De zorgverlening van de CVA-zorgketen Leeuwarden aan de hand van een casus

1. Karin Westra, Grietje Zwiers, Mario PietersmaKarin Westra, Grietje Zwiers, Mario Pietersma

2. Beroerte: Wat is het? Hoe ontstaatBeroerte: Wat is het? Hoe ontstaat
het? En wat zijn hiervan dehet? En wat zijn hiervan de
gevolgen?gevolgen?

3.  Duur 60 minutenDuur 60 minuten
 Indeling:Indeling:

Wat is een beroerte en risicofactorenWat is een beroerte en risicofactoren

Wat zijn de gevolgenWat zijn de gevolgen
• ZichtbaarZichtbaar
• OnzichtbaarOnzichtbaar

vragenvragen
 Doelstelling presentatie: kennis krijgenDoelstelling presentatie: kennis krijgen
over een beroerte en de gevolgen.over een beroerte en de gevolgen.

4. CVACVA
BeroerteBeroerte
TIATIA
BloedingBloeding
InfarctInfarct
RINDRIND
StrokeStroke
Passagére ischaemiePassagére ischaemie
Haemoragisch infarctHaemoragisch infarct

5. BeroerteBeroerte

6. Casus I: opnameCasus I: opname
 Dhr. Jansen, jonge man gehuwd, 1 kind, 2 jaarDhr. Jansen, jonge man gehuwd, 1 kind, 2 jaar
en echtgenote zwanger.en echtgenote zwanger.
 Medisch specialist zag de hr. op deMedisch specialist zag de hr. op de
spoedeisende hulp, maart 2011.spoedeisende hulp, maart 2011.
 Voorgeschiedenis uit de medische status:Voorgeschiedenis uit de medische status:
 16 jaar geleden tumor, 6 jaar geleden16 jaar geleden tumor, 6 jaar geleden
metastase in de hals.metastase in de hals.
 Heb je alle informatie?Heb je alle informatie?

7. Hoe herken je een beroerteHoe herken je een beroerte
Face Arm Speech TimeFace Arm Speech Time
Hoe laat zijn de klachten begonnen? (zeer essentieel!)Hoe laat zijn de klachten begonnen? (zeer essentieel!)4. Tijd4. Tijd
Veranderingen in het spreken (onduidelijk of niet meer uit deVeranderingen in het spreken (onduidelijk of niet meer uit de
woorden kunnen komen)woorden kunnen komen)
3. Spraak3. Spraak
Beide armen horizontaal naar voren strekken en binnenzijde van deBeide armen horizontaal naar voren strekken en binnenzijde van de
handen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt ofhanden naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of
rondzweeftrondzweeft
2. Armen2. Armen
Tanden laten zien; let op scheve mond en of mondhoek afhangtTanden laten zien; let op scheve mond en of mondhoek afhangt1. Gezicht1. Gezicht
Volgens NHG standaard. H & W 10 en 11 2004

8. Wat is een CVAWat is een CVA
Een “ongeluk” in de bloedvaten van de hersenen (Cerebro VasculairEen “ongeluk” in de bloedvaten van de hersenen (Cerebro Vasculair
Accident)Accident)
 Herseninfarct (“bloedpropje”) 80%Herseninfarct (“bloedpropje”) 80%
 Hersenbloeding (bloedvat lekt) 20%Hersenbloeding (bloedvat lekt) 20%

9. TIATIA
een voorbijgaande beroerte (een voorbijgaande beroerte (Transient Ischaemic Attack)Transient Ischaemic Attack)
 Waarbij de klachten binnen 24 uur zijnWaarbij de klachten binnen 24 uur zijn
verdwenenverdwenen
 Waarbij de klachten binnen 1 uur zijnWaarbij de klachten binnen 1 uur zijn
verdwenenverdwenen
 Waarbij de klachten zijn verdwenen voorWaarbij de klachten zijn verdwenen voor
het eerste contact met een artshet eerste contact met een arts

13. Meer kans op een beroerteMeer kans op een beroerte
bij:bij:
 hoge bloeddrukhoge bloeddruk
 rokenroken
 verhoogd cholesterolverhoogd cholesterol
 weinig bewegingweinig beweging
 overgewichtovergewicht
 stressstress
 hartziektenhartziekten
 diabetesdiabetes
 anti-conceptie gebruikanti-conceptie gebruik

