SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Download to read offline
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
135
Research Article
Vol. 20, No. 1, Mar.-Apr., 2024, p. 135-152
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink
Powder Enriched with It
R. Shaddel 1
*, Sh. Rajabi-Moghaddam2
1 and 2- Associate Professor and M.Sc Graduated in Food Science & Technology, Department of Food Science & Technology,
University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, respectively.
(*- Corresponding Author Email: r.shaddel@uma.ac.ir)
Received: 15.01.2023
Revised: 09.05.2023
Accepted: 10.05.2023
Available Online: 13.05.2023
How to cite this article:
Shaddel, R., & Rajabi-Moghaddam, Sh. (2024). Production and evaluation of
caffeine nanochitosome and instant drink powder enriched with it. Iranian Food
Science and Technology Research Journal, 20(1), 135-152. (In Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231
Introduction
Caffeine is one of the most common bioactive compounds in the world that can enhance mental and physical
performance However its bitter taste has created challenges for the use of this compound in food. Nano-encapsulation
technology, such as the use of liposomes, is one of the simplest ways to overcome this issue. In this research, caffeine
was encapsulated in nanoliposomes coated with chitosan and then the drink powder enriched with caffeine nanochitosome
was produced.
Materials and methods
In this research, pure caffeine powder was purchased and stored in dry environment at room temperature. Ethanol
(96%) and acetic acid were obtained from Mojallali Company, Tween 80 from Merck Company (Germany), lecithin
(P3556), cholesterol (C8667), and chitosan (medium molecular weight) purchased from Sigma Aldrich Company
(Germany). Sugar, essential oil and citric acid used in the formulation of the drink were purchased from a local store.
First, nanochitosomes in ratios of 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol, were prepared using thin-layer hydration method.
Then, the particle size and zeta potential were measured to determine the characteristics of the produced particles.
Encapsulation efficiency was measured for 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol ratios. The stability of the chitosomal
sample with a ratio of 9:1 lecithin-cholesterol was evaluated through visual observation of precipitation formation and
the amount of release of encapsulated caffeine during 60 days of storage at ambient temperature was calculated. FTIR
was performed for each of the components of the wall of chitosomes, caffeine powder, chitosomal solution containing
caffeine and chitosomal solution without caffeine with a ratio of 9:1 lecithin-cholesterol. Nanochitosomes with 9:1
lecithin-cholesterol ratio were used in the formulation of beverages due to having the smallest particle size, favorable zeta
potential, the highest microencapsulation efficiency, and high stability during storage. The drink samples were prepared
in different formulations (samples containing 3 and 5% free caffeine solution, samples containing 3 and 5% chitosomal
caffeine solution and the control sample). Then, the drinks were evaluated in terms of sensory characteristics and other
physico-chemical characteristics (pH, acidity, Brix degree, etc.). The drinks produced were turned into powder with a
freeze-dryer machine, and two important characteristics of powdered products, i.e. water solubility index and their
hygroscopicity, were evaluated.
Results and Discussion
©2023 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons
Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation,
distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the
original author(s) and the source.
https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231
Iranian Food Science and Technology
Research Journal
Homepage: https://ifstrj.um.ac.ir
136
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
The average particle size and zeta potential for different ratios of lecithin -cholesterol were obtained in the range of
133.3-443.6 nm and +40.96 to +48.36, respectively. The encapsulation efficiency for 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol
ratios were 91.2%, 86.18% and 79.09 %, respectively. The chitosomal sample with 9:1 lecithin-cholesterol ratio showed
good stability during 60 days of storage at ambient temperature. FTIR results showed that caffeine was loaded in
nanochitosomes. The results of the sensory evaluation of the prepared beverages showed the acceptability of the taste of
the samples containing caffeine nanochitosome compared to the samples containing free caffeine, which indicates the
success of chitosomal nanocarriers in covering the bitter taste of caffeine. The results of measuring the color of different
drink samples showed that there is no significant difference between the color of samples. The results of measuring pH
and acidity did not show significant differences between different drink samples. The results of measuring the solubility
of different drink powder samples showed that the samples containing caffeine nanochitosomes have low solubility
compared to other drink powder samples. Also, the hygroscopic amount of the drink powder containing caffeine
nanochitosomes was lower than the other samples, which is considered as an advantage for powdered products.
The results obtained in this research showed that nanochitosomes are an efficient system in covering the bitter taste
of caffeine. Therefore, with the production of caffeine nanochitosomes and its usage in the formulation of powder drinks,
it is possible to produce energizing and desirable drinks without the need to use high amounts of sucrose.
Keywords: Bioactive compounds, Chitosan, Encapsulation, Instant drink powder
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
137
‫پژوهشی‬ ‫مقاله‬
‫جلد‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
،
.‫ص‬
152
-
135
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
‫شاددل‬ ‫رضوان‬
1
*
-
‫مقدم‬ ‫رجبی‬ ‫شادی‬
2
:‫دریافت‬ ‫تاریخ‬
25
/
10
/
1401
:‫پذیرش‬ ‫تاریخ‬
20
/
02
/
1402
‫چکیده‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫پوشش‬ ‫های‬
‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬
‫به‬
‫کاهش‬ ‫منظور‬
‫تلخ‬ ‫طعم‬
‫غنی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫تولید‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ،‫ترکیب‬ ‫این‬
‫شد‬
‫ه‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ابتدا‬ .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫آن‬ ‫با‬
‫نسبت‬ ‫در‬ ،‫ها‬
‫های‬
1:9
،
2:8
‫و‬
3:7
‫لستین‬
-
‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫میانگین‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫روش‬ ‫با‬ ،‫کلسترول‬
‫نسبت‬ ‫برای‬ ‫زتا‬
‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
-
،‫کلسترول‬
‫محدوده‬ ‫در‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬
6
/
443
-
3
/
133
‫و‬ ‫نانومتر‬
96
/
40
‫تا‬ +
36
/
48
‫نسبت‬ ‫با‬ ‫کیتوزومی‬ ‫نمونه‬ .‫آمد‬ ‫بدست‬ +
1:9
‫لستین‬
-
‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خوبی‬ ‫پایداری‬ ،‫کلسترول‬
60
‫نانوکیتوزوم‬ .‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نگهداری‬ ‫روز‬
‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬
.‫شدند‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬
‫نمونه‬
‫نوش‬ ‫های‬
‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫یدنی‬
‫(نمونه‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫حاوی‬ ‫های‬
3
‫و‬
5
%
‫نمونه‬ ،‫کافئین‬ ‫آزاد‬ ‫محلول‬
‫حاوی‬ ‫های‬
3
‫و‬
5
%
‫کافئین‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬
‫نمونه‬ ‫و‬
‫نشان‬ ‫نتایج‬ ‫که‬ ‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ،)‫شاهد‬ ‫ی‬
‫دهنده‬
‫نمونه‬ ‫طعم‬ ‫مقبولیت‬ ‫ی‬
‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫نمونه‬
‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫نوشیدنی‬ ،‫سپس‬ .‫بود‬ ‫آزاد‬
( ‫شیمیایی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ها‬
pH
‫ادامه‬ ‫در‬ .‫شدند‬ ‫ارزیابی‬ )‫رنگ‬ ‫و‬ ‫بریکس‬ ‫درجه‬ ،‫اسیدیته‬ ،
‫نوشیدنی‬ ،
‫ها‬
‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫خشک‬
‫انجمادی‬ ‫کن‬
‫درآمد‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬
‫ند‬
‫ویژگی‬ ‫تا‬
‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫های‬
‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫پذیری‬
‫آن‬
‫ها‬
‫گیر‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬
‫ن‬
.‫د‬
‫اندازه‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬
‫میزان‬ ‫گیری‬
‫انحالل‬
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫پذیری‬
‫نمونه‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ،‫ها‬
‫انحالل‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫سای‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫پایینی‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫پذیری‬
‫نمونه‬ ‫ر‬
‫ها‬
‫نشان‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫کلی‬ ‫نتایج‬ .‫دارند‬
‫دهنده‬
‫نا‬ ‫بودن‬ ‫کارآمد‬ ‫ی‬
‫نوکیتوزوم‬
‫پوشش‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫لذا‬ .‫بود‬ ‫کافئین‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫دهی‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫تولید‬ ‫با‬
‫کافئی‬ ‫های‬
‫در‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫ن‬
‫فرموالسیون‬
‫پودر‬
‫نوشیدنی‬
‫می‬ ،‫ها‬
‫نوشیدنی‬ ‫توان‬
‫انرژی‬ ‫های‬
‫ساکارز‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بدون‬ ،‫زا‬
‫تولید‬
‫کرد‬
.
‫واژه‬
‫کلیدی‬ ‫های‬
،‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ :
‫ریز‬ ،‫فعال‬ ‫زیست‬ ‫ترکیبات‬
‫کیتوزان‬ ،‫پوشانی‬
‫مقدمه‬
1
‫به‬ ‫محققان‬ ،‫اخیر‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬
‫سطح‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫راهی‬ ‫دنبال‬
‫عملیات‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫هوشیاری‬
.‫هستند‬ ‫مدت‬ ‫طوالنی‬ ‫و‬ ‫سخت‬ ‫های‬
( ‫کافئین‬
1
،
3
،
7
-
‫رایج‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،)‫گزانتین‬ ‫متیل‬ ‫تری‬
‫ز‬ ‫ترکیبات‬ ‫ترین‬
‫یست‬
‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫فعال‬
‫عملک‬ ‫تواند‬
‫خستگی‬ ،‫داده‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫ذهنی‬ ‫رد‬
‫دهد‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫افسردگی‬ ‫و‬ ‫برده‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫را‬
(
Seyedabadi et al., 2021
)
.
( ‫کافئین‬ ‫متوسط‬ ‫مقادیر‬ ‫مصرف‬
200
‫تا‬
300
‫میلی‬
‫غلظت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ )‫گرم‬
‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همراه‬ ‫مغز‬ ‫در‬ ‫آدنوزین‬
‫مصرف‬ ‫هوشیاری‬ ‫آن‬ ‫ی‬
‫کنند‬
‫ه‬
1
‫و‬
2
-
‫به‬
‫دانش‬ ‫و‬ ‫دانشیار‬ ‫ترتیب‬
‫ایران‬ ،‫اردبیل‬ ،‫اردبیلی‬ ‫محقق‬ ‫دانشگاه‬ ،‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫گروه‬ ،‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫آموخته‬
*(
-
:‫مسئول‬ ‫نویسنده‬
Email: r.shaddel@uma.ac.ir
)
https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231
‫فعال‬ ‫فرد‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫بیشتر‬
‫پرانرژی‬ ‫و‬ ‫تر‬
‫می‬ ‫تر‬
‫شود‬
(Chow et al., 2019)
.
‫نوشیدنی‬
‫انرژی‬ ‫های‬
‫کافئین‬ ‫زیادی‬ ‫مقادیر‬ ‫حاوی‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫قهوه‬ ‫و‬ ‫چای‬ ،‫زا‬
‫هستند‬
(Ilgaz et al., 2018)
‫کریستالی‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ،‫خالص‬ ‫کافئین‬ .
‫مزه‬ ‫و‬ ‫طعم‬ ‫با‬ ،‫رنگ‬ ‫سفید‬
‫است‬ ‫تلخ‬ ‫ی‬
(Sivrikaya, 2020)
.
‫به‬
‫طور‬
‫دهنده‬ ‫طعم‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫ساکارز‬ ‫از‬ ‫غذایی‬ ‫محصوالت‬ ‫در‬ ،‫معمول‬
،‫ها‬
‫تر‬ ‫این‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫پوشاندن‬ ‫برای‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫کیب‬
‫شود‬
(Islam et al.,
2016
)
.
‫عالوه‬
‫اثرات‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫کافئین‬ ‫باالی‬ ‫دوزهای‬ ‫مصرف‬ ،‫براین‬
‫بی‬ ،‫اضطراب‬ ‫مانند‬ ‫منفی‬
‫بی‬ ،‫قراری‬
‫بیماری‬ ‫و‬ ‫خوابی‬
‫قلبی‬ ‫های‬
-
‫ع‬
‫روقی‬
‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
https://ifstrj.um.ac.ir
138
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
‫می‬
‫گردد‬
(Ilgaz et al., 2018)
‫عوارض‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .
‫طعم‬ ‫پوشاندن‬ ‫برای‬ ‫سیستمی‬ ‫طراحی‬ ،‫آن‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫مصرف‬ ‫از‬ ‫ناشی‬
‫ضروری‬ ‫طوالنی‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ،‫ترکیب‬ ‫این‬ ‫شده‬ ‫کنترل‬ ‫آزادسازی‬ ‫و‬
‫راه‬ ‫بهترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬ .‫است‬
‫چالش‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫ها‬
‫ریزپوش‬ ‫فناوری‬ ،
‫انی‬
‫است‬
(Solghi et al., 2020)
‫امروزه‬ .
‫لیپوزوم‬
‫کاربردی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫ها‬
‫ترین‬
‫سیستم‬
‫زیست‬ ‫ترکیبات‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫فعال‬
.‫باشند‬
‫نانولیپوزوم‬
‫ها‬
‫(نسخه‬
‫لیپوزوم‬ ‫نانومتری‬ ‫ی‬
‫حامل‬ ،)‫ها‬
‫توده‬ ‫ساختار‬ ‫با‬ ‫کلوئیدی‬ ‫های‬
‫ای‬
‫دوالیه‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫محصور‬ ‫آبی‬ ‫هسته‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هستند‬ )‫(وزیکولی‬
‫می‬ ‫ایجاد‬ )‫(فسفولیپیدها‬ ‫آبگریز‬ ‫لیپیدی‬
‫شوند‬
(
Pezeshky et al.,
2016
)
‫طریق‬ ‫از‬ )‫لسیتین‬ ً‫ا‬‫(عمدت‬ ‫فسفولیپیدها‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫ساختارها‬ ‫این‬ .
‫روش‬
‫می‬ ‫تولید‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫روش‬ :‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫اصلی‬ ‫روش‬ ‫دو‬ .‫شوند‬
‫محلول‬ ‫تبدیل‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ‫مقداری‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫که‬ ،‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬
‫روش‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ،‫دارد‬ ‫حالل‬ ‫تبخیر‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫فسفولیپید‬
‫کلسترول‬ ‫بدون‬
‫آن‬ ‫کردن‬ ‫جایگزین‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫کلسترول‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫که‬
‫حالل‬ ‫با‬
‫می‬ ‫حذف‬ ،‫آب‬ ‫حمام‬ ‫در‬ ‫دادن‬ ‫حرارت‬ ‫و‬ ‫گلیسرول‬ ‫مانند‬ ‫هایی‬
‫کند‬
(Ghorbanzade et al., 2016)
‫استفاده‬ ‫با‬ ‫باال‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫امکان‬ .
‫(تخم‬ ‫طبیعی‬ ‫مواد‬ ‫از‬
‫همزمان‬ ‫محصورسازی‬ ‫امکان‬ ،)‫شیر‬ ‫و‬ ‫سویا‬ ،‫مرغ‬
‫ساخ‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫چربی‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫ترکیبات‬
‫قابلیت‬ ،‫تار‬
‫هدف‬
‫مهم‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫و‬ ‫فعال‬ ‫زیست‬ ‫ترکیبات‬ ‫گذاری‬
‫ترین‬
‫مزیت‬
‫سیستم‬ ‫های‬
‫سیستم‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫لیپوزومی‬ ‫های‬
‫ه‬
‫ای‬
‫می‬ ‫محصورسازی‬
‫باشند‬
(Ghorbanzade et al., 2016)
.
،‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬
‫مدت‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫محصور‬ ‫ترکیبات‬ ‫سریع‬ ‫آزادسازی‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬
‫محدودیت‬ ‫از‬ ،‫نگهداری‬ ‫زمان‬
‫های‬
‫سیستم‬ ‫اصلی‬
‫هستند‬ ‫لیپوزومی‬ ‫های‬
(
Muhamad et al., 2019; Sarabandi & Jafari, 2020
.)
‫به‬ ‫لذا‬
‫منظور‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫ثبات‬ ‫و‬ ‫پایداری‬ ‫افزایش‬
‫ماندگاری‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫کربوهیدرات‬ ‫مانند‬ ‫ترکیباتی‬ ،‫شده‬ ‫محصور‬ ‫ترکیبات‬
‫مشت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫قات‬
‫آن‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫پروتئین‬
‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫بکار‬ ‫ها‬
(
Subramani,
2020
)
‫پوشش‬ ‫برای‬ ‫رایج‬ ‫زیستی‬ ‫پلیمرهای‬ ‫بین‬ ‫در‬ .
‫سطحی‬ ‫دهی‬
‫نانولیپوزوم‬
‫گزینه‬ ‫کیتوزان‬ ،‫ها‬
‫علت‬ ‫به‬ ‫زیرا‬ ‫است‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫مناسبی‬ ‫ی‬
‫مثبت‬ ‫بار‬ ‫داشتن‬ ‫و‬ ‫دسترسی‬ ‫در‬ ‫سهولت‬
‫می‬
‫به‬ ‫تواند‬
‫الیه‬ ‫عنوان‬
‫در‬ ‫ای‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫خارجی‬ ‫سطح‬
‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬
‫غ‬ ‫سیالیت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫کیتوزان‬ .
‫شا‬
‫آن‬ ‫ثبات‬ ،‫نانوساختارها‬ ‫همجوشی‬ ‫سرعت‬ ‫و‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫دهد‬
(Seyedabadi et al., 2021)
‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫با‬ ،‫بنابراین‬ .
‫نانولیپوزوم‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ )‫(نانوکیتوزوم‬ ‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫های‬
‫می‬ ،‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫آن‬
‫نوشیدنی‬ ‫توان‬
‫ا‬ ‫های‬
‫نرژی‬
‫زا‬
،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هدف‬ .‫کرد‬ ‫تولید‬
‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫ابتدا‬
‫نانوکیتوزو‬
‫م‬
‫ویژگی‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫به‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ،‫تولیدی‬ ‫نانوذرات‬ ‫های‬
‫منظور‬
‫تغذیه‬ ‫ارزش‬ ‫بهبود‬
‫فرآورده‬ ‫ای‬
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫تولید‬ ،‫غذایی‬ ‫های‬
‫غنی‬
‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
‫نوشیدنی‬ ‫شیمیایی‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫های‬
‫رو‬ ‫و‬ ‫مواد‬
‫ش‬
‫ها‬
‫مواد‬
‫پ‬
‫نیکوشیمی‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫خالص‬ ‫کافئین‬ ‫ودر‬
‫محیط‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫خریداری‬
‫اتانول‬ .‫گردید‬ ‫نگهداری‬ ‫اتاق‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫رطوبت‬ ‫از‬ ‫عاری‬
96
%
‫اسید‬ ‫و‬
‫ا‬
‫تویین‬ ،‫مجللی‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫ستیک‬
80
‫لستین‬ ،‫آلمان‬ ‫مرک‬ ‫شرکت‬ ‫از‬
(P3556)
‫کلسترول‬ ‫و‬
(C8667)
‫کیتوزان‬ ‫نیز‬ ‫و‬
(50000-190000
Da
)
‫آلدریچ‬ ‫سیگما‬ ‫شرکت‬ ‫از‬
‫خوراکی‬ ‫اسانس‬ ،‫شکر‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫آلمان‬
‫فروشگاه‬ ‫از‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اسیدسیتریک‬ ‫و‬
.‫گردید‬ ‫خریداری‬ ‫محلی‬
‫روش‬
‫آزمون‬ ‫و‬ ‫محصول‬ ‫تولید‬ ‫های‬
‫ها‬
‫کافئین‬ ‫محتوای‬
‫غلظت‬
‫کافئ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫اسپکتروفتومتر‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
(
BEL
PHOTONICS
‫مدل‬
UV-M51
‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ )‫ایتالیا‬ ،
276
‫نانومتر‬
‫تع‬
‫یی‬
‫ن‬
‫و‬ ،
‫منحن‬
‫ی‬
‫کافئ‬ ‫استاندارد‬
‫ی‬
‫ن‬
‫شد‬ ‫رسم‬
(
𝑦 = 0.0035𝑥 +
0.0112 𝑅2
= 0.9988
)
(Seyedabadi et al., 2021)
.
‫آماده‬
‫کیتوزوم‬ ‫سازی‬
‫حاوی‬ ‫های‬
‫کافئین‬
‫همکاران‬ ‫و‬ ‫سرابندی‬ ‫روش‬ ‫مشابه‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫روش‬ ‫از‬
(Sarabandi et al., 2019a)
‫برای‬ ‫تغییرات‬ ‫برخی‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ،
‫آ‬
‫ماده‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫سازی‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫منظور‬ ‫این‬ ‫برای‬ .‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬
‫های‬
‫نسبت‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬
‫وزنی‬ ‫های‬
1:9
،
2:8
‫و‬
3:7
‫لستین‬
-
‫کلسترول‬
‫آم‬
‫ا‬
‫در‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫مقادیر‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬ .‫شدند‬ ‫ده‬
10
‫میلی‬
‫لیتر‬
‫به‬ ‫اتانول‬
‫مدت‬
2
‫مدل‬ ‫(آلفا‬ ‫هیتردار‬ ‫مغناطیسی‬ ‫همزن‬ ‫روی‬ ‫ساعت‬
D500
)‫ایران‬ ،
‫گردید‬ ‫نگهداری‬ ‫یخچال‬ ‫در‬ ‫شب‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫همزده‬
‫هیدراته‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫تا‬
‫شود‬
‫با‬ ‫همراه‬ ‫کلسترول‬ ‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫مقادیر‬ ‫سپس‬ .
02
/
0
‫تویین‬ ‫گرم‬
80
‫به‬
‫نمونه‬
‫محلول‬ .‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫هیدراته‬ ‫لستین‬ ‫های‬
‫نهایی‬ ‫های‬
‫اختال‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫ط‬
‫ک‬
،‫امل‬
‫ته‬ ‫فالسک‬ ‫به‬
‫روتاری‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫یافتند‬ ‫انتقال‬ ‫گرد‬
‫اواپراتور‬
(
Ika
‫مدل‬
RV 05 basic
)‫آلمان‬ ،
‫دمای‬ ‫در‬
40
‫درجه‬
‫ی‬
‫سانتی‬
‫گ‬
‫زمان‬ ‫مدت‬ ،‫راد‬
20
‫چرخشی‬ ‫دور‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دقیقه‬
rpm
60
‫حالل‬
‫آن‬
‫الیه‬ ،‫حالل‬ ‫تبخیر‬ ‫از‬ ‫پس‬ .‫گردید‬ ‫تبخیر‬ ‫ها‬
‫دیواره‬ ‫در‬ ‫نازکی‬ ‫ی‬
‫ی‬
‫ته‬ ‫فالسک‬
‫ای‬ ‫گرد‬
‫شد‬ ‫جاد‬
.
‫ادامه‬ ‫در‬
،
‫جهت‬
‫الیه‬ ‫کردن‬ ‫هیدراته‬
‫خشک‬ ‫ی‬
‫شد‬
‫ه‬
،
10
‫میلی‬
‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫بافر‬ ‫لیتر‬
250
‫میلی‬
‫موالر‬
(
‫جدول‬
1
‫حاوی‬ )
25
‫میلی‬
‫کافئین‬ ‫گرم‬
.‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ،
‫کامل‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫الیه‬
‫برای‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫لیپوزومی‬ ‫محلول‬ ،‫همزنی‬ ‫عمل‬ ‫تحت‬ ‫لیپیدی‬ ‫ی‬
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
139
‫کاهش‬
‫اندازه‬
( ‫هموژنایزر‬ ‫توسط‬ ‫نانو‬ ‫مقیاس‬ ‫تا‬ ‫ذرات‬ ‫ی‬
Ika
‫مدل‬
T25
digital
،
‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫به‬ )‫آلمان‬
5
‫دمای‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬
65
‫درجه‬
‫سانتی‬
‫گراد‬
‫دور‬ ‫در‬ ‫و‬ )‫لستین‬ ‫فاز‬ ‫انتقال‬ ‫دمای‬ ‫(باالتراز‬
20
‫هزار‬
‫گردید‬ ‫هموژن‬
‫در‬ .
‫محلول‬ ،‫بعد‬ ‫مرحله‬
‫مدت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫های‬
15
( ‫دقیقه‬
45
‫روشن‬ ‫ثانیه‬
‫و‬
15
‫ثا‬
‫فرکانس‬ ‫با‬ ‫اولتراسونیک‬ ‫حمام‬ ‫در‬ ،)‫خاموش‬ ‫نیه‬
50
‫قرار‬ ‫کیلوهرتز‬
( ‫کیتوزان‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫محلول‬ ،‫سپس‬ .‫شدند‬ ‫داده‬
1
٪
)‫حجمی‬/‫(وزنی‬
‫در‬
‫لیپوزوم‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫برای‬ )‫استیک‬ ‫اسید‬
‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫های‬
.‫گردید‬ ‫اضافه‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫نانوساختارهای‬ ‫به‬ ،‫کیتوزان‬
‫جدول‬
1
-
‫(حجم‬ ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫بافر‬ ‫تهیه‬ ‫جهت‬ ‫اسید‬ ‫استیک‬ ‫و‬ ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫غلظت‬
1
‫غلظت‬ ،‫لیتر‬
1
)‫موالر‬
Table 1- Concentration of sodium acetate and acetic acid to prepare sodium acetate buffer (1L,1M)
‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫غلظت‬
Sodium acetate concentration (gr/l)
‫اسید‬ ‫استیک‬ ‫غلظت‬
Acetic acid concentration (gr/l)
pH
0.72
5.7
3.5
‫ارزیابی‬
‫نانوکیتوزوم‬
‫های‬
‫حاوی‬
‫کافئین‬
‫اندازه‬
‫ی‬
،‫ذرات‬
‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬
‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫تعیین‬
‫نانو‬ ‫ی‬
‫کیتوزوم‬
‫کافئی‬ ‫های‬
‫جهت‬ ،‫ن‬
‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬
-
‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ،‫کلسترول‬
DLS
(
HORIBA
‫مدل‬
ZS100
.‫گرفت‬ ‫صورت‬ )‫ژاپن‬ ،
‫به‬
‫افزایش‬ ‫منظور‬
‫نمونه‬ ،‫مختلف‬ ‫پراکندگی‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫فاصله‬
‫های‬
‫نسبت‬ ‫به‬ ‫کیتوزومی‬
1
‫به‬
10
‫شد‬ ‫رقیق‬ ‫مقطر‬ ‫آب‬ ‫با‬
‫اندازه‬ .‫ند‬
‫گیری‬
‫برای‬
‫نمونه‬ ‫تمامی‬
‫ها‬
‫دمای‬ ‫در‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ ‫گراد‬
‫گرفت‬ ‫انجام‬
(Homayoonfal et al., 2021)
.
‫بازده‬
‫ریزپوشانی‬
1
(
EE
)
‫کافئین‬
‫ابتدا‬ ‫در‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫مقادیر‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬
10
‫میلی‬
‫محلول‬ ‫از‬ ‫لیتر‬
‫به‬ )‫نشده‬ ‫(ریزپوشانی‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫جداسازی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ،‫نانوکیتوزومی‬
‫مدت‬
15
‫دور‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬
rpm
3000
‫گردید‬ ‫سانتریفیوژ‬
(
Hettich
‫مدل‬
universal centrifuge
،
‫آلمان‬
.)
‫مایه‬ ‫جداسازی‬ ‫سپس‬
‫از‬ ‫رویی‬
‫لیپوزوم‬
‫ت‬ ‫های‬
‫ه‬
‫و‬ ‫شده‬ ‫نشین‬
‫اندازه‬
‫آن‬ ‫حجم‬ ‫گیری‬
‫در‬ .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫ها‬
‫ادامه‬
2
‫میلی‬
‫ل‬
‫مایه‬ ‫از‬ ‫یتر‬
‫با‬ ‫رویی‬
1
‫میلی‬
‫(نسبت‬ ‫کلروفرم‬ ‫لیتر‬
2
‫به‬
1
)
‫مدت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ترکیب‬
10
‫دستگاه‬ ‫با‬ ‫دقیقه‬
‫شیکر‬
‫داده‬ ‫تکان‬ ‫خوبی‬ ‫به‬
‫لیپوزوم‬ ‫غشای‬ ‫تا‬ ‫شد‬
‫در‬ .‫گردد‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تخریب‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫ی‬
‫فیلتر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫ادامه‬
‫سر‬
‫س‬
‫ر‬
‫نگی‬
45
/
0
‫میکرومتری‬
‫ریزپوشانی‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫انجام‬
‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫اسپکتوفوتوتر‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ )‫(آزاد‬ ‫نشده‬
