Rodzaje instalacji gazowych oraz technologie ich wykonywania

1. 1
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/18218438
KURS
Roboty związane z montażem
i eksploatacją instalacji gazowych
MODUŁ
Rodzaje instalacji gazowych oraz technologie ich
wykonywania

2. 2
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
3 Rodzaje instalacji gazowych oraz technologie ich wykonywania
3.1 Instalacja gazowa
Instalacja gazowa zasilana z sieci gazowej to układ przewodów za kurkiem
głównym, prowadzonych na zewnątrz lub wewnątrz budynku, wraz z armaturą,
kształtkami i innym wyposażeniem, a także urządzeniami do pomiaru zużycia gazu,
urządzeniami gazowymi oraz przewodami spalinowymi lub powietrzno-spalinowymi,
jeżeli są one elementem wyposażenia urządzeń gazowych.
3.2 Podział instalacji gazowych
Ze względu na użyte materiały instalacje gazowe możemy podzielić na dwa
rodzaje – są to instalacje z rur:
stalowych;
miedzianych.
Instalacje gazowe możemy podzielić również ze względu na rodzaj użytego gazu.
Wyróżniamy:
instalacje na gaz płynny;
instalacje na gaz ziemny.
Instalacje gazowe mogą być zasilane gazem płynnym:
z butli z gazem – instalowanych w pomieszczeniach budynku i podłączonych
indywidualnie do każdego urządzenia gazowego;
z baterii butli – zasilających pojedynczego dużego odbiorcę lub grupę odbiorców
w budynku poprzez instalację gazową wykonaną do ich zasilania;
ze zbiornika gazu o odpowiednio dużej pojemności, zlokalizowanego w pobliżu
budynku;
z dużych zbiorników podziemnych lub naziemnych – zasilających grupy
odbiorców poprzez tzw. lokalną sieć gazową i wykonane w budynkach instalacje.
3.3 Klasyfikacja gazów
Według klasyfikacji PN-C-04750 „Paliwa gazowe. Klasyfikacja, oznaczenia
i wymagania” paliwa gazowe zostały sklasyfikowane w czterech grupach:
I grupa (GS) – gazy sztuczne;
II grupa (GZ) – gazy ziemne pochodzenia naturalnego; należy do niej między
innymi gaz ziemny;
III grupa (GPB) – gazy węglowodorowe płynne, czyli propan, butan i mieszaniny
propanowo-butanowe; w dużych stężeniach mają własności narkotyczne, mogą

3. 3
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
wywołać lekkie zatrucie objawiające się bólem głowy, wymiotami i ogólnym
osłabieniem;
IV grupa (GP) – mieszaniny propanu i butanu z powietrzem, w warunkach
normalnych będące gazami.
3.4 Instalacje na gaz płynny1
3.4.1 LPG
LPG to mieszanina propanu (C3H8) i butanu (C4H10) używana jako gaz opałowy,
czynnik chłodzący w lodówkach i zamrażarkach oraz w aerozolach. Znajduje także
zastosowanie jako paliwo do zasilania silników spalinowych. W przypadku LPG
najważniejsza jest proporcja mieszaniny propanu i butanu. Ma ona zasadniczy wpływ
na wartość liczby oktanowej oraz prężność par paliwa.
LPG używany jest w postaci gazowej, po wcześniejszym odparowaniu.
Ze względu na łatwiejsze przechowywanie i transport spręża się go i magazynuje
w postaci ciekłej. LPG nie traci ani nie zmienia swoich właściwości z upływem czasu,
tzn. nie wietrzeje, nie zmienia stanu skupienia, dlatego może być długotrwale
składowany bez utraty jakości i wydajności. Paliwa płynne (propan, butan i mieszaniny
propanowo-butanowe) otrzymywane są na dwa sposoby: z przeróbki ropy naftowej
lub z procesów oczyszczania gazu ziemnego. Są to gazy z pogranicza gazów naturalnych
i sztucznych, ponieważ otrzymywane są w drodze obróbki termiczno-chemicznej.
Do zalet gazów płynnych zalicza się:
dużą wartość opałową;
ekologiczność;
ekonomiczność;
dogodny sposób magazynowania.
Do wad gazów płynnych zalicza się:
konieczność magazynowania u odbiorcy (zbiorniki, butle);
niską dolną granicę wybuchowości – niewielka ilość gazu płynnego w mieszaninie
z powietrzem może doprowadzić do wybuchu.
3.4.2 Wymagania dotyczące zasilania gazem płynnym urządzeń gazowych2
Urządzenia gazowe instalowane w budynku mogą być zasilane gazem płynnym
z indywidualnych butli o nominalnej zawartości gazu do 11 kg, pod warunkiem
spełnienia następujących wymagań:
1 http://gazeo.pl/lpg/od-a-do-z/abc-autogazu/LPG-bez-tajemnic,artykul,5571.html
2 http://www.arslege.pl/wymagania-dotyczace-zasilania-gazem-plynnym-urzadzen-
gazowych/k218/a23324/

