Digitale vaardigheden van 65-plussers door Sandra Van Eesbeek

1. De digitale vaardigheden van
Vlaamse 65-plussers
Sandra Van Eesbeek
@SVanEes

3. Een veranderde samenleving

5. Technologie is aanwezig in alle
aspecten van het dagelijkse leven

7. Het belang van goede digitale
vaardigheden

9. Kloof van de 1ste graad
vs
Kloof van de 2de graad

10. Wat met Vlaamse 65-plussers?

11. Digitale ouderen in Vlaanderen
Bron: Belgian Federal Government, Mediawijs.be
19% is
ouder dan 65 jaar
51% van
de 65-plussers
heeft nog nooit
internet gebruikt
1 op 4
senioren heeft een
internetverbinding

13. Digitale ouderen in
Vlaanderen
zijn
HOT

15. En hun digitale vaardigheden?

17. 65-plussers: vaak genegeerd
• Meetmethode
• Gebrek aan duidelijke taal
• Grote non-respons

18. Masterproef:
Een meting van de digitale
vaardigheden van Vlaamse
65-plussers

19. Wat zijn digitale vaardigheden?

20. 4 soorten vaardigheden
• Operationele vaardigheden
= de ‘knoppenkennis’
• Formele vaardigheden
= weg vinden in de structuur en kenmerken van een medium
• Informatievaardigheden
= zoeken, selecteren en evalueren van media-inhoud
• Strategische vaardigheden
= gericht inzetten van deze media om er voordelen uit te
halen

21. Meten van digitale vaardigheden

22. Probleem!
• Combinatie van verschillende vaardigheden
• Geen algemeen geldende en gebruikte meetsystemen
=> onmogelijk om data met elkaar te vergelijken
• Moeilijk te meten
-> Meetmethode
• Complexiteit van digitale vaardigheden
-> persoonsgebonden
 Nog geen algemeen aanvaarde criteria om internet-
vaardigheden te meten

23. Nood aan goede meetsystemen
• Grootschalige enquêtes:
‒ Zelfrapportering: gevaar voor over- of onderschatten
‒ Geen realistisch beeld: effectief gebruikmaken van internet
 Snel beeld van veel mensen voor lage kost
• Performantietests:
‒ Duur, in zowel tijd als geld
‒ Niet mogelijk op grote schaal
 Ingaan op individuele problemen
 Resultaat: combinatie van meetmethoden

24. Beschrijving onderzoek

25. Masterproef
• Vragenlijst
• 307 internetgebruikers
• 58% mannelijk, 42% vrouwelijk
• 8% laagopgeleid, 44% middelopgeleid en 49%
hoogopgeleid
• 47% tussen 65 en 69, 26% tussen 70 en 74,
17% tussen 75 en 79 en 10% ouder dan 80
• Performantietest
• 15 internetgebruikers

26. Bezit

27. Ervaring

28. Resultaten

29. Zelfrapportering (enquête)
• Schatten hun eigen vaardigheden vrij hoog in
• Informatievaardigheden: hoogst ingeschat
Gemiddeld: 3,90 op 5
• Strategische vaardigheden: laagst ingeschat
Gemiddeld: 2,95 op 5

30. Performantietest
• Surfen verloopt niet probleemloos
• Onderscheid tussen:
• Taakvolbrenging
• Ervaren problemen bij het uitvoeren

31. Resultaat
• Operationele en formele vaardigheden
• Minst succesvol afgelegd, taakvolbrenging:
• Operationele vaardigheden : 53%
• Formele vaardigheden: