More Related Content
Similar to эртний грекийн үеийн уран
Similar to эртний грекийн үеийн уран (12)
эртний грекийн үеийн уран
- 2. Агуулга
• Эртний Грекийн урлаг
- Гомеринй үе
- Архайка
- Сонгодог үе
• Эртний Грекийн гоо сайхны үзэл
- Пифагор
- Сократ
- Платон
- Аристотель
- 4. Эртний Грекийн урлаг
дараах үе шатуудыг дамжин ирсэн.
1. Гомерийн үеийн Грекийн урлаг
2. Архайка буюу боол эзэмшигч эртний
улсын урлаг
3. Сонгодог үе - Грекийн улс, хотуудын
цэцэглэлтийн үеийн урлаг
- Эхэн үеийн урлаг
- Өндөр үеийн урлаг
- Сүүлч үеийн урлаг
4. Эллинизмийн үеийн урлаг
- 6. 2.Архайка буюу боол эзэмшигч
эртний улсын урлаг
• Архайка хэмээх боол эзэмшигч нийгэмд
анхны хот улс үүсчээ. Шинжлэх ухаан, яруу
найраг, уран зохиол, гүн ухаан, театр,
дүрслэх урлаг цэцэглэн хөгжих замдаа
оржээ.
• Энэ үед Афин хот Грекийн нийслэл болжээ.
- 7. Уран барилгад багана хэрэглэж эхэлсэн ба
бурхан болон баатарлаг үйлс хийсэн хүмүүст
зориулж хотын төвд босгодог байжээ.
Сүм бол бурханы
орон гэр
Paestum
/Пестумын сүм/
НТӨ 7 – 6 зуунд
баригдсан.
- 8. Курос-Цэрэг баатрын дүрийг шарилын хөшөө болгон
босгохдоо ялалтын бэлэг тэмдэг болгодог байсан бол Курос
-Тамирчин нь нийгмийн хүмүүжлийн агуулгыг шингээх ба
алхаж буйгаар дүрслэдэг байжээ.
- 9. Ялалтын бурхан Ника - Nike of Samothrace
Луврын музей, Парис (Musée du Louvre)
"Самофракийн ялгуусан тэнгэр Ника"-г Сирийн хааны усан
цэргийг ялсны дүрсгалд зориулан НТӨ 190 онд босгожээ.
- 11. • “Зээрэнцэг шидэгч” (а.т.ө.450 он) бүтээлд оюун санаа,
бие бялдрын өв тэгш хүмүүжилтэй залуу сайхан эр бүх
хүч чадлаа төвлөрүүлэн зээрэнцэг шидэх тэрхэн агшинг
дүрслэн харуулжээ.
- 12. Сонгодог үеийн өндөр үе
• Акропол уран барилгын цогцолбор
-Парфенон сүм
-Пропилей
-Никагийн сүм
-Эрехтойн, номын сан, зургийн
үзэсгэлэн зэргээс бүрдэнэ.
• Акрополийн налуу хэсгийг Дионисийн театр
болгосон байдаг.
- 18. Сонгодог үеийн сүүлийн үе
• Бельведорийн Аполлон
“Apollo Belvedere”
• НТӨ 350-325он
• Леохар (Leochares)
• Ватикан музей
( Vatican Museums )
- 20. Амьдрал яг театрархуу, ухаан мөхөс
хүмүүст хамгийн аятайхан суудал
таарсан байдаг.
• Хөгжим
• Математик
• Өв тэгш шинж 3 нэгдээд ертөнцийн
нэгдмэл гоо сайхны мөн чанар, тодорхой
оюун санааны мөн чанарыг илэрхийлж
байдаг.
- 21. “дэлхий ертөнц тооны хүчинд
тулгуурласан”
• Ертөнц бол уран сайхны бүтээл
• Физик – геометер
• Хөгжим - тооны зохистой харицаа гэсэн
үзэл нь Пифагорын сургуулийнхний гоо
сайхны үндсэн шинж нь байжээ.
• Тоо бол бүхний эмх цэгц, бүтцийг
бүрдүүлэгч зарчим, бүтээлч хүч гэсэн
үзлийн үндсэн дээр аливаа гоо сайхны
шинж нь эмх цэгцэт гоо сайхны илэрхийлэл
гэж үздэг байв.
- 22. Би юу ч мэдэхгүйгээ л мэднэ.
Сократ
Socrates
НТӨ 470-
399
- 23. Байгаагаасаа доогуур харагдана гэдэг бүдүүлэг
явдал, харин байгаагаасаа дээгүүр харагдана
гэдэг ухаантайн шинж.
• Сайхан гэдэг нь аливаа юмс үзэгдэлд түгээмэл
байдал ерөнхий зүйл.
• Аливаа сайхан зүйлс зорилго чиглэлтэй байдаг
ба үүний үр дүнд ашигтай зүйлс бий болдог.
• Урлаг гоо сайхан гэдэг нь хүний дотоод мөн
чанарыг илэрүүлэхэд чиглэгдсэн танин
мэдэхүйн асар их хүчийг дотроо агуулсан
байдаг.