4. 4
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
w jednym mieszkaniu, warsztacie lub lokalu użytkowym nie należy instalować
więcej niż dwóch butli;
w pomieszczeniu, w którym instaluje się butlę, należy zachować temperaturę
niższą niż 35°C;
butlę należy instalować wyłącznie w pozycji pionowej;
butlę należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi;
między butlą a urządzeniem promieniującym ciepło, z wyłączeniem zestawów
urządzeń gazowych z butlami, należy zachować odległość co najmniej 1,5 m;
butli nie należy umieszczać w odległości mniejszej niż 1 m od urządzeń mogących
powodować iskrzenie;
urządzenia gazowe należy łączyć z reduktorem ciśnienia gazu na butli za pomocą
elastycznego przewodu o długości nieprzekraczającej 3 m i wytrzymałości
na ciśnienie co najmniej 300 kPa, odpornego na składniki gazu płynnego,
uszkodzenia mechaniczne oraz temperaturę do 60°C;
urządzenie gazowe o mocy cieplnej przekraczającej 10 kW należy łączyć
z przewodem elastycznym, o którym mowa powyżej, rurą stalową o długości
co najmniej 0,5 m;
w mieszkaniach nie wolno przechowywać butli zapasowych, niepodłączonych
do instalacji, zabrania się przechowywania butli z gazem propan-butan
w pomieszczeniach usytuowanych poniżej poziomu terenu.
3.4.3 Wymagania dotyczące zasilania urządzeń gazowych gazem płynnym z butli
gazowej3
Instalacje gazowe w budynku lub w zespole budynków mogą być zasilane gazem
płynnym z butli gazowej o nominalnej zawartości gazu do 33 kg lub z baterii takich butli,
pod warunkiem spełnienia następujących wymagań:
butle powinny być umieszczone na zewnątrz budynku, w miejscu oznakowanym,
na utwardzonym podłożu, pod zadaszeniem chroniącym przed wpływem
czynników atmosferycznych;
liczba butli w baterii nie może przekraczać 10 sztuk;
butle w baterii powinny być podłączone do kolektora wykonanego z rury stalowej
bez szwu lub rury przewodowej łączonej przez spawanie;
odległość butli od najbliższych otworów okiennych lub drzwiowych w ścianie
zewnętrznej budynku nie powinna być mniejsza niż 2 m;
butle nie mogą być umieszczane w zagłębieniach terenu.
3 http://www.arslege.pl/wymagania-dotyczace-zasilania-gazem-plynnym-z-butli-gazowej-urzadzen-
gazowych/k218/a23325/