14. Na een beroerte: de acute faseNa een beroerte: de acute fase
 Patiënt krijgt CVA/TIAPatiënt krijgt CVA/TIA
 Patiënt gaat naar het ziekenhuis (direct!)Patiënt gaat naar het ziekenhuis (direct!)
 CT hersenenCT hersenen
 Opname op Brain-care (neurologie)Opname op Brain-care (neurologie)
 De eerste 48 uur bewaakt men de patiënt m.b.v.De eerste 48 uur bewaakt men de patiënt m.b.v.
apparatuurapparatuur
 Er wordt zo snel mogelijk begonnen met hetEr wordt zo snel mogelijk begonnen met het
revalidatieprocesrevalidatieproces
 Patiënt wordt elke week besproken tijdens het MDOPatiënt wordt elke week besproken tijdens het MDO

15. Casus II: Tijdens en naCasus II: Tijdens en na
ziekenhuisziekenhuis
 Onderzoek naar kanker gedaanOnderzoek naar kanker gedaan
 Contact neuroloog: tintelingen en angstContact neuroloog: tintelingen en angst
 MRI,Diagnose: Ischemisch CVA.MRI,Diagnose: Ischemisch CVA.
 Op spoedeisende hulp geweest na ontslagOp spoedeisende hulp geweest na ontslag
 Gezien op nazorgpoli; vermoeidheid, druk op hetGezien op nazorgpoli; vermoeidheid, druk op het
hoofd, nadruk op echtgenote die zwanger washoofd, nadruk op echtgenote die zwanger was
en bijna uitgerekenden bijna uitgerekend
 Wat zou jij doen?Wat zou jij doen?

16. CVA zorgketenCVA zorgketen
Ziekenhuis
CVAherstel afdelingin
verpleeghuizen
Revalidatie Friesland
Huis
Verblijf in verpleeghuis
voor onbepaalde tijd
poliklinisch traject
terug naar herkomst
Verblijf in verpleeghuis
voor onbepaalde tijd
Huisarts

17. Wat zijn de gevolgenWat zijn de gevolgen
Afhankelijk van:Afhankelijk van:
 plaats in hersenenplaats in hersenen
 hoeveelheid weefselhoeveelheid weefsel

18. LinkerLinker
hersenhelfthersenhelft
 krachtsverlies rechtskrachtsverlies rechts
 uitval gezichtsvelduitval gezichtsveld
rechterkant ogenrechterkant ogen
 taal en sprekentaal en spreken
moeilijkmoeilijk
 langzaam, onzekerlangzaam, onzeker
gedraggedrag
RechterRechter
hersenhelfthersenhelft
 krachtsverlies linkskrachtsverlies links
 uitval gezichtsvelduitval gezichtsveld
linkerkant ogenlinkerkant ogen
 niet reageren opniet reageren op
alles van linksalles van links
 problemen metproblemen met
ruimtelijkeruimtelijke
waarnemingwaarneming
 overschattenoverschatten

19. Casus III: nazorgCasus III: nazorg
 Wijkverpleegkundige ingeschakeld binnenWijkverpleegkundige ingeschakeld binnen
drie maandendrie maanden
 PreventiepoliPreventiepoli
 Verwezen naar revalidatieartsVerwezen naar revalidatiearts
 Dhr. belde: onrust thuisDhr. belde: onrust thuis
 Wat zou jij doen?Wat zou jij doen?

20. ParticipantenParticipanten
Huisartsen
Friesland Noord
en MCC
Zorggroep
Noorderbreedte:
Bornia Herne
De Batting
Nieuw Mellens
MCL
Zorgverzekeraar
De Friesland
Revalidatie
Friesland
Thuiszorg:
Allerzorg,
Buurtzorg,
Zorggarant,
Het Friese Land
en Thuiszorg
Noorderbreedte
Parkhove, zorghotel Hofwijk
en Berchhiem

21.  Wijkverpleegkundige rapporteert:Wijkverpleegkundige rapporteert:
 Dhr. heeft last van concentratiestoornissen kanDhr. heeft last van concentratiestoornissen kan
geen harde geluiden verdragen, kan niet goedgeen harde geluiden verdragen, kan niet goed
slapen. Is duizelig. Vermoeidheid voortdurendslapen. Is duizelig. Vermoeidheid voortdurend
aanwezig. Moeite om 2 dingen tegelijkertijd uitaanwezig. Moeite om 2 dingen tegelijkertijd uit
te voeren. Zegt moeite te hebben om alles bij tete voeren. Zegt moeite te hebben om alles bij te
houden en is langzamer geworden. Zegt somshouden en is langzamer geworden. Zegt soms
somber te zijn. Wil zo graag dat alles weer bijsomber te zijn. Wil zo graag dat alles weer bij
het oude komt.het oude komt.
 Waar zou je nog op letten?Waar zou je nog op letten?
Casus IV: onzichtbare gevolgenCasus IV: onzichtbare gevolgen