276
‫نانومتر‬
‫اندازه‬
‫گردید‬ ‫گیری‬
(Tavakoli et al., 2018)
.
‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫ی‬
(
1
)
:‫گردید‬ ‫محاسبه‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫درصد‬
(%) ‫ریزپوشانی‬ =
‫کیتوزوم‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬
‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬
× (
1
)
100
1- Encapsulation Efficiency
‫پایداری‬
‫محلول‬
‫کیتوزومی‬
‫کافئین‬
‫در‬
‫طی‬
60
‫روز‬
‫نگهداری‬
‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫تعیین‬
‫کیتوزومی‬
‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬
-
،‫کلسترول‬
‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬
(
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
)‫گراد‬
‫به‬
‫بررسی‬ ‫و‬ ‫بصری‬ ‫طور‬
‫آن‬ ‫شدن‬ ‫فاز‬ ‫دو‬
‫طی‬ ‫در‬ )‫رسوب‬ ‫(ایجاد‬ ‫ها‬
60
‫نگهداری‬ ‫روز‬
‫بررسی‬ ‫جهت‬ ،
،‫کیتوزومی‬ ‫سیستم‬ ‫ثبات‬
.‫گرفت‬ ‫صورت‬
‫شیمیای‬ ‫پایداری‬ ،‫همچنین‬
‫ی‬
‫اندازه‬ ‫با‬ ‫محلول‬
‫تخریب‬ ‫از‬ ‫(بعد‬ ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫و‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬ ‫گیری‬
‫دیواره‬
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ )‫کیتوزومی‬ ‫ی‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫روزهای‬ ‫در‬ ‫و‬ )‫گراد‬
1
-
30
‫و‬
60
‫روش‬ ‫مطابق‬
2
-
2
-
1
‫رابطه‬ ‫طریق‬ ‫از‬
( ‫ی‬
2
‫گردید‬ ‫محاسبه‬ )
(Pezeshky et al., 2016)
.
(%) ‫پایداری‬ =
(‫ام‬ 𝑛 ‫روز‬ ‫در‬) ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬
‫اول‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬
× 100 (
2
)
‫طیف‬
‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬
2
(FTIR)
‫طیف‬
‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬
(
FTIR
‫مدل‬
TENSOR 27
‫کمپانی‬ ،
‫واکنش‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ )‫بروکر‬
‫کافئین‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬
-
‫فسفول‬
‫برای‬ ،‫یپید‬
‫برای‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫کیتوزان‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ،‫لستین‬ ‫شامل‬ ‫دیواره‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬
‫نمونه‬
‫محلول‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫فاقد‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ،‫خالص‬ ‫کافئین‬ ‫پودر‬ ‫های‬
‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬
-
‫کلسترول‬
‫دامنه‬ ‫در‬
‫ی‬
‫موج‬ ‫طول‬
𝑐𝑚−1
4000
-
400
.‫گرفت‬ ‫صورت‬
‫آماده‬
‫سازی‬
‫نمونه‬
‫های‬
‫پودر‬
‫نوشیدنی‬
‫فوری‬
‫نمونه‬
‫کنسانتره‬ ،‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ،‫شکر‬ ‫اختالط‬ ‫با‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫های‬
‫میوه‬ ‫اسانس‬ ‫و‬ ‫آبمیوه‬
‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫ای‬
(
Kamel Rahimi et al., 2014
)
.
‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫مطابق‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫ترکیبات‬
4714
‫می‬
‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫تیمار‬ ‫چهار‬ ‫فرموالسیون‬ .‫باشند‬
‫جدول‬
2
‫شده‬ ‫آورده‬
‫نمونه‬ .‫است‬
‫غلظت‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫آزاد‬ ‫محلول‬ ‫افزودن‬ ‫با‬ ‫ها‬
‫های‬
3
‫و‬
5
%
‫(حجمی‬
‫حجمی‬/
)
‫غلظ‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫و‬
‫ت‬
‫های‬
3
‫و‬
5
2- Fourier-Transform Infrared Spectroscopy
140
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
%
‫(حجمی‬
‫حجمی‬/
)
‫تشکیل‬ ‫مواد‬ ‫تمام‬ ‫شامل‬ ‫شاهد‬ ‫نمونه‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬
‫به‬ ‫کافئین‬ ‫بجز‬ ،‫نوشیدنی‬ ‫دهنده‬
‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫صورت‬
‫کیتوزومی‬
‫می‬
.‫باشد‬
‫پس‬
‫میوه‬ ‫اسانس‬ ،‫شکر‬ ‫کردن‬ ‫مخلوط‬ ‫و‬ ‫توزین‬ ‫از‬
،‫پرتغال‬ ‫آب‬ ‫کنسانتره‬ ‫و‬ ‫ای‬
‫محلول‬
‫یا‬ ‫کیتوزومی‬
‫نوشیدنی‬ ‫ترکیب‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫آزاد‬
‫اضاف‬ ‫ها‬
‫ه‬
‫و‬ ‫شد‬
‫سپس‬
pH
‫نمونه‬
‫ها‬
‫روی‬ ‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
4
‫و‬ ‫شده‬ ‫تنظیم‬
‫سدیم‬ ‫بنزوات‬ ‫محلول‬
05
/
0
%
‫آن‬ ‫به‬
‫ها‬
‫افزوده‬
‫مقداری‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬ .‫گردید‬
‫به‬ ‫جوش‬ ‫آب‬
‫نهایی‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫و‬ ‫مواد‬ ‫کامل‬ ‫کردن‬ ‫حل‬ ‫منظور‬
100
‫میلی‬
‫نوشیدنی‬ ‫ترکیبات‬ ‫به‬ ،‫لیتر‬
.‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫ها‬
‫محلول‬
‫نوش‬ ‫های‬
‫تهیه‬ ‫یدنی‬
‫د‬ ‫شده‬
‫دمای‬ ‫ر‬
°Ϲ
4
.‫شدند‬ ‫نگهداری‬
‫جدول‬
2
-
*‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫تیمارهای‬ ‫فرموالسیون‬
Table 2- Formulation of different drink treatments*
N5
F5
N3
F3
‫شاهد‬
Control sample
‫نوشیدنی‬ ‫ترکیبات‬
Drink ingredients
25
25
25
25
25
‫شکر‬
Sugar (g)
40
40
40
40
40
‫آبمیوه‬ ‫کنسانتره‬
Juice concentrate (ml)
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
‫میوه‬ ‫اسانس‬
‫ای‬
Fruit essential oil (g)
0.5
0.5
0.5
0.5
0.5
‫اسید‬ ‫سیتریک‬
Citric acid (ml)
‫کافئین‬ ‫محلول‬
5
5
3
3
0
solution (ml)
Caffeine
0.1
0.1
0.1
0.1
0.1
‫محلول‬
‫سدیم‬
‫بنزوات‬
05
/
0
Sodium
benzoate solution 0.05% (ml)
N3
‫دارای‬ ‫تیمار‬ :
3
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F3
‫دارای‬ ‫تیمار‬ :
3
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N5
‫دارای‬ ‫تیمار‬ :
5
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F5
‫دارای‬ ‫تیمار‬ :
5
%
‫آزاد‬ ‫محلول‬
.‫کافئین‬
N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F3: treatment with 3% free caffeine solution, N5: treatment with 5%
nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution.
‫نمونه‬ ‫همه‬ *
‫حجم‬ ‫به‬ ‫جوش‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫ها‬
100
‫میلی‬
‫ش‬ ‫رسانده‬ ‫لیتر‬
.‫دند‬
All the treatments has been adjusted with boiled water to 100 mL volume.
‫نمونه‬ ‫ارزیابی‬
‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫نمونه‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫ویژگی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
،‫رنگ‬ ،‫حسی‬ ‫های‬
pH
،
‫اسیدیته‬
)‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫(میزان‬ ‫بریکس‬ ‫و‬ ‫کل‬
‫آن‬
‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫ها‬
‫نوشیدنی‬ ،‫سپس‬ .‫گرفت‬
‫های‬
‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تولید‬
‫خ‬
‫شک‬
‫کن‬
‫انجمادی‬
(
ZiRBUS
‫مدل‬
Vaco5
‫درآمد‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ )‫آلمان‬ ،
‫ند‬
‫تا‬
‫ویژگی‬
‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫های‬
‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫پذیری‬
‫آن‬
‫ها‬
‫مورد‬
.‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬
‫نوشیدنی‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬
‫و‬ ‫پذیرش‬ ‫سطح‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬
‫عصاره‬ ‫مقبولیت‬
‫نانوکیت‬ ‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫ی‬
‫وزومی‬
،‫شده‬ ‫اضافه‬
‫نمونه‬
‫منظور‬ ‫این‬ ‫به‬ .‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫ها‬
10
‫سنی‬ ‫رنج‬ ‫در‬ ‫دیده‬ ‫آموزش‬ ‫نفر‬
20
‫تا‬
40
‫شامل‬ ‫سال‬
5
‫و‬ ‫زن‬
5
‫برای‬ ‫مرد‬
،‫(بو‬ ،)‫طعم‬ ،‫(مزه‬ ‫افراد‬ ‫این‬ .‫شدند‬ ‫برگزیده‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫در‬ ‫شرکت‬
‫ع‬
،)‫طر‬
)
‫(احساس‬ ،)‫رنگ‬
‫و‬ )‫دهانی‬
‫(پذیرش‬
‫براساس‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫بررسی‬ ‫را‬ )‫کلی‬
‫هدونیک‬ ‫مقیاس‬
5
‫نقطه‬
‫امتیاز‬ .‫دادند‬ ‫امتیاز‬ ‫ای‬
1
‫امتیاز‬ ،)‫بد‬ ‫(بسیار‬
2
‫امتیاز‬ ،)‫(بد‬
3
‫امتیاز‬ ،)‫(متوسط‬
4
‫امتیاز‬ ‫و‬ )‫(خوب‬
5
)‫خوب‬ ‫(بسیار‬
‫می‬
.‫باشد‬
‫نوشیدنی‬ ‫رنگ‬
‫نمونه‬ ‫رنگ‬
‫بین‬ ‫رنگ‬ ‫تفاوت‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫نمونه‬
‫نانو‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫نمونه‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫کافئین‬ ‫کیتوزوم‬
‫تع‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ،‫ها‬
‫یین‬
‫شاخص‬ ‫دو‬
*
a
(
redness
‫و‬ )
*
b
(
yellowness
‫دستگاه‬ ‫توسط‬ )
‫رنگ‬
‫(مدل‬ ‫الویباند‬ ‫سنج‬
PFX880
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ )‫انگلیس‬ ،
25
‫درجه‬
‫سانتی‬
.‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬
‫تعیین‬
pH
‫نوشیدنی‬
‫به‬
‫ت‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬
‫أ‬
‫واکنش‬ ‫ثیر‬
‫مواد‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬
‫تشکیل‬
‫دهنده‬
‫نوشیدنی‬ ‫ی‬
‫بر‬ ‫ها‬
pH
‫نمونه‬ ‫نگهداری‬ ‫یکماه‬ ‫طی‬ ،
‫در‬ ‫ها‬
‫دمای‬
4
‫سانتی‬ ‫درجه‬
،‫گراد‬
‫اندازه‬
‫گیری‬
pH
‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
pH
( ‫سنج‬
Testo
،
‫مدل‬
205
،
)‫آلمان‬
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
)‫گراد‬
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
141
‫طی‬ ‫و‬
‫گرفت‬ ‫انجام‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬
‫(طبق‬
‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬
2685
.)
‫اسیدیته‬ ‫تعیین‬
‫نوشیدنی‬ ‫کل‬
‫به‬
‫ب‬ ‫منظور‬
‫تأ‬ ‫ررسی‬
‫واکنش‬ ‫ثیر‬
‫مواد‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬
‫تشکیل‬
‫دهنده‬
‫نوشیدنی‬ ‫ی‬
‫اسیدیته‬ ‫بر‬ ‫ها‬
‫یک‬ ‫طی‬ ،‫کل‬
‫نگهداری‬ ‫ماه‬
‫نمونه‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫ها‬
4
‫سانتی‬ ‫درجه‬
،‫گراد‬
‫اندازه‬
‫اسیدیته‬ ‫گیری‬
‫استفاده‬ ‫با‬ ‫کل‬
‫دستگاه‬ ‫از‬
pH
( ‫سنج‬
Testo
،
‫مدل‬
205
،
‫پتانسیومتری‬ ‫روش‬ ‫به‬ )‫آلمان‬
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬
‫صورت‬
‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫(طبق‬ ‫گرفت‬
2685
.)
‫اندازه‬
‫نوشیدنی‬ )‫(بریکس‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫مقدار‬ ‫گیری‬
‫به‬
‫نمونه‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫میزان‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬
‫های‬
‫یک‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬
4
‫درجه‬
‫سانتی‬
‫اندازه‬ ،‫گراد‬
‫بریکس‬ ‫گیری‬
‫نوشیدنی‬
‫ها‬
‫رفراک‬ ‫دستگاه‬ ‫توسط‬
‫تومتر‬
( ‫چشمی‬
huixia
،
‫مدل‬
SBRA90
،)‫چین‬ ،
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬
25
‫درجه‬
‫سانتی‬
‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬
‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬
‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫(طبق‬ ‫گرفت‬ ‫صورت‬
‫شماره‬ ‫ایران‬
2685
)
.
‫ارزیاب‬
‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫ی‬
‫انحالل‬ ‫شاخص‬
‫آب‬ ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫پذیری‬
‫به‬
‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬
،‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬
5
/
2
‫پودر‬ ‫گرم‬
‫با‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫نوشیدنی‬
30
‫میلی‬
‫فالکون‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مقطر‬ ‫آب‬ ‫لیتر‬
50
‫میلی‬
‫هم‬ ‫ورتکس‬ ‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ‫دقیقه‬ ‫یک‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫به‬ ‫لیتری‬
‫در‬ .‫شد‬ ‫زده‬
‫نمونه‬ ‫ادامه‬
‫به‬ ‫ها‬
‫مدت‬
30
‫بن‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬
‫ماری‬
°C
37
‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫حرارت‬
‫به‬ ‫سپس‬
‫مدت‬
20
( ‫شدند‬ ‫سانتریفوژ‬ ‫دقیقه‬
rpm
3500
.)
‫مای‬
‫ه‬
‫در‬ ‫رویی‬
‫درون‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫ریخته‬ ‫پلیت‬ ‫یک‬
‫آ‬
‫ون‬
°C
105
‫ثابت‬ ‫وزن‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫تا‬
‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫(این‬ ‫گردید‬ ‫خشک‬
‫سه‬
‫شاخص‬ .)‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬
‫انحالل‬
‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬
1
(
WSI
)
‫با‬
‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
(
3
)
‫مح‬
‫ا‬
‫گردید‬ ‫سبه‬
(Jafari et al, 2017)
:
WIS (%) =
(‫شده)گرم‬ ‫خشک‬ ‫رویی‬ ‫مایع‬ ‫وزن‬
(‫اولیه)گرم‬ ‫نمونه‬ ‫وزن‬
× (
3
)
100
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ )‫رطوبت‬ ‫جذب‬ ‫(میزان‬ ‫هیگروسکوپی‬
‫تعیین‬ ‫برای‬
‫میزان‬
‫هیگروسکوپی‬
2
‫پلیت‬ ‫درون‬ ‫نمونه‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫گرم‬
‫سدیم‬ ‫اشباع‬ ‫محلول‬ ‫حاوی‬ ‫ظرف‬ ‫داخل‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ریخته‬
‫رطوبت‬ ‫با‬ ‫کلرید‬
‫نسبی‬
29
/
75
%
‫قرار‬
‫نمونه‬ .‫شد‬ ‫داده‬
‫ها‬
‫توزین‬ ‫ثابت‬ ‫وزن‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫تا‬
1- Water Solubility Index
‫(در‬ ‫شدند‬
‫سه‬
‫مقدار‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫میزان‬ .)‫تکرار‬ ‫مرحله‬
‫(بر‬ ‫شده‬ ‫جذب‬ ‫رطوبت‬
‫هر‬ ‫در‬ )‫گرم‬ ‫حسب‬
100
‫خشک‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫گرم‬
‫گردید‬ ‫بیان‬
(Cai & Corke, 2000)
.
‫داده‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬
‫ها‬
‫داده‬ ‫آماری‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬
‫و‬ ‫تصادفی‬ ‫کامال‬ ‫طرح‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫مقایسه‬
‫آن‬ ‫میانگین‬ ‫ی‬
‫آزمون‬ ‫با‬ ‫ها‬
LSD
(
05
/
0
P<
‫نرم‬ ‫توسط‬ )
‫افزار‬
‫آماری‬
SAS
.‫گرفت‬ ‫صورت‬
‫نتایج‬ ‫و‬ ‫بحث‬
‫ویژگی‬
‫نانوکیتوزوم‬
‫های‬
‫حاوی‬
‫کافئین‬
‫اندازه‬
‫ذرات‬
‫توزیع‬
‫اندازه‬
‫ذرات‬
‫و‬
‫پتانسیل‬
‫زتا‬
‫اندازه‬ ‫متوسط‬
‫و‬
‫توزیع‬
‫اندازه‬
‫ذرات‬
(
‫شاخص‬
‫پراکندگی‬
‫ذرات‬
)
‫مشخصه‬ ‫مهمترین‬
،‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫نانوذرات‬ ‫های‬
‫آن‬ ‫شیمیایی‬ ‫پایداری‬ ‫و‬ ‫انتشار‬ ‫سرعت‬ ،‫بیولوژیکی‬ ‫عملکرد‬ ،‫حاللیت‬
‫ها‬
‫اثرگذارند‬
(Tamjidi et al., 2013)
.
‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬
DLS
‫برای‬
‫نمونه‬
‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬
‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
-
‫کلسترول‬
‫در‬
‫جدو‬
‫ل‬
3
.‫است‬ ‫شده‬ ‫بیان‬
‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬
‫جدول‬
3
‫می‬ ‫مشاهده‬
‫کلسترول‬ ‫مقدار‬ ‫افزایش‬ ،‫شود‬
‫فرایند‬ ‫طول‬ ‫در‬ .‫گردید‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ،‫کیتوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬
‫الیه‬ ‫ساختارهای‬ ‫تبدیل‬
‫الیه‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫فسفولیپیدی‬ ‫ای‬
‫توده‬ ‫های‬
‫ای‬
،
‫حفره‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬
‫شده‬ ‫ساکن‬ ،‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫مولکولی‬ ‫فضاهای‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫ان‬ ‫در‬ ‫معناداری‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫لذا‬ ‫و‬
‫دازه‬
‫وزیکول‬ ‫ی‬
‫می‬ ‫ها‬
‫گردد‬
(Pezeshky et al., 2016)
‫تصاحب‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬ ،‫همچنین‬ .
‫بخش‬
‫لیپ‬ ‫های‬
‫(چربی‬ ‫وفیل‬
‫مولکول‬ ‫با‬ ،‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ )‫دوست‬
‫های‬
‫انسجام‬ ‫و‬ ‫پیوستگی‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫رقابت‬ ‫فسفولیپید‬
‫می‬ ‫نانوذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫غشا‬
‫شود‬
(Fang et al., 2001)
‫در‬ .
‫نتیجه‬ ‫با‬ ‫مطابقت‬
،‫آمده‬ ‫بدست‬
‫افزایش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫گزارش‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ،‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬
‫وی‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫تامین‬
C
‫وزیکول‬ ‫اندازه‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫ها‬
‫یابد‬
(Liu & Park, 2010)
.
‫پژوهشی‬ ‫در‬
‫دیگر‬
‫که‬ ‫شد‬ ‫عنوان‬
‫م‬
‫ی‬
‫انگ‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ل‬ ‫قطر‬
‫ی‬
‫پوزوم‬
‫حاو‬ ‫های‬
‫ی‬
‫سفوکس‬
‫ی‬
‫ت‬
‫ی‬
‫ن‬
‫با‬ ،
‫لیپوزومی‬ ‫ساختار‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬
‫افزا‬
‫ی‬
‫ش‬
‫می‬
‫ی‬
‫ابد‬
(
Wu et al.,
2004
)
.
‫همکاران‬ ‫و‬ ‫مالیروس‬ ‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫تحقیق‬ ‫در‬ ،‫همچنین‬
(Malheiros et al., 2012)
‫شد‬ ‫گزارش‬ ،
‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ‫که‬
‫است‬ ‫همراه‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫نایسین‬ ‫حاوی‬ ‫لیپوزومی‬ ‫ساختارهای‬
.
142
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
‫جدول‬
3
-
‫نمونه‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ ،‫ذرات‬ ‫اندازه‬
‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬
‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
-
‫کل‬
‫سترول‬
Table 3- Particle size, polydispersity index and zeta potential of chitosomal samples containing caffeine prepared with
different Lecithin-Cholesterol ratios
‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬
Polydispersity index (PI)
‫زتا‬ ‫پتانسیل‬
zeta potential (mv)
‫ذرات‬ ‫قطر‬ ‫وزنی‬ ‫میانگین‬
Z-Average (nm)
‫لستین‬ ‫نسبت‬
-
‫کلس‬
‫ترول‬
Lecithin: cholesterol
(w:w)
a
0.419 ± 0.04
b
40.96 ± 0.46
b
133.3 ± 7.27
9:1
ab
0.360 ± 0.03
a
45.16 ± 1.02
a
298.3 ± 10.33
8:2
b
0.318 ± 0.02
b
48.36 ± 0.55
b
443.6 ± 6.76
7:3
‫میانگین‬
‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬
( ‫دارند‬ ‫دار‬
05
.
0
P<
)
.
Different letters in same column represent significant differences (P<0.05)
‫پژوهش‬ ‫نتایج‬ ،‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬
‫نشان‬ ‫گذشته‬ ‫های‬
‫دهنده‬
‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫ی‬
‫ت‬ ‫درمورد‬ ‫یکسان‬ ‫روند‬
‫أ‬
‫بر‬ ‫کلسترول‬ ‫ثیر‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫نهایی‬ ‫اندازه‬
‫ها‬
‫می‬
‫به‬ .‫باشند‬
‫نسبت‬ ‫از‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫مثال؛‬ ‫طور‬
‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
-
‫نانولیپوزوم‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬
‫شد‬ ‫استفاده‬ ،‫بتاکاروتن‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫؛‬
‫ت‬ ‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫نتایج‬
‫أ‬
‫ثیر‬
‫معنی‬
‫وزیکول‬ ‫اندازه‬ ‫در‬ ‫داری‬
‫ندارد‬ ‫ها‬
(Pezeshky et al., 2016)
‫از‬ .
‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ،‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬
‫باعث‬ ‫ها‬
‫اند‬ ‫کاهش‬
‫گردید‬ ‫ذرات‬ ‫ازه‬
(Chorilli et al., 2013)
.
‫دیگر‬ ‫از‬
‫پارامتر‬
‫های‬
‫لیپوزوم‬ ‫خصوصیات‬ ‫در‬ ‫مهم‬
،‫ها‬
‫م‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬
‫ی‬
.‫باشد‬
‫تجمع‬ ‫کنترل‬ ‫در‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬
‫و‬
‫همجوشی‬
‫لیپوزوم‬
‫ها‬
‫که‬
‫نانو‬ ‫فرموالسیون‬ ‫پایداری‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫مهم‬ ‫عوامل‬ ‫از‬
‫لیپوزومی‬
‫م‬ ،‫هستند‬
‫فید‬
‫است‬
(Mozafari, 2014)
.
‫بطور‬
‫کل‬
‫ی‬
،
‫پتانس‬ ‫با‬ ‫نانوذرات‬
‫ی‬
‫ل‬
‫باال‬ ‫زتا‬
‫از‬ ‫تر‬
30
±
‫میلی‬
‫از‬ ،‫ولت‬
‫الکترواستات‬ ‫دافعه‬
‫ی‬
‫ک‬
‫کاف‬
‫ی‬
‫ب‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ذرات‬
‫برخو‬
‫بوده‬ ‫ردار‬
‫و‬
‫پا‬
‫ی‬
‫دار‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ز‬
‫ی‬
‫ک‬
‫ی‬
‫خوبی‬
‫را‬
‫خود‬ ‫از‬
‫می‬ ‫نشان‬
‫دهند‬
(Sarabandi et al.,
2019a)
.
‫ک‬ ‫همانطور‬
‫در‬ ‫ه‬
‫جدول‬
3
‫نمونه‬ ،‫است‬ ‫مشخص‬
‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬
،‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫باالیی‬ ‫زتای‬ ‫پتانسیل‬
‫دافعه‬ ‫افزایش‬ ‫بیانگر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داشته‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫افزایش‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬
‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫مختلفی‬ ‫تحقیقات‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫پایداری‬ ‫و‬ ‫الکترواستاتیکی‬
‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫کلسترول‬ ‫مقادیر‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫است‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬
‫هبود‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫پایداری‬
‫می‬ ‫ها‬
( ‫شود‬
Pezeshky et al., 2016
Foteini et
al., 2019;
Mohammadi et al., 2014 ;
)
.
‫افزایش‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬
‫می‬ ‫را‬ ‫کلسترول‬ ‫مقادیر‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫نانوکیتوزوم‬ ‫پایداری‬
‫به‬ ‫توان‬
‫این‬
‫گروه‬ ‫با‬ ،‫کلسترول‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫هیدروکسیل‬ ‫گروه‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نسبت‬ ‫واقعیت‬
‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫هیدروژنی‬ ‫پیوند‬ ،‫لستین‬ ‫سرقطبی‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کولین‬
‫و‬ ‫دهد‬
‫می‬ ‫کشیده‬ ‫لیپیدی‬ ‫غشای‬ ‫داخل‬ ‫به‬ ‫کولین‬ ‫گروه‬
‫با‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫شود؛‬
‫ر‬
‫منفی‬
‫می‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫الکترواستاتیک‬ ‫دفع‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬
‫یابد‬
(Miller, 2007)
‫پوشش‬ ،‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ .
‫نمونه‬ ‫دهی‬
،‫کیتوزان‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫ها‬
‫لیپوزوم‬ ‫بارسطحی‬
‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫گروه‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬
‫به‬ ،)‫مثبت‬ ‫(بار‬ ‫آزاد‬ ‫آمین‬ ‫های‬
‫داد‬ ‫تغییر‬ ‫مثبت‬ ‫مقادیر‬
(Shin et al., 2013)
.
‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫جدول‬
3
‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫وجود‬ ‫با‬ ،
‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫همراه‬ ‫نانوذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫کیتوزومی‬ ‫ساختار‬
‫ت‬
‫أ‬
‫روی‬ ‫مثبتی‬ ‫ثیر‬
PI
‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫اختالف‬ ‫کاهش‬ ‫سبب‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫ایجاد‬
.‫گردید‬
‫مقدار‬
PI
‫از‬ ً‫ال‬‫معمو‬
0
‫تا‬
1
‫متغ‬
‫ی‬
‫ر‬
.‫است‬
‫مقاد‬
‫ی‬
‫ر‬
1
/
0
PI ≤
‫نشانگر‬
‫باالتر‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ک‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ی‬
‫ت‬
‫توزیع‬
‫پراکندگ‬
،‫ی‬
‫مقاد‬
‫ی‬
‫ر‬
3
/
0
PI≤
‫نشانگر‬
‫مقاد‬
‫ی‬
‫ر‬
‫به‬
‫ی‬
‫نه‬
‫و‬ ‫پراکندگی‬
‫مقاد‬
‫ی‬
‫ر‬
5
/
0
PI≤
‫ن‬
‫ی‬
‫ز‬
‫مقدار‬
‫است‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬
(
Shah et al.,
2014
)
‫مقادیر‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬ .
PI
.‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫محدوده‬ ‫در‬
‫نانوکیتوزوم‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
‫به‬ ‫کلسترول‬
‫به‬ ،‫مطلوب‬ ‫زتاء‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫کوچکترین‬ ‫داشتن‬ ‫علت‬
‫عنوان‬
‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬
-
‫آزمون‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬
‫شد‬ ‫انتخاب‬ ‫بعدی‬ ‫های‬
.
‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
(
EE
)
‫کافئین‬
‫م‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
‫همتر‬
‫ی‬
‫ن‬
‫نشان‬ ‫پارامتر‬
‫کارا‬ ‫دهنده‬
‫یی‬
‫نانوحامل‬
‫ها‬
‫تثب‬ ‫و‬ ‫حفظ‬ ‫در‬
‫ی‬
‫ت‬
‫اج‬
‫هسته‬ ‫زای‬
‫است‬
(Sarabandi et al., 2019b)
.
‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫مقادیر‬
‫اجزا‬ ‫و‬ ‫اندازه‬ ‫به‬
‫ی‬
‫ل‬
‫ی‬
‫پوزوم‬
‫فسفول‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫ی‬
‫پ‬
‫ی‬
‫دها‬
‫تثب‬ ‫و‬
‫ی‬
‫ت‬
‫کننده‬
‫ها‬
(
‫کلسترول‬
)
‫بستگ‬
‫ی‬
‫دارد‬
(Shin et al., 2013)
‫این‬ ‫در‬ .
‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫پژوهش‬
‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫برای‬
-
‫کلستر‬
‫(نسبت‬ ‫ول‬
1:9
‫نسبت‬ ‫سایر‬ ‫نیز‬ ‫و‬ )
‫ت‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ ‫ها‬
‫أ‬
‫پارامت‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫کلسترول‬ ‫ثیر‬
،‫ر‬
‫در‬ ‫حاصله‬ ‫نتایج‬ .‫گردید‬ ‫محاسبه‬
‫شکل‬
1
.‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
143
‫شکل‬
1
-
‫نمونه‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬
‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
-
‫کلسترول‬
Fig. 1. Encapsulation efficiency of chitosomal samples containing caffeine prepared with different lecithin-cholesterol ratios
‫میانگین‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬
‫دارند‬ ‫داری‬
(
05
/
0
P<
)
.
Different letters in same column represent significant differences (P<0/05)
‫ت‬ ‫اصلی‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫فعال‬ ‫ماده‬ ‫ماهیت‬ ‫شد‬ ‫اشاره‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬
‫أ‬
‫ثیرگ‬
‫ذار‬
‫لیپوزوم‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬
‫بخش‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫ها‬
‫های‬
‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫آبدوست‬
‫بخش‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫بیشت‬ ‫آبگریز‬ ‫های‬
‫ر‬
‫است‬
،
‫به‬ ‫کافئین‬
‫هیدروفیل‬ ‫ترکیب‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬
،
‫می‬
‫قسمت‬ ‫در‬ ‫تواند‬
‫های‬
‫فاز‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫غشا‬ ‫خارجی‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫سطح‬ ‫یعنی‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫آبدوست‬
‫نانولیپوزوم‬ ‫داخلی‬ ‫فضای‬ ‫آبی‬
.‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫ها‬
‫ا‬ ‫در‬
‫ی‬
‫ن‬
‫تحق‬
‫ی‬
،‫ق‬
‫در‬
‫ن‬
‫سبت‬
‫های‬
‫بررسی‬ ‫مورد‬
‫لس‬
‫ی‬
‫ت‬
‫ی‬
‫ن‬
-
،‫کلسترول‬
