Presentatie Gegevenskwaliteit voor Nationaal Archief
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•183 views
Deze presentatie geeft een overzicht van de resultaten van een werkgroep gegevenskwaliteit in de context van de Omgevingswet. Belangrijke boodschap daarbij is dat kwaliteit een belangrijke drijfveer zou moeten zijn en dat gegevenskwaliteit daarvan slechts een manifestatie is.
Recommended
Recommended
More Related Content
Similar to Presentatie Gegevenskwaliteit voor Nationaal Archief
Similar to Presentatie Gegevenskwaliteit voor Nationaal Archief (20)
More from Danny Greefhorst
More from Danny Greefhorst (20)
Presentatie Gegevenskwaliteit voor Nationaal Archief
- 1. Foto plaatsen Gegevenskwaliteit in de omgevingswet Nationaal Archief op 17 mei 2018 Danny Greefhorst
- 2. Aanleiding en overzicht • Gegevenskwaliteit is een belangrijke basis voor goede informatie over de leefomgeving • Een werkgroep vanuit beoogde informatiehuizen heeft dit onderwerp in de periode eind 2016 - begin 2018 uitgewerkt • Dit heeft geresulteerd in twee producten: • Rapport “Gegevenskwaliteit in de Omgevingswet – Een raamwerk voor gegevens en informatieproducten” met daarin vergelijking van standaarden, cases, visie, raamwerk, procesmodel, IV • Rapport “Gegevenskwaliteit in de Omgevingswet – Een verdere handreiking” met daarin voorbeelduitwerking, richtlijnen voor informatiemodellen, gegevenskwaliteit in metadata, stappenplan • Leidend bij het opstellen van de rapporten was het aansluiten bij bestaande NEN/ISO/IEC standaarden • Het kwaliteitsraamwerk is gevalideerd a.d.h.v. een aantal cases en (deels) toegepast voor ruimtelijke plannen 2
- 3. Gegevenskwaliteit “degree to which the characteristics of data satisfy stated and implied needs when used under specified conditions” ISO/IEC 25012 3 “It is Quality, not dialectic, which is the generator of everything we know.” Robert M. Pirsig: Zen and the Art of Motorcycle Maintenance
- 4. Visie op gegevenskwaliteit Vertrouwen als basis voor kwaliteit in de keten Denken vanuit gebruik Transparantie naar alle doelgroepen Kwaliteit organisatorisch en procesmatig borgen Informatiemodel definieert essentie van gegevenskwaliteit Gegevenskwaliteit als onderdeel van metadata 4 Maken afspraken in de keten Inrichten organisatie en proces Definiëren kwaliteitseisen Beschrijven gegevens Borgen kwaliteitseisen Meten en verbeteren Doel
- 5. Gegevenskwaliteit in de keten – een kwestie van vertrouwen vertrouwen naïviteitwantrouwen kenmerken: • gedetailleerde afspraken over hoe de ander het moet doen • formele procesbeschrijving conform ISO xxxx vragen • meekijken met hoe de ander het doet • auditor formele controle laten uitvoeren • frequent een gedetailleerde rapportage vragen • alle gegevens, elke keer op alles controleren kenmerken: • geen afspraken maken • geen betrokkenheid bij uitvoering • geen rapportage vragen • niet geïnteresseerd in het resultaat kenmerken: • afspraken op hoofdlijnen • duidelijke verdeling van verantwoordelijkheden • faciliteren van uitvoering door beschikbaar stellen tools en advies • periodiek een rapportage op hoofdlijn vragen • alleen controleren wat nodig is • escalatieladder bij afwijking van afspraken Het begint met vertrouwen Controleren zo vroeg mogelijk in de keten Controles niet herhalen tenzij daar een specifieke reden voor is Wel altijd controleren dat wat nodig is voor je eigen verwerking 5
- 6. ISO/IEC 25012, NEN-ISO 19157 en ISO 5725 ISO/IEC 25012 NEN-ISO 19157 ISO 5725 Nauwkeurigheid Thematische nauwkeurigheid Positionele nauwkeurigheid Temporele nauwkeurigheid Logische consistentie Juistheid Nauwkeurigheid Compleetheid Volledigheid Consistentie Logische consistentie Temporele nauwkeurigheid Plausibiliteit Actualiteit Temporele nauwkeurigheid Toegankelijkheid Bruikbaarheid Compliance Vertrouwelijkheid Efficiëntie Precisie Precisie Traceerbaarheid Begrijpelijkheid Beschikbaarheid Overdraagbaarheid Herstelbaarheid 6
- 7. Overzicht van basisconcepten 7 Werkelijkheid • een beeld van de echte of hypothetische wereld • de echte wereld kunnen wij dus niet direct zien Domein van beschouwing • een afbakening van de werkelijkheid waarnaar wordt gekeken Object • een fenomeen in de werkelijkheid • dat deel wat wij ervan waarnemen Term • woord dat we gebruiken om te refereren aan objecten in de werkelijkheid • betekent verschillende dingen voor verschillende mensen en in verschillende contexten Conceptueel objecttype • een type van gelijksoortige objecten • de naam is een term die gebruikelijk is voor dergelijke objecten Logisch objecttype • een type van gelijksoortige gegevensobjecten • gerelateerd aan één of meer conceptuele objecttypen Gegevensobject • een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit • behoort bij een logisch objecttype en daarmee ook bij een conceptueel objecttype • is gerelateerd aan object in de werkelijkheid Dataset • een verzameling van gegevens die als geheel wordt verwerkt
- 8. Kwaliteitsraamwerk Kwaliteits dimensie Indicator Meetfunctie Dataset Kwaliteits eis Kwaliteits regel +norm Meet procedure +norm 8 Een aspect van kwaliteit waaraan gebruikers van gegevens waarde hechten Een meetbaar aspect van een kwaliteitsdimensie Een formule die aangeeft hoe een indicator meetbaar kan worden gemaakt Een verzameling kwaliteitsdimensies Overzicht van kernconcepten m.b.t. gegevenskwaliteit Een verzameling gegevens die als geheel wordt verwerkt Een regel die een beperking stelt aan gegevens. Een meetbare gewenste eigenschap Een beschrijving van de uit te voeren handelingen voor een kwaliteitsmeting
- 9. Kwaliteitsdimensies en indicatoren Nauwkeurigheid Compleetheid Consistentie Actualiteit Precisie Plausibiliteit Traceerbaar heid Thematische nauwkeurigheid Dataset compleetheid Formaat consistentie Tijdigheid Positionele nauwkeurigheid Authenticiteit Herleidbaarheid Classificatie juistheid Object compleetheid Domein consistentie Frequentie Temporele nauwkeurigheid Waarschijnlijkheid Overcompleetheid Standaarden compliance Historie Conceptuele consistentie Referentiële integriteit Geometrische correctheid Topologische consistentie Compliance Opslagprecisie Kwantitatieve nauwkeurigheid Metadata compleetheid Statistische precisie Systematische afwijking Resolutie Representativiteit Geo-gerefereerd Homogeniteit 9 Begrijpelijkheid Relevantie Leesbaarheid
- 10. Voorbeelduitwerking fictieve casus tijd- en reiskostendeclaratie Indicator Kwaliteitseisen Thematische nauwkeurigheid De naam van de medewerker komt volledig overeen met de naam zoals vermeld op het paspoort voor 100% van de medewerkers Positionele nauwkeurigheid Startpunt en eindpunt wijken maximaal 1 kilometer af van het daadwerkelijke start/eindpunt voor 100% van de werkreizen Temporele nauwkeurigheid De geregistreerde dag bij werkactiviteiten en werkreizen zijn exact gelijk zijn aan de dag waarop zij hebben plaats gevonden De tijd die is besteedt aan een werkactiviteit wijkt maximaal een half uur af van de daadwerkelijk bestede tijd Kwantitatieve nauwkeurigheid De reisafstand wijkt maximaal 5 kilometer af van de afstand die Google maps aangeeft voor de route voor 95% van de werkreizen Domeinconsistentie 95% van de postcodes die worden geregistreerd als startpunt of eindpunt van een werkreis komen voor in de postcodetabel Tijdigheid Urendeclaraties worden binnen 60 uur na het verstrijken van de week in het systeem geregistreerd Opslagprecisie De hoeveelheid tijd bij een werkactiviteit wordt vastgelegd met een precisie van één cijfer achter de komma Authenticiteit Bij urendeclaraties wordt een door de klant getekend exemplaar van een urenstaat meegeleverd 10
