opis

1. Plan Daltoński
w Przedszkolu nr 134
„Słoneczny Świat”
w Poznaniu

2. „Jeżeli szanujemy dziecko
i podążamy za jego możliwościami,
to może ono zrobić więcej
niż od niego oczekujemy,
a wszystko, co dziecko potrafi –
nauczycielowi zrobić nie wolno”
Helen Parkhurst (1887 – 1957)

3. Myśl organizowania pracy indywidualnej zrodziła się u Helen Parkhurst
ok. 1905 roku, kiedy zaczynając swą karierę nauczycielską pracowała z kilkoma
klasami jednocześnie. Wtedy to właśnie wpadła na pomysł indywidualnej nauki
każdego z uczniów.
Helen Parkhurst chciała, aby nauczanie masowe w klasie zastąpić
samodzielnym uczeniem się dzieci, pozwolić dzieciom uczyć się we własnym
tempie, pobudzić do współpracy, zastosować indywidualne sprawdzanie
wyników pracy u każdego ucznia przez nauczyciela. Poprosiła starszych uczniów,
aby pomogli młodszym oraz przy ich pomocy przerobiła magazyn szkolny
w klasę, w której każdy kąt przeznaczyła na inny przedmiot.
Helena Parkhurst przedstawiła swą koncepcję w książce
pt. „Wykształcenie wg planu daltońskiego”.

4. Plan daltoński polega na indywidualnej pracy dziecka, dostosowanej do
jego potrzeb i możliwości.
Plan daltoński to idea, styl pracy, organizacji grupy oparty na czterech
podstawowych filarach:
Plan daltoński przygotowuje dzieci do samodzielnej pracy w szkole.
Przedszkolaki nawzajem motywują się do indywidualnej pracy oraz uczą się
współpracować w parach i zespołach.
1. SAMODZIELNOŚĆ -- dziecko umie poradzić sobie z problemem,
dokonuje analizy, znajduje potrzebne środki
2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ -- dziecko samo decyduje jakie zadanie wykona,
kiedy i jak, jest współodpowiedzialne za wynik
uczenia się
3. WSPÓŁPRACA -- dziecko pomaga innym, potrafi współdziałać,
działa zespołowo, szanuje prace innych
4. REFLEKSJA -- dziecko zastanawia się nad swoją pracą, ocenia
postępy

5. Proces dydaktyczno – wychowawczy edukacji daltońskiej jest
wizualizowany, co pozwala dzieciom lepiej zrozumieć i zapamiętać zasady
obowiązujące w grupie, zadania do wykonania. Urządzamy otoczenie, w którym
dziecko czuje się bezpiecznie, gdzie panują jasne, przewidywalne zasady,
umożliwiamy dzieciom samodzielna pracę.
Wizualizacja – obrazy to instrukcje, które pomogą dziecku samodzielnie
wykonać zadanie. Służą temu różne tablice wizualizujące zadania i obowiązki
oraz pomoce dydaktyczne.
Każdy oddział został wyposażony w pomoce dydaktyczne niezbędne do
realizacji planu daltońskiego:
- tablice magnetyczne: zadań/ planowania pracy, pary do współpracy,
obecności
- sygnalizator
- zegar daltoński
- ruchomy plan dnia
- obowiązki/dyżury

6. WIZUALIZACJA ROKU PRZEDSZKOLNEGO
Plan roku przedszkolnego przedstawia kolejne wydarzenia, które następują po
sobie w trakcie trwania roku szkolnego. Dzięki temu dzieci samodzielnie kontrolują
upływający czas.

7. WIZUALIZACJA MIESIĄCA
Poprzez zestawienie tygodniowych tematów danego miesiąca w jednym
miejscu ukazuje się wizualizacja całego miesiąca. Dzieci widzą ile tygodni ma miesiąc
i jakie tematy będą w danym miesiącu omawiane.

8. WIZUALIZACJA DNI TYGODNIA
Każdy dzień tygodnia ma swój kolor. Dzięki temu, że każdy dzień oznaczony jest
innym kolorem, nawet najmłodsze dzieci mogą zdobywać umiejętność identyfikowania
dni tygodnia, zanim jeszcze nauczą się rozpoznawać lub odczytywać ich nazwy.

9. WIZUALIZACJA DNIA
Zbiór ilustracji, które pokazują stałe i zmienne aktywności i działania jakie
dzieci podejmują w ciągu dnia w przedszkolu. Za pomocą znacznika Strażnik Czasu
wskazuje co aktualnie się dzieje, dzięki temu dzieci doskonale widzą, w którym
momencie dnia się znajdują i co je czeka za chwilę.