‫باال‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
‫ب‬
‫که‬ ‫ود‬
‫می‬
‫توان‬
‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬
‫ماهیت‬
‫آبدوست‬
‫ی‬
‫باالی‬
‫این‬
‫ماده‬
.‫داد‬ ‫نسبت‬
‫همچنی‬
‫ن‬
‫مطابق‬
‫شکل‬
1
‫بازده‬ ‫میزان‬ ‫بیشترین‬ ‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫پایین‬ ‫نسبت‬ ،
‫کاهش‬ ‫پوشانی‬ ‫ریز‬ ‫بازده‬ ،‫نسبت‬ ‫این‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫را‬ ‫ریزپوشانی‬
‫می‬
‫کافئین‬ ‫انداختن‬ ‫دام‬ ‫به‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬ ‫پایین‬ ‫کارایی‬ ‫از‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫یابد‬
‫این‬ ‫توضیح‬ ‫در‬ .‫است‬
‫می‬ ‫پدیده‬
‫مقادیر‬ ‫تا‬ ‫کلسترول‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫اظهار‬ ‫توان‬
‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫افزایش‬ ‫سبب‬ ‫غشا‬ ‫سیالیت‬ ‫تقلیل‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫مشخصی‬
‫می‬
‫رود‬ ‫فراتر‬ ‫معین‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫غلظت‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ ،‫شود‬
،
‫گسست‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫ن‬
‫به‬ ‫را‬ ‫هسته‬ ‫مواد‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫و‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫کاهش‬ ،‫لیپوزومی‬ ‫غشای‬
‫دارد‬ ‫دنبال‬
(Fan et al., 2008)
.
‫ن‬ ‫با‬ ‫مطابقت‬ ‫در‬
‫تیجه‬
‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫ی‬
،
‫که‬ ‫شد‬ ‫بیان‬ ‫پژوهشی‬ ‫در‬
‫افزا‬
‫ی‬
‫ش‬
‫کلسترول‬ ‫غلظت‬
‫ساختار‬ ‫در‬
‫ل‬
‫ی‬
‫پوزوم‬
،‫ها‬
‫برای‬ ‫فضا‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫توسط‬ ‫فضایی‬ ‫محدودیت‬ ‫ایجاد‬ ‫علت‬ ‫به‬
،‫فعال‬ ‫ماده‬ ‫بارگیری‬
‫م‬
‫ی‬
‫زان‬
‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬
‫دهد‬
(Briuglia et al., 2015)
.
‫و‬ ‫الریدی‬ ‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬
‫همکاران‬
(Laridi et al., 2003)
‫که‬ ‫شد‬ ‫عنوان‬ ،
‫افزا‬
‫ی‬
‫ش‬
‫محتوا‬
‫ی‬
‫در‬ ‫کلسترول‬
‫ساختار‬
‫ل‬
‫ی‬
‫پوزوم‬
،
‫کاهش‬ ‫به‬
‫ریزپوشانی‬ ‫کارایی‬
‫نا‬
‫ی‬
‫س‬
‫ی‬
‫ن‬
Z
‫می‬ ‫منجر‬
‫دو‬ ‫به‬ ‫نایسین‬ ‫ترکیبی‬ ‫میل‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫علت‬ ‫که‬ ‫شود‬
‫ال‬
‫یه‬
‫کلسترول‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫حضور‬ ‫در‬ ،‫لیپیدی‬
‫ژیپان‬ ،‫همچنین‬ .‫دانستند‬
‫وو‬
‫همکاران‬ ‫و‬
(Wu et al., 2016)
‫میزان‬ ‫که‬ ‫رسیدند‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫نیز‬
‫لیپوزوم‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬
‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫لیزوزیم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫ک‬ ‫نسبت‬
‫لسترول‬
‫فسفات‬ ‫به‬
‫ی‬
‫د‬
‫ی‬
‫ل‬
‫کول‬
‫ی‬
‫ن‬
‫می‬ ‫کاهش‬
.‫یابد‬
‫پایداری‬
‫فیزیکی‬
‫محلول‬
‫کیتوزومی‬
‫کافئین‬
‫در‬
‫طی‬
60
‫روز‬
‫اتاق‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬
‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬
‫شکل‬
2
‫شده‬ ‫ارائه‬
‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬
‫شکل‬
2
‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مشخص‬
‫با‬ ‫کافئین‬
‫نسبت‬
1:9
‫مدت‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خوبی‬ ‫پایداری‬ ،‫کلسترول‬ /‫لستین‬
‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ ‫زمان‬
(
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
)‫گراد‬
.‫داد‬ ‫نشان‬ ‫خود‬ ‫از‬
‫اندازه‬
‫استفاده‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫ارتقاء‬ ‫و‬ ‫غشا‬ ‫سفتی‬ ،‫ذرات‬ ‫کوچکتر‬ ‫ی‬
‫دافعه‬ ‫ایجاد‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ‫بهینه‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬
‫الکترواستاتیک‬ ‫ی‬
‫باال‬ ‫ی‬
‫پوشش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬
‫ده‬
‫می‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬ ‫از‬ ‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫ی‬
‫ن‬ ‫در‬ ‫توانند‬
‫ظر‬
‫نمونه‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫شوند‬ ‫گرفته‬
‫رسوب‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫دوفازه‬ ،‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫ی‬
‫روز‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫جزئی‬ ‫بسیار‬ ‫میزان‬ ‫به‬
60
( ‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫نگهداری‬ ‫ام‬
‫شکل‬
2
.)
‫به‬
( ‫فسفولیپیدها‬ ‫بین‬ ‫ناچیز‬ ‫دانسیته‬ ‫اختالف‬ ‫دلیل‬
‫دوالیه‬
‫های‬
)‫لیپوزومی‬
‫لیپوزوم‬ ‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫جداسازی‬ ،)‫آبی‬ ‫(محیط‬ ‫پیوسته‬ ‫فاز‬ ‫و‬
‫بسی‬ ‫ها‬
‫آهسته‬ ‫ار‬
‫نمی‬ ‫رخ‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ‫است‬
‫دهد‬
(Pezeshky et al., 2016)
‫از‬ ،‫مقابل‬ ‫در‬ .
‫سیستم‬ ‫فیزیکی‬ ‫ناپایداری‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬ ‫جمله‬
‫ادغا‬ ،‫لیپوزومی‬ ‫های‬
‫م‬
‫دو‬
‫الیه‬
‫لیپوزومی‬ ‫های‬
‫آن‬ ‫برخورد‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫غشاهای‬ ‫همجوشی‬ ‫و‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫نمونه‬
9
-
1 sample
9:1
‫نمونه‬
8
-
2 sample
8:2
‫نمونه‬
7
-
3 sample 7:3
(%)EE 91.2 86.18 79.09
a
b
c
0
20
40
60
80
100
120
‫ریزپوشانی‬
‫بازده‬
Encapsulation
efficiency
(%)
144
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
‫لیپوزوم‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ .‫است‬ ‫لیپوزومی‬
‫نظیر؛‬ ‫متعدد‬ ‫عوامل‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫اندا‬ ‫متوسط‬
‫الیه‬ ‫تعداد‬ ،‫ذرات‬ ‫زه‬
‫تولید‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫فسفولیپید‬ ‫ساختار‬ ،‫ها‬
‫لیپوزوم‬
‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫ها‬
(Tavakoli et al., 2018)
.
‫نتایج‬ ،‫همچنین‬
‫پایداری‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫کافئین‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫شیمیایی‬ ‫پایداری‬
‫کاف‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫ئین‬
‫(نسبت‬ ‫ها‬
1:9
‫لستین‬
-
‫طی‬ ،)‫کلسترول‬
60
‫روز‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫به‬ ،‫گراد‬
‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫از‬ ‫معناداری‬ ‫طور‬
( ‫است‬ ‫بوده‬ ‫بیشتر‬ )‫نشده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫(کافئین‬
05
/
0
P<
)
.
‫پایداری‬ ‫درصد‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬
‫از‬ ‫ها‬
73
/
89
%
‫روز‬ ‫در‬
30
‫به‬ ‫ام‬
86
/
76
%
‫روز‬ ‫در‬
60
‫حالی‬ ‫در‬ ‫رسید؛‬ ‫ام‬
‫از‬ ‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫پایداری‬ ‫درصد‬ ‫که؛‬
22
/
78
%
‫روز‬ ‫در‬
30
‫به‬ ‫ام‬
51
/
56
%
‫روز‬ ‫در‬
60
‫درصد‬ ‫بودن‬ ‫باال‬ .‫رسید‬ ‫ام‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫پایداری‬
‫نشان‬ ‫ها‬
‫م‬ ‫دهنده‬
‫ؤ‬
‫روش‬ ‫بودن‬ ‫ثر‬
‫هر‬ ‫نگهداری‬ ‫در‬ ‫ریزپوشانی‬
.‫است‬ ‫بوده‬ ‫زمان‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫بیشتر‬ ‫چه‬
‫انجا‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬
( ‫سقاشیرپور‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫م‬
Saqashirpour., 2013
)
،
‫ویتامین‬ ‫پایداری‬ ‫درصد‬
E
‫نانولیپوزوم‬ ‫در‬
‫از‬ ‫ها‬
68
%
‫روز‬ ‫در‬
30
‫به‬ ‫ام‬
41
%
‫روز‬ ‫به‬
60
.‫رسید‬ ‫ام‬
‫روز‬
1
Day 1
‫روز‬
15
Day 15
‫روز‬
30
Day 30
‫روز‬
45
Day 45
‫روز‬
60
Day 60
‫شکل‬
2
-
‫(نسبت‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬
1:9
‫طی‬ )‫کلسترول‬ /‫لستین‬
60
‫روز‬
( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬
25
‫سانتی‬ ‫درجه‬
)‫گراد‬
Fig. 2. Physical stability of nanoliposome solution containing caffeine (9:1 lecithin/cholesterol ratio) during 60 days of storage
at ambient temperature (25°C)
‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬
FTIR
‫آزمون‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫نتایج‬
FTIR
‫در‬ ،
‫شکل‬
3
‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫محدوده‬ ‫در‬ ‫وسیع‬ ‫طیف‬ ‫کلسترول‬
‫ی‬
𝑐𝑚−1
3400
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬
OH
‫می‬ ‫داده‬ ‫نسبت‬
‫پیک‬ .‫شود‬
‫های‬
2899
،
1674
،
1464
‫و‬
1378
𝑐𝑚−1
‫به‬
‫متقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ‫به‬ ‫ترتیب‬
2
CH
‫پیوند‬ ،
C═C
‫در‬
‫حلقه‬
‫گروه‬ ‫نامتقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ،‫کلسترول‬ ‫دوم‬ ‫ی‬
‫های‬
2
CH
‫و‬
3
CH
‫خمشی‬ ‫ارتعاشات‬ ‫و‬
2
CH
‫و‬
3
CH
‫می‬ ‫مربوط‬
،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ .‫شوند‬
‫پیک‬
‫های‬
1055
‫و‬
840
𝑐𝑚−1
‫به‬ ‫نیز‬
‫حلقه‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
145
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬
C─C─C
‫می‬ ‫کلسترول‬ ‫مولکول‬ ‫در‬
‫باشند‬
(Gupta et al., 2014)
‫پیک‬ ،‫لستین‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ .
‫جذبی‬ ‫های‬
3432
،
2924
،
1735
،
1225
‫و‬
1053
𝑐𝑚−1
‫به‬
‫ارتعاشات‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬
OH
‫نامتقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ،
2
CH
‫گروه‬ ،
C═O
‫گروه‬ ،
‫های‬
-
2
PO
‫و‬ ‫نامتقارن‬
C─O
‫در‬
-
2
C─O─PO
‫هستند‬
)
., 2020
et al
Mohan
(
.
‫پیک‬ ،‫کیتوزان‬ ‫در‬ ‫همچنین‬
‫های‬
3400
،
2923
،
1650
‫و‬
1095
𝑐𝑚−1
‫به‬
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬
OH
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ،
CH
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ،
C═O
‫آمید‬ ‫ناحیه‬ ‫در‬
I
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫و‬
C─O
‫پیک‬ ،‫همچنین‬ .‫هستند‬
𝑐𝑚−1
91
/
894
‫گلیکوزیدی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫نیز‬
β1→4
‫می‬
‫باشد‬
;
Wanule et al., 2014)
(Kumirska et al., 2010
‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ .
‫همکاران‬ ‫و‬ ‫سیدآبادی‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫خالص‬ ‫کافئین‬
(
Seyedabadi
et al., 2021
)
‫پیک‬ ،
3441
𝑐𝑚−1
‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬
OH
‫و‬
‫پیک‬
‫های‬
3111
‫و‬
2953
𝑐𝑚−1
‫به‬
‫به‬ ‫ترتیب‬
‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬
‫پیوندهای‬
C─H
‫و‬
C─H
،‫همچنین‬ .‫هستند‬ ‫مربوط‬ ‫متیل‬ ‫گروه‬
‫پیک‬
‫های‬
1703
‫و‬
1656
𝑐𝑚−1
‫گروه‬ ‫به‬ ‫مربوط‬
‫های‬
C═O
‫ناحیه‬ ‫در‬
‫آمید‬
I
‫می‬
‫پیک‬ .‫باشند‬
‫های‬
1547
،
1356
،
1071
‫و‬
1023
𝑐𝑚−1
‫نیز‬
‫به‬
‫مناطق‬ ‫با‬ ‫ترتیب‬
3
CH
،
C─C
‫و‬
C─OH
‫آمید‬ ‫در‬
II
‫در‬ .‫هستند‬ ‫مرتبط‬
‫کیتوزوم‬ ‫مقایسه‬
‫کیتوزوم‬ ‫با‬ ‫خالی‬ ‫های‬
‫بارگ‬ ‫های‬
‫کا‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫یری‬
،‫فئین‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫ورود‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫مشاهده‬
‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
‫پیک‬ ‫اکثر‬ ،‫کلسترول‬
.‫دارند‬ ‫را‬ ‫جذب‬ ‫افزایش‬ ‫جذبی‬ ‫های‬
‫پیک‬ ،‫همچنین‬
‫جدید‬ ‫های‬
96
/
1284
،
82
/
1238
،
1
/
974
‫و‬
11
/
610
𝑐𝑚−1
‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬
‫که‬ ‫گردید‬ ‫مشاهده‬ ‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫بارگیری‬ ‫های‬
‫ا‬
‫می‬ ً‫ال‬‫حتما‬
‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫تواند‬
‫دیواره‬ ‫مواد‬ ‫بین‬ ‫برهمکنش‬ ‫ی‬
‫نانوکیت‬ ‫ی‬
‫وزوم‬
‫ت‬ ‫که‬ ،‫باشد‬ ‫کافئین‬ ‫و‬
‫أ‬
‫موفقیت‬ ‫بارگذاری‬ ‫بر‬ ‫ییدی‬
‫کافئین‬ ‫آمیز‬
‫در‬
‫نانوکیتوزوم‬
.‫است‬ ‫ها‬
‫شکل‬
3
-
‫نتایج‬
FTIR
(
A
،‫کلسترول‬ =
B
،‫لستین‬ =
C
،‫=کیتوزان‬
D
،‫=کافئین‬
E
‫نانولیپوزوم‬ =
‫نسبت‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
،‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کلسترول‬
F
=
‫نانولیپوزوم‬
‫نسبت‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
)‫کافئین‬ ‫فاقد‬ ‫کلسترول‬
Fig. 3. FTIR analysis results. (A=cholesterol, B= lecithin, C=chitosan, D=caffeine, E=lecithin-cholesterol 9:1 ratio
nanochitosome containing caffeine, F=lecithin-cholesterol 9:1 ratio nanochitosome without caffeine)
‫ویژگی‬
‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫نوشیدنی‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬
‫نانوکیتوزوم‬
‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬
1:9
‫لستین‬
-
‫به‬ ،‫کلسترول‬
‫داشتن‬ ‫علت‬
‫اند‬ ‫کوچکترین‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫بیشترین‬
‫و‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ ،‫ذرات‬ ‫ازه‬
‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫پایداری‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫مناسب‬ ‫زتای‬ ‫پتانسیل‬
،‫نگهداری‬
.‫شدند‬ ‫انتخاب‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬
‫نوشیدنی‬
‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ها‬
‫مختلف‬ ‫های‬
(
‫جدول‬
2
)
‫ویژگی‬ ‫نظر‬ ‫از‬
‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫حسی‬ ‫های‬
‫گزارش‬ ‫نتایج‬ ‫مطابق‬ .‫گرفتند‬ ‫قرار‬
‫در‬ ‫شده‬
‫جدول‬
4
‫پذیرش‬ ‫و‬ ‫طعم‬ ‫جز‬
‫سایر‬ ‫در‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬ ،‫کلی‬
‫ویژگی‬
‫نمونه‬ ‫حسی‬ ‫های‬
‫احساس‬ ،‫بو‬ ،‫(رنگ‬ ‫ها‬
‫نشد‬ ‫مشاهده‬ )‫دهانی‬
(
05
/
0
P>
‫نمونه‬ ‫طعم‬ .)
( ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫دارای‬ ‫های‬
N3
‫و‬
N5
)
‫نظر‬ ‫از‬ ،‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫و‬
‫نمونه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬ ‫آماری‬
‫دارای‬ ‫های‬
( ‫آزاد‬ ‫کافئین‬
F3
‫و‬
F5
)
( ‫داشت‬
05
/
0
P<
‫نمونه‬ ،‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬ .)
N3
‫طعم‬
‫نمونه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بهتری‬
N5
.‫کرد‬ ‫کسب‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫امتیاز‬ ‫بیشترین‬ ‫و‬ ‫داشت‬
‫نمونه‬ ‫در‬
‫های‬
F3
‫و‬
F5
‫در‬ ‫تلخی‬ ‫میزان‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫احساس‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ،
‫نمونه‬
‫ی‬
F5
‫مقدار‬ ‫داشتن‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫بود؛‬ ‫بیشتر‬ ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫از‬ ‫بیشتری‬
‫نمونه‬ ‫در‬ ‫درحالیکه‬
‫حاوی‬ ‫های‬
‫نانوکیتوزوم‬
(
N3
‫و‬
N5
‫علت‬ ‫به‬ ،)
‫حامل‬ ‫درون‬ ‫کافئین‬ ‫قرارگیری‬
‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫تلخی‬ ‫این‬ ،‫لیپیدی‬ ‫های‬
‫پذیرش‬ ‫در‬ ‫تفاوت‬ .‫بود‬
‫نمونه‬ ‫کلی‬
‫در‬ ‫تفاوت‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫نمونه‬ ‫طعم‬
‫بود‬ ‫ها‬
‫نمونه‬ ‫که‬
‫ی‬
F5
‫بیشترین‬ ‫با‬
‫کمتری‬ ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬
‫ن‬
146
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
20
‫شماره‬ ،
1
،
‫فروردین‬
-
‫اردیبهشت‬
1403
‫نمونه‬ ‫طعم‬ ‫پذیرش‬ ،‫مجموع‬ ‫در‬ .‫کرد‬ ‫کسب‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫امتیاز‬
‫های‬
‫نمونه‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ،‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫دارای‬
‫کافئین‬ ‫دارای‬ ‫های‬
‫آزاد‬
‫نانوحامل‬ ‫موفقیت‬ ‫نشانگر‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫بود‬
‫پوشش‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫دهی‬
‫است‬ ‫کافئین‬
.
‫جدول‬
4
-
‫ویژگی‬ ‫ارزیابی‬
‫نمونه‬ ‫حسی‬ ‫های‬
‫شده‬ ‫نانوریزپوشانی‬ ‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫بصورت‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
Table 4- Evaluation of the sensory characteristics of free or nano-coated caffeine-containing beverage samples
‫کلی‬ ‫پذیرش‬
General acceptance
‫دهانی‬ ‫احساس‬
Mouth feeling
‫بو‬
Odor
)‫(مزه‬ ‫طعم‬
Taste
‫رنگ‬
Color
‫نمونه‬
Samples
a
4.1 ± 0.88
a
3.8 ± 0.63
a
4.1 ± 0.74
a
3.8 ± 0.70
a
3.5 ± 0.85
‫شاهد‬
Control sample
ab
3.9 ± 0.88
a
3.5 ± 0.71
a
3.8 ± 1.03
b
2.9 ± 0.67
a
3.6 ± 0.84
F3
a
4.5 ± 0.71
a
0.82
4.1 ±
a
3.9 ± 0.74
a
4.1 ± 0.79
a
3.7 ± 0.82
N3
b
3.3 ± 0.82
a
3.4 ± 0.70
a
3.6 ± 0.84
b
2.6 ± 0.70
a
3.4 ± 1.07
F5
a
4.3 ± 0.67
a
3.9 ± 0.98
a
4.3 ± 0.82
a
3.9 ± 0.99
a
3.8 ± 1.14
N5
F3
:
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬
3
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N3
:
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬
3
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F5
:
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬
5
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N5
:
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬
5
%
‫محلول‬
‫میانگین‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬
( ‫دارند‬ ‫داری‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬
05
.
0
P<
.)
F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free
caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Different letters in same column represent significant
differences (P<0.05).
‫جدول‬
5
-
‫فرموالسیون‬ ‫رنگ‬
‫های‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬
Table 5- Color of different drink formulations
‫شاخص‬
‫رنگ‬ ‫های‬
Color indicators
‫نمونه‬
Yellowness
Redness
Samples
a
12.67 ± 0.58
a
3.63 ± 0.36
Control sample
‫شاهد‬
a
13.66 ± 0.58
a
3.72 ± 0.30
F3
a
13.82 ± 1.73
a
3.90 ± 0.06
N3
a
12.00 ± 1.00
a
3.81 ± 0.26
F5
a
13.93 ± 2.08
a
3.96 ± 0.10
N5
F3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
‫محلول‬
‫میانگین‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬
‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬
( ‫دارند‬ ‫داری‬
05
.
0
P<
.)
F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free
caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Different letters in same column represent significant
differences (P<0.05).
‫نمونه‬ ‫رنگ‬
‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫شاخص‬ ‫بررسی‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬
‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫های‬
‫مختلف‬ ‫های‬
‫در‬ ‫نوشیدنی‬
‫جدول‬
5
‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫جدول‬
5
،
‫نمونه‬
( ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫دارای‬ ‫های‬
N3
‫و‬
N5
‫شاخص‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫در‬ )
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫آماری‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ،)‫زردی‬ ‫و‬ ‫(قرمزی‬ ‫رنگ‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬
‫با‬ ‫داری‬
‫نمونه‬
( ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
F3
‫و‬
F5
‫نمونه‬ ‫و‬ )
‫شاهد‬ ‫ی‬
‫ن‬
‫دارند‬
(
05
/
0
P>
‫می‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ ‫توضیح‬ ‫در‬ .)
‫عنوان‬ ‫توان‬
‫که‬ ‫که‬ ‫کرد‬
‫عدم‬
‫ت‬
‫فاوت‬
‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫در‬
‫های‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬
‫می‬ ،
‫به‬ ‫مربوط‬ ‫تواند‬
‫ب‬ ‫یکسان‬
‫ودن‬
‫م‬ ‫مواد‬
‫ؤ‬
‫نوشیدنی‬ ‫رنگ‬ ‫بر‬ ‫ثر‬
.‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ها‬
pH
‫نوشیدنی‬
‫اندازه‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬
‫میزان‬ ‫گیری‬
pH
‫نمونه‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫در‬
‫جدول‬
6
‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
‫جدول‬
6
،
‫میانگین‬ ‫مقدار‬
pH
‫نمونه‬ ‫تمامی‬ ‫برای‬
‫ها‬
‫یک‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫آن‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫ها‬
4
‫درجه‬
‫سانتی‬
،‫گراد‬
‫دامنه‬ ‫در‬
57
/
3
–
54
/
3
‫بود‬
‫که‬
‫در‬
‫محدوده‬
‫ی‬
‫استاندارد‬
(
4
-
3
)
‫برای‬
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬
‫ها‬
‫فوری‬ ‫ی‬
‫قرار‬
‫داشت‬
.
‫با‬
‫توجه‬
‫به‬
‫یکس‬
‫ان‬
‫بودن‬
‫مقادیر‬
‫م‬
‫ؤ‬
‫ثر‬
‫بر‬
pH
‫میوه‬ ‫(اسانس‬
‫تغییرات‬ ،)‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫و‬ ‫ای‬
pH
‫نمونه‬ ‫در‬
‫ج‬ ‫ها‬
‫مقدار‬ ‫پژوهشی‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫زئی‬
pH
‫نمونه‬ ‫برای‬
‫های‬
‫میوه‬ ‫نوشیدنی‬
‫بین‬ ،‫میوه‬ ‫طبیعی‬ ‫کنسانتره‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫ای‬
52
/
3
–
43
/
3
‫شد‬ ‫گزارش‬
(
Kamel Rahimi et al., 2014
)
.
‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬
،
‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬
‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬
147
‫جدول‬
6
-
pH
‫نمونه‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
Table 6- pH of different drink samples
pH
‫نمونه‬
Samples
a
3.57 ± 0.005
‫شاهد‬
Control sample
a
3.56 ± 0.01
F3
a
3.54 ± 0.01
N3
a
3.56 ± 0.01
F5
a
3.55 ± 0.02
N5
F3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
‫محلول‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫عدم‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬
‫میانگین‬ ‫بین‬ ‫دار‬
( ‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫مشابه‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫ها‬
P>0.05
.)
F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free
caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Similar letters in the same column indicate no significant
differences (P>0.05).
‫جدول‬
7
-
‫نمونه‬ ‫کل‬ ‫اسیدیته‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
Table 7- Total acidity of different drink samples
‫کل‬ ‫اسیدیته‬
Total acidity (grams of citric acid/100 grams of drink)
‫نمونه‬
Samples
a
3.36 ± 0.15
‫شاهد‬
Control sample
a
3.34 ± 0.15
F3
a
0.15
3.31 ±
N3
a
3.26 ± 0.10
F5
a
3.29 ± 0.10
N5
F3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N3
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
3
%
،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬
F5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬
N5
‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ :
5
%
‫محلول‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫عدم‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬
‫میانگین‬ ‫بین‬ ‫دار‬
‫با‬ ‫ها‬
( ‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫مشابه‬ ‫حروف‬
05
.
0
P>
.)
F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free
caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Similar letters in the same column indicate no significant
differences (P>0.05).
‫اسیدیت‬
‫ه‬
‫نوشیدنی‬ ‫کل‬
‫حاصل‬ ‫نتایج‬
‫اندازه‬ ‫از‬
‫اسیدیته‬ ‫گیری‬
‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫برحسب‬ ‫کل‬
(
(
g
100g
⁄
‫نمونه‬ ‫برای‬ ،
‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫جدول‬
7
‫شده‬ ‫گزارش‬
‫اسیدیت‬ ‫میانگین‬ ‫مقدار‬ .‫است‬
‫ه‬
‫نمونه‬ ‫تمامی‬ ‫برای‬ ‫کل‬
‫ها‬
‫یکماه‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬
4
‫سانتی‬ ‫درجه‬
،‫گراد‬
‫بین‬
36
/
3
–
26
/
3
‫داشت‬ ‫قرار‬
‫محدوده‬ ‫در‬ ‫که‬
‫استاندارد‬ ‫ی‬
(
4
-
2
)
‫برای‬
‫پودر‬
‫نوشیدنی‬
‫ها‬
‫فوری‬ ‫ی‬
‫است‬
.
‫اسیدیته‬ ‫میزان‬ ‫در‬ ‫جزئی‬ ‫تغییرات‬
‫نمونه‬ ‫کل‬
‫می‬ ،‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫تواند‬
‫به‬
‫م‬ ‫مواد‬ ‫مقادیر‬ ‫بودن‬ ‫یکسان‬ ‫دلیل‬
‫ؤ‬
‫مقد‬ ،‫پژوهشی‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫اسیدیته‬ ‫بر‬ ‫ثر‬
‫ار‬
‫اسیدیته‬
‫انبه‬ ‫آب‬ ‫پودر‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫برای‬ ‫کل‬
8
/
3
‫گردید‬ ‫گزارش‬
(Akhter et al., 2010)
.
‫نوشیدنی‬ )‫(بریکس‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫میزان‬
‫جدول‬
8
‫نمونه‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫درصد‬
‫را‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫نشان‬
‫نمونه‬ ‫برای‬ ‫که‬ ،‫دهد‬
‫دامنه‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫ی‬
41
/
10
-
08
/
9
‫قرار‬
‫محدوده‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫داشت‬
( ‫استاندارد‬ ‫ی‬
11
-
8
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫برای‬ )
‫های‬
‫است‬ ‫فوری‬
‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .
‫جدول‬
8
،
‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫نوشیدنی‬ ‫بریکس‬
‫ف‬
‫نمونه‬ ‫بین‬ ‫آماری‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫رموالسیون‬
‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬
( ‫داشت‬ ‫وجود‬ ‫داری‬
05
/
0
P<
.)
‫بودن‬ ‫محلول‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫آب‬ ‫در‬ ‫کافئین‬
(Sivrikaya, 2020)
،
‫نمونه‬
‫ی‬
F5
‫به‬
‫داشتن‬ ‫دلیل‬
‫به‬ ‫کافئین‬ ‫غلظت‬ ‫بیشترین‬
‫بیشترین‬ ،‫آزاد‬ ‫صورت‬
‫مقدار‬
‫را‬ ‫بریکس‬
‫دارد‬
.
‫بود‬ ‫باال‬
‫نمونه‬ ‫بریکس‬ ‫مقادیر‬ ‫ن‬
‫ها‬
‫ی‬
N5
‫و‬
N3
‫بریکس‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬
‫نمونه‬
‫نشان‬ ،‫شاهد‬ ‫ی‬
‫دهنده‬
‫نانوکیتوزوم‬ ‫از‬ ‫کافئین‬ ‫رهایش‬ ‫و‬ ‫نشت‬ ‫ی‬
‫ها‬
‫یک‬ ‫طی‬
‫نمونه‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬
‫می‬ ‫ها‬
.‫باشد‬
‫بریکس‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬
‫نوشیدنی‬
‫کنسانتره‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬
‫میوه‬ ‫ی‬
‫بین‬ ‫ها‬
25
/
11
-
11
‫گزارش‬
‫بود‬ ‫متفاوت‬ ،‫فرموالسیون‬ ‫مواد‬ ‫غلظت‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫که‬ ‫گردید‬
(
Kamel
Rahimi et al., 2014
)
.
‫ویژگی‬
‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫های‬
‫انحالل‬ ‫شاخص‬
‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬
(
WSI
)
‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬
WSI
‫ک‬ ‫معیار‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫آبی‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ‫محصول‬ ‫رفتار‬ ‫شاخص‬
‫برای‬ ‫لی‬
.‫است‬ ‫پودر‬ ‫بازسازی‬ ‫کیفیت‬ ‫تعیین‬
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It
Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It

