Η Αναγέννηση υπήρξε ο προάγγελος των νεότερων χρόνων. Μια μικρή εισήγηση.

1. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

2. Τι είναι η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ?
• Η Αναγέννηση ενέπνευσε ένα κίνημα που τοποθετείται
προσεγγιστικά ανάμεσα στο 15ο και το 17ο αιώνα, και
ξεκίνησε στην Ιταλία κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, από όπου
και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο όρος
χρησιμοποιείται επίσης ως ονομασία της συγκεκριμένης
ιστορικής περιόδου, μα με μεγαλύτερη ελευθερία, καθώς το
κύμα των αλλαγών που επήλθαν δεν εξαπλώθηκε με την ίδια
ταχύτητα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

3. • Ως πολιτιστικό κίνημα, επέφερε την άνθηση της λογοτεχνίας, της επιστήμης,
της τέχνης, της θρησκείας και της πολιτικής επιστήμης, καθώς και την αναβίωση
της μελέτης κλασικών συγγραφέων την ανάπτυξη της
γραμμικής προοπτικής στη ζωγραφική και τη σταδιακή, αλλά ευρέως
διαδιδόμενη, μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση. Παραδοσιακά, αυτή η πνευματική
μεταμόρφωση είχε ως αποτέλεσμα να θεωρείται η Αναγέννηση γέφυρα μεταξύ
του Μεσαίωνα και της Σύγχρονης Εποχής.
• Αν και κατά την Αναγέννηση έλαβαν χώρα επαναστατικές καινοτομίες σε
πολλά πνευματικά πεδία, καθώς και κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές, είναι
ίσως περισσότερο συνυφασμένη με τα ρεύματα που διαμορφώθηκαν στο
χώρο της τέχνης, αλλά και τη συμβολή παν-επιστημόνων όπως ο Λεονάρντο
ντα Βίντσι και ο Μιχαήλ Άγγελος, οι οποίοι ενέπνευσαν τον όρο Homo Universalis

4. Homo Universalis
• Η ονομασία είναι λατινική και σημαίνει «καθολικός,
συνολικός άνθρωπος».
• Homo Universalis είναι ο χαρακτηρισμός ενός ανθρώπου
που συμπύκνωνε όλα τα ιδανικά της εποχής της
Αναγέννησης: ερευνητικό και κριτικό πνεύμα,
φιλοπεριέργεια, και κυρίως μία τάση για ενασχόληση με
κάθε αντικείμενο της τέχνης και της επιστήμης. Ο όρος
αναφέρεται στο εύρος ή την επιθυμητή "καθολικότητα" της
πολυμάθειας που μπορούσε να αποκτήσει κανείς.

5. • Ο πιο χαρακτηριστικός και ίσως ο
μόνος πραγματικός Homo Universalis είναι
ο διάσημος Λεονάρντο ντα Βίντσι, που
όπως μαρτυρούν οι πηγές, ασχολούνταν —
εκτός από τη ζωγραφική, τη γλυπτική και
γενικώς την τέχνη— με τη μηχανική,
την ανατομία, την αρχιτεκτονική, ήταν
φυσιοδίφης, αρχαιοδίφης και ιστοριοδίφης
, συγγραφέας, χημικός και κατείχε πολλές
άλλες ιδιότητες. Άλλες τέτοιες
χαρακτηριστικές πολυσχιδείς
προσωπικότητες ήταν ο Αβικέννας, ο Ισαάκ
Νεύτων, ο Γαλιλαίος Γαλιλέι,
η Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν,ο Γκυστάβ Λε
Μπον κ.ά. Αναχρονιστικά ο όρος μπορεί να
αποδοθεί και σε πολυμαθείς της
αρχαιότητας όπως ο Αριστοτέλη και
ο Ερατοσθένης.