10. WIZUALIZACJA CZASU - ZEGAR DALTOŃSKI
Najtrudniejszym pojęciem dla dziecka jest czas. W koncepcji edukacji
daltońskiej stosuje się specjalny zegar, który pokazuje upływ czasu. Spełnia on swoją rolę
przy wyznaczaniu czasu na zadania, spożywanie posiłków, na zabawę, sprzątanie. Bardzo
istotną rolę spełnia w czasie wolnym, kiedy dzieci maja czas na zabawę swobodną.
Obserwując ruchy wskazówek dzieci widzą ile czasu im zostało do ukończenia zadania, na
zabawę. Jest to najskuteczniejszy sposób na kształtowanie poczucia czasu.

11. WIZUALIZACJA UPŁYWAJĄCEGO CZASU
Dzieciom do samodzielnego obserwowania i umiejscowienia wydarzeń
w czasie służą także: kalendarz urodzin, kalendarz pogody oraz zestawienie miesięcy
i pór roku.

12. WIZUALIZACJA ZADAŃ - TABLICA ZADAŃ
W każdy poniedziałek nauczycielka omawia zadania edukacyjne na dany
tydzień, natomiast dzieci same decydują o dniu i kolejności ich wykonania. Po
poprawnym wykonaniu danego zadania na „tablicy zadań” dziecko przy swoim imieniu
zaznacza jego ukończenie wybierając w odpowiednim kolorze magnez symbolizujący
dzień tygodnia, w którym zadanie zostało wykonane.
Tygodniowe zadania edukacyjne zgodne są z tematem kompleksowym
i poruszają różne kompetencje nabywane przez dzieci. Są to karty pracy i zadania:
językowe, matematyczne, plastyczne, grafomotoryczne, z zakresu języka angielskiego,
zadania sportowe, muzyczne, oglądanie książek, albumów, rozwiązywanie zagadek itp.

13. WIZUALIZACJA INSTRUKCJI
Są to przedstawione w sposób graficzny czynności, np. układanie zabawek,
książek, porządkowanie kącików tematycznych, mycia rąk, ułatwiające dziecku
samodzielne i sprawnie wykonać daną czynność.

14. WIZUALIZACJA INSTRUKCJI DO ZADAŃ
Natomiast instrukcje do zadań, np. plastycznych krok po kroku prowadzą
dziecko do celu, którym jest wykonanie zadania.

15. SYSTEM PRACY
Obejmuje:
- sygnalizator
- tablicę pracy w parach
- wizualizację zasad
- wizualizację obecności

16. SYSTEM PRACY - SYGNALIZATOR
Sygnalizator służy nauczycielce do niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Pozwala
w widoczny sposób, za pomocą obręczy, zaznaczyć formę aktywności dzieci podczas
zajęć. Poszczególne kolory mają różne znaczenia:
CZERWONY - praca samodzielna w ciszy, dziecko pracuje samodzielnie
ŻÓŁTY - praca w parach lub w grupach, mogą prosić o pomoc kolegów
ZIELONY - czas na konsultacje z nauczycielem

17. SYSTEM PRACY – PRACA W PARACH
Współpraca to bardzo istotny element w edukacji daltońskiej. Aby rozwijać tę
umiejętność dzieci dostają zadania do wykonania w parach. Do wizualizacji służy na
tablica „Praca w parach”, na której umieszczone są zdjęcia dzieci. Dobór par jest losowy.
Każdego tygodnia pary zmieniają się, co pozwala dziecku na kontakt i lepsze poznanie
kolegi/koleżanki. Dzieci mogą bawić się z przyjacielem/przyjaciółką, ale uczą się również
bawić z innymi bez wykluczania kogokolwiek.

18. WIZUALIZACJA ZASAD
Ustalony i przyjęty przez grupę Kodeks Zasad jest tak widoczny, by dziecko
samodzielnie mogło przypomnieć sobie i innym o właściwym zachowaniu.

19. WIZUALIZACJA OBECNOŚCI
Dzieci przychodząc do przedszkola przed wejściem do sali samodzielnie
zaznaczają swoją obecność – umieszczają swoją wizytówkę lub zdjęcie na tablicy
obecności. Opuszczając przedszkole zdejmują wizytówkę lub zdjęcie i dokładają do
wyznaczonego miejsca.

20. WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW
Dzieci lubią pomagać, chcą wykazywać inicjatywę, lubią czuć się ważne.
Właśnie dlatego, by wspierać i dawać im poczucie odpowiedzialności przydzielane
są im zadania porządkowe i pełnią funkcje dyżurnych np.: Strażnik Czasu -
zaznacza co się aktualnie dzieje, pomoc przy nakrywaniu do stolików przed
posiłkami, rozdawanie przyborów do zajęć, dbanie aby po skończonej zabawie
zabawki wróciły na swoje miejsce, pilnowanie zachowania porządku podczas
ustawiania się w kolejce i oczekiwanie na swoją kolej w łazience lub szatni. Dzieci
są odpowiedzialne za określone czynności w swoich grupach.
Dyżurni zostają wyróżnieni na tle grupy: umieszczenie swojego zdjęcia na
tablicy dyżurów oraz założenia chusty, opaski i dzięki temu każde dziecko jest
zaangażowane w utrzymanie porządku w sali, czuje się odpowiedzialne za
powierzone zadania i stara się wykonywać swoje obowiązki najlepiej jak potrafi

21. WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW

22. WIZUALIZACJA DYŻURÓW

23. WIZUALIZACJA DYŻURÓW – PRAWA I LEWA RĘKA
Prawa i lewa ręka czyli asystenci nauczyciela to dzieci, które są angażowane
w pomoc nauczycielowi w przygotowywaniu zadań, zajęć czy zabaw. Czuwają nad
realizacją zadań tygodniowych, dyżurów, pomagają kolegom i koleżankom.

24.  nakrywanie do stołu
 ubieranie się w szatni
 wiązanie butów
 toaleta
 dbanie o porządek
 kąciki tematyczne
 zajęcia edukacyjne
 inne rutynowe czynności
DOBRA INSTRUKCJA
 prosta
 przejrzysta
 odpowiedni rozmiar
 widoczna dla każdego dziecka
SAMODZIELNOŚĆ - INSTRUKCJE

25. SAMODZIELNOŚĆ - POSIŁKI
Nakrywanie do stołów.

26. SAMODZIELNOŚĆ - POSIŁKI
Posiłki serwowane są w formie szwedzkiego stołu. Dzieci samodzielnie
przygotowują sobie kanapki, nakładają porcje na talerze, a po skończonym
posiłku sprzątaj.

27. SAMODZIELNOŚĆ - UBIERANIE SIĘ W SZATNI

28. dzieci młodsze
dzieci starsze
SAMODZIELNOŚĆ - TOALETA

29. SAMODZIELNOŚĆ – DBANIE O PORZĄDEK

30. SAMODZIELNOŚĆ – KĄCIKI TEMATYCZNE

31. Instrukcja do zadań
 Zawiera materiały, które muszą zgromadzić dzieci
 Omawiamy instrukcję przed przystąpieniem do pracy (dzieci młodsze-
nauczyciel, dzieci starsze- wybrane dziecko)
 Przed rozpoczęciem zadania dzieci sprawdzają czy mają wszystkie potrzebne
materiały
Podzielona na kilka etapów (u dzieci młodszych można zacząć od 2-3)
SAMODZIELNOŚĆ - ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE

32. SAMODZIELNOŚĆ - INNE RUTYNOWE CZYNNOŚCI
Wyznaczone miejsce z zadaniami w sali Wyznaczone szuflady i krzesła
Emocje

33. Paski diagnostyczne
SAMODZIELNOŚĆ - UMIEJĘTNOŚCI

34. T
Tablica zadań
Dzieci młodsze zdjęcie + imię
ODPOWIEDZIALNOŚĆ – ZADANIA TYGODNIOWE

35. Kategorie zadań
Kategorie zadań

36. Dyżury
ODPOWIEDZIALNOŚĆ

37. WSPÓŁPRACA
Pary
Spacery

38. WSPÓŁPRACA
Zajęcia edukacyjne

39.  Codzienna popołudniowa rozmowa w kręgu
 Każde dziecko może się wypowiedzieć
 Zadajemy dzieciom pytania;
 „Co Ci się dzisiaj podobało/ nie podobało w przedszkolu?”
 „Czy było coś co sprawiło Ci trudność”?
 „Czy byłeś dzisiaj dobry dla swoich kolegów/ pań?”
 „Czy kolega/ koleżanka pomógł Tobie, gdy tego potrzebowałeś?”
REFLEKSJA

40. BIBLIOGRAFIA
Roel Röhner – Hans Wenke, wprowadzenie: prof. dr hab. Bogusław Śliwerski
,,Pedagogika Planu Daltońskiego”, Łódź 2011,Wyd. SOR -MAN.

41. Dziękujemy za uwagę 
Opracowały: mgr Katarzyna Cichecka
mgr Natalia Smolarek