More Related Content

More from Iranian Food Science and Technology Research Journal

More from Iranian Food Science and Technology Research Journal (15)

A Review of the Use of Microscopic Algae as Biological Sensors for Identifyin...
A Review of the Use of Microscopic Algae as Biological Sensors for Identifyin...A Review of the Use of Microscopic Algae as Biological Sensors for Identifyin...
A Review of the Use of Microscopic Algae as Biological Sensors for Identifyin...
 
Assessment of Cadmium, Lead and Nickel Removal Capacity of Lactic Acid Bacter...
Assessment of Cadmium, Lead and Nickel Removal Capacity of Lactic Acid Bacter...Assessment of Cadmium, Lead and Nickel Removal Capacity of Lactic Acid Bacter...
Assessment of Cadmium, Lead and Nickel Removal Capacity of Lactic Acid Bacter...
 
Heat Transfer Modeling of Malt Syrup in Semi-rigid Aluminum Based Packaging
Heat Transfer Modeling of Malt Syrup in Semi-rigid Aluminum Based PackagingHeat Transfer Modeling of Malt Syrup in Semi-rigid Aluminum Based Packaging
Heat Transfer Modeling of Malt Syrup in Semi-rigid Aluminum Based Packaging
 
Evaluation of Bubbling Process in Reducing Ultrafiltration Membrane Fouling a...
Evaluation of Bubbling Process in Reducing Ultrafiltration Membrane Fouling a...Evaluation of Bubbling Process in Reducing Ultrafiltration Membrane Fouling a...
Evaluation of Bubbling Process in Reducing Ultrafiltration Membrane Fouling a...
 
Evaluation of the Quantitative and Qualitative Characteristics of Gluten-free...
Evaluation of the Quantitative and Qualitative Characteristics of Gluten-free...Evaluation of the Quantitative and Qualitative Characteristics of Gluten-free...
Evaluation of the Quantitative and Qualitative Characteristics of Gluten-free...
 
Modeling Microbial Population of Coated Sprouted Wheat through Zarrin-Giah Es...
Modeling Microbial Population of Coated Sprouted Wheat through Zarrin-Giah Es...Modeling Microbial Population of Coated Sprouted Wheat through Zarrin-Giah Es...
Modeling Microbial Population of Coated Sprouted Wheat through Zarrin-Giah Es...
 