22. Cognitieve gevolgen na eenCognitieve gevolgen na een
beroerteberoerte
problemen bij het handelenproblemen bij het handelen

aandachtaandacht

geheugen/ informatie verwerkinggeheugen/ informatie verwerking
(informatie opnemen, ordenen,(informatie opnemen, ordenen,
ophalen)ophalen)

planning en organisatieplanning en organisatie

hemianopsie/hemi-inattentiehemianopsie/hemi-inattentie

problemen met herkennenproblemen met herkennen

23. gevolgen na een beroerte,gevolgen na een beroerte,
zichtbaar en onzichtbaarzichtbaar en onzichtbaar
 VermoeidheidVermoeidheid

26. gevolgen na een beroerte,gevolgen na een beroerte,
zichtbaar en onzichtbaarzichtbaar en onzichtbaar
 PersoonlijkheidsveranderingenPersoonlijkheidsveranderingen
 Kans op depressieKans op depressie
 Veranderingen van de (seksuele)Veranderingen van de (seksuele)
relatie met partnerrelatie met partner

27.  Mw. heeft veel boosheid omdat zij het gevoelMw. heeft veel boosheid omdat zij het gevoel
heeft niet serieus genomen te zijn tijdens deheeft niet serieus genomen te zijn tijdens de
opname van dhr. Heeft volgens haar niet vanopname van dhr. Heeft volgens haar niet van
haar zwangerschap kunnen genieten. Heefthaar zwangerschap kunnen genieten. Heeft
voortdurend in de zorgen gezeten.voortdurend in de zorgen gezeten.
 Nadat hun dochtertje geboren is heeft mw. hetNadat hun dochtertje geboren is heeft mw. het
gevoel dat zij overal alleen voor staat.gevoel dat zij overal alleen voor staat.
 Vanwege slecht kunnen doorslapen omdat deVanwege slecht kunnen doorslapen omdat de
baby vaak 's nachts wakker wordt en gevoedbaby vaak 's nachts wakker wordt en gevoed
moet worden is mw. oververmoeid.moet worden is mw. oververmoeid.
 Is dit jou verantwoordelijkheid als vpk van dhr?Is dit jou verantwoordelijkheid als vpk van dhr?
Casus V: sociale gevolgenCasus V: sociale gevolgen

28. Hulpmiddelen enHulpmiddelen en
doorverwijsmogelijkhedendoorverwijsmogelijkheden
 Verpleegkundig consulenten ketenzorg CVAVerpleegkundig consulenten ketenzorg CVA
 Evt. terug naar neuroloog, revalidatiearts,Evt. terug naar neuroloog, revalidatiearts,
verpleeghuisartsverpleeghuisarts
 Ergotherapie, logopedie, fysiotherapieErgotherapie, logopedie, fysiotherapie
 Patiëntenvereniging Samen VerderPatiëntenvereniging Samen Verder
 MEEMEE
 NoorderbrugNoorderbrug
 NAH zorgNAH zorg
 ThuiszorgorganisatiesThuiszorgorganisaties
 BoekjesBoekjes

29.  Bezoek aan psycholoog door mwBezoek aan psycholoog door mw
 Attenderen op NoorderbrugAttenderen op Noorderbrug
 Rolverandering van mw benoemenRolverandering van mw benoemen
 Uitleg vermoeidheid en waarom dhr niet allesUitleg vermoeidheid en waarom dhr niet alles
kan doen wat hij zou willen (ondersteuning vankan doen wat hij zou willen (ondersteuning van
mw bijv.)mw bijv.)
 Meer tijd voor elkaar maken; Gevoelens naarMeer tijd voor elkaar maken; Gevoelens naar
elkaar uitenelkaar uiten
 Aanmelden van dhr bij neuropsycholoogAanmelden van dhr bij neuropsycholoog
 Vervolg afspraak over 2 maandenVervolg afspraak over 2 maanden
Casus VI: voorlopige afloopCasus VI: voorlopige afloop

30. Zijn er nog vragen?Zijn er nog vragen?

31. Boektips
• Jenny Palm, Omgaan met hersenletsel,
Hulp bij een veranderd leven, Van
Gorcum, ISBN: 90-232-4098-7
• Jenny Palm, Leven na een beroerte, Bohn
Stafleu Van Loghum,
ISBN: 90-313-4200-9

32. Bedankt voor jullie aandachtBedankt voor jullie aandacht
www.slideshare.net/cvaverpleegkundige