5. 5
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
3.4.4 Zasady zasilania instalacji gazowej gazem płynnym z baterii butli4
W przypadku zasilania instalacji gazu płynnego z baterii butli:
liczba butli w baterii nie może być większa niż 10 sztuk;
na króćcu przyłączeniowym każdej butli należy zamontować zawór – ogranicznik
nadmiernego wypływu;
baterię należy ustawiać przy ścianie nieposiadającej otworów do wysokości
co najmniej 2 m; odległość baterii mierzona w rzucie poziomym powinna wynosić
co najmniej 2 m od krawędzi najbliższych otworów okiennych i drzwiowych
oraz od studzienek kanalizacyjnych, otworów wentylacyjnych, urządzeń i instalacji
elektrycznych, źródeł ciepła i materiałów łatwopalnych;
butle należy ustawiać na podłożu gwarantującym stabilność, nieiskrzącym,
niepalnym, zaworami do góry oraz zabezpieczyć je przed przewróceniem się;
po każdej wymianie butli w baterii należy sprawdzić szczelność połączeń zgodnie
z warunkami określonymi w instrukcji użytkowania tej baterii; sprawdzenie
przeprowadza użytkownik instalacji gazu płynnego lub przedstawiciel dostawcy
gazu, jeżeli wynika to z umowy o dostarczanie gazu płynnego;
miejsce ustawienia butli powinno być oznakowane i zabezpieczone
przed dostępem osób trzecich.
3.4.5 Zbiorniki z gazem płynnym5
Instalacja gazu płynnego składa się z części zewnętrznej i wewnętrznej. W skład
części zewnętrznej wchodzą: zbiornik ciśnieniowy, uzbrojenie redukcyjne
i zabezpieczające oraz przyłącze do budynku. Instalacja wewnętrzna pod wieloma
względami nie różni się od typowej instalacji na gaz ziemny. Także tutaj wyróżnić można
kocioł lub podgrzewacz gazowy, przewody rozprowadzające i grzejniki.
Najdroższą częścią instalacji jest zbiornik. Musi on spełniać wiele kryteriów
dotyczących lokalizacji. Wszystkie kryteria opisane są w Rozporządzeniu Ministra
Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Instalacja zbiornikowa musi być wykonana według projektu. Miejsce, w którym
będzie stał zbiornik, należy nanieść na mapę geodezyjną działki. Najczęściej zbiorniki są
umiejscowione nad ziemią; istnieje jednak możliwość zakopania zbiornika lub montażu
zbiornika zakopcowanego – gdy na działce jest wysoki poziom wód gruntowych i nie
chcemy, aby zbiornik był widoczny. W obu przypadkach zbiornik należy posadowić na
płycie fundamentowej wykonanej z betonu B-15, o grubości min. 20 cm, na zagęszczonej
podsypce piaskowej grubości 20–25 cm. Wymiary płyty powinny wynosić:
szerokość – 1600 mm;
4 http://www.arslege.pl/zasady-zasilania-instalacji-gazowej-gazem-plynnym-z-baterii-
butli/k219/a23130/
5 http://www.arslege.pl/zbiorniki-z-gazem-plynnym/k218/a23326/

6. 6
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
długość – odpowiednio 3000, 4800, 6400 mm, w zależności od wielkości zbiornika.
Zbiornik na gaz powinien mieć taką pojemność, aby nie było konieczności
napełniania go częściej niż dwa razy do roku. Dla zapewnienia ochrony
przeciwpożarowej wymaga się umieszczenia w pobliżu zbiornika urządzeń gaśniczych,
np. gaśnicy śniegowej lub proszkowej o wadze 6 kg. Zbiorniki należy poddawać kontroli
co 5 lat; kontroli dokonuje inspektor nadzoru technicznego. Co 10 lat zbiornik jest
poddawany dogłębnej kontroli powierzchni na wypadek wystąpienia korozji.
Instalacje gazowe w budynku lub w zespole budynków mogą być zasilane
z jednego zbiornika z gazem płynnym lub z grupy takich zbiorników.
Liczba zbiorników naziemnych w grupie nie powinna przekraczać 6 sztuk, a ich
łączna pojemność 100 m3. Odległość pomiędzy grupami zbiorników naziemnych
powinna wynosić:
7,5 m – gdy łączna pojemność zbiorników w grupie nie przekracza 30 m3;
15 m – gdy łączna pojemność zbiorników w grupie przekracza 30 m3.
Zbiorniki gazu płynnego nie mogą być umieszczane w zagłębieniach terenu,
w miejscach podmokłych oraz w odległości mniejszej niż 5 m od rowów, studzienek
lub wpustów kanalizacyjnych.
Tabela 3.1 Dopuszczalna odległość zbiorników z gazem płynnym
Źródło: http://www.arslege.pl/zbiorniki-z-gazem-plynnym/k218/a23326/
Dopuszczalna odległość zbiorników z gazem płynnym od budynków
produkcyjnych i magazynowych powinna wynosić dla zbiorników o pojemności:
do 10 m3 – nie mniej niż odległość określona w tabeli 3.1;
powyżej 10 m3 – nie mniej niż połowa odległości określonej w tabeli 3.1.
Odległość zbiorników z gazem płynnym od granicy z sąsiednią działką
budowlaną powinna być nie mniejsza niż połowa odległości określonej w tabeli 3.1,
przy zachowaniu wymaganej odległości od budynku danego rodzaju.