Effects of Lactococcus lactis (L. lactis) subsp. lactis Supernatant on the Sh...
Effects of Lactococcus lactis (L. lactis) subsp. lactis Supernatant on the Sh...Effects of Lactococcus lactis (L. lactis) subsp. lactis Supernatant on the Sh...
Effects of Lactococcus lactis (L. lactis) subsp. lactis Supernatant on the Sh...
 
Introduction of the Peel of Iranian Pomegranate as a Potential Natural Additi...
Introduction of the Peel of Iranian Pomegranate as a Potential Natural Additi...Introduction of the Peel of Iranian Pomegranate as a Potential Natural Additi...
Introduction of the Peel of Iranian Pomegranate as a Potential Natural Additi...
 
The Effect of Lactiplantibacillus plantarum from Motal Cheese on the Adhesion...
The Effect of Lactiplantibacillus plantarum from Motal Cheese on the Adhesion...The Effect of Lactiplantibacillus plantarum from Motal Cheese on the Adhesion...
The Effect of Lactiplantibacillus plantarum from Motal Cheese on the Adhesion...
 
The Mineral Content of Sesame Seed and Its Transition to Ardeh and Refined Se...
The Mineral Content of Sesame Seed and Its Transition to Ardeh and Refined Se...The Mineral Content of Sesame Seed and Its Transition to Ardeh and Refined Se...
The Mineral Content of Sesame Seed and Its Transition to Ardeh and Refined Se...
 
Evaluation of Physicochemical and Microstructure Properties of Expanded Quinoa
Evaluation of Physicochemical and Microstructure Properties of Expanded QuinoaEvaluation of Physicochemical and Microstructure Properties of Expanded Quinoa
Evaluation of Physicochemical and Microstructure Properties of Expanded Quinoa
 
Evaluation of the Fouling Phenomenon During Membrane Clarification of Apple J...
Evaluation of the Fouling Phenomenon During Membrane Clarification of Apple J...Evaluation of the Fouling Phenomenon During Membrane Clarification of Apple J...
Evaluation of the Fouling Phenomenon During Membrane Clarification of Apple J...
 
The Effect of Ultrasound Pretreatment on Hydrolysis Time by Pepsin Enzyme to ...
The Effect of Ultrasound Pretreatment on Hydrolysis Time by Pepsin Enzyme to ...The Effect of Ultrasound Pretreatment on Hydrolysis Time by Pepsin Enzyme to ...
The Effect of Ultrasound Pretreatment on Hydrolysis Time by Pepsin Enzyme to ...
 
Preparation of Biopolymer Based on Agar Extracted from Persian Gulf Red Algae...
Preparation of Biopolymer Based on Agar Extracted from Persian Gulf Red Algae...Preparation of Biopolymer Based on Agar Extracted from Persian Gulf Red Algae...
Preparation of Biopolymer Based on Agar Extracted from Persian Gulf Red Algae...
 
Pre-harvest Application of Chitosan with Carvacrol on Biochemical, Qualitativ...
Pre-harvest Application of Chitosan with Carvacrol on Biochemical, Qualitativ...Pre-harvest Application of Chitosan with Carvacrol on Biochemical, Qualitativ...
Pre-harvest Application of Chitosan with Carvacrol on Biochemical, Qualitativ...
 

Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It

  • 1. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 135 Research Article Vol. 20, No. 1, Mar.-Apr., 2024, p. 135-152 Production and Evaluation of Caffeine Nanochitosome and Instant Drink Powder Enriched with It R. Shaddel 1 *, Sh. Rajabi-Moghaddam2 1 and 2- Associate Professor and M.Sc Graduated in Food Science & Technology, Department of Food Science & Technology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, respectively. (*- Corresponding Author Email: r.shaddel@uma.ac.ir) Received: 15.01.2023 Revised: 09.05.2023 Accepted: 10.05.2023 Available Online: 13.05.2023 How to cite this article: Shaddel, R., & Rajabi-Moghaddam, Sh. (2024). Production and evaluation of caffeine nanochitosome and instant drink powder enriched with it. Iranian Food Science and Technology Research Journal, 20(1), 135-152. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231 Introduction Caffeine is one of the most common bioactive compounds in the world that can enhance mental and physical performance However its bitter taste has created challenges for the use of this compound in food. Nano-encapsulation technology, such as the use of liposomes, is one of the simplest ways to overcome this issue. In this research, caffeine was encapsulated in nanoliposomes coated with chitosan and then the drink powder enriched with caffeine nanochitosome was produced. Materials and methods In this research, pure caffeine powder was purchased and stored in dry environment at room temperature. Ethanol (96%) and acetic acid were obtained from Mojallali Company, Tween 80 from Merck Company (Germany), lecithin (P3556), cholesterol (C8667), and chitosan (medium molecular weight) purchased from Sigma Aldrich Company (Germany). Sugar, essential oil and citric acid used in the formulation of the drink were purchased from a local store. First, nanochitosomes in ratios of 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol, were prepared using thin-layer hydration method. Then, the particle size and zeta potential were measured to determine the characteristics of the produced particles. Encapsulation efficiency was measured for 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol ratios. The stability of the chitosomal sample with a ratio of 9:1 lecithin-cholesterol was evaluated through visual observation of precipitation formation and the amount of release of encapsulated caffeine during 60 days of storage at ambient temperature was calculated. FTIR was performed for each of the components of the wall of chitosomes, caffeine powder, chitosomal solution containing caffeine and chitosomal solution without caffeine with a ratio of 9:1 lecithin-cholesterol. Nanochitosomes with 9:1 lecithin-cholesterol ratio were used in the formulation of beverages due to having the smallest particle size, favorable zeta potential, the highest microencapsulation efficiency, and high stability during storage. The drink samples were prepared in different formulations (samples containing 3 and 5% free caffeine solution, samples containing 3 and 5% chitosomal caffeine solution and the control sample). Then, the drinks were evaluated in terms of sensory characteristics and other physico-chemical characteristics (pH, acidity, Brix degree, etc.). The drinks produced were turned into powder with a freeze-dryer machine, and two important characteristics of powdered products, i.e. water solubility index and their hygroscopicity, were evaluated. Results and Discussion ©2023 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source. https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231 Iranian Food Science and Technology Research Journal Homepage: https://ifstrj.um.ac.ir
  • 2. 136 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 The average particle size and zeta potential for different ratios of lecithin -cholesterol were obtained in the range of 133.3-443.6 nm and +40.96 to +48.36, respectively. The encapsulation efficiency for 9:1, 8:2 and 7:3 lecithin-cholesterol ratios were 91.2%, 86.18% and 79.09 %, respectively. The chitosomal sample with 9:1 lecithin-cholesterol ratio showed good stability during 60 days of storage at ambient temperature. FTIR results showed that caffeine was loaded in nanochitosomes. The results of the sensory evaluation of the prepared beverages showed the acceptability of the taste of the samples containing caffeine nanochitosome compared to the samples containing free caffeine, which indicates the success of chitosomal nanocarriers in covering the bitter taste of caffeine. The results of measuring the color of different drink samples showed that there is no significant difference between the color of samples. The results of measuring pH and acidity did not show significant differences between different drink samples. The results of measuring the solubility of different drink powder samples showed that the samples containing caffeine nanochitosomes have low solubility compared to other drink powder samples. Also, the hygroscopic amount of the drink powder containing caffeine nanochitosomes was lower than the other samples, which is considered as an advantage for powdered products. The results obtained in this research showed that nanochitosomes are an efficient system in covering the bitter taste of caffeine. Therefore, with the production of caffeine nanochitosomes and its usage in the formulation of powder drinks, it is possible to produce energizing and desirable drinks without the need to use high amounts of sucrose. Keywords: Bioactive compounds, Chitosan, Encapsulation, Instant drink powder
  • 3. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 137 ‫پژوهشی‬ ‫مقاله‬ ‫جلد‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 ، .‫ص‬ 152 - 135 ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ ‫شاددل‬ ‫رضوان‬ 1 * - ‫مقدم‬ ‫رجبی‬ ‫شادی‬ 2 :‫دریافت‬ ‫تاریخ‬ 25 / 10 / 1401 :‫پذیرش‬ ‫تاریخ‬ 20 / 02 / 1402 ‫چکیده‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫پوشش‬ ‫های‬ ‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫به‬ ‫کاهش‬ ‫منظور‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫غنی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫تولید‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ،‫ترکیب‬ ‫این‬ ‫شد‬ ‫ه‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ابتدا‬ .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫نسبت‬ ‫در‬ ،‫ها‬ ‫های‬ 1:9 ، 2:8 ‫و‬ 3:7 ‫لستین‬ - ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫میانگین‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫روش‬ ‫با‬ ،‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫برای‬ ‫زتا‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ - ،‫کلسترول‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫ترتیب‬ ‫به‬ 6 / 443 - 3 / 133 ‫و‬ ‫نانومتر‬ 96 / 40 ‫تا‬ + 36 / 48 ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫کیتوزومی‬ ‫نمونه‬ .‫آمد‬ ‫بدست‬ + 1:9 ‫لستین‬ - ‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خوبی‬ ‫پایداری‬ ،‫کلسترول‬ 60 ‫نانوکیتوزوم‬ .‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نگهداری‬ ‫روز‬ ‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬ .‫شدند‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬ ‫نمونه‬ ‫نوش‬ ‫های‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫یدنی‬ ‫(نمونه‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ 3 ‫و‬ 5 % ‫نمونه‬ ،‫کافئین‬ ‫آزاد‬ ‫محلول‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ 3 ‫و‬ 5 % ‫کافئین‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫نمونه‬ ‫و‬ ‫نشان‬ ‫نتایج‬ ‫که‬ ‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ،)‫شاهد‬ ‫ی‬ ‫دهنده‬ ‫نمونه‬ ‫طعم‬ ‫مقبولیت‬ ‫ی‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫نوشیدنی‬ ،‫سپس‬ .‫بود‬ ‫آزاد‬ ( ‫شیمیایی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ها‬ pH ‫ادامه‬ ‫در‬ .‫شدند‬ ‫ارزیابی‬ )‫رنگ‬ ‫و‬ ‫بریکس‬ ‫درجه‬ ،‫اسیدیته‬ ، ‫نوشیدنی‬ ، ‫ها‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫خشک‬ ‫انجمادی‬ ‫کن‬ ‫درآمد‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫ند‬ ‫ویژگی‬ ‫تا‬ ‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫های‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫پذیری‬ ‫آن‬ ‫ها‬ ‫گیر‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫ن‬ .‫د‬ ‫اندازه‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫میزان‬ ‫گیری‬ ‫انحالل‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫پذیری‬ ‫نمونه‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ،‫ها‬ ‫انحالل‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫سای‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫پایینی‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫پذیری‬ ‫نمونه‬ ‫ر‬ ‫ها‬ ‫نشان‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫کلی‬ ‫نتایج‬ .‫دارند‬ ‫دهنده‬ ‫نا‬ ‫بودن‬ ‫کارآمد‬ ‫ی‬ ‫نوکیتوزوم‬ ‫پوشش‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫لذا‬ .‫بود‬ ‫کافئین‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫دهی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫تولید‬ ‫با‬ ‫کافئی‬ ‫های‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫فرموالسیون‬ ‫پودر‬ ‫نوشیدنی‬ ‫می‬ ،‫ها‬ ‫نوشیدنی‬ ‫توان‬ ‫انرژی‬ ‫های‬ ‫ساکارز‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫بدون‬ ،‫زا‬ ‫تولید‬ ‫کرد‬ . ‫واژه‬ ‫کلیدی‬ ‫های‬ ،‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ : ‫ریز‬ ،‫فعال‬ ‫زیست‬ ‫ترکیبات‬ ‫کیتوزان‬ ،‫پوشانی‬ ‫مقدمه‬ 1 ‫به‬ ‫محققان‬ ،‫اخیر‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬ ‫سطح‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫راهی‬ ‫دنبال‬ ‫عملیات‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫هوشیاری‬ .‫هستند‬ ‫مدت‬ ‫طوالنی‬ ‫و‬ ‫سخت‬ ‫های‬ ( ‫کافئین‬ 1 ، 3 ، 7 - ‫رایج‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،)‫گزانتین‬ ‫متیل‬ ‫تری‬ ‫ز‬ ‫ترکیبات‬ ‫ترین‬ ‫یست‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫فعال‬ ‫عملک‬ ‫تواند‬ ‫خستگی‬ ،‫داده‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫ذهنی‬ ‫رد‬ ‫دهد‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫افسردگی‬ ‫و‬ ‫برده‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫را‬ ( Seyedabadi et al., 2021 ) . ( ‫کافئین‬ ‫متوسط‬ ‫مقادیر‬ ‫مصرف‬ 200 ‫تا‬ 300 ‫میلی‬ ‫غلظت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ )‫گرم‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همراه‬ ‫مغز‬ ‫در‬ ‫آدنوزین‬ ‫مصرف‬ ‫هوشیاری‬ ‫آن‬ ‫ی‬ ‫کنند‬ ‫ه‬ 1 ‫و‬ 2 - ‫به‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫دانشیار‬ ‫ترتیب‬ ‫ایران‬ ،‫اردبیل‬ ،‫اردبیلی‬ ‫محقق‬ ‫دانشگاه‬ ،‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫گروه‬ ،‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫آموخته‬ *( - :‫مسئول‬ ‫نویسنده‬ Email: r.shaddel@uma.ac.ir ) https://doi.org/10.22067/ifstrj.2023.80391.1231 ‫فعال‬ ‫فرد‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫بیشتر‬ ‫پرانرژی‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫می‬ ‫تر‬ ‫شود‬ (Chow et al., 2019) . ‫نوشیدنی‬ ‫انرژی‬ ‫های‬ ‫کافئین‬ ‫زیادی‬ ‫مقادیر‬ ‫حاوی‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫قهوه‬ ‫و‬ ‫چای‬ ،‫زا‬ ‫هستند‬ (Ilgaz et al., 2018) ‫کریستالی‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ،‫خالص‬ ‫کافئین‬ . ‫مزه‬ ‫و‬ ‫طعم‬ ‫با‬ ،‫رنگ‬ ‫سفید‬ ‫است‬ ‫تلخ‬ ‫ی‬ (Sivrikaya, 2020) . ‫به‬ ‫طور‬ ‫دهنده‬ ‫طعم‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫ساکارز‬ ‫از‬ ‫غذایی‬ ‫محصوالت‬ ‫در‬ ،‫معمول‬ ،‫ها‬ ‫تر‬ ‫این‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫پوشاندن‬ ‫برای‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫کیب‬ ‫شود‬ (Islam et al., 2016 ) . ‫عالوه‬ ‫اثرات‬ ‫ایجاد‬ ‫باعث‬ ‫کافئین‬ ‫باالی‬ ‫دوزهای‬ ‫مصرف‬ ،‫براین‬ ‫بی‬ ،‫اضطراب‬ ‫مانند‬ ‫منفی‬ ‫بی‬ ،‫قراری‬ ‫بیماری‬ ‫و‬ ‫خوابی‬ ‫قلبی‬ ‫های‬ - ‫ع‬ ‫روقی‬ ‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ https://ifstrj.um.ac.ir
  • 4. 138 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 ‫می‬ ‫گردد‬ (Ilgaz et al., 2018) ‫عوارض‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ . ‫طعم‬ ‫پوشاندن‬ ‫برای‬ ‫سیستمی‬ ‫طراحی‬ ،‫آن‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫مصرف‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ضروری‬ ‫طوالنی‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ،‫ترکیب‬ ‫این‬ ‫شده‬ ‫کنترل‬ ‫آزادسازی‬ ‫و‬ ‫راه‬ ‫بهترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬ .‫است‬ ‫چالش‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫ها‬ ‫ریزپوش‬ ‫فناوری‬ ، ‫انی‬ ‫است‬ (Solghi et al., 2020) ‫امروزه‬ . ‫لیپوزوم‬ ‫کاربردی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫ها‬ ‫ترین‬ ‫سیستم‬ ‫زیست‬ ‫ترکیبات‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫های‬ ‫می‬ ‫فعال‬ .‫باشند‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫ها‬ ‫(نسخه‬ ‫لیپوزوم‬ ‫نانومتری‬ ‫ی‬ ‫حامل‬ ،)‫ها‬ ‫توده‬ ‫ساختار‬ ‫با‬ ‫کلوئیدی‬ ‫های‬ ‫ای‬ ‫دوالیه‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫محصور‬ ‫آبی‬ ‫هسته‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هستند‬ )‫(وزیکولی‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ )‫(فسفولیپیدها‬ ‫آبگریز‬ ‫لیپیدی‬ ‫شوند‬ ( Pezeshky et al., 2016 ) ‫طریق‬ ‫از‬ )‫لسیتین‬ ً‫ا‬‫(عمدت‬ ‫فسفولیپیدها‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫ساختارها‬ ‫این‬ . ‫روش‬ ‫می‬ ‫تولید‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫روش‬ :‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫اصلی‬ ‫روش‬ ‫دو‬ .‫شوند‬ ‫محلول‬ ‫تبدیل‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ‫مقداری‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫که‬ ،‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫روش‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ،‫دارد‬ ‫حالل‬ ‫تبخیر‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫فسفولیپید‬ ‫کلسترول‬ ‫بدون‬ ‫آن‬ ‫کردن‬ ‫جایگزین‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫کلسترول‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫که‬ ‫حالل‬ ‫با‬ ‫می‬ ‫حذف‬ ،‫آب‬ ‫حمام‬ ‫در‬ ‫دادن‬ ‫حرارت‬ ‫و‬ ‫گلیسرول‬ ‫مانند‬ ‫هایی‬ ‫کند‬ (Ghorbanzade et al., 2016) ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫باال‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫امکان‬ . ‫(تخم‬ ‫طبیعی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫همزمان‬ ‫محصورسازی‬ ‫امکان‬ ،)‫شیر‬ ‫و‬ ‫سویا‬ ،‫مرغ‬ ‫ساخ‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫چربی‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫ترکیبات‬ ‫قابلیت‬ ،‫تار‬ ‫هدف‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫و‬ ‫فعال‬ ‫زیست‬ ‫ترکیبات‬ ‫گذاری‬ ‫ترین‬ ‫مزیت‬ ‫سیستم‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫لیپوزومی‬ ‫های‬ ‫ه‬ ‫ای‬ ‫می‬ ‫محصورسازی‬ ‫باشند‬ (Ghorbanzade et al., 2016) . ،‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫مدت‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫محصور‬ ‫ترکیبات‬ ‫سریع‬ ‫آزادسازی‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫محدودیت‬ ‫از‬ ،‫نگهداری‬ ‫زمان‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫اصلی‬ ‫هستند‬ ‫لیپوزومی‬ ‫های‬ ( Muhamad et al., 2019; Sarabandi & Jafari, 2020 .) ‫به‬ ‫لذا‬ ‫منظور‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫ثبات‬ ‫و‬ ‫پایداری‬ ‫افزایش‬ ‫ماندگاری‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫کربوهیدرات‬ ‫مانند‬ ‫ترکیباتی‬ ،‫شده‬ ‫محصور‬ ‫ترکیبات‬ ‫مشت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫قات‬ ‫آن‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫پروتئین‬ ‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫بکار‬ ‫ها‬ ( Subramani, 2020 ) ‫پوشش‬ ‫برای‬ ‫رایج‬ ‫زیستی‬ ‫پلیمرهای‬ ‫بین‬ ‫در‬ . ‫سطحی‬ ‫دهی‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫گزینه‬ ‫کیتوزان‬ ،‫ها‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫زیرا‬ ‫است‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫برای‬ ‫مناسبی‬ ‫ی‬ ‫مثبت‬ ‫بار‬ ‫داشتن‬ ‫و‬ ‫دسترسی‬ ‫در‬ ‫سهولت‬ ‫می‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫الیه‬ ‫عنوان‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫خارجی‬ ‫سطح‬ ‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬ ‫غ‬ ‫سیالیت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫کیتوزان‬ . ‫شا‬ ‫آن‬ ‫ثبات‬ ،‫نانوساختارها‬ ‫همجوشی‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫دهد‬ (Seyedabadi et al., 2021) ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫با‬ ،‫بنابراین‬ . ‫نانولیپوزوم‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ )‫(نانوکیتوزوم‬ ‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫های‬ ‫می‬ ،‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫نوشیدنی‬ ‫توان‬ ‫ا‬ ‫های‬ ‫نرژی‬ ‫زا‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هدف‬ .‫کرد‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫ابتدا‬ ‫نانوکیتوزو‬ ‫م‬ ‫ویژگی‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫به‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ،‫تولیدی‬ ‫نانوذرات‬ ‫های‬ ‫منظور‬ ‫تغذیه‬ ‫ارزش‬ ‫بهبود‬ ‫فرآورده‬ ‫ای‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫تولید‬ ،‫غذایی‬ ‫های‬ ‫غنی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫خصوصیات‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫شیمیایی‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫رو‬ ‫و‬ ‫مواد‬ ‫ش‬ ‫ها‬ ‫مواد‬ ‫پ‬ ‫نیکوشیمی‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫خالص‬ ‫کافئین‬ ‫ودر‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫خریداری‬ ‫اتانول‬ .‫گردید‬ ‫نگهداری‬ ‫اتاق‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫رطوبت‬ ‫از‬ ‫عاری‬ 96 % ‫اسید‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫تویین‬ ،‫مجللی‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫ستیک‬ 80 ‫لستین‬ ،‫آلمان‬ ‫مرک‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ (P3556) ‫کلسترول‬ ‫و‬ (C8667) ‫کیتوزان‬ ‫نیز‬ ‫و‬ (50000-190000 Da ) ‫آلدریچ‬ ‫سیگما‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫خوراکی‬ ‫اسانس‬ ،‫شکر‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫آلمان‬ ‫فروشگاه‬ ‫از‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اسیدسیتریک‬ ‫و‬ .‫گردید‬ ‫خریداری‬ ‫محلی‬ ‫روش‬ ‫آزمون‬ ‫و‬ ‫محصول‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫ها‬ ‫کافئین‬ ‫محتوای‬ ‫غلظت‬ ‫کافئ‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫اسپکتروفتومتر‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ( BEL PHOTONICS ‫مدل‬ UV-M51 ‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ )‫ایتالیا‬ ، 276 ‫نانومتر‬ ‫تع‬ ‫یی‬ ‫ن‬ ‫و‬ ، ‫منحن‬ ‫ی‬ ‫کافئ‬ ‫استاندارد‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫شد‬ ‫رسم‬ ( 𝑦 = 0.0035𝑥 + 0.0112 𝑅2 = 0.9988 ) (Seyedabadi et al., 2021) . ‫آماده‬ ‫کیتوزوم‬ ‫سازی‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫کافئین‬ ‫همکاران‬ ‫و‬ ‫سرابندی‬ ‫روش‬ ‫مشابه‬ ‫نازک‬ ‫الیه‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫روش‬ ‫از‬ (Sarabandi et al., 2019a) ‫برای‬ ‫تغییرات‬ ‫برخی‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ، ‫آ‬ ‫ماده‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫سازی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫منظور‬ ‫این‬ ‫برای‬ .‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬ ‫های‬ ‫نسبت‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫وزنی‬ ‫های‬ 1:9 ، 2:8 ‫و‬ 3:7 ‫لستین‬ - ‫کلسترول‬ ‫آم‬ ‫ا‬ ‫در‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫مقادیر‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬ .‫شدند‬ ‫ده‬ 10 ‫میلی‬ ‫لیتر‬ ‫به‬ ‫اتانول‬ ‫مدت‬ 2 ‫مدل‬ ‫(آلفا‬ ‫هیتردار‬ ‫مغناطیسی‬ ‫همزن‬ ‫روی‬ ‫ساعت‬ D500 )‫ایران‬ ، ‫گردید‬ ‫نگهداری‬ ‫یخچال‬ ‫در‬ ‫شب‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫همزده‬ ‫هیدراته‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫شود‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫کلسترول‬ ‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫مقادیر‬ ‫سپس‬ . 02 / 0 ‫تویین‬ ‫گرم‬ 80 ‫به‬ ‫نمونه‬ ‫محلول‬ .‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫هیدراته‬ ‫لستین‬ ‫های‬ ‫نهایی‬ ‫های‬ ‫اختال‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ط‬ ‫ک‬ ،‫امل‬ ‫ته‬ ‫فالسک‬ ‫به‬ ‫روتاری‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫یافتند‬ ‫انتقال‬ ‫گرد‬ ‫اواپراتور‬ ( Ika ‫مدل‬ RV 05 basic )‫آلمان‬ ، ‫دمای‬ ‫در‬ 40 ‫درجه‬ ‫ی‬ ‫سانتی‬ ‫گ‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ،‫راد‬ 20 ‫چرخشی‬ ‫دور‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫دقیقه‬ rpm 60 ‫حالل‬ ‫آن‬ ‫الیه‬ ،‫حالل‬ ‫تبخیر‬ ‫از‬ ‫پس‬ .‫گردید‬ ‫تبخیر‬ ‫ها‬ ‫دیواره‬ ‫در‬ ‫نازکی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ته‬ ‫فالسک‬ ‫ای‬ ‫گرد‬ ‫شد‬ ‫جاد‬ . ‫ادامه‬ ‫در‬ ، ‫جهت‬ ‫الیه‬ ‫کردن‬ ‫هیدراته‬ ‫خشک‬ ‫ی‬ ‫شد‬ ‫ه‬ ، 10 ‫میلی‬ ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫بافر‬ ‫لیتر‬ 250 ‫میلی‬ ‫موالر‬ ( ‫جدول‬ 1 ‫حاوی‬ ) 25 ‫میلی‬ ‫کافئین‬ ‫گرم‬ .‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ، ‫کامل‬ ‫هیدراتاسیون‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫الیه‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫لیپوزومی‬ ‫محلول‬ ،‫همزنی‬ ‫عمل‬ ‫تحت‬ ‫لیپیدی‬ ‫ی‬
  • 5. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 139 ‫کاهش‬ ‫اندازه‬ ( ‫هموژنایزر‬ ‫توسط‬ ‫نانو‬ ‫مقیاس‬ ‫تا‬ ‫ذرات‬ ‫ی‬ Ika ‫مدل‬ T25 digital ، ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫به‬ )‫آلمان‬ 5 ‫دمای‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬ 65 ‫درجه‬ ‫سانتی‬ ‫گراد‬ ‫دور‬ ‫در‬ ‫و‬ )‫لستین‬ ‫فاز‬ ‫انتقال‬ ‫دمای‬ ‫(باالتراز‬ 20 ‫هزار‬ ‫گردید‬ ‫هموژن‬ ‫در‬ . ‫محلول‬ ،‫بعد‬ ‫مرحله‬ ‫مدت‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫های‬ 15 ( ‫دقیقه‬ 45 ‫روشن‬ ‫ثانیه‬ ‫و‬ 15 ‫ثا‬ ‫فرکانس‬ ‫با‬ ‫اولتراسونیک‬ ‫حمام‬ ‫در‬ ،)‫خاموش‬ ‫نیه‬ 50 ‫قرار‬ ‫کیلوهرتز‬ ( ‫کیتوزان‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫محلول‬ ،‫سپس‬ .‫شدند‬ ‫داده‬ 1 ٪ )‫حجمی‬/‫(وزنی‬ ‫در‬ ‫لیپوزوم‬ ‫آوردن‬ ‫بدست‬ ‫برای‬ )‫استیک‬ ‫اسید‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫های‬ .‫گردید‬ ‫اضافه‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫نانوساختارهای‬ ‫به‬ ،‫کیتوزان‬ ‫جدول‬ 1 - ‫(حجم‬ ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫بافر‬ ‫تهیه‬ ‫جهت‬ ‫اسید‬ ‫استیک‬ ‫و‬ ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫غلظت‬ 1 ‫غلظت‬ ،‫لیتر‬ 1 )‫موالر‬ Table 1- Concentration of sodium acetate and acetic acid to prepare sodium acetate buffer (1L,1M) ‫استات‬ ‫سدیم‬ ‫غلظت‬ Sodium acetate concentration (gr/l) ‫اسید‬ ‫استیک‬ ‫غلظت‬ Acetic acid concentration (gr/l) pH 0.72 5.7 3.5 ‫ارزیابی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫های‬ ‫حاوی‬ ‫کافئین‬ ‫اندازه‬ ‫ی‬ ،‫ذرات‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫تعیین‬ ‫نانو‬ ‫ی‬ ‫کیتوزوم‬ ‫کافئی‬ ‫های‬ ‫جهت‬ ،‫ن‬ ‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫تعیین‬ - ‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ،‫کلسترول‬ DLS ( HORIBA ‫مدل‬ ZS100 .‫گرفت‬ ‫صورت‬ )‫ژاپن‬ ، ‫به‬ ‫افزایش‬ ‫منظور‬ ‫نمونه‬ ،‫مختلف‬ ‫پراکندگی‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫فاصله‬ ‫های‬ ‫نسبت‬ ‫به‬ ‫کیتوزومی‬ 1 ‫به‬ 10 ‫شد‬ ‫رقیق‬ ‫مقطر‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫اندازه‬ .‫ند‬ ‫گیری‬ ‫برای‬ ‫نمونه‬ ‫تمامی‬ ‫ها‬ ‫دمای‬ ‫در‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ ‫گراد‬ ‫گرفت‬ ‫انجام‬ (Homayoonfal et al., 2021) . ‫بازده‬ ‫ریزپوشانی‬ 1 ( EE ) ‫کافئین‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫مقادیر‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ 10 ‫میلی‬ ‫محلول‬ ‫از‬ ‫لیتر‬ ‫به‬ )‫نشده‬ ‫(ریزپوشانی‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫جداسازی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ،‫نانوکیتوزومی‬ ‫مدت‬ 15 ‫دور‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬ rpm 3000 ‫گردید‬ ‫سانتریفیوژ‬ ( Hettich ‫مدل‬ universal centrifuge ، ‫آلمان‬ .) ‫مایه‬ ‫جداسازی‬ ‫سپس‬ ‫از‬ ‫رویی‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ت‬ ‫های‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫نشین‬ ‫اندازه‬ ‫آن‬ ‫حجم‬ ‫گیری‬ ‫در‬ .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫ها‬ ‫ادامه‬ 2 ‫میلی‬ ‫ل‬ ‫مایه‬ ‫از‬ ‫یتر‬ ‫با‬ ‫رویی‬ 1 ‫میلی‬ ‫(نسبت‬ ‫کلروفرم‬ ‫لیتر‬ 2 ‫به‬ 1 ) ‫مدت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ترکیب‬ 10 ‫دستگاه‬ ‫با‬ ‫دقیقه‬ ‫شیکر‬ ‫داده‬ ‫تکان‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫لیپوزوم‬ ‫غشای‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫در‬ .‫گردد‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تخریب‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫ی‬ ‫فیلتر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫ادامه‬ ‫سر‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫نگی‬ 45 / 0 ‫میکرومتری‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫انجام‬ ‫موج‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫اسپکتوفوتوتر‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ )‫(آزاد‬ ‫نشده‬ 276 ‫نانومتر‬ ‫اندازه‬ ‫گردید‬ ‫گیری‬ (Tavakoli et al., 2018) . ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫ی‬ ( 1 ) :‫گردید‬ ‫محاسبه‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫درصد‬ (%) ‫ریزپوشانی‬ = ‫کیتوزوم‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬ × ( 1 ) 100 1- Encapsulation Efficiency ‫پایداری‬ ‫محلول‬ ‫کیتوزومی‬ ‫کافئین‬ ‫در‬ ‫طی‬ 60 ‫روز‬ ‫نگهداری‬ ‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫تعیین‬ ‫کیتوزومی‬ ‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ - ،‫کلسترول‬ ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ( 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ )‫گراد‬ ‫به‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫بصری‬ ‫طور‬ ‫آن‬ ‫شدن‬ ‫فاز‬ ‫دو‬ ‫طی‬ ‫در‬ )‫رسوب‬ ‫(ایجاد‬ ‫ها‬ 60 ‫نگهداری‬ ‫روز‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ ، ،‫کیتوزومی‬ ‫سیستم‬ ‫ثبات‬ .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫شیمیای‬ ‫پایداری‬ ،‫همچنین‬ ‫ی‬ ‫اندازه‬ ‫با‬ ‫محلول‬ ‫تخریب‬ ‫از‬ ‫(بعد‬ ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫و‬ ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬ ‫گیری‬ ‫دیواره‬ ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ )‫کیتوزومی‬ ‫ی‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ‫روزهای‬ ‫در‬ ‫و‬ )‫گراد‬ 1 - 30 ‫و‬ 60 ‫روش‬ ‫مطابق‬ 2 - 2 - 1 ‫رابطه‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ( ‫ی‬ 2 ‫گردید‬ ‫محاسبه‬ ) (Pezeshky et al., 2016) . (%) ‫پایداری‬ = (‫ام‬ 𝑛 ‫روز‬ ‫در‬) ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬ ‫اول‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫کپسوله‬ ‫کافئین‬ ‫مقدار‬ × 100 ( 2 ) ‫طیف‬ ‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬ 2 (FTIR) ‫طیف‬ ‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬ ( FTIR ‫مدل‬ TENSOR 27 ‫کمپانی‬ ، ‫واکنش‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ )‫بروکر‬ ‫کافئین‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬ - ‫فسفول‬ ‫برای‬ ،‫یپید‬ ‫برای‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫کیتوزان‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ،‫لستین‬ ‫شامل‬ ‫دیواره‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫نمونه‬ ‫محلول‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫فاقد‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ،‫خالص‬ ‫کافئین‬ ‫پودر‬ ‫های‬ ‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬ - ‫کلسترول‬ ‫دامنه‬ ‫در‬ ‫ی‬ ‫موج‬ ‫طول‬ 𝑐𝑚−1 4000 - 400 .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫آماده‬ ‫سازی‬ ‫نمونه‬ ‫های‬ ‫پودر‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فوری‬ ‫نمونه‬ ‫کنسانتره‬ ،‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ،‫شکر‬ ‫اختالط‬ ‫با‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫های‬ ‫میوه‬ ‫اسانس‬ ‫و‬ ‫آبمیوه‬ ‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫ای‬ ( Kamel Rahimi et al., 2014 ) . ‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫مطابق‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫ترکیبات‬ 4714 ‫می‬ ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫تیمار‬ ‫چهار‬ ‫فرموالسیون‬ .‫باشند‬ ‫جدول‬ 2 ‫شده‬ ‫آورده‬ ‫نمونه‬ .‫است‬ ‫غلظت‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫آزاد‬ ‫محلول‬ ‫افزودن‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫های‬ 3 ‫و‬ 5 % ‫(حجمی‬ ‫حجمی‬/ ) ‫غلظ‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫های‬ 3 ‫و‬ 5 2- Fourier-Transform Infrared Spectroscopy