6. Πως ξεκίνησε η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ?
• Γενικά οι ιστορικοί πίστευαν ότι η Αναγέννηση ξεκίνησε στην
Φλωρεντία της Ιταλίας , αλλά πέρα από αυτό , γιατί συνέβη και πότε
είναι ακόμη ανοιχτό προς συζήτηση. Οι δημοφιλείς θεωρίες για το
ποιες συνθήκες οδήγησαν σε μια τέτοια βαθιά αλλαγή καλύπτουν
ένα φάσμα ιδεών. Ορισμένοι επισημαίνουν τις κοινωνικές και
πολιτικές δομές της Φλωρεντίας ως κινητήρια δύναμη. Άλλοι
αναφέρουν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους
Οθωμανούς Τούρκους, η οποία προκάλεσε τη μετανάστευση
Ελλήνων λογίων στη Φλωρεντία. Τέλος, το αντίκτυπο της
υποστήριξης από την οικογένεια των Μεδίκων, την ισχυρότερη στην
Ευρώπη εκείνη την εποχή και η δέσμευση τους για μεταρρυθμίσεις
ήταν ένας άλλος μεγάλος παράγοντας.

7. Πότε ξεκίνησε?
• Η χρονολόγηση της εποχής της αναγέννησης είναι επίσης ένα πάζλ.
Υπάρχει μια αξιοσημείωτη προσκόληση στην ιδέα ότι η επίσημη
ημερομηνία έναρξης πρέπει να είναι το 1401.
• Την χρονιά αυτή ο Lorenzo Ghiberti και ο Filippo Brunelleschi ε'ιχαν
διαμάχη για το ποιος θα έχει το δικαίωμα κατασκευής των
νέων χάλκινων πορτών του βαπτιστηριού του καθεδρικού ναού της
Φλωρεντίας, το οποίο κέρδισε ο Ghiberti.

9. Πόλεις κράτη
• Στην βόρεια και κεντρική Ιταλία, ευημερούσες πόλεις κράτη
αναπτύχθηκαν και άκμασαν από τον ύστερο Μεσαίωνα και μετά. Η
ευημερία προέκυψε λόγω της εμπορικής τους ανδρείας.
• Η Γένοβα και η Βενετία επωφελήθηκαν από τους εμπορικούς
δεσμούς με το Λεβάντε που δημιουργήθηκαν από τις Σταυροφορίες.
• Επιπλέον, η Τεταρτη Σταυροφορία κατέστρεψε την εμπορική
εξέχουσα θέση του Βυζαντίου ως εμπορικό αντίπαλο , γεγονός που
άνοιξε την πύλη της ευημερίας για τους γενοβέζους και τους
βενετούς

11. • Εμπορικοί δρόμοι από την Ανατολή μέσω της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας και των αραβικών κρατών τώρα φτάνανε στα λιμάνια
της Γένοβας, της Βενετίας και της Πίζας.
• Την ίδια εποχή μετάξια, βαφές και μπαχαρικά έφτασαν στα λιμάνια
της Ιταλίας από το Λεβάντε. Στην συνέχεια τα ξανά πουλούσαν στην
υπόλοιπη Ευρώπη με υψηλά κέρδοι.

12. Αναζωογόνηση Εμπορικών
Διδρομών
• Κατά τον 13ο αιώνα, οι πόλεις-κράτη επεκτάθηκαν ως μία
οικονομική ευημερούσα οντότητα. Ήταν μια περίοδος
οικονομικής ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο
πουθενά το αντίκτυπο δεν ήταν τόσο βαθή όσο για τις
πόλεις-κράτη. Η οικονομία τους ευδοκιμούσε μέσω ενός
ευρωπαϊκού δικτύου που συνέδεε τους εμπορικούς
κόμβους της Μεσογείου προς τα λιμάνια της Χανσεατικής
Ένωσης στη Βόρεια Ευρώπη και την περιοχή της Βαλτικής ,
δημιουργώντας ένα ισχυρό οικονομικό δίκτυο για πρώτη
φορά από τον 4ο αιώνα. Η εξέχουσα θέση τους στο εμπόριο
ήταν τόσο μεγάλη που ουσιαστικά απελευθερώθηκαν από
την Αγία Ρωμαίκη Αυτοκρατορία και ήταν ασφαλείς από
ξένη στρατιωτική εισβολή.