7. 7
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
Odległości określone w tabeli 3.1 w kolumnie 2 mogą być zmniejszone do 50%
w przypadku zastosowania wolnostojącej ściany oddzielenia przeciwpożarowego
o klasie odporności ogniowej co najmniej R E I 120, usytuowanej pomiędzy zbiornikiem
z gazem płynnym a budynkiem. Wymiary wolnostojącej ściany oraz jej odległość
od zbiornika powinny być tak dobrane, aby osłonić zbiornik od tej części budynku, która
znajduje się w odległości mniejszej, niż określona w tabeli 3.1 w kolumnie
2, od dowolnego punktu zbiornika.
Dla zbiornika z gazem płynnym o pojemności do 10 m3 zmniejszenie odległości
od budynku, o której mowa w poprzednim akapicie, może mieć miejsce również
wówczas, gdy pionowy pas ściany tego budynku o szerokości równej co najmniej
rzutowi równoległemu zbiornika powiększonej po 2 m z obu jego stron
oraz o wysokości równej wysokości budynku będzie miał klasę odporności ogniowej
co najmniej R E I 120 i w tym pasie ściany nie będą znajdowały się otwory okienne
i drzwiowe.
Odległość zbiornika z gazem płynnym od rzutu poziomego skrajnego przewodu
elektroenergetycznej linii napowietrznej, a także od szyny zelektryfikowanej linii
kolejowej lub tramwajowej, powinna wynosić co najmniej:
3 m – przy napięciu linii elektroenergetycznej lub sieci trakcyjnej do 1 kV;
15 m – przy napięciu linii elektroenergetycznej lub sieci trakcyjnej równym
lub większym od 1 kV.
3.5 Instalacje na gaz ziemny6
Gaz ziemny to naturalne paliwo wydobywane ze złóż znajdujących się w skorupie
ziemskiej. Stanowi mieszaninę gazów metanu z innymi gazami palnymi oraz związkami
niepalnymi. Skład gazu zależy od miejsca jego wydobywania. Zawartość metanu
powoduje, że w procesie spalania nie tworzą się pyły i nie powstają stałe odpady.
W wyniku różnorodnych procesów chemicznych skład gazu ulega zmianom i końcowym
produktem jest gaz ziemny przystosowany do transportu siecią gazociągów
i użytkowania go w coraz większej liczbie urządzeń opartych na technologii gazowej.
Gazem ziemnym nazywamy mieszaninę gazów i par wydobywanych z ziemi,
zawierającą znaczne ilości metanu (do 98% dla gazu wysokometanowego). Transport
gazu ziemnego odbywa się siecią gazociągów przesyłowych obsługiwanych
przez Operatora Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A. oraz siecią gazociągów
dystrybucyjnych lokalnych operatorów sieci dystrybucyjnych – spółek gazownictwa.
Właściwości gazu ziemnego wysokometanowego typu E (dawniej GZ-50):
ciepło spalania nie mniejsze niż 34 MJ/m3;
wartość opałowa nie mniejsza niż 31 MJ/m3;
przykładowy skład:
− metan (CH4) – około 97,8%,
6 http://www.pgnig.pl/dladomu/gaz_ziemny