  • 6. 140 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 % ‫(حجمی‬ ‫حجمی‬/ ) ‫تشکیل‬ ‫مواد‬ ‫تمام‬ ‫شامل‬ ‫شاهد‬ ‫نمونه‬ .‫شدند‬ ‫تهیه‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫بجز‬ ،‫نوشیدنی‬ ‫دهنده‬ ‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫صورت‬ ‫کیتوزومی‬ ‫می‬ .‫باشد‬ ‫پس‬ ‫میوه‬ ‫اسانس‬ ،‫شکر‬ ‫کردن‬ ‫مخلوط‬ ‫و‬ ‫توزین‬ ‫از‬ ،‫پرتغال‬ ‫آب‬ ‫کنسانتره‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫محلول‬ ‫یا‬ ‫کیتوزومی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ترکیب‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫آزاد‬ ‫اضاف‬ ‫ها‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫سپس‬ pH ‫نمونه‬ ‫ها‬ ‫روی‬ ‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ 4 ‫و‬ ‫شده‬ ‫تنظیم‬ ‫سدیم‬ ‫بنزوات‬ ‫محلول‬ 05 / 0 % ‫آن‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫افزوده‬ ‫مقداری‬ ،‫ادامه‬ ‫در‬ .‫گردید‬ ‫به‬ ‫جوش‬ ‫آب‬ ‫نهایی‬ ‫حجم‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫و‬ ‫مواد‬ ‫کامل‬ ‫کردن‬ ‫حل‬ ‫منظور‬ 100 ‫میلی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ترکیبات‬ ‫به‬ ،‫لیتر‬ .‫شد‬ ‫افزوده‬ ‫ها‬ ‫محلول‬ ‫نوش‬ ‫های‬ ‫تهیه‬ ‫یدنی‬ ‫د‬ ‫شده‬ ‫دمای‬ ‫ر‬ °Ϲ 4 .‫شدند‬ ‫نگهداری‬ ‫جدول‬ 2 - *‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫تیمارهای‬ ‫فرموالسیون‬ Table 2- Formulation of different drink treatments* N5 F5 N3 F3 ‫شاهد‬ Control sample ‫نوشیدنی‬ ‫ترکیبات‬ Drink ingredients 25 25 25 25 25 ‫شکر‬ Sugar (g) 40 40 40 40 40 ‫آبمیوه‬ ‫کنسانتره‬ Juice concentrate (ml) 2.5 2.5 2.5 2.5 2.5 ‫میوه‬ ‫اسانس‬ ‫ای‬ Fruit essential oil (g) 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 ‫اسید‬ ‫سیتریک‬ Citric acid (ml) ‫کافئین‬ ‫محلول‬ 5 5 3 3 0 solution (ml) Caffeine 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 ‫محلول‬ ‫سدیم‬ ‫بنزوات‬ 05 / 0 Sodium benzoate solution 0.05% (ml) N3 ‫دارای‬ ‫تیمار‬ : 3 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F3 ‫دارای‬ ‫تیمار‬ : 3 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N5 ‫دارای‬ ‫تیمار‬ : 5 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F5 ‫دارای‬ ‫تیمار‬ : 5 % ‫آزاد‬ ‫محلول‬ .‫کافئین‬ N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F3: treatment with 3% free caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution. ‫نمونه‬ ‫همه‬ * ‫حجم‬ ‫به‬ ‫جوش‬ ‫آب‬ ‫با‬ ‫ها‬ 100 ‫میلی‬ ‫ش‬ ‫رسانده‬ ‫لیتر‬ .‫دند‬ All the treatments has been adjusted with boiled water to 100 mL volume. ‫نمونه‬ ‫ارزیابی‬ ‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫غنی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ویژگی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ،‫رنگ‬ ،‫حسی‬ ‫های‬ pH ، ‫اسیدیته‬ )‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫(میزان‬ ‫بریکس‬ ‫و‬ ‫کل‬ ‫آن‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫ها‬ ‫نوشیدنی‬ ،‫سپس‬ .‫گرفت‬ ‫های‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫خ‬ ‫شک‬ ‫کن‬ ‫انجمادی‬ ( ZiRBUS ‫مدل‬ Vaco5 ‫درآمد‬ ‫پودر‬ ‫شکل‬ ‫به‬ )‫آلمان‬ ، ‫ند‬ ‫تا‬ ‫ویژگی‬ ‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫های‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫پذیری‬ ‫آن‬ ‫ها‬ ‫مورد‬ .‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫پذیرش‬ ‫سطح‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫عصاره‬ ‫مقبولیت‬ ‫نانوکیت‬ ‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫ی‬ ‫وزومی‬ ،‫شده‬ ‫اضافه‬ ‫نمونه‬ ‫منظور‬ ‫این‬ ‫به‬ .‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫ها‬ 10 ‫سنی‬ ‫رنج‬ ‫در‬ ‫دیده‬ ‫آموزش‬ ‫نفر‬ 20 ‫تا‬ 40 ‫شامل‬ ‫سال‬ 5 ‫و‬ ‫زن‬ 5 ‫برای‬ ‫مرد‬ ،‫(بو‬ ،)‫طعم‬ ،‫(مزه‬ ‫افراد‬ ‫این‬ .‫شدند‬ ‫برگزیده‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫در‬ ‫شرکت‬ ‫ع‬ ،)‫طر‬ ) ‫(احساس‬ ،)‫رنگ‬ ‫و‬ )‫دهانی‬ ‫(پذیرش‬ ‫براساس‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫بررسی‬ ‫را‬ )‫کلی‬ ‫هدونیک‬ ‫مقیاس‬ 5 ‫نقطه‬ ‫امتیاز‬ .‫دادند‬ ‫امتیاز‬ ‫ای‬ 1 ‫امتیاز‬ ،)‫بد‬ ‫(بسیار‬ 2 ‫امتیاز‬ ،)‫(بد‬ 3 ‫امتیاز‬ ،)‫(متوسط‬ 4 ‫امتیاز‬ ‫و‬ )‫(خوب‬ 5 )‫خوب‬ ‫(بسیار‬ ‫می‬ .‫باشد‬ ‫نوشیدنی‬ ‫رنگ‬ ‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫بین‬ ‫رنگ‬ ‫تفاوت‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫نانو‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫سایر‬ ‫با‬ ‫کافئین‬ ‫کیتوزوم‬ ‫تع‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ،‫ها‬ ‫یین‬ ‫شاخص‬ ‫دو‬ * a ( redness ‫و‬ ) * b ( yellowness ‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ) ‫رنگ‬ ‫(مدل‬ ‫الویباند‬ ‫سنج‬ PFX880 ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ )‫انگلیس‬ ، 25 ‫درجه‬ ‫سانتی‬ .‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬ ‫تعیین‬ pH ‫نوشیدنی‬ ‫به‬ ‫ت‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬ ‫أ‬ ‫واکنش‬ ‫ثیر‬ ‫مواد‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬ ‫تشکیل‬ ‫دهنده‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ی‬ ‫بر‬ ‫ها‬ pH ‫نمونه‬ ‫نگهداری‬ ‫یکماه‬ ‫طی‬ ، ‫در‬ ‫ها‬ ‫دمای‬ 4 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ،‫گراد‬ ‫اندازه‬ ‫گیری‬ pH ‫دستگاه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ pH ( ‫سنج‬ Testo ، ‫مدل‬ 205 ، )‫آلمان‬ ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ )‫گراد‬
  • 7. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 141 ‫طی‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫انجام‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫(طبق‬ ‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ 2685 .) ‫اسیدیته‬ ‫تعیین‬ ‫نوشیدنی‬ ‫کل‬ ‫به‬ ‫ب‬ ‫منظور‬ ‫تأ‬ ‫ررسی‬ ‫واکنش‬ ‫ثیر‬ ‫مواد‬ ‫بین‬ ‫احتمالی‬ ‫های‬ ‫تشکیل‬ ‫دهنده‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ی‬ ‫اسیدیته‬ ‫بر‬ ‫ها‬ ‫یک‬ ‫طی‬ ،‫کل‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬ ‫نمونه‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫ها‬ 4 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ،‫گراد‬ ‫اندازه‬ ‫اسیدیته‬ ‫گیری‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫کل‬ ‫دستگاه‬ ‫از‬ pH ( ‫سنج‬ Testo ، ‫مدل‬ 205 ، ‫پتانسیومتری‬ ‫روش‬ ‫به‬ )‫آلمان‬ ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬ ‫صورت‬ ‫شماره‬ ‫ایران‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫(طبق‬ ‫گرفت‬ 2685 .) ‫اندازه‬ ‫نوشیدنی‬ )‫(بریکس‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫مقدار‬ ‫گیری‬ ‫به‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫میزان‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬ ‫های‬ ‫یک‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬ 4 ‫درجه‬ ‫سانتی‬ ‫اندازه‬ ،‫گراد‬ ‫بریکس‬ ‫گیری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ها‬ ‫رفراک‬ ‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ‫تومتر‬ ( ‫چشمی‬ huixia ، ‫مدل‬ SBRA90 ،)‫چین‬ ، ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ 25 ‫درجه‬ ‫سانتی‬ ‫طی‬ ‫و‬ )‫گراد‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫سه‬ ‫ملی‬ ‫استاندارد‬ ‫(طبق‬ ‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫شماره‬ ‫ایران‬ 2685 ) . ‫ارزیاب‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫ی‬ ‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫پذیری‬ ‫به‬ ‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬ ،‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ 5 / 2 ‫پودر‬ ‫گرم‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫آماده‬ ‫نوشیدنی‬ 30 ‫میلی‬ ‫فالکون‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫مقطر‬ ‫آب‬ ‫لیتر‬ 50 ‫میلی‬ ‫هم‬ ‫ورتکس‬ ‫دستگاه‬ ‫توسط‬ ‫دقیقه‬ ‫یک‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫به‬ ‫لیتری‬ ‫در‬ .‫شد‬ ‫زده‬ ‫نمونه‬ ‫ادامه‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫مدت‬ 30 ‫بن‬ ‫در‬ ‫دقیقه‬ ‫ماری‬ °C 37 ‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫حرارت‬ ‫به‬ ‫سپس‬ ‫مدت‬ 20 ( ‫شدند‬ ‫سانتریفوژ‬ ‫دقیقه‬ rpm 3500 .) ‫مای‬ ‫ه‬ ‫در‬ ‫رویی‬ ‫درون‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫ریخته‬ ‫پلیت‬ ‫یک‬ ‫آ‬ ‫ون‬ °C 105 ‫ثابت‬ ‫وزن‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫تا‬ ‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫(این‬ ‫گردید‬ ‫خشک‬ ‫سه‬ ‫شاخص‬ .)‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫انحالل‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ 1 ( WSI ) ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ( 3 ) ‫مح‬ ‫ا‬ ‫گردید‬ ‫سبه‬ (Jafari et al, 2017) : WIS (%) = (‫شده)گرم‬ ‫خشک‬ ‫رویی‬ ‫مایع‬ ‫وزن‬ (‫اولیه)گرم‬ ‫نمونه‬ ‫وزن‬ × ( 3 ) 100 ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ )‫رطوبت‬ ‫جذب‬ ‫(میزان‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫میزان‬ ‫هیگروسکوپی‬ 2 ‫پلیت‬ ‫درون‬ ‫نمونه‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫گرم‬ ‫سدیم‬ ‫اشباع‬ ‫محلول‬ ‫حاوی‬ ‫ظرف‬ ‫داخل‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ریخته‬ ‫رطوبت‬ ‫با‬ ‫کلرید‬ ‫نسبی‬ 29 / 75 % ‫قرار‬ ‫نمونه‬ .‫شد‬ ‫داده‬ ‫ها‬ ‫توزین‬ ‫ثابت‬ ‫وزن‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫تا‬ 1- Water Solubility Index ‫(در‬ ‫شدند‬ ‫سه‬ ‫مقدار‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫هیگروسکوپی‬ ‫میزان‬ .)‫تکرار‬ ‫مرحله‬ ‫(بر‬ ‫شده‬ ‫جذب‬ ‫رطوبت‬ ‫هر‬ ‫در‬ )‫گرم‬ ‫حسب‬ 100 ‫خشک‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫گرم‬ ‫گردید‬ ‫بیان‬ (Cai & Corke, 2000) . ‫داده‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫آماری‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ‫و‬ ‫تصادفی‬ ‫کامال‬ ‫طرح‬ ‫قالب‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫مقایسه‬ ‫آن‬ ‫میانگین‬ ‫ی‬ ‫آزمون‬ ‫با‬ ‫ها‬ LSD ( 05 / 0 P< ‫نرم‬ ‫توسط‬ ) ‫افزار‬ ‫آماری‬ SAS .‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫نتایج‬ ‫و‬ ‫بحث‬ ‫ویژگی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫های‬ ‫حاوی‬ ‫کافئین‬ ‫اندازه‬ ‫ذرات‬ ‫توزیع‬ ‫اندازه‬ ‫ذرات‬ ‫و‬ ‫پتانسیل‬ ‫زتا‬ ‫اندازه‬ ‫متوسط‬ ‫و‬ ‫توزیع‬ ‫اندازه‬ ‫ذرات‬ ( ‫شاخص‬ ‫پراکندگی‬ ‫ذرات‬ ) ‫مشخصه‬ ‫مهمترین‬ ،‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫بر‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫نانوذرات‬ ‫های‬ ‫آن‬ ‫شیمیایی‬ ‫پایداری‬ ‫و‬ ‫انتشار‬ ‫سرعت‬ ،‫بیولوژیکی‬ ‫عملکرد‬ ،‫حاللیت‬ ‫ها‬ ‫اثرگذارند‬ (Tamjidi et al., 2013) . ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ DLS ‫برای‬ ‫نمونه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ - ‫کلسترول‬ ‫در‬ ‫جدو‬ ‫ل‬ 3 .‫است‬ ‫شده‬ ‫بیان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ ‫جدول‬ 3 ‫می‬ ‫مشاهده‬ ‫کلسترول‬ ‫مقدار‬ ‫افزایش‬ ،‫شود‬ ‫فرایند‬ ‫طول‬ ‫در‬ .‫گردید‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ،‫کیتوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫الیه‬ ‫ساختارهای‬ ‫تبدیل‬ ‫الیه‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫فسفولیپیدی‬ ‫ای‬ ‫توده‬ ‫های‬ ‫ای‬ ، ‫حفره‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬ ‫شده‬ ‫ساکن‬ ،‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫مولکولی‬ ‫فضاهای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ان‬ ‫در‬ ‫معناداری‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫دازه‬ ‫وزیکول‬ ‫ی‬ ‫می‬ ‫ها‬ ‫گردد‬ (Pezeshky et al., 2016) ‫تصاحب‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬ ،‫همچنین‬ . ‫بخش‬ ‫لیپ‬ ‫های‬ ‫(چربی‬ ‫وفیل‬ ‫مولکول‬ ‫با‬ ،‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ )‫دوست‬ ‫های‬ ‫انسجام‬ ‫و‬ ‫پیوستگی‬ ‫کاهش‬ ‫باعث‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫رقابت‬ ‫فسفولیپید‬ ‫می‬ ‫نانوذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫غشا‬ ‫شود‬ (Fang et al., 2001) ‫در‬ . ‫نتیجه‬ ‫با‬ ‫مطابقت‬ ،‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫گزارش‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ،‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫وی‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫تامین‬ C ‫وزیکول‬ ‫اندازه‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫ها‬ ‫یابد‬ (Liu & Park, 2010) . ‫پژوهشی‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫عنوان‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫انگ‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫قطر‬ ‫ی‬ ‫پوزوم‬ ‫حاو‬ ‫های‬ ‫ی‬ ‫سفوکس‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫با‬ ، ‫لیپوزومی‬ ‫ساختار‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ‫افزا‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫می‬ ‫ی‬ ‫ابد‬ ( Wu et al., 2004 ) . ‫همکاران‬ ‫و‬ ‫مالیروس‬ ‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫تحقیق‬ ‫در‬ ،‫همچنین‬ (Malheiros et al., 2012) ‫شد‬ ‫گزارش‬ ، ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همراه‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫نایسین‬ ‫حاوی‬ ‫لیپوزومی‬ ‫ساختارهای‬ .
  • 8. 142 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 ‫جدول‬ 3 - ‫نمونه‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ ،‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ - ‫کل‬ ‫سترول‬ Table 3- Particle size, polydispersity index and zeta potential of chitosomal samples containing caffeine prepared with different Lecithin-Cholesterol ratios ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ Polydispersity index (PI) ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ zeta potential (mv) ‫ذرات‬ ‫قطر‬ ‫وزنی‬ ‫میانگین‬ Z-Average (nm) ‫لستین‬ ‫نسبت‬ - ‫کلس‬ ‫ترول‬ Lecithin: cholesterol (w:w) a 0.419 ± 0.04 b 40.96 ± 0.46 b 133.3 ± 7.27 9:1 ab 0.360 ± 0.03 a 45.16 ± 1.02 a 298.3 ± 10.33 8:2 b 0.318 ± 0.02 b 48.36 ± 0.55 b 443.6 ± 6.76 7:3 ‫میانگین‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ( ‫دارند‬ ‫دار‬ 05 . 0 P< ) . Different letters in same column represent significant differences (P<0.05) ‫پژوهش‬ ‫نتایج‬ ،‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫نشان‬ ‫گذشته‬ ‫های‬ ‫دهنده‬ ‫وجود‬ ‫عدم‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫درمورد‬ ‫یکسان‬ ‫روند‬ ‫أ‬ ‫بر‬ ‫کلسترول‬ ‫ثیر‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫نهایی‬ ‫اندازه‬ ‫ها‬ ‫می‬ ‫به‬ .‫باشند‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫مثال؛‬ ‫طور‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ - ‫نانولیپوزوم‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬ ‫شد‬ ‫استفاده‬ ،‫بتاکاروتن‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫؛‬ ‫ت‬ ‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫نتایج‬ ‫أ‬ ‫ثیر‬ ‫معنی‬ ‫وزیکول‬ ‫اندازه‬ ‫در‬ ‫داری‬ ‫ندارد‬ ‫ها‬ (Pezeshky et al., 2016) ‫از‬ . ‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ،‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫باعث‬ ‫ها‬ ‫اند‬ ‫کاهش‬ ‫گردید‬ ‫ذرات‬ ‫ازه‬ (Chorilli et al., 2013) . ‫دیگر‬ ‫از‬ ‫پارامتر‬ ‫های‬ ‫لیپوزوم‬ ‫خصوصیات‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ،‫ها‬ ‫م‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫ی‬ .‫باشد‬ ‫تجمع‬ ‫کنترل‬ ‫در‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬ ‫و‬ ‫همجوشی‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ها‬ ‫که‬ ‫نانو‬ ‫فرموالسیون‬ ‫پایداری‬ ‫بر‬ ‫مؤثر‬ ‫مهم‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫لیپوزومی‬ ‫م‬ ،‫هستند‬ ‫فید‬ ‫است‬ (Mozafari, 2014) . ‫بطور‬ ‫کل‬ ‫ی‬ ، ‫پتانس‬ ‫با‬ ‫نانوذرات‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫باال‬ ‫زتا‬ ‫از‬ ‫تر‬ 30 ± ‫میلی‬ ‫از‬ ،‫ولت‬ ‫الکترواستات‬ ‫دافعه‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫کاف‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ذرات‬ ‫برخو‬ ‫بوده‬ ‫ردار‬ ‫و‬ ‫پا‬ ‫ی‬ ‫دار‬ ‫ی‬ ‫ف‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫خوبی‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫دهند‬ (Sarabandi et al., 2019a) . ‫ک‬ ‫همانطور‬ ‫در‬ ‫ه‬ ‫جدول‬ 3 ‫نمونه‬ ،‫است‬ ‫مشخص‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬ ،‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫نسبت‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دارند‬ ‫باالیی‬ ‫زتای‬ ‫پتانسیل‬ ‫دافعه‬ ‫افزایش‬ ‫بیانگر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داشته‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫افزایش‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫مختلفی‬ ‫تحقیقات‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫پایداری‬ ‫و‬ ‫الکترواستاتیکی‬ ‫افزایش‬ ‫باعث‬ ‫کلسترول‬ ‫مقادیر‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫هبود‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫پایداری‬ ‫می‬ ‫ها‬ ( ‫شود‬ Pezeshky et al., 2016 Foteini et al., 2019; Mohammadi et al., 2014 ; ) . ‫افزایش‬ ‫حقیقت‬ ‫در‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫کلسترول‬ ‫مقادیر‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫نانوکیتوزوم‬ ‫پایداری‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫این‬ ‫گروه‬ ‫با‬ ،‫کلسترول‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫هیدروکسیل‬ ‫گروه‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نسبت‬ ‫واقعیت‬ ‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫هیدروژنی‬ ‫پیوند‬ ،‫لستین‬ ‫سرقطبی‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کولین‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫کشیده‬ ‫لیپیدی‬ ‫غشای‬ ‫داخل‬ ‫به‬ ‫کولین‬ ‫گروه‬ ‫با‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫شود؛‬ ‫ر‬ ‫منفی‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫الکترواستاتیک‬ ‫دفع‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫یابد‬ (Miller, 2007) ‫پوشش‬ ،‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ . ‫نمونه‬ ‫دهی‬ ،‫کیتوزان‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫لیپوزوم‬ ‫بارسطحی‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫گروه‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ،)‫مثبت‬ ‫(بار‬ ‫آزاد‬ ‫آمین‬ ‫های‬ ‫داد‬ ‫تغییر‬ ‫مثبت‬ ‫مقادیر‬ (Shin et al., 2013) . ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫جدول‬ 3 ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫افزودن‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫وجود‬ ‫با‬ ، ‫حال‬ ‫این‬ ‫با‬ ،‫است‬ ‫همراه‬ ‫نانوذرات‬ ‫اندازه‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫کیتوزومی‬ ‫ساختار‬ ‫ت‬ ‫أ‬ ‫روی‬ ‫مثبتی‬ ‫ثیر‬ PI ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫اختالف‬ ‫کاهش‬ ‫سبب‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫ایجاد‬ .‫گردید‬ ‫مقدار‬ PI ‫از‬ ً‫ال‬‫معمو‬ 0 ‫تا‬ 1 ‫متغ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ .‫است‬ ‫مقاد‬ ‫ی‬ ‫ر‬ 1 / 0 PI ≤ ‫نشانگر‬ ‫باالتر‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ف‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫توزیع‬ ‫پراکندگ‬ ،‫ی‬ ‫مقاد‬ ‫ی‬ ‫ر‬ 3 / 0 PI≤ ‫نشانگر‬ ‫مقاد‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫به‬ ‫ی‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫پراکندگی‬ ‫مقاد‬ ‫ی‬ ‫ر‬ 5 / 0 PI≤ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫مقدار‬ ‫است‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ( Shah et al., 2014 ) ‫مقادیر‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬ . PI .‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫به‬ ،‫مطلوب‬ ‫زتاء‬ ‫پتانسیل‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫کوچکترین‬ ‫داشتن‬ ‫علت‬ ‫عنوان‬ ‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ - ‫آزمون‬ ‫برای‬ ‫کلسترول‬ ‫شد‬ ‫انتخاب‬ ‫بعدی‬ ‫های‬ . ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ( EE ) ‫کافئین‬ ‫م‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫همتر‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫نشان‬ ‫پارامتر‬ ‫کارا‬ ‫دهنده‬ ‫یی‬ ‫نانوحامل‬ ‫ها‬ ‫تثب‬ ‫و‬ ‫حفظ‬ ‫در‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫اج‬ ‫هسته‬ ‫زای‬ ‫است‬ (Sarabandi et al., 2019b) . ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫مقادیر‬ ‫اجزا‬ ‫و‬ ‫اندازه‬ ‫به‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫پوزوم‬ ‫فسفول‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫دها‬ ‫تثب‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫کننده‬ ‫ها‬ ( ‫کلسترول‬ ) ‫بستگ‬ ‫ی‬ ‫دارد‬ (Shin et al., 2013) ‫این‬ ‫در‬ . ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫پژوهش‬ ‫لستین‬ ‫بهینه‬ ‫نسبت‬ ‫برای‬ - ‫کلستر‬ ‫(نسبت‬ ‫ول‬ 1:9 ‫نسبت‬ ‫سایر‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ) ‫ت‬ ‫بررسی‬ ‫جهت‬ ‫ها‬ ‫أ‬ ‫پارامت‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫کلسترول‬ ‫ثیر‬ ،‫ر‬ ‫در‬ ‫حاصله‬ ‫نتایج‬ .‫گردید‬ ‫محاسبه‬ ‫شکل‬ 1 .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬
  • 9. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 143 ‫شکل‬ 1 - ‫نمونه‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫نسبت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کیتوزومی‬ ‫های‬ ‫لستین‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ - ‫کلسترول‬ Fig. 1. Encapsulation efficiency of chitosomal samples containing caffeine prepared with different lecithin-cholesterol ratios ‫میانگین‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬ ‫دارند‬ ‫داری‬ ( 05 / 0 P< ) . Different letters in same column represent significant differences (P<0/05) ‫ت‬ ‫اصلی‬ ‫عوامل‬ ‫از‬ ‫فعال‬ ‫ماده‬ ‫ماهیت‬ ‫شد‬ ‫اشاره‬ ‫که‬ ‫همانگونه‬ ‫أ‬ ‫ثیرگ‬ ‫ذار‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کارایی‬ ‫بر‬ ‫بخش‬ ‫که‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫ها‬ ‫های‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫آبدوست‬ ‫بخش‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫بیشت‬ ‫آبگریز‬ ‫های‬ ‫ر‬ ‫است‬ ، ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫هیدروفیل‬ ‫ترکیب‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ، ‫می‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫های‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫غشا‬ ‫خارجی‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫سطح‬ ‫یعنی‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ساختار‬ ‫آبدوست‬ ‫نانولیپوزوم‬ ‫داخلی‬ ‫فضای‬ ‫آبی‬ .‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫ها‬ ‫ا‬ ‫در‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫تحق‬ ‫ی‬ ،‫ق‬ ‫در‬ ‫ن‬ ‫سبت‬ ‫های‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫لس‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ن‬ - ،‫کلسترول‬ ‫باال‬ ‫کافئین‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫ب‬ ‫که‬ ‫ود‬ ‫می‬ ‫توان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫ماهیت‬ ‫آبدوست‬ ‫ی‬ ‫باالی‬ ‫این‬ ‫ماده‬ .‫داد‬ ‫نسبت‬ ‫همچنی‬ ‫ن‬ ‫مطابق‬ ‫شکل‬ 1 ‫بازده‬ ‫میزان‬ ‫بیشترین‬ ‫لستین‬ ‫به‬ ‫کلسترول‬ ‫پایین‬ ‫نسبت‬ ، ‫کاهش‬ ‫پوشانی‬ ‫ریز‬ ‫بازده‬ ،‫نسبت‬ ‫این‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫را‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫می‬ ‫کافئین‬ ‫انداختن‬ ‫دام‬ ‫به‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬ ‫پایین‬ ‫کارایی‬ ‫از‬ ‫نشان‬ ‫که‬ ‫یابد‬ ‫این‬ ‫توضیح‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫می‬ ‫پدیده‬ ‫مقادیر‬ ‫تا‬ ‫کلسترول‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫اظهار‬ ‫توان‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫افزایش‬ ‫سبب‬ ‫غشا‬ ‫سیالیت‬ ‫تقلیل‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫مشخصی‬ ‫می‬ ‫رود‬ ‫فراتر‬ ‫معین‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫غلظت‬ ‫اگر‬ ‫اما‬ ،‫شود‬ ، ‫گسست‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫ن‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫هسته‬ ‫مواد‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫و‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫کاهش‬ ،‫لیپوزومی‬ ‫غشای‬ ‫دارد‬ ‫دنبال‬ (Fan et al., 2008) . ‫ن‬ ‫با‬ ‫مطابقت‬ ‫در‬ ‫تیجه‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫ی‬ ، ‫که‬ ‫شد‬ ‫بیان‬ ‫پژوهشی‬ ‫در‬ ‫افزا‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫کلسترول‬ ‫غلظت‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫پوزوم‬ ،‫ها‬ ‫برای‬ ‫فضا‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫توسط‬ ‫فضایی‬ ‫محدودیت‬ ‫ایجاد‬ ‫علت‬ ‫به‬ ،‫فعال‬ ‫ماده‬ ‫بارگیری‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫زان‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫دهد‬ (Briuglia et al., 2015) . ‫و‬ ‫الریدی‬ ‫توسط‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬ ‫همکاران‬ (Laridi et al., 2003) ‫که‬ ‫شد‬ ‫عنوان‬ ، ‫افزا‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫محتوا‬ ‫ی‬ ‫در‬ ‫کلسترول‬ ‫ساختار‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫پوزوم‬ ، ‫کاهش‬ ‫به‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کارایی‬ ‫نا‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫ن‬ Z ‫می‬ ‫منجر‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫نایسین‬ ‫ترکیبی‬ ‫میل‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫علت‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫ال‬ ‫یه‬ ‫کلسترول‬ ‫باالی‬ ‫مقادیر‬ ‫حضور‬ ‫در‬ ،‫لیپیدی‬ ‫ژیپان‬ ،‫همچنین‬ .‫دانستند‬ ‫وو‬ ‫همکاران‬ ‫و‬ (Wu et al., 2016) ‫میزان‬ ‫که‬ ‫رسیدند‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫لیپوزوم‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ،‫لیزوزیم‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫ک‬ ‫نسبت‬ ‫لسترول‬ ‫فسفات‬ ‫به‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫کول‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫می‬ ‫کاهش‬ .‫یابد‬ ‫پایداری‬ ‫فیزیکی‬ ‫محلول‬ ‫کیتوزومی‬ ‫کافئین‬ ‫در‬ ‫طی‬ 60 ‫روز‬ ‫اتاق‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ ‫شکل‬ 2 ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫شکل‬ 2 ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مشخص‬ ‫با‬ ‫کافئین‬ ‫نسبت‬ 1:9 ‫مدت‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خوبی‬ ‫پایداری‬ ،‫کلسترول‬ /‫لستین‬ ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ ‫زمان‬ ( 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ )‫گراد‬ .‫داد‬ ‫نشان‬ ‫خود‬ ‫از‬ ‫اندازه‬ ‫استفاده‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫زتا‬ ‫پتانسیل‬ ‫ارتقاء‬ ‫و‬ ‫غشا‬ ‫سفتی‬ ،‫ذرات‬ ‫کوچکتر‬ ‫ی‬ ‫دافعه‬ ‫ایجاد‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ ‫بهینه‬ ‫مقادیر‬ ‫از‬ ‫الکترواستاتیک‬ ‫ی‬ ‫باال‬ ‫ی‬ ‫پوشش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫ده‬ ‫می‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬ ‫از‬ ‫کیتوزان‬ ‫با‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫در‬ ‫توانند‬ ‫ظر‬ ‫نمونه‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫شوند‬ ‫گرفته‬ ‫رسوب‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫دوفازه‬ ،‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫ی‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫جزئی‬ ‫بسیار‬ ‫میزان‬ ‫به‬ 60 ( ‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫نگهداری‬ ‫ام‬ ‫شکل‬ 2 .) ‫به‬ ( ‫فسفولیپیدها‬ ‫بین‬ ‫ناچیز‬ ‫دانسیته‬ ‫اختالف‬ ‫دلیل‬ ‫دوالیه‬ ‫های‬ )‫لیپوزومی‬ ‫لیپوزوم‬ ‫در‬ ‫گرانشی‬ ‫جداسازی‬ ،)‫آبی‬ ‫(محیط‬ ‫پیوسته‬ ‫فاز‬ ‫و‬ ‫بسی‬ ‫ها‬ ‫آهسته‬ ‫ار‬ ‫نمی‬ ‫رخ‬ ‫اغلب‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫دهد‬ (Pezeshky et al., 2016) ‫از‬ ،‫مقابل‬ ‫در‬ . ‫سیستم‬ ‫فیزیکی‬ ‫ناپایداری‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬ ‫جمله‬ ‫ادغا‬ ،‫لیپوزومی‬ ‫های‬ ‫م‬ ‫دو‬ ‫الیه‬ ‫لیپوزومی‬ ‫های‬ ‫آن‬ ‫برخورد‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫غشاهای‬ ‫همجوشی‬ ‫و‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫نمونه‬ 9 - 1 sample 9:1 ‫نمونه‬ 8 - 2 sample 8:2 ‫نمونه‬ 7 - 3 sample 7:3 (%)EE 91.2 86.18 79.09 a b c 0 20 40 60 80 100 120 ‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ Encapsulation efficiency (%)
  • 10. 144 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 ‫لیپوزوم‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ .‫است‬ ‫لیپوزومی‬ ‫نظیر؛‬ ‫متعدد‬ ‫عوامل‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫اندا‬ ‫متوسط‬ ‫الیه‬ ‫تعداد‬ ،‫ذرات‬ ‫زه‬ ‫تولید‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫فسفولیپید‬ ‫ساختار‬ ،‫ها‬ ‫لیپوزوم‬ ‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫ها‬ (Tavakoli et al., 2018) . ‫نتایج‬ ،‫همچنین‬ ‫پایداری‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫کافئین‬ ‫کیتوزومی‬ ‫محلول‬ ‫شیمیایی‬ ‫پایداری‬ ‫کاف‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫ئین‬ ‫(نسبت‬ ‫ها‬ 1:9 ‫لستین‬ - ‫طی‬ ،)‫کلسترول‬ 60 ‫روز‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ‫به‬ ،‫گراد‬ ‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫از‬ ‫معناداری‬ ‫طور‬ ( ‫است‬ ‫بوده‬ ‫بیشتر‬ )‫نشده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫(کافئین‬ 05 / 0 P< ) . ‫پایداری‬ ‫درصد‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫از‬ ‫ها‬ 73 / 89 % ‫روز‬ ‫در‬ 30 ‫به‬ ‫ام‬ 86 / 76 % ‫روز‬ ‫در‬ 60 ‫حالی‬ ‫در‬ ‫رسید؛‬ ‫ام‬ ‫از‬ ‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫پایداری‬ ‫درصد‬ ‫که؛‬ 22 / 78 % ‫روز‬ ‫در‬ 30 ‫به‬ ‫ام‬ 51 / 56 % ‫روز‬ ‫در‬ 60 ‫درصد‬ ‫بودن‬ ‫باال‬ .‫رسید‬ ‫ام‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫پایداری‬ ‫نشان‬ ‫ها‬ ‫م‬ ‫دهنده‬ ‫ؤ‬ ‫روش‬ ‫بودن‬ ‫ثر‬ ‫هر‬ ‫نگهداری‬ ‫در‬ ‫ریزپوشانی‬ .‫است‬ ‫بوده‬ ‫زمان‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ ‫بیشتر‬ ‫چه‬ ‫انجا‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬ ( ‫سقاشیرپور‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫م‬ Saqashirpour., 2013 ) ، ‫ویتامین‬ ‫پایداری‬ ‫درصد‬ E ‫نانولیپوزوم‬ ‫در‬ ‫از‬ ‫ها‬ 68 % ‫روز‬ ‫در‬ 30 ‫به‬ ‫ام‬ 41 % ‫روز‬ ‫به‬ 60 .‫رسید‬ ‫ام‬ ‫روز‬ 1 Day 1 ‫روز‬ 15 Day 15 ‫روز‬ 30 Day 30 ‫روز‬ 45 Day 45 ‫روز‬ 60 Day 60 ‫شکل‬ 2 - ‫(نسبت‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫محلول‬ ‫فیزیکی‬ ‫پایداری‬ 1:9 ‫طی‬ )‫کلسترول‬ /‫لستین‬ 60 ‫روز‬ ( ‫محیط‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ 25 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ )‫گراد‬ Fig. 2. Physical stability of nanoliposome solution containing caffeine (9:1 lecithin/cholesterol ratio) during 60 days of storage at ambient temperature (25°C) ‫قرمز‬ ‫مادون‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬ FTIR ‫آزمون‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫نتایج‬ FTIR ‫در‬ ، ‫شکل‬ 3 ‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫وسیع‬ ‫طیف‬ ‫کلسترول‬ ‫ی‬ 𝑐𝑚−1 3400 ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ OH ‫می‬ ‫داده‬ ‫نسبت‬ ‫پیک‬ .‫شود‬ ‫های‬ 2899 ، 1674 ، 1464 ‫و‬ 1378 𝑐𝑚−1 ‫به‬ ‫متقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ‫به‬ ‫ترتیب‬ 2 CH ‫پیوند‬ ، C═C ‫در‬ ‫حلقه‬ ‫گروه‬ ‫نامتقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ،‫کلسترول‬ ‫دوم‬ ‫ی‬ ‫های‬ 2 CH ‫و‬ 3 CH ‫خمشی‬ ‫ارتعاشات‬ ‫و‬ 2 CH ‫و‬ 3 CH ‫می‬ ‫مربوط‬ ،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ .‫شوند‬ ‫پیک‬ ‫های‬ 1055 ‫و‬ 840 𝑐𝑚−1 ‫به‬ ‫نیز‬ ‫حلقه‬ ‫شکل‬ ‫تغییر‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬
  • 11. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 145 ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫و‬ ‫کلسترول‬ C─C─C ‫می‬ ‫کلسترول‬ ‫مولکول‬ ‫در‬ ‫باشند‬ (Gupta et al., 2014) ‫پیک‬ ،‫لستین‬ ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ . ‫جذبی‬ ‫های‬ 3432 ، 2924 ، 1735 ، 1225 ‫و‬ 1053 𝑐𝑚−1 ‫به‬ ‫ارتعاشات‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬ OH ‫نامتقارن‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ، 2 CH ‫گروه‬ ، C═O ‫گروه‬ ، ‫های‬ - 2 PO ‫و‬ ‫نامتقارن‬ C─O ‫در‬ - 2 C─O─PO ‫هستند‬ ) ., 2020 et al Mohan ( . ‫پیک‬ ،‫کیتوزان‬ ‫در‬ ‫همچنین‬ ‫های‬ 3400 ، 2923 ، 1650 ‫و‬ 1095 𝑐𝑚−1 ‫به‬ ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫ترتیب‬ OH ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ، CH ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ، C═O ‫آمید‬ ‫ناحیه‬ ‫در‬ I ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫و‬ C─O ‫پیک‬ ،‫همچنین‬ .‫هستند‬ 𝑐𝑚−1 91 / 894 ‫گلیکوزیدی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫نیز‬ β1→4 ‫می‬ ‫باشد‬ ; Wanule et al., 2014) (Kumirska et al., 2010 ‫با‬ ‫رابطه‬ ‫در‬ . ‫همکاران‬ ‫و‬ ‫سیدآبادی‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫خالص‬ ‫کافئین‬ ( Seyedabadi et al., 2021 ) ‫پیک‬ ، 3441 𝑐𝑚−1 ‫کششی‬ ‫پیوند‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ OH ‫و‬ ‫پیک‬ ‫های‬ 3111 ‫و‬ 2953 𝑐𝑚−1 ‫به‬ ‫به‬ ‫ترتیب‬ ‫کششی‬ ‫ارتعاشات‬ ‫پیوندهای‬ C─H ‫و‬ C─H ،‫همچنین‬ .‫هستند‬ ‫مربوط‬ ‫متیل‬ ‫گروه‬ ‫پیک‬ ‫های‬ 1703 ‫و‬ 1656 𝑐𝑚−1 ‫گروه‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬ C═O ‫ناحیه‬ ‫در‬ ‫آمید‬ I ‫می‬ ‫پیک‬ .‫باشند‬ ‫های‬ 1547 ، 1356 ، 1071 ‫و‬ 1023 𝑐𝑚−1 ‫نیز‬ ‫به‬ ‫مناطق‬ ‫با‬ ‫ترتیب‬ 3 CH ، C─C ‫و‬ C─OH ‫آمید‬ ‫در‬ II ‫در‬ .‫هستند‬ ‫مرتبط‬ ‫کیتوزوم‬ ‫مقایسه‬ ‫کیتوزوم‬ ‫با‬ ‫خالی‬ ‫های‬ ‫بارگ‬ ‫های‬ ‫کا‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫یری‬ ،‫فئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫ورود‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - ‫پیک‬ ‫اکثر‬ ،‫کلسترول‬ .‫دارند‬ ‫را‬ ‫جذب‬ ‫افزایش‬ ‫جذبی‬ ‫های‬ ‫پیک‬ ،‫همچنین‬ ‫جدید‬ ‫های‬ 96 / 1284 ، 82 / 1238 ، 1 / 974 ‫و‬ 11 / 610 𝑐𝑚−1 ‫نانوکیتوزوم‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گردید‬ ‫مشاهده‬ ‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫بارگیری‬ ‫های‬ ‫ا‬ ‫می‬ ً‫ال‬‫حتما‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫دیواره‬ ‫مواد‬ ‫بین‬ ‫برهمکنش‬ ‫ی‬ ‫نانوکیت‬ ‫ی‬ ‫وزوم‬ ‫ت‬ ‫که‬ ،‫باشد‬ ‫کافئین‬ ‫و‬ ‫أ‬ ‫موفقیت‬ ‫بارگذاری‬ ‫بر‬ ‫ییدی‬ ‫کافئین‬ ‫آمیز‬ ‫در‬ ‫نانوکیتوزوم‬ .‫است‬ ‫ها‬ ‫شکل‬ 3 - ‫نتایج‬ FTIR ( A ،‫کلسترول‬ = B ،‫لستین‬ = C ،‫=کیتوزان‬ D ،‫=کافئین‬ E ‫نانولیپوزوم‬ = ‫نسبت‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - ،‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫کلسترول‬ F = ‫نانولیپوزوم‬ ‫نسبت‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - )‫کافئین‬ ‫فاقد‬ ‫کلسترول‬ Fig. 3. FTIR analysis results. (A=cholesterol, B= lecithin, C=chitosan, D=caffeine, E=lecithin-cholesterol 9:1 ratio nanochitosome containing caffeine, F=lecithin-cholesterol 9:1 ratio nanochitosome without caffeine) ‫ویژگی‬ ‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫نوشیدنی‬ ‫حسی‬ ‫ارزیابی‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫نسبت‬ ‫دارای‬ ‫های‬ 1:9 ‫لستین‬ - ‫به‬ ،‫کلسترول‬ ‫داشتن‬ ‫علت‬ ‫اند‬ ‫کوچکترین‬ ،‫ریزپوشانی‬ ‫بازده‬ ‫بیشترین‬ ‫و‬ ‫اندازه‬ ‫توزیع‬ ،‫ذرات‬ ‫ازه‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫پایداری‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫مناسب‬ ‫زتای‬ ‫پتانسیل‬ ،‫نگهداری‬ .‫شدند‬ ‫انتخاب‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫برای‬ ‫نوشیدنی‬ ‫فرموالسیون‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫تهیه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ها‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ( ‫جدول‬ 2 ) ‫ویژگی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫حسی‬ ‫های‬ ‫گزارش‬ ‫نتایج‬ ‫مطابق‬ .‫گرفتند‬ ‫قرار‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫جدول‬ 4 ‫پذیرش‬ ‫و‬ ‫طعم‬ ‫جز‬ ‫سایر‬ ‫در‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬ ،‫کلی‬ ‫ویژگی‬ ‫نمونه‬ ‫حسی‬ ‫های‬ ‫احساس‬ ،‫بو‬ ،‫(رنگ‬ ‫ها‬ ‫نشد‬ ‫مشاهده‬ )‫دهانی‬ ( 05 / 0 P> ‫نمونه‬ ‫طعم‬ .) ( ‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫دارای‬ ‫های‬ N3 ‫و‬ N5 ) ‫نظر‬ ‫از‬ ،‫شاهد‬ ‫نمونه‬ ‫و‬ ‫نمونه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬ ‫آماری‬ ‫دارای‬ ‫های‬ ( ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ F3 ‫و‬ F5 ) ( ‫داشت‬ 05 / 0 P< ‫نمونه‬ ،‫میان‬ ‫این‬ ‫در‬ .) N3 ‫طعم‬ ‫نمونه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بهتری‬ N5 .‫کرد‬ ‫کسب‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫امتیاز‬ ‫بیشترین‬ ‫و‬ ‫داشت‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫های‬ F3 ‫و‬ F5 ‫در‬ ‫تلخی‬ ‫میزان‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫احساس‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ، ‫نمونه‬ ‫ی‬ F5 ‫مقدار‬ ‫داشتن‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫بود؛‬ ‫بیشتر‬ ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫از‬ ‫بیشتری‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫درحالیکه‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ( N3 ‫و‬ N5 ‫علت‬ ‫به‬ ،) ‫حامل‬ ‫درون‬ ‫کافئین‬ ‫قرارگیری‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫پوشش‬ ‫تلخی‬ ‫این‬ ،‫لیپیدی‬ ‫های‬ ‫پذیرش‬ ‫در‬ ‫تفاوت‬ .‫بود‬ ‫نمونه‬ ‫کلی‬ ‫در‬ ‫تفاوت‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫طعم‬ ‫بود‬ ‫ها‬ ‫نمونه‬ ‫که‬ ‫ی‬ F5 ‫بیشترین‬ ‫با‬ ‫کمتری‬ ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫میزان‬ ‫ن‬
  • 12. 146 ‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫غذایی‬ ‫صنایع‬ ‫و‬ ‫علوم‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬ 20 ‫شماره‬ ، 1 ، ‫فروردین‬ - ‫اردیبهشت‬ 1403 ‫نمونه‬ ‫طعم‬ ‫پذیرش‬ ،‫مجموع‬ ‫در‬ .‫کرد‬ ‫کسب‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫امتیاز‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ،‫شده‬ ‫ریزپوشانی‬ ‫کافئین‬ ‫دارای‬ ‫کافئین‬ ‫دارای‬ ‫های‬ ‫آزاد‬ ‫نانوحامل‬ ‫موفقیت‬ ‫نشانگر‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫پوشش‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫تلخ‬ ‫طعم‬ ‫دهی‬ ‫است‬ ‫کافئین‬ . ‫جدول‬ 4 - ‫ویژگی‬ ‫ارزیابی‬ ‫نمونه‬ ‫حسی‬ ‫های‬ ‫شده‬ ‫نانوریزپوشانی‬ ‫یا‬ ‫آزاد‬ ‫بصورت‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ Table 4- Evaluation of the sensory characteristics of free or nano-coated caffeine-containing beverage samples ‫کلی‬ ‫پذیرش‬ General acceptance ‫دهانی‬ ‫احساس‬ Mouth feeling ‫بو‬ Odor )‫(مزه‬ ‫طعم‬ Taste ‫رنگ‬ Color ‫نمونه‬ Samples a 4.1 ± 0.88 a 3.8 ± 0.63 a 4.1 ± 0.74 a 3.8 ± 0.70 a 3.5 ± 0.85 ‫شاهد‬ Control sample ab 3.9 ± 0.88 a 3.5 ± 0.71 a 3.8 ± 1.03 b 2.9 ± 0.67 a 3.6 ± 0.84 F3 a 4.5 ± 0.71 a 0.82 4.1 ± a 3.9 ± 0.74 a 4.1 ± 0.79 a 3.7 ± 0.82 N3 b 3.3 ± 0.82 a 3.4 ± 0.70 a 3.6 ± 0.84 b 2.6 ± 0.70 a 3.4 ± 1.07 F5 a 4.3 ± 0.67 a 3.9 ± 0.98 a 4.3 ± 0.82 a 3.9 ± 0.99 a 3.8 ± 1.14 N5 F3 : ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ 3 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N3 : ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ 3 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F5 : ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ 5 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N5 : ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ 5 % ‫محلول‬ ‫میانگین‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ( ‫دارند‬ ‫داری‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬ 05 . 0 P< .) F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Different letters in same column represent significant differences (P<0.05). ‫جدول‬ 5 - ‫فرموالسیون‬ ‫رنگ‬ ‫های‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ Table 5- Color of different drink formulations ‫شاخص‬ ‫رنگ‬ ‫های‬ Color indicators ‫نمونه‬ Yellowness Redness Samples a 12.67 ± 0.58 a 3.63 ± 0.36 Control sample ‫شاهد‬ a 13.66 ± 0.58 a 3.72 ± 0.30 F3 a 13.82 ± 1.73 a 3.90 ± 0.06 N3 a 12.00 ± 1.00 a 3.81 ± 0.26 F5 a 13.93 ± 2.08 a 3.96 ± 0.10 N5 F3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ‫محلول‬ ‫میانگین‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬ ‫کوچک‬ ‫حرف‬ ‫با‬ ‫های‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫ستون‬ ‫هر‬ ( ‫دارند‬ ‫داری‬ 05 . 0 P< .) F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Different letters in same column represent significant differences (P<0.05). ‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫شاخص‬ ‫بررسی‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫های‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫جدول‬ 5 ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫جدول‬ 5 ، ‫نمونه‬ ( ‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫دارای‬ ‫های‬ N3 ‫و‬ N5 ‫شاخص‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫در‬ ) ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫آماری‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ،)‫زردی‬ ‫و‬ ‫(قرمزی‬ ‫رنگ‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫با‬ ‫داری‬ ‫نمونه‬ ( ‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫حاوی‬ ‫های‬ F3 ‫و‬ F5 ‫نمونه‬ ‫و‬ ) ‫شاهد‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫دارند‬ ( 05 / 0 P> ‫می‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ ‫توضیح‬ ‫در‬ .) ‫عنوان‬ ‫توان‬ ‫که‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫عدم‬ ‫ت‬ ‫فاوت‬ ‫نمونه‬ ‫رنگ‬ ‫در‬ ‫های‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫می‬ ، ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫تواند‬ ‫ب‬ ‫یکسان‬ ‫ودن‬ ‫م‬ ‫مواد‬ ‫ؤ‬ ‫نوشیدنی‬ ‫رنگ‬ ‫بر‬ ‫ثر‬ .‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫ها‬ pH ‫نوشیدنی‬ ‫اندازه‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫میزان‬ ‫گیری‬ pH ‫نمونه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫در‬ ‫جدول‬ 6 ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫جدول‬ 6 ، ‫میانگین‬ ‫مقدار‬ pH ‫نمونه‬ ‫تمامی‬ ‫برای‬ ‫ها‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫آن‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫ها‬ 4 ‫درجه‬ ‫سانتی‬ ،‫گراد‬ ‫دامنه‬ ‫در‬ 57 / 3 – 54 / 3 ‫بود‬ ‫که‬ ‫در‬ ‫محدوده‬ ‫ی‬ ‫استاندارد‬ ( 4 - 3 ) ‫برای‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫ها‬ ‫فوری‬ ‫ی‬ ‫قرار‬ ‫داشت‬ . ‫با‬ ‫توجه‬ ‫به‬ ‫یکس‬ ‫ان‬ ‫بودن‬ ‫مقادیر‬ ‫م‬ ‫ؤ‬ ‫ثر‬ ‫بر‬ pH ‫میوه‬ ‫(اسانس‬ ‫تغییرات‬ ،)‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫و‬ ‫ای‬ pH ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫ج‬ ‫ها‬ ‫مقدار‬ ‫پژوهشی‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫زئی‬ pH ‫نمونه‬ ‫برای‬ ‫های‬ ‫میوه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫بین‬ ،‫میوه‬ ‫طبیعی‬ ‫کنسانتره‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫ای‬ 52 / 3 – 43 / 3 ‫شد‬ ‫گزارش‬ ( Kamel Rahimi et al., 2014 ) .
  • 13. ‫رجبی‬ ‫و‬ ‫شاددل‬ ، ‫نانوکیتوزوم‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫غنی‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫و‬ ‫کافئین‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫سازی‬ 147 ‫جدول‬ 6 - pH ‫نمونه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ Table 6- pH of different drink samples pH ‫نمونه‬ Samples a 3.57 ± 0.005 ‫شاهد‬ Control sample a 3.56 ± 0.01 F3 a 3.54 ± 0.01 N3 a 3.56 ± 0.01 F5 a 3.55 ± 0.02 N5 F3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ‫محلول‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫عدم‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫میانگین‬ ‫بین‬ ‫دار‬ ( ‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫مشابه‬ ‫حروف‬ ‫با‬ ‫ها‬ P>0.05 .) F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Similar letters in the same column indicate no significant differences (P>0.05). ‫جدول‬ 7 - ‫نمونه‬ ‫کل‬ ‫اسیدیته‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ Table 7- Total acidity of different drink samples ‫کل‬ ‫اسیدیته‬ Total acidity (grams of citric acid/100 grams of drink) ‫نمونه‬ Samples a 3.36 ± 0.15 ‫شاهد‬ Control sample a 3.34 ± 0.15 F3 a 0.15 3.31 ± N3 a 3.26 ± 0.10 F5 a 3.29 ± 0.10 N5 F3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N3 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 3 % ،‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫محلول‬ F5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ،‫آزاد‬ ‫کافئین‬ ‫محلول‬ N5 ‫دارای‬ ‫نوشیدنی‬ : 5 % ‫محلول‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫عدم‬ .‫کافئین‬ ‫نانوکیتوزومی‬ ‫میانگین‬ ‫بین‬ ‫دار‬ ‫با‬ ‫ها‬ ( ‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫مشابه‬ ‫حروف‬ 05 . 0 P> .) F3: treatment with 3% free caffeine solution, N3: treatment with 3% nanoliposomal caffeine solution, F5: treatment with 5% free caffeine solution, N5: treatment with 5% nanoliposomal caffeine solution. Similar letters in the same column indicate no significant differences (P>0.05). ‫اسیدیت‬ ‫ه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫کل‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫اندازه‬ ‫از‬ ‫اسیدیته‬ ‫گیری‬ ‫سیتریک‬ ‫اسید‬ ‫برحسب‬ ‫کل‬ ( ( g 100g ⁄ ‫نمونه‬ ‫برای‬ ، ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫جدول‬ 7 ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫اسیدیت‬ ‫میانگین‬ ‫مقدار‬ .‫است‬ ‫ه‬ ‫نمونه‬ ‫تمامی‬ ‫برای‬ ‫کل‬ ‫ها‬ ‫یکماه‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫دمای‬ ‫در‬ ‫نگهداری‬ 4 ‫سانتی‬ ‫درجه‬ ،‫گراد‬ ‫بین‬ 36 / 3 – 26 / 3 ‫داشت‬ ‫قرار‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫استاندارد‬ ‫ی‬ ( 4 - 2 ) ‫برای‬ ‫پودر‬ ‫نوشیدنی‬ ‫ها‬ ‫فوری‬ ‫ی‬ ‫است‬ . ‫اسیدیته‬ ‫میزان‬ ‫در‬ ‫جزئی‬ ‫تغییرات‬ ‫نمونه‬ ‫کل‬ ‫می‬ ،‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫تواند‬ ‫به‬ ‫م‬ ‫مواد‬ ‫مقادیر‬ ‫بودن‬ ‫یکسان‬ ‫دلیل‬ ‫ؤ‬ ‫مقد‬ ،‫پژوهشی‬ ‫در‬ .‫باشد‬ ‫اسیدیته‬ ‫بر‬ ‫ثر‬ ‫ار‬ ‫اسیدیته‬ ‫انبه‬ ‫آب‬ ‫پودر‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫نوشیدنی‬ ‫برای‬ ‫کل‬ 8 / 3 ‫گردید‬ ‫گزارش‬ (Akhter et al., 2010) . ‫نوشیدنی‬ )‫(بریکس‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫میزان‬ ‫جدول‬ 8 ‫نمونه‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫محلول‬ ‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫درصد‬ ‫را‬ ‫نوشیدنی‬ ‫های‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫نمونه‬ ‫برای‬ ‫که‬ ،‫دهد‬ ‫دامنه‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫ی‬ 41 / 10 - 08 / 9 ‫قرار‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ( ‫استاندارد‬ ‫ی‬ 11 - 8 ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫برای‬ ) ‫های‬ ‫است‬ ‫فوری‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ . ‫جدول‬ 8 ، ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫نوشیدنی‬ ‫بریکس‬ ‫ف‬ ‫نمونه‬ ‫بین‬ ‫آماری‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫رموالسیون‬ ‫نوشیدنی‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ( ‫داشت‬ ‫وجود‬ ‫داری‬ 05 / 0 P< .) ‫بودن‬ ‫محلول‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫کافئین‬ (Sivrikaya, 2020) ، ‫نمونه‬ ‫ی‬ F5 ‫به‬ ‫داشتن‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫کافئین‬ ‫غلظت‬ ‫بیشترین‬ ‫بیشترین‬ ،‫آزاد‬ ‫صورت‬ ‫مقدار‬ ‫را‬ ‫بریکس‬ ‫دارد‬ . ‫بود‬ ‫باال‬ ‫نمونه‬ ‫بریکس‬ ‫مقادیر‬ ‫ن‬ ‫ها‬ ‫ی‬ N5 ‫و‬ N3 ‫بریکس‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫نمونه‬ ‫نشان‬ ،‫شاهد‬ ‫ی‬ ‫دهنده‬ ‫نانوکیتوزوم‬ ‫از‬ ‫کافئین‬ ‫رهایش‬ ‫و‬ ‫نشت‬ ‫ی‬ ‫ها‬ ‫یک‬ ‫طی‬ ‫نمونه‬ ‫نگهداری‬ ‫ماه‬ ‫می‬ ‫ها‬ .‫باشد‬ ‫بریکس‬ ‫تحقیقی‬ ‫در‬ ‫نوشیدنی‬ ‫کنسانتره‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫های‬ ‫میوه‬ ‫ی‬ ‫بین‬ ‫ها‬ 25 / 11 - 11 ‫گزارش‬ ‫بود‬ ‫متفاوت‬ ،‫فرموالسیون‬ ‫مواد‬ ‫غلظت‬ ‫به‬ ‫بسته‬ ‫که‬ ‫گردید‬ ( Kamel Rahimi et al., 2014 ) . ‫ویژگی‬ ‫کافئین‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫تهیه‬ ‫فوری‬ ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ ‫های‬ ‫انحالل‬ ‫شاخص‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫پذیری‬ ( WSI ) ‫نوشیدنی‬ ‫پودر‬ WSI ‫ک‬ ‫معیار‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫آبی‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ‫محصول‬ ‫رفتار‬ ‫شاخص‬ ‫برای‬ ‫لی‬ .‫است‬ ‫پودر‬ ‫بازسازی‬ ‫کیفیت‬ ‫تعیین‬