Θρησκευτικά Β΄ Λυκείου, διδακτική ενότητα 4.8. Ιαπωνική θρησκεία.

1. 4.8.Η ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Θρησκευτικά Β΄ Λυκείου
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου
1

2. Πρώτα, ας δούμε πού είναι η Ιαπωνία,
η «Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου»!
2

3. 3
Πρωτεύουσα: Τόκυο
Πολίτευμα: Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
(με Αυτοκράτορα και Πρωθυπουργό)
Πληθυσμός: 125.000.000
Νόμισμα: Γεν

4. Το «Αυτοκρατορικό Σίντο» και η
σημερινή ιαπωνική θρησκευτικότητα
Το «Αυτοκρατορικό Σίντο» εμφανίστηκε κατά τον 7ο-8ο αιώνα μ.Χ.
Η θεά του ήλιου Αματεράσου έστειλε στο ιαπωνικό αρχιπέλαγος τον εγγονό της, για να το
κυβερνήσει. Αυτός παντρεύτηκε με μια θνητή και οι απόγονοί τους, με βάση τον μύθο,
ονομάστηκαν βασιλιάδες και αργότερα, κατά μίμηση του Κινέζου ηγεμόνα, αυτοκράτορες.
4
Τρίπτυχο που παριστάνει την έξοδο της Αματεράσου από το σπήλαιο
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σιντοϊσμός = Σίντο

5. 5
Η θεία καταγωγή του Αυτοκράτορα ήταν η θεωρητική θεολογική βάση του Δεύτερου
Παγκόσμιου πόλεμου για την Ιαπωνία. Αφού ο Αυτοκράτορας είναι θεός, άρα είναι
προορισμένος να κυβερνήσει τον κόσμο.
Μετά την ήττα της Ιαπωνίας στον
Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ο
αυτοκράτορας Χιροχίτο αναγκάστηκε
να αρνηθεί τη θεία του ιδιότητα. Το
Σύνταγμα που έφτιαξαν οι
Αμερικανοί χώρισε τη θρησκεία από
την πολιτεία. Καμιά θρησκεία δεν
είναι κρατική, όλες είναι ίδιες
μπροστά στον νόμο.
Υπεύθυνος για την ήττα θεωρήθηκε
κυρίως ο Σιντοϊσμός αλλά και οι
βουδιστικές Σχολές, μεταξύ των
οποίων και το Ζεν, καθώς
συνεργάστηκαν με το φασιστικό
καθεστώς.
Ο αυτοκράτορας Χιροχίτο
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου

6. 6
Σήμερα το κράτος συνεχίζει να συνδέεται και με τον Σιντοϊσμό, όταν ο αυτοκράτορας κάνει
τελετές στο ιερό της Αματεράσου στο Ίσε (όπου, π.χ., στέλνει προσφορές), παρά το ότι, σύμφωνα
με το σύνταγμα, το αυτοκρατορικό αξίωμα δεν έχει θρησκευτικές διαστάσεις. Ο ίδιος σύνδεσμος
παρατηρείται στα προσκυνήματα από τον Ιάπωνα πρωθυπουργό στον ναό Γιασουκούνι, όπου
είναι θαμμένοι νεκροί του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, μεταξύ των οποίων και εγκληματίες
πολέμου – πράγμα που κάθε τόσο ξεσηκώνει διαμαρτυρίες μεταξύ των Κορεατών, Κινέζων κ.λπ.
Το Ιερό της Ίσε

7. 7
Το σιντοϊστικό μνημείο Γιασουκούνι στην καρδιά του Τόκυο, τόπος λατρείας, όπου τιμώνται
2,5 εκατομμύρια Ιάπωνες στρατιώτες που έπεσαν για την πατρίδα, μεταξύ των οποίων οι 14 Ιάπωνες
που κρίθηκαν ένοχοι εγκλημάτων πολέμου από τους Συμμάχους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

8. 8
Το Σίντο σήμερα υπάρχει κυρίως με τη μορφή που είναι γνωστή
ως «Σίντο των ναών» και συνίσταται στην ένωση όλων (σχεδόν)
των σιντοϊστικών ναών της χώρας.
Ναός Καμιγκάμο, Κιότο
O Iζούμο Τάισα (出雲大社) είναι ένας από τους αρχαιότερους και
σημαντικότερους ναούς της Ιαπωνίας.
Βρίσκεται στην πόλη Ιζούμο της νήσου Χονσού.