8. 8
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
− etan, propan, butan – około 1%,
− azot (N2) – około 1%,
− dwutlenek węgla (CO2) i reszta składników – 0,2%.
Właściwości gazu ziemnego zaazotowanego typu Ls (dawniej GZ-35):
ciepło spalania nie mniejsze niż 26 MJ/m3;
wartość opałowa nie mniejsza niż 24 MJ/m3;
przykładowy skład:
− metan (CH4) – około 71%,
− etan, propan, butan – około 1%,
− azot (N2) – około 27%,
− dwutlenek węgla (CO2) i reszta składników – 1%.
Właściwości gazu ziemnego zaazotowanego typu Lw (dawniej GZ-41,5):
ciepło spalania nie mniejsze niż 30 MJ/m3;
wartość opałowa nie mniejsza niż 27 MJ/m3;
przykładowy skład:
− metan (CH4) – około 79%,
− etan, propan, butan – około 1%,
− azot (N2) – około 19,5%,
− dwutlenek węgla (CO2) i reszta składników – 0,5%.
Właściwości gazu propan-butan – powietrze grupy GPP:
ciepło spalania nie może być mniejsze niż 23,3 MJ/m3.
Właściwości gazu propan-butan – rozprężony grupy B/P:
ciepło spalania nie może być mniejsze niż 111,6 MJ/m3.

9. 9
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
3.6 Uzbrojenie instalacji gazowej
Rysunek 3.1 Rury i łączenia
Źródło: http://www.instalacjesanitarne-waw.pl/
3.6.1 Elementy uzbrojenia7
Do elementów uzbrojenia należą:
rury (przewody), które powinny bezpiecznie transportować i rozprowadzać gaz;
kolana (90° i 45°) i łuki gięte, które służą do zmiany kierunku przebiegu rur;
trójniki, które służą do łączenia więcej niż dwóch rur;
złączki i kształtki, których zadaniem jest zmiana kierunku przewodów, łączenie
odcinków, łączenie większych średnic z mniejszymi lub łączenie więcej niż dwóch
rur;
łączniki adaptacyjne, które służą do kompensacji różnic między rozstawem
króćców starych i nowych typów gazomierzy.
3.6.1 Armatura8
Wyróżniamy armaturę:
regulacyjną (odcinającą) – kurek kulowy i przepustnica są armaturą służącą
do otwierania i zamykania przepływu gazu w instalacji; kurki kulowe pracują
wyłącznie w położeniach: całkowicie otwartym lub całkowicie zamkniętym;
przepustnice mogą pracować również w położeniach pośrednich; stosowane są
7 http://www.e-instalacje.pl/a/3266,elementy-instalacji-kanalizacyjnej
8 http://www.lechar.com.pl/pl/categories/view/armatura_odcinajaca_do_instalacji_gazowej-44

10. 10
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
w instalacjach zasilanych gazem ziemnym wysokometanowym lub gazem
ziemnym zaazotowanym;
ochronną – filtry gazu filtrują z rurociągu zanieczyszczenia pochodzenia
mechanicznego i chemicznego; zapobiegają możliwym przyczynom uszkodzenia
takich urządzeń jak: pompa, reduktor ciśnienia gazu; posiadają możliwość
czyszczenia i usuwania nagromadzonego osadu;
pomiarową – gazomierze służące do pomiaru objętości przepływającego
przez nie gazu;
czerpalną – szybkozłącza składające się z kurka i przewodu elastycznego,
wykorzystywane do podłączenia kuchenek gazowych.
Rysunek 3.2 Zawór
Źródło: http://it.123rf.com/archivio-fotografico/gas_leak.html
Rysunek 3.3 Gazomierz
Źródło: http://de.fotolia.com/id/45665485?by=serie