- 12. Maken afspraken in de keten Inrichten organisatie en proces Definiëren kwaliteitseisen Beschrijven gegevens Borgen kwaliteitseisen Meten en verbeteren Procesmodel • Creëren van bewustzijn voor gegevenskwaliteit • Inrichten data governance en kwaliteitsprocessen • Inrichten tools • Bepalen rolverdeling • Expliciteren informatiebehoefte • Maken afspraken • Inrichten gemeenschappelijke voorzieningen • Opstellen informatie- modellen en kwaliteitsregels • Creëren en publiceren metadata • Borgen gegevenskwaliteit in processen • Borgen gegevenskwaliteit in systemen • Meten gegevenskwaliteit • Formele toets gegevenskwaliteit • Inzage geven in gegevenskwaliteit • Terugmelden over gegevenskwaliteit • Afstemming in de keten • Verbeteren gegevenskwaliteit • Evalueren van gegevenskwaliteitsproces • Creëren eerste inzicht in gegevenskwaliteit • Opstellen kwaliteitseisen 12
- 13. Digitale Stelsel Omgevingswet Gewenste functionaliteiten voor gegevenskwaliteit KnooppuntGebruikers toepassingen invoercontrole gegevensvalidatie data profiling matching Bronhouder transformatie standaardisatie rapportage verrijking terugmelding terugmelding rapportage Terugmelding Validatie Verantwoording Leverancier van informatieproducten rapportage gegevensvalidatie Informatieproductie terugmelding transformatie verrijking Kwaliteitsmanagement data profiling matching standaardisatie Gegevensbeheer metadatabeheer metadatabeheer Stelselcatalogus DSO metadatabeheer 13
- 14. Vormen van metadata en rol van gegevenskwaliteit daarin • Eigenaar • Begrippen en definities • Informatiemodel • Kwaliteitseisen • Kwaliteitsregels • Bedrijfsregels • Fysiek gegevensmodel • Mappingregels • Conversieregels • Beheerder • Afbakening dataset • Datum laatste wijzging • Aantal gegevensobjecten • Audit trail • Aanwezige kwaliteit • Endpoint URL • Job schedule • Backupregels • Technische logfiles • Fysieke omvang • Auteur • Titel • Business identificatie • Locatie van gegevensobject • Wijzigingsgeschiedenis • Aanwezige kwaliteit • Afzender • Digitale handtekening • Controlegetal (hashcode) • Verzenddatum • Bericht/bestandsidentificatie • Correlatie/transactie-identificatie Business Technisch DefinitieDataset Gegevens object 14
- 15. Datakwaliteit in Nederlands profiel op ISO 19115 Element Beschrijving Verplicht Topologische samenhang De tolerantie waarmee de topologische samenhang is vastgelegd. X Niveau kwaliteitsbeschrijving Het niveau waarop de kwaliteitsinformatie betrekking heeft (dataset, series en featureType). X Algemene beschrijving herkomst Dit element beschrijft de proceshistorie. X Resolutie De resolutie van de dataset in meters. X Herzieningsfrequentie Frequentie waarmee de data herzien wordt. Geometrische nauwkeurigheid Afwijking van de x- en y-coördinaten ten opzichte van de werkelijke plaats op aarde. Compleetheid Omschrijving in hoeverre een dataset compleet is, of anders gezegd, een inschatting van wat er nog ontbreekt. 15
- 16. Mapping van raamwerk op NL 19115 Nauwkeurigheid Compleetheid Consistentie Actualiteit Precisie Plausibiliteit Traceerbaar heid Thematische nauwkeurigheid Dataset compleetheid Formaat consistentie Tijdigheid Positionele nauwkeurigheid Authenticiteit Herleidbaarheid Classificatie juistheid Object compleetheid Domein consistentie Frequentie Temporele nauwkeurigheid Waarschijnlijkheid Overcompleetheid Standaarden compliance Historie Conceptuele consistentie Referentiële integriteit Geometrische correctheid Topologische consistentie Compliance Opslagprecisie Kwantitatieve nauwkeurigheid Metadata compleetheid Statistische precisie Systematische afwijking Resolutie Representativiteit Geo-gerefereerd Homogeniteit 16 Begrijpelijkheid Relevantie Leesbaarheid
