Panitikan sa Rehiyon I.

1. REHIYON-I

2. Mga Nilalaman
 Cancionan (Pangasinan)
 Mga Kaugalian sa Pag-aasawa
 Mga Paniniwala sa Burol
 Paniniwala tungkol sa Paglilibing sa Silong ng Bahay
 Mga Kaugalian sa Panganganak
 Upang Mapadali ang panganganak
 Pagpapausok sa Ina
 Mga Kaugalian sa Pagbibinyag

3. Cancionan
(Pangasinan)

4. CANCIONAN (PANGASINAN)
Ito ay debate sa musika at panulaan. Ang cancionan ay
nilalapatan ng tama at wastong himig sa isang pagtatanghal.
Hindi ito laging inaawit.
Ang lumang cancionan ng Pangasinan at binubuo ng
iba’t ibang bahagi:
A. Pansatabi- sa simulang bahagi ay ang pagtanggap at pati ng
mga “cancionista”; ang pasasalamay sa
isponsor/tagapagtaguyod at ang walang hanggang
pasasalamat sa Dakilang Lumikha.
B. Pangangarapan- nais malaman ng kababaihan/babae ang
kalagayan sa buhay/tirahan at mga gawain ng lalaki.

5. C. Pangkabataan- ang lalaki ay
magsisimulangmaningalang pugad, ang mga babae
ay magbibigay ng mga tanong tungkol sa Banal na
Kasulatan at ang lalaki ay papatawan din ng
mahihirap na gawain.
D. Cupido- sisikapin ng lalaki na makuha ang matamis
na oo (pag-ibig) ng babae sa pamamagitan ng
pagtugtog ng instrumentongpang-musika at gayundin
sa pagsasalita.
E. Balitang- ito ang huling bahagi na kung saan ay
maaaring atasan ang lalaki na umakyat at sumalo sa
kanya sa tanghalan- palatandaan ng pangtanggap o
kaya naman ay hayaang manatili na lang sa ibaba na
tanda ng pagtanggi.

6. MGA KAUGALIAN
SA PAG-AASAWA

8. 1. Kasunduan sa Pag-aasawa- ang mga magulang
ay nakikipagsundo para sa paglalagay sa
tahimik ng kanilang anak. Ito ay ginagawa sa
lalawigan ng Tarlac; sa Natividad, Pangasinan.
Kung minsan ay nagkakaroon ng matandaan
(mga magulang ang nagkakasundo) kapag hindi
tiyakang nagkakaibigan ang dalaga at binata.
2. Panunuyo- Sa Binmaley, Pangasinan ay
ginagawa ito na kung saan ang lalaki ay
nagkakaloob ng paglilingkod sa kanyang
nililiyag.

9. 3. Pagkatapos ng Kasal- Inihahatid ng banda ang
bagong kasal bilang pagbugaw/pagtaboy sa
masasamang pangitain sa kanilang magiging
buhay. Finagawa ito sa Pidid, Ilocos Norte.
4. Regalo sa Magandang Kapalaran- Karaniwang
kaugalian ito sa ilocos Sur na partikular na sa
Cabugao. Bago ang kasalan, ang puso ng isang
baka o kaya’y kalabaw o dili kaya’y baboy ay
inihahatid sa bahay ng mga babaeng ikakasal.
Ang mga sinauna ay naniniwala na ang
paghahandog ng pusong isang hayop ay sagusag
ng pag-ibig at katapatan ng lalaki sa kanyang
magiging kabiyak.

10. MGA
KAUGALIAN
SA BUROL

11. 1. Ang bigas o asin ay isinasabog sa iba’t
ibang panig ng bahay upang ang
masasamang ispiritu ay lumayo.
Ginagawa ito sa isang lugar sa Buang,
La Union.
2. Sa Paoay, Ilocos Norte nagsisiga sila
(namatayan) sa harap ng bahay ng
yumao mula sa araw ng pagkamatay
hanggang sa paghahatidsa huling
hantungan.

12. Paniniwala Tungkol
sa Paglilibing sa
Silong ng Bahay

13. Sa Ilocos Norte, inililibing
nila ang patay sa ilalim ng
kusina na kung saan madalas
na napagtatapunan ng tubig.
May paniniwala na ang
namatay ay nagnanais maligo
ng malamig.

14. MGA KAUGALIAN
SA PANGANGANAK

16. Kalimitan, ang hilot ay isang babae,
ngunit sa La Union, karamihan ng mga
nagpapaanak ay lalaki.
Ang mga hilot ay umaasa lamang sa mga
dahon-dahon, halamang-gamot at sariling
lakas sa pagpapaanak. Habang ang mga
babae ay naghihirap at nasasaktan,
inuutusan ng hilot ang kanyang asawa o
sinumang miyembro ng pamilya na kumuha
ng ganitong dahon o damo. Kapag hindi
makalabasa nag bata ay pinupwersa ng hilot.

