΤΡΑ - YouTube

34. ΠΗΓΕΣ
•https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%C
E%BD%CF%8C_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BD%CE%B1%CE%B2%CE%A
C%CE%BB%CE%B9
• https://www.mykosmos.gr/loc_mk/apokries_karnavali.asp
• https://www.patrasevents.gr/tag/7355-patrino-karnavali

35. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!