- 17. Kwaliteit van informatiemodellen – voorbeelden van richtlijnen • Een conceptueel model beschrijft alle informatie die relevant is in het domein van beschouwing • Definities van objecttypen, attributen en relaties in een conceptueel model zijn een goede weergave van de objecten en hun eigenschappen in de werkelijkheid • Relaties in een conceptueel model komen overeen met de relaties die bestaan in de werkelijkheid • Het model ondersteunt de registratie en/of uitwisseling van de beschikbare gegevens • Een conceptueel model beschrijft alle informatie die relevant is in het domein van beschouwing • Het model blijft binnen de grenzen van het domein van beschouwing • Een conceptueel model bevat geen informatie over de representatie van attributen of de wijze waarop ze worden opgeslagen of uitgewisseld • Objecttypes, attributen en relaties in een conceptueel model zijn beperkt tot de concepten die veelgebruikt en belangrijk zijn in het domein van beschouwing • Objecttypen en attributen in een conceptueel model zijn voorzien van synoniemen voor hun naam, voor zover deze niet reeds in een hoger liggende begrippenlijst of thesaurus zijn gedefinieerd • De definitie van modelelementen gebruikt alleen termen en afkortingen die eenduidig zijn en begrijpelijk zijn voor de doelgroep of expliciet zijn gedefinieerd • In een conceptueel model is de naam van modelelementen een gangbare term in het domein van beschouwing, tenzij expliciet anders is besloten 17
- 18. Generiek stappenplan voor gegevenskwaliteit Definiëren kwaliteitseisen Onderzoeken huidige situatie Meten gegevens- kwaliteit Analyseren gegevens- kwaliteit Bepalen gewenste situatie het expliciet maken van kwaliteitseisen aan het informatie- product en onderlig- gende brongegevens het verkrijgen van inzicht in de huidige gegevenskwaliteit het verkrijgen van inzicht in de huidige gegevensverwerking en gegevensstromen het onderzoeken van de oorzaak van problemen in de huidige gegevens- kwaliteit het bepalen van de gewenste gegevens- verwerking en gegevensstromen Opstellen verbeterplan het opstellen van een plan voor het verbeteren van gegevenskwaliteit 18
- 19. Concepten in generiek stappenplan Onderzoeken huidige situatie Meten gegevens- kwaliteit Analyseren gegevens- kwaliteit Bepalen gewenste situatie Opstellen verbeterplan Definiëren kwaliteitseisen Informatie- behoefte Bestaand proces Kwaliteits- regel Gebruiksdoel Informatie- product Kwaliteitseis informatie- product Bestaand systeem Bestaande dataset Bestaande gegevens- stroom Meetprocedure Vraag Kwaliteits- meting Symptoom Probleem Oorzaak Business impact van probleem Gewenst proces Gewenst systeem Gewenste dataset Gewenste gegevens- stroom Verschil huidig- gewenst (gap) Verbeter- activiteit Kosten en baten Prioriteit Informatie- model Gegevens- behoefte Kwaliteitseis brongegevens Bestaande gegevens- verwerking Meetresultaat Gewenste gegevens- verwerking Roadmap 19
- 20. Tips bij het opstellen van kwaliteitseisen • Denk vanuit informatiebehoeften en gebruiksdoel • Gebruik de indicatoren als checklist • Slechts een deel van de indicatoren is relevant • Leg de nadruk op kritische objecttypes en attributen • Voeg eigen indicatoren toe als dat nodig is • Onderscheid indicatoren voor management van meer specifieke informatiebehoeften voor specialisten • Neem niet automatisch aan dat de kwaliteitseis 100% is • Bepaal de business impact van potentiële kwaliteitsproblemen • Wees je bewust van de afweging tussen kwaliteitsdimensies; een hogere tijdigheid leidt al snel tot minder consistentie 20
- 21. Vragen? 21