9. 9
Ο σιντοϊστικός ναός Χίε Τζίντζα (日枝神
社)
βρίσκεται σε ένα μικρό λόφο στο Τόκυο
Ο Ακασάκα Χικάουα Τζίντζα είναι ένας
από τους πολλούς σιντοϊστικούς ναούς του Τόκυο
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου

10. 10
Γνωστός για τα χιλιάδες τορίι (οι παραδοσιακές πύλες που συναντάμε στις εισόδους των σιντοϊστικών ιερών), ο Φουσίμι Ινάρι
Tάισα βρίσκεται στο ιερό βουνό Ινάρι-σαν (ύψ. 233 μέτρα) στο Κιότο και είναι ο κεντρικός ναός -ανάμεσα σε περίπου 40.000
ναούς στην Ιαπωνία που είναι αφιερωμένοι στη θεότητα του ρυζιού, Ινάρι. Πιστεύεται ότι χτίστηκε το 711. Η θεότητα είναι επίσης
προστάτης του εμπορίου και των επιχειρήσεων και μάλιστα καθένα από τα τορίι είναι δωρεά εταιρειών.

11. 11
Τορίι (ιαπωνικά: 鳥居) ονομάζεται η παραδοσιακή ιαπωνική πύλη που συναντούμε στην είσοδο ενός σιντοϊστικού ιερού.
Κατασκευάζεται από ξύλο, πέτρα ή χάλυβα και έχει αδρό σχήμα Π, ενώ συχνά βάφεται σε χρώμα πορτοκαλοκόκκινο.
Το τορίι σηματοδοτεί τη μετάβαση από το κοινό και μιαρό (έξω κόσμος) στο ιερό (τόπος κατοικίας της θεότητας). Το
πέρασμα κάτω από το τορίι, καθώς και το πλύσιμο των χεριών και του στόματος με νερό, θεωρείται απαραίτητη πράξη
εξαγνισμού για τον προσερχόμενο στο ιερό για προσευχή.
Τορίι του Ιερού Μέιτζι , Τόκυο
Miyajima Torii

12. 12
Itsukushima Shrine, located on Miyajima Island in
Hiroshima, is home to one of the most famous torii gates
in Japan. Measuring 16m in height and weighing 60 tons,
the bright vermilion torii soars above the surface of the
water, and it actually has no underground foundation. It
stands on the seafloor entirely under its own weight.

13. 13
Motonosumi Inari Shrine (Yamaguchi): A Beautiful Seaside
Road of 123 Torii Gates
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου

14. 14
Τα σιντοϊστικά ιερά είναι αφιερωμένα στους θεούς του Σίντο, τους κάμι. Οι κάμι είναι θεότητες των βουνών, των
δασών, των ποταμών, των κοσμικών φαινομένων, αλλά και τοπικοί προστάτες διαφόρων περιοχών - μορφές
συνυφασμένες με τους μύθους που σώζονται στα παλιά χρονικά και μιλούν για τη δημιουργία των θεών και της
ίδιας της χώρας.
Τα σιντοϊστικά ιερά οικοδομούνται κατά κανόνα μέσα στη φύση. Είναι πάντοτε αρμονικά δεμένα με τον περίγυρό
τους, το πράσινο των δέντρων και τα νερά που τα συντροφεύουν. Μπορεί επίσης να μην είναι άμεσα ορατά ή
προσιτά, αλλά η παρουσία τους "προαναγγέλλεται" από μία ή περισσότερες τορίι - απλούστατες πύλες σε σχήμα
περίπου ελληνικού Π, που οδηγούν προς τον λατρευτικό χώρο.
Πηγή: https://www.gr.emb-japan.go.jp/portal/gr/culture/culture4.html [Πρεσβεία της Ιαπωνίας στην Ελλάδα]

15. 15
Ποια είναι τα βασικά βιβλία του Σιντοϊσμού;
Το Κοτζίκι
Tο Νιχόν-σόκι
The Nihon Shoki ('Chronicle of Japan' and also known
as the Nihongi) is an official history of Japan which was
written by a committee of court scholars in 720 CE. It is a
compilation of myths and legends concerning
the Shinto gods and episodes from the reigns of the early
emperors. The work begins with the story of the Creation
and ends with the reign of Empress Jito in 697 CE.