11. 11
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
3.7 Rozporządzenia i normy dotyczące rozwiązań technicznych instalacji
gazowej
Rozwiązania techniczne wszystkich elementów składowych budynku
mieszkalnego, w tym instalacji gazowej, reguluje Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Do wykonywania instalacji gazowej można stosować rury według norm:
PN–80/H–74219 „Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego
zastosowania”;
PN–79/H–74244 „Rury stalowe ze szwem przewodowe”;
PN–74/H–74200 „Rury stalowe ze szwem gwintowane”.
Zalecanym sposobem łączenia rur jest spawanie. Ze względu na brak polskich
norm określających wymagania w odniesieniu do rur miedzianych przeznaczonych
do budowy instalacji gazowych należy uwzględnić wymogi stawiane przez inne normy,
w tym przez normę europejską EN 1057 lub niemiecką DIN 1786.
Regulacje dotyczące przewodów instalacji gazowej9:
przewody instalacji gazowej, począwszy od 0,5 m przed zewnętrzną ścianą
budynku do kurków odcinających przed gazomierzami w budynkach mieszkalnych
wielorodzinnych lub do odgałęzień lokali użytkowych w budynkach użyteczności
publicznej, powinny być wykonane z rur stalowych bez szwu bądź z rur stalowych
ze szwem przewodowych, zgodnych z wymaganiami przedmiotowych Polskich
Norm, łączonych przez spawanie;
w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, budynkach w zabudowie
zagrodowej i budynkach rekreacji indywidualnej przewody instalacji gazowej,
a w pozostałych budynkach tylko przewody za gazomierzami lub odgałęzieniami
prowadzącymi do odrębnych mieszkań lub lokali użytkowych, powinny być
wykonane z rur, o których mowa w punkcie powyżej, łączonych również
z zastosowaniem połączeń gwintowanych lub z rur miedzianych łączonych przez
lutowanie lutem twardym; dopuszcza się stosowanie innych sposobów łączenia
rur, jeżeli spełniają one wymagania szczelności i trwałości określone w Polskiej
Normie dotyczącej przewodów gazowych dla budynków;
dopuszcza się prowadzenie przewodów gazowych z rur stalowych bez szwu i rur
stalowych ze szwem przewodowych, łączonych za pomocą spawania, przez jedną
kondygnację garażu, znajdującą się bezpośrednio pod kondygnacją nadziemną
budynku, pod warunkiem zabezpieczenia tych przewodów przed uszkodzeniem
mechanicznym;
zabrania się prowadzenia przez pomieszczenia mieszkalne przewodów instalacji
gazowej z zastosowaniem połączeń gwintowanych, a także z zastosowaniem
9 http://archistrona.pl/prawo/dzial/349

12. 12
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
innych sposobów łączenia rur, jeżeli mogą one stanowić zagrożenie
dla bezpieczeństwa mieszkańców;
butle w baterii powinny być podłączone do kolektora wykonanego z rury stalowej
bez szwu lub rury przewodowej łączonej przez spawanie.
Zapoznaj się z prezentacją pt. „Instalacje rur stalowych”.
3.8 Technologie montażu instalacji gazowych z rur stalowych
Tabela 3.2 Techniki łączenia rur stalowych w sieciach i instalacjach gazowych
Źródło: opracowanie własne
3.9 Technologie montażu instalacji gazowych z rur miedzianych10
We wszystkich rodzajach instalacji, a szczególnie wykonanych z rur miedzianych,
należy zadbać o dobór odpowiednich średnic rur. Rury z miedzi są mniej sztywne niż
stalowe i mają większą rozszerzalność termiczną, dlatego konieczne jest stosowanie
kompensatorów. Sprzedaje się je w zwojach lub w prętach.
Rury miedziane produkuje się w trzech stopniach twardości: miękkie (średnice
6–54 mm), półtwarde i twarde (średnice 6–267 mm). Rury miedziane są odporne
na korozję.
Rodzaje łączników do przewodów miedzianych:
do łączenia rur miedzianych o średnicach zewnętrznych od 8 do 108 mm służą
łączniki do lutowania kapilarnego, mające końcówki kielichowe dostosowane
do wymiarów rur miedzianych; wsunięta do kielicha końcówka rury jest spajana
z łącznikiem lutem, który wnika w szczelinę pomiędzy rurą a kielichem; część
łączników posiada końcówki bose, służące do łączenia z innymi łącznikami;
10 http://instsani.pl/rurymied.htm

13. 13
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
łączniki z różnymi końcówkami służące do łączenia rur miedzianych z rurami
stalowymi i z tworzyw sztucznych oraz z armaturą.
3.10 Literatura
3.10.1 Literatura obowiązkowa
Andrzejczak E., Flis A., Miedź w instalacjach gazowych, WSiP, Warszawa 2000;
Bąkowski K., Sieci i instalacje gazowe, WNT, Warszawa 1996;
Cieślowski S., Krygier K., Technologia. Instalacje sanitarne – cz. 1, WSiP, Warszawa
1998;
Panas J., Instalacje sanitarne. Nowy poradnik majstra budowlanego, Wydawnictwo
Arkady, Warszawa 2008.
3.10.2 Literatura uzupełniająca
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami).
3.10.3 Netografia
http://www.arslege.pl/zbiorniki-z-gazem-plynnym/k218/a23326/;
http://www.pgnig.pl/dladomu/gaz_ziemny;
http://www.e-instalacje.pl/a/3266,elementy-instalacji-kanalizacyjnej;
http://www.lechar.com.pl/pl/categories/view/armatura_odcinajaca_do_instalacji
_gazowej-44;
http://archistrona.pl/prawo/dzial/349;
http://gazeo.pl/lpg/od-a-do-z/abc-autogazu/LPG-bez-
tajemnic,artykul,5571.html;
http://instsani.pl/rurymied.htm;
http://www.arslege.pl/rozporzadzenie-ministra-infrastruktury-w-sprawie-
warunkow-technicznych-jakim-powinny-odpowiadac-budynki-i-ich-
usytuowanie/k218/s3070/;
http://pl.wikipedia.org/wiki/Propan;
http://www.e-instalacje.pl.
3.11 Spis tabel i rysunków
Tabela 3.1 Dopuszczalna odległość zbiorników z gazem płynnym.............................................6
Rysunek 3.1 Rury i łączenia ........................................................................................................................9

14. 14
Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych
Rysunek 3.2 Zawór ......................................................................................................................................10
Rysunek 3.3 Gazomierz..............................................................................................................................10
Tabela 3.2 Techniki łączenia rur stalowych w sieciach i instalacjach gazowych................12
Tabela 3.1 Dopuszczalna odległość zbiorników z gazem płynnym.............................................6
Tabela 3.2 Techniki łączenia rur stalowych w sieciach i instalacjach gazowych................12
3.12 Spis treści
3 Rodzaje instalacji gazowych oraz technologie ich wykonywania.......................................2
3.1 Instalacja gazowa .............................................................................................................................................2
3.2 Podział instalacji gazowych .........................................................................................................................2
3.3 Klasyfikacja gazów...........................................................................................................................................2
3.4 Instalacje na gaz płynny.................................................................................................................................3
3.4.1 LPG...........................................................................................................................................................................................3
3.4.2 Wymagania dotyczące zasilania gazem płynnym urządzeń gazowych ....................................................3
3.4.3 Wymagania dotyczące zasilania urządzeń gazowych gazem płynnym z butli gazowej ....................4
3.4.4 Zasady zasilania instalacji gazowej gazem płynnym z baterii butli............................................................5
3.4.5 Zbiorniki z gazem płynnym ..........................................................................................................................................5
3.5 Instalacje na gaz ziemny................................................................................................................................7
3.6 Uzbrojenie instalacji gazowej......................................................................................................................9
3.6.1 Elementy uzbrojenia........................................................................................................................................................9
3.6.1 Armatura...............................................................................................................................................................................9
3.7 Rozporządzenia i normy dotyczące rozwiązań technicznych instalacji gazowej...............11
3.8 Technologie montażu instalacji gazowych z rur stalowych ........................................................12
3.9 Technologie montażu instalacji gazowych z rur miedzianych...................................................12
3.10 Literatura..........................................................................................................................................................13
3.10.1 Literatura obowiązkowa.........................................................................................................................................13
3.10.2 Literatura uzupełniająca.........................................................................................................................................13
3.10.3 Netografia ......................................................................................................................................................................13
3.11 Spis tabel i rysunków...................................................................................................................................13