- 24. Огт юу ч мэдэхгүй байна гэдэг тийм ч айхтар
хортой зүйл биш. Харин дутуу дулимаг эзэмшсэн
мэдлэг түүнээс ч аюултай
Платон
Plato
НТӨ 427-
347
- 25. Амжилттай сайн эхлэл, ажил
үйлийн ихэнх талыг бүтээдэг.
Платоны гоо сайхны үзэлд:
• Гоо сайхны мөн чанар
• Нийгмийн амьдралд урлагийн эзлэх байр
суурь
• Гоо сайхны хүмүүжил гэсэн 3 ухагдахуун
голлож байсан.
- 26. Сайхан гэж юу вэ?
• Сайхан ----> Харьцуулалт <-----Муухай
• Сайхан гэдэг нь ямар нэгэн түгээмэл
санааны зүйл.
• Хүн санааны сайханд хүрнэ гэж байхгүй ч
сайханд хүрэхийн тулд төгсгөлгүй
тэмүүлж байдаг.
• Туйлын сайхан нь зөвхөн бурханаас
заяагдсан зүйлс. Харин сайхан зүйлс нь
Бурханаас заяагдсан зүйлсийн бодит бус
хуулбар төгс бус илэрхийлэл.
- 27. Урлаг бол хүн үнэн 2ыг холбож
байдаг зууч
• Хамгийн бодитой нь зүйл бол – Санааны
ертөнц
• Уран сайхны үйл ажиллагаа нь - бодит
байдлын хэлбэржсэн сүүдэр
• Уран бүтээлчийн бүтээл нь – Сүүдрийн
сүүдэр
- 28. Сайхныг хүртэхүйн ялгаа бүхий
түвшнүүд
1. Тэмүүлэл, сэтгэл догдлуулагч, сэдэл
тэмүүлэл-
Эдгээр нь бие бялдрын хэв шинжийг бий
болгодог ба гоо сайхны дурлалын эхлэлийн
цэг болдог.Энэ нь төгс зүйл биш ба сайхан
биес гэдэг нь цаг хугацааны нөлөөгөөр
өөрчлөгдөж байдаг.
- 29. 2.Оюух санааны сайхны түвшин
Энэ нь ѐс суртахуун- гоо сайхныг илтгэдэг.
Энэ түвшинг судалснаар Платон сайхан
санаа нь тогтвортой биш бөгөөд
хувирамтгай байдаг гэж үзсэнээр сайхныг
энэ түвшинд ч өөрийн болгож чадахгүй
гэж үзжээ.
- 30. 3.Шинжлэх ухаан, урлагийн
түвшин
Энэ түвшинд ч гэсэн сонголт хийх шаардлага
гардаг.
Хүний шинжлэх ухаан, урлагийн талаар
цуглуулсан мэдлэг туршлага нь олон янз
байдгаас хор хөнөөл учруулах талтай
байдаг.
- 31. 4.Цэцэн цэлмэг, сайн үйлийн дээд
хүрээний түвшин
Сайн үйлийн нэг цэгт бодит ертөнцийн
бүхий л төгс төгөлдөр шинж холбогддог.
• Энүүгээр Платон сахйны зэрэг дэвийг
гаргаж ирж, уран сайхныг байр суурийг
харуулсан гэдэг.
- 32. Хүн төрөлхтөн нэг үнэнийг нэг л удаа олж
хардаг юм биш. Нэг удаа хэмээх үгэнд тооны
хязгаар байдаггүй.
Аристотель
Aristotle
НТӨ 384-322
- 33. Сайхныг юу гэж ойлгох вэ?
• Сайхан гэдэгт юмсын мөх чанар орохгүй
бөгөөд тэр нь тодорхой төрөлд хамаарах
хамаарлыг зааж байдаг. Жишээ нь:
• Сайхан хүн - Тодорхой биш
- Ерөнхий ойлголт
- 34. Олон найзтай хүнд ганц ч
нөхөр байдаггүй.
• Сайхны гол хэлбэр нь:
- орон зай дахь эмх цэгц,
- тодорхой тохирсон харьцаа ,
- тодорхой мөн чанар гэж үзжээ.
Мөн эдгээр 3 элементийг ахуйн өв тэгш
харьцааг бүрдүүлэгч үндсэн элементүүд гэх
ба эдгээрийн хүчинд бие даасан тусгай
элементүүд нэгдэж гоо сайхныг олдог.
- 36. Ашигласан материал
• О. Сосор, Б. Байгальмаа, Л. Батчулуун
Дэлхийн Урлагийн Түүх. УБ., 2000
• А.А.Радугин.Гоо зүй. Орч.Н.Энхцогт, Ц.
Алтантуяа, Ж.Төмөрбаатар.УБ.,2000
• Ц. Алтантуяа. Гоо сайхны ба уран сайхны
сэтгэлгээний түүх.УБ.,2008
• Ц.Гомбосүрэн. Философи сурах бичиг.
УБ.,2011
• www.ancientgreece.com
• wikipedia