16. 16
Ο πολυθεϊσμός ως η βασική θρησκεία του Ιαπωνικού λαού
Το Σίντο σημαίνει «οδός = θρησκεία
των θεών»
…σε αντιδιαστολή προς την
οδό = θρησκεία του Βούδα.
Οι θεότητες του
Σίντο λέγονται κάμι.
Αρχικά, το Σίντο συνυπήρχε με τον Βουδισμό. Μετά την επικράτηση του Βουδισμού, τα κάμι θεωρήθηκαν ως οι
τοπικές, ιαπωνικές αβατάρ των Βουδών και των μποντισατβών. Για αιώνες, με αυτόν τον τρόπο, ο Βουδισμός
υπήρξε η επικρατούσα θρησκεία, αν και το Σίντο δεν εξέλιπε εντελώς. Από τον 17ο αιώνα άρχισε να αναβιώνει
μέσα σε εθνικιστικούς κύκλους. Και από το 1868 και μετά, αφού διαχωρίστηκε από τον Βουδισμό, αποκαταστάθηκε
ως εθνική θρησκεία. Αν και ο Βουδισμός περιορίστηκε, οι δύο θρησκείες από τότε συνυπάρχουν στην Ιαπωνία.
Στην Ιαπωνία υπάρχουν δύο, κυρίως, θρησκείες.
Το πολυθεϊστικό Σίντο, που, αν
και έχει απορροφήσει διάφορα
ξένα, κυρίως κινεζικά στοιχεία,
θεωρείται Ιαπωνική θρησκεία
Ο Μαχαγιάνα Βουδισμός,
που μπήκε στη χώρα στα
μέσα του 6ου αι. μ.Χ.
[Κομφουκιανισμός]
Υπάρχει για την ηθική
και τις κοινωνικές
σχέσεις

17. 17
Παρόλο που επίσημα Σίντο και Βουδισμός αποτελούν δύο διαφορετικές θρησκείες, η θρησκεία
του μέσου Ιάπωνα, αυτή που αντιστοιχεί στην κοινή θρησκεία της Κίνας, περιλαμβάνει και τις δύο.
Σύμφωνα με το γνωστό ρητό «ο Ιάπωνας γεννιέται σιντοϊστής και πεθαίνει Βουδιστής».
Σίντο, για θέματα ζωής
Π.χ. η γέννηση ενός παιδιού,
η προστασία του, η επιτυχία
του στη ζωή κ.λπ. ανατίθενται
σε κάποιο κάμι.
Βουδισμός, για θέματα θανάτου
Π.χ. μια καλύτερη μεταθανάτια
τύχη, όπως η αναγέννηση στον
παράδεισο του Βούδα Αμίντα ή και
μια καλή μετενσάρκωση σε αυτή τη
γη, ανατίθενται σε Βούδες και
μποντισάτβες.
Ο μέσος Ιάπωνας χρησιμοποιεί σε όλη τη διάρκεια του
βίου του θεία όντα προερχόμενα από αυτές τις δύο
θρησκείες. Ανάλογα με τις ανάγκες του, θα απευθυνθεί
είτε σε ένα κάμι ή σε έναν Βούδα ή μποντισάτβα.
Κομφουκιανισμός, εάν
πρόκειται για κάτι που έχει
σχέση με τα γράμματα (π.χ.
εισαγωγικές εξετάσεις) σε
κάποιο θεοποιημένο
Κομφουκιανό λόγιο
Μπορεί να γιορτάσει τα
Χριστούγεννα (ως δυτική –
αμερικανική– γιορτή που η
ατμόσφαιρά της αρέσει), να
προσευχηθεί ή να ζητήσει κάτι
σε μια χριστιανική εκκλησία.

18. 18
Βέβαια, περισσότερο από όλα τα θεία όντα, αυτά που
κυρίως λατρεύονται είναι τα πνεύματα της οικογένειας,
δηλαδή τα προγονικά πνεύματα. Από αυτά ζητείται η
προστασία των μελών της οικογένειας, στην οποία ανήκουν
και τα ίδια ως αόρατα μέλη της.
Όπως στην Κίνα και στην Κορέα, ο προγονολατρικός βωμός,
παραδοσιακά, βρίσκεται κι εδώ σε κάθε σπίτι, με τα
πλακίδια των ονομάτων ή συνηθέστερα, τις φωτογραφίες
των νεκρών. Στο βωμό τους, βρίσκονται και βουδιστικά
αγάλματα ή εικόνες.
Σε αυτόν τον βωμό γίνονται καθημερινά προσφορές ρυζιού,
ποτών, λουλουδιών κ.λπ.
Σε άλλο βωμό (κανονικά ένα ιαπωνικό σπίτι διαθέτει και
τους δύο), βρίσκονται αγάλματα ή εικόνες των κάμι του
Σίντο.
Η κύρια προγονολατρική γιορτή, που λέγεται «ο μπον»
είναι στα μέσα του καλοκαιριού, οπότε θεωρείται ότι τα
πνεύματα των νεκρών επιστρέφουν για λίγο στα σπίτια των
δικών τους. Με αυτόν τον τρόπο η θρησκεία ενός Ιάπωνα,
στη διάρκεια της ζωής, είναι ένας πολυθεϊσμός.

19. 19
Κύριο στοιχείο τους είναι η παρέλαση στη γειτονιά του ναού
ενός μικρού, ξύλινου ομοιώματος του ναού, που λέγεται
«μικόσι». Το μικόσι περιφέρεται με δοκούς από συνήθως
νεαρά άτομα σε κατάσταση ενθουσιασμού και με τη συνοδεία
μουσικής εν μέσω πλήθους που συμμετέχει. Θεωρείται κάτι
σαν επίσκεψη εκ μέρους του κάμι, της γειτονιάς που έχει υπό
την προστασία του. Ιδιαίτερη μουσική, πάγκοι με γλυκίσματα
και φαγητά και γενικά μια χαρούμενη ατμόσφαιρα συνοδεύει
ένα ματσούρι. Το ματσούρι συχνά παίρνει μεγάλες
διαστάσεις, ιδίως εκεί που παραδοσιακά προσελκύουν ακόμα
και εκατομμύρια ανθρώπους από όλη τη χώρα. Σε τέτοια
ματσούρι τα μικόσι μπορεί να είναι πολύ περισσότερα από
ένα ή να είναι «ντάσι», δηλαδή βαριά και συρόμενα πάνω σε
άρματα.
Σιντοϊστικές γιορτές
Οι σιντοϊστικές γιορτές, γνωστές ως «ματσούρι», γίνονται κυρίως την ορισμένη μέρα του χρόνου που
γιορτάζει η θεότητα (κάμι) ενός ναού, για να θυμούνται κάποιο σημαντικό γεγονός, στο οποίο
πρωταγωνίστησε ένα κάμι, π.χ. στην απαλλαγή μιας πόλης από επιδημική ασθένεια, αλλά και με αφορμή
σημαντικές γεωργικές δραστηριότητες (σπορά, σοδειά), την πρωτοχρονιά, τις ισημερίες κ.λπ.
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου

20. 20
Προσφορές καρβελιών από ρύζι, αλκοόλ από ρύζι κ.λπ. τοποθετούνται
γύρω και πάνω στο μικόσι μετά το τέλος της γιορτής.
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου

21. 21
ΠΗΓΕΣ:
1. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%85#/media/%CE%
91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Amaterasu_cave.jpg
2. https://www.efsyn.gr/sites/default/files/images/2020/08/34-paradosi_iaponias-1945.jpg
3. https://i.pinimg.com/originals/76/c4/d3/76c4d344d635f58f4e5348a86bb78d1e.jpg
4. https://media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-s/17/72/00/8f/photo0jpg.jpg
5. https://m.naftemporiki.gr/story/643777/iaponia-kina-entasi-gia-ta-nisia-senkakou-kai-to-mnimeio-giasoukouni
6. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Kamo-wakeikazuchi-jinja24n3200.jpg
7. https://www.gr.emb-japan.go.jp/portal/gr/culture/culture4.html [Πρεσβεία της Ιαπωνίας στην Ελλάδα]
8. https://www.iaponia.gr/izumo-taisha/
9. https://www.iaponia.gr/akasaka-hikawa-jinja/
10. https://www.iaponia.gr/sto-nao-fushimi-inari-taisha/#
11. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B9 [τορίι]
12. https://www.tsunagujapan.com/top-12-most-beautiful-torii-gates-in-japan/#hlK9XI09BZEAHTO
13. https://ektaktanea.gr/%CF%83%CE%B9%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%8A%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CE%B7-
%CE%B9%CE%B1%CF%80%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B4%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-
%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1/
14. https://image.slidesharecdn.com/holybooks-150323041833-conversion-gate01/95/holy-books-14-638.jpg?cb=1427630190
15. https://www.worldhistory.org/Nihon_Shoki/
16. https://images-na.ssl-images-amazon.com/images/I/91MTz1nmRiL.jpg
17. http://www.nihonbunka.com/shinto/houseshrinewithshime.JPG
18. http://www.greenshinto.com/wp/wp-content/uploads/2011/09/DSCN3544-768x1024.jpg
19. https://mainichi.jp/english/articles/20190723/p2a/00m/0na/016000c
20. https://media.gettyimages.com/photos/shinto-priest-places-offerings-on-the-mikoshi-during-the-hamaorisai-picture-
id481476866?s=612x612
Δημιουργία: Ρόη Ακανθοπούλου