BEN BEN CAL

1. ANG BUHAY AT PANITIKAN NG
HILIGAYNON
(Kanlurang Kabisayaan)
Rehiyon VI
Inihanda ni:
Lhea P. Bonto
Bsed 4-Filipino

2. MGA LALAWIGAN
Ang Rehiyon VI ay
binubuo ng anim na
Lalawigan, ito ay ang mga
sumusunod:
 Aklan
 Antique
 Capiz
 Ilo-ilo
 Guimaras
 Negros occidental

3. INDUSTRIYA AT PRODUKTO

4. Iloilo-malalawak ang palayan at
mayaman ang palaisdaan.
Capiz-nag-aani ng niyog at abaka,
pastulan ng hayop ang paanan ng
bundok.
Aklan-paghahabi ng telang pinya, susi
at sinamay.
PRODUKTO

5. Antique- kilala bilang pook pangisdaan.
Guimaras- kilala sa kanilang malalaki at
matatamis na mangga.
Negros Occidental- ang pangunahin at
pinakamalaking lalawigan na nagbibigay ng
asukal sa buong bansa. Malawak ang
taniman ng tubo,palay,mais,at niyog.

6. MAKASAYSAYANG POOK AT
MAGAGANDANG TANAWIN
Museo ng Iloilo

7. Kalantiyaw Shrine sa Batan Aklan

8. Siete Picados sa Guimaras

9. Boracay

10. Ati-atihan sa Kalibo
MGA PAGDIRIWANG

11. Dinagyang sa Iloilo

12. Maskara sa Bacolod

13. MGA WIKA SA KANLURANG BISAYA
 Hiligaynon- tumutukoy sa wika at kultura ng
mga Ilonggo na sila namang naninirahan sa
Iloilo, Guimaras, at Negros. Ang katawagang
ito ay nagpapahiwatig ng isang pormal at
wikang pampanitikan.
 Ilonggo- tumutukoy sa higit na impormal na
gamit ng wika.

14.  Kinaraya- ang wika sa Antique at
iba pang liblib na lugar sa Panay.
 Haraya- ang lumang pangalan ng
Kinaray-a at tinaguriang Inang Wika.
 Aklanon- wikang ginagamit sa
Aklan.

15. Apat ang nakilalang epiko ng mga Bisaya ito ay ang
mga sumusunod:
HINILAWOD- Itinuturing itong pinakamatanda at
pinakamahabang epiko ng Panay. Kasaysayan ito ng
pag-iibigan ng mga bathala ng mga unang nanirahan
sa Iloilo, Aklan at Antique.
EPIKO NG BISAYA

16. LAGDA – ay isa lamang kalipunan ng mga
tuntunin ukol sa mabuting pagtupad sa tungkulin
sa pamahalaan na napapaloob sa mga
salaysayin at mga pangyayari.
 HARAYA – ay katipunan ng mga tuntunin ng
kabutihang asal at ng mga salaysay ng
paghahalimbawa ng nasabing tuntunin. Hindi rin
ito epiko sapagkat hindi rin nakasulat nang
patula.

17.  MARAGTAS- sapagkat hindi rin ito
nakasulat nang patula o inaawit kaya.
Nakasulat lamang ito sa matandang titik-
Pilipino na walang tiyak na sumulat

18. ANYO NG PANITIKAN
AMBAHAN-ang pinakapayak na anyo ng talata.
Binubuo ng dalawang taludtod na may pitong pantig at
walang tugma ngunit nagtataglay ng isang buong
diwa.
BINALAYLAY- tula sa Hiligaynon. Binubuo ng apat
na taludtod at may 5-12 sukat.
BALAK- ang makatang diskusyon sa pagitan ng lalaki
at babae.

19. HUNABATON- salawikain
Hal. Ang kalabaw na apat ang paa, nadudulas pa.
Masarap ang ampalaya sa lahat ng may
gusto.
BUGTONG- tinatawag na Paktakon
Hal. Takot sa isa, pero sa tatlo ay hindi.
Sagot: tulay na kawayan

20. AWIT- ukol sa pag-ibig at iba’t ibang gawain
DRIGES O HAYA- panaghoy sa taong namatay
SIDY- awit ukol sa bayaning ginagamit sa
pananapatan sa bahay-bahay ng namamalimos
BICAL- masaya at mapanuksong awit.

21. KANTAHING BAYAN
DANDANSOY
Awiting bayan ng mga ilonggo tungkol sa
pamamaalam ng isang babae kay
dandansoy.

22. MGA KILALANG TAO
1. Melchor F. Cichon - isang makatang
Aklanon na tubong Lezo,Aklan. Noong 1995 ay
tinanggap niya ang isang writing grant para sa
larangan ng panulaang Aklanon mula sa Sentrong
Pangkultura ng Pilipinas. Noong 2001,tinanggap
din niya ang Gawad Balagtas mula sa Unyon ng
mga manunulat sa Pilipinas.

23. 2. Conrado Saquian Norada - isinilang sa
Iloilo noong Mayo 19,1921. Noong 1990,ang
UMPIL,ay gumawad sa kanya bilang
Pambansang Alagad ni Balagtas para sa
Ilonggo fiction.
3. Mariano Perfecto - ang unang sumulat ng
Pasyon sa Hiligaynon noong 1884.

24. 4. Eriberto Gumban – kinikilalang ama ng
panitikang Bisaya.
5. Magdalena Jalandoni – ang nag-uso ng
tulang may malayang taludturan. Naging
tampok din siya sa pagsulat ng nobela. Ang
unang nobelang nagawa niya ay pinamagatang
“Ang Dalaga sa Tindahan”.

25. 6. Angel Mangahum – sumulat ng unang
nobela na pinamagatang Benjamin noong
1907. Siya’y tinagurian na batikang
mandudula at nobelista.
7. Vicente Sotto – ang may pinakamatunog
na pangalan. Siya ay natanyag sa sinulat
niyang kauna-unahang operang Bisaya
“Mactong”.

26. 8. Vicente Cristobal – sumulat ng unang sarswela
na may pamagat na Kapitan noong 1903.
9. Jose M. Lay – ay napatangi sa tula at maikling
kwento.
10. Norberto Rumualdez – naging mahistrado
ng Korte Suprema ang naging pinakamaningning na
pangalan. Siya ay sumulat ng maraming dula,sanaysay
na sosyo-pulitiko at hinggil sa pilipinolohiya ng
Pilipino.Waray-waray at Kastila ang ginamit niya.

27. Maraming
Salamat po