14. Εξελίξεις
• Δημιούργησαν ένα διεθνές τραπεζικό σύστημα συναλλαγών
με κύριο νόμισμα το Gold Florin για διεθνές εμπόριο και
σύστημα συναλλάγματος.
• Ανέπτυξαν συμμετοχικές εταιρείες, μια πιο
εξελιγμένη λογιστική πρακτική του διπλογραφικού
συστήματος, κρατικό χρέος και ασφάλιση.

15. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
• Μεταξύ του 11ου και 13ου αιώνα η Ιταλία ήταν σε μια ανάπτυξης και
αλλαγής. Ο πληθυσμός της διπλασιάστηκε αυτή την περίοδο ενώ
μεγάλο μέρος της ανάπτυξης επικεντρώθηκε στην επέκταση των
πόλεων-κρατών.
• Μέχρι τον 13ο αιώνα η Βενετιά η Φλωρεντία και το Μιλάνο
είχαν πάνω από 100.000 κάτοικους ενώ η Γένοβα η Μπολόνια
και η Βερόνα ξεπέρασαν τους 50.000

16. Άλλες πληροφορίες
• Οι μεγάλοι καθεδρικοί ναοί ξαναχτίστηκαν, BASILICA SAN
FRANSESCO, DUOMO DI SIENA, BASILICA DISAN FRANCESCO και
ABBAZIA DI CASAMARI
• οι Ιταλοι από την υπεθρο στις πόλεις.
• Η Ιταλία έφτασε σε ποσοστό αστικοποίηση 20%, μετατρέποντας την
στην πιο αστικοποιημένη κοινωνία στον κόσμο.
20% αστικοποίηση στην Ιταλία

17. ΜΑΥΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Σύμφωνα με μια θεωρία, ο αντίκτυπος
στη Φλωρεντία του Μαύρου Θανάτου, που χτύπησε
την Ευρώπη μεταξύ των ετών 1348 και 1350, επέφερε ριζική
αλλαγή στην κοσμοθεωρία των Ιταλών του 14ου αιώνα. Η
πανούκλα χτύπησε με σφοδρότητα την ιταλική χερσόνησο
και έχει διατυπωθεί η άποψη πως η εξοικείωση αυτή με
το θάνατο έκανε τους διανοούμενους να αναθεωρήσουν την
αξία της επίγειας ζωής, σε σχέση με την πνευματικότητα και
την προετοιμασία για τη μεταθανάτια ζωή. Συμπληρωματικά,
μπορούμε να θεωρήσουμε πως ο Μαύρος Θάνατος γέννησε
ένα κύμα ευσέβειας, το οποίο και εκδηλώθηκε δια μέσου της
χρηματοδότησης έργων τέχνης με θρησκευτικό περιεχόμενο.
Ωστόσο, τα παραπάνω δεν εξηγούν το γιατί η Αναγέννηση
ανάβλυσε συγκεκριμένα από την Ιταλία του 14ου αιώνα.

18. ΜΑΥΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Η πανώλη ήταν πανδημία που είχε τις παραπάνω επιπτώσεις στο
σύνολο της Ευρώπης, όχι μόνο στην Ιταλία. Η
πανώλη μεταφέρθηκε μέσω ψύλλων που ταξίδεψαν με καράβια από
τα λιμάνια της Ασίας και εξαπλώθηκε ταχύτατα εξαιτίας της έλλειψης κ
ανόνων υγιεινής. Ο πληθυσμός της Φλωρεντίας μειώθηκε σχεδόν στο μ
ισό κατά το έτος 1347. Χάρη στη μείωση πληθυσμού, η σημασία της ερ
γατικής τάξης μεγάλωσε και οι κοινοί άνθρωποι άρχισαν να
απολαμβάνουν περισσότερες ελευθερίες. Για να
ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες για χειρωνακτική εργασία, οι ε
ργάτες ταξίδευαν από τόπο σε τόπο
προκειμένου να κλείσουν συμφέρουσες οικονομικά δουλειές.

19. ΜΑΥΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Η δημογραφική μείωση εξαιτίας της πανώλης είχε ορισμένες σημαντικές
οικονομικές επιπτώσεις: οι τιμές των τροφίμων μειώθηκαν ενώ η αξία της
γης μειώθηκε κατά 30 με 40 τοις εκατό στις περισσότερες ευρωπαϊκές
περιοχές μεταξύ των ετών 1350 και 1400.Οι γαιοκτήμονες είχαν σαφώς
μεγάλες απώλειες, αλλά για τους ασθενέστερους οικονομικά αυτό ήταν
αναπάντεχη τύχη. Οι επιζώντες της πανώλης δεν είδαν απλά τις τιμές να
πέφτουν, αλλά και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις να αφθονούν, ενώ οι
περισσότεροι κληρονόμησαν τις ιδιοκτησίες αποθανόντων συγγενών τους.

20. Μάσκα
του γιατρού της
πανούκλας

21. Αναγεννησιακή τέχνη
• Το Αναγεννησιακή τέχνη είναι ένα
καλλιτεχνικό στυλ που περιλαμβάνει
τη ζωγραφική, τη γλυπτική και την
αρχιτεκτονική που εμφανίστηκαν
στην Ευρώπη γύρω στο έτος
1400, συγκεκριμένα στην Ιταλία. Η
τέχνη ήταν ένας από τους κύριους
εκθέτες της Ευρωπαϊκής
Αναγέννησης. Σε αυτό το στάδιο
άρχισε να αναγνωρίζει καλλιτέχνες
που έχουν ακόμα φήμη, όπως οι
Boticelli, Giotto και van der Weyden.
Ήταν μια περίοδος που παρουσίαζε
μια σειρά σημαντικών βελτιώσεων
σε λογοτεχνικά, φιλοσοφικά,
μουσικά και επιστημονικά έργα.

22. Μουσική
Κλεμάν Ζανεκέν Αντριάνο Μπανκιέρι Φραγκίσκος Λεονταρίτης
"Cantate Domino"
"Canzon La
Sampogna"
"Ce moys de May"

23. Leonardo da Vinci
Η περίφημη Μόνα
Λίζα του Λεονάρντο
ντα Βίντσι.
Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου,
σχέδιο του Λεονάρντο ντα
Βίντσι, μελέτη της
ανθρώπινης ανατομίας.
Σχέδιο για πτητική συσκευή,
το λεγόμενο ελικόπτερο του
Λεονάρντο, περίπου 1487-
1490

24. Sandro Botticelli
Πορτρέτο νεαρού άντρα
με κόκκινο φέσι
Η μυστική γέννηση
Η Γέννηση της Αφροδίτης

25. Raffaello Sanzio
Η Σταύρωση Η Στέψη της Παναγίας
Το έργο Παρθένος και
Βρέφος ένθρονοι με
Αγίους

26. Άλλοι σπουδαίοι καλλιτέχνες
Μνημείο του Γκατταμελάτα
έφιππου
Donatello
Δαβίδ
Michelangelo
Το Πολύπτυχο της Πίζας –
Σταύρωση
Masaccio

27. Βιβλιογραφία
• https://www.youtube.com/watch?v=cY8gYkLlDxM
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE
%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7
• https://www.academia.edu/40202337/%CE%97_%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%B7%
CF%83%CE%B7_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%99%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%B
1%CE%B9_%CF%84%CE%B7_%CE%92%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%
80%CE%B7_%CE%96%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%91%CF%81%CF%87%CE
%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%9C%
CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE
• https://www.slideshare.net/PeterTzagarakis/10-61416229
• https://el.thpanorama.com/articles/arte/arte-renacentista-caractersticas-pintura-arquitectura-y-
escultura.html
ΜΑΡΙΟΣ ΜΟΥΤΣΑ