17. Sa Mapandan, Pangasinan, ang hilot ay
hindi sinusundo sa kanilang bahay.
Ipinupukpok lamang ng isang ama ang
pambayo sa giling ng lusong upang makalikha
ng ingay na siyang pantawag sa hilot. Ang
pamamaraang ito ay hindi lamang
nakapagpapagaan ng hirap sa pagsundo sa
hilot manapa’y nakakapagtaboy ng mga
malignong pag-aabang sa pagluwal ng
sanggol.

18. Upang Mapadali
ang
Panganganak

19. Ang mga asawang lalaki sa ilang baryo ng
Binmaley, Pangasinan ay nag-aasal unggoy
kapag nahihirapan ang kanilang asawa sa
panganganak, inuutusan siya ng hilot na
gumapang pababa ng hagdanan na nauuna ang
ulo. Sa ibang lugar naman, binibigyan ng hilaw
na itlog ang manganganak. Ito’y sa paniniwalang
mapapadulas nito ang paglabas ng bata.
Pinaniniwalan din sa maraming bahagi ng bansa
na nagagabayan ang kinabukasan ng isang bata
sa pamamagitan ng pagsasama ng lapis at iba
pang kagamitan sa pag-aaral sa pagbabaon ng
ama sa inunan ng kanyang anak

20. Sa halos buong bahagi ng Pangasinan,
bago dumanas ang bata sa kauna-unahang
niyang pagsususot niya ng damit, inilalagay
siya sa isang malaking bilog na basket saka
pinupukpok ang magkabilang gilid. Ang
paniniwalang ito ayon sa kanila ay
nakakapagpatapang at nakakapagpatatag ng
desisyon ng isang bata na paglaon ay bagay
na maging isang sundalo

21. PAPAPAUSOK SA
INA

22. Sa mga Iloco, ang isang bagong anak
ay pinauusukan sa loob ng 23 hanggang 30
araaw sa loob ng silid na kinukurtinahan ng
napakaraming dahon ng saging upang huwag
mahanginan o malamigan.
Pinahihiga siya sa isang papag na ang
ulunan ay bahagyang nakaangat ng
kalahating metro sa paa. Sa tabi niya o
malapit sa tiyan ay ang kalan na kung
tawagin ay dagupan. Sinisindihan ito buong
araw at gabi upang maibalik sa normal ang
sinapupunan ng bagong panganak.

23. MGA KAUGALIAN
SA PAGBIBINYAG

24. ANG KARERA SA PINTUAN
Tulad ng mga Tagalog ang mga taga-
Narvacan, Ilocos Sur ay naniniwala rin sa
ganitong kaugalian.
Pagkatapos na pagkatapos ng seremonya ng
binyag, kaagad-agad na tinatakbo ng Nonong o
Ninang ang bata patungong pintuan ng
simbahan sa paniniwalang ang unang
makarating ay magiging malusog, yayaman at
hahaba ang buhay o dili kaya’y magiging
mahusay na pinuno ng mga kalalakihan.

25. IKALAWANG BINYAG
Ang Ikalawang seremonya ng binyag ay
tinatawag na sirok ti latuk (sa ilalim ng plato) ng
mga Ilocano sa paniniwalang ang plato o
pinggan ang pangunahing gamit sa mga ganitong
seremonya.
Ang mga sinaunang halimbawa sa San
Nicolas, Ilocos Norte ay naniniwalang
nakapagpapagaling o kalimita’y nakapagliligtas
sa tiyak na kamatayan ang sakiting bata.

26. Sa pangalawang binyag ng isang bata ay
pinagkalooban siya ng panibagong Ninong o
Ninang na dapat ay mas matanda sa kanya.
Ang may sakit na bata ay nilalagay sa isang
malaking basket saka ito tatakpan at
dadalhin sa isang ilang na lugar. Hahanapin
ngayon ito ng bagong Ninong o Ninang na
kapag natagpuan ay bibihisan ng panibagong
damit, pupunitin ang dating damit upang
gawing laso at saka ito iuuwi sa kanyang
magulang

27. Sa San Quintin, Pangasinan naman,
kakaiba sa ibang lugar ay gumagamit sila ng
itlog sa ikalawang pagbibinyag sa bata. Ang
mga kapit-bahay ay kanilang aanyayahan sa
seremonya at bawat isa’y pinag-iisip ng
ipapangalan sa bibinyagan. Bawat isa ay
papadyak sa ibabaw ng mesang kinalalagyan
ng itlog sa pagkakaalog nito susundin ang
naisip niyang pangalan para sa bibinyagan at
tuloy siya na ring maging bagong Ninong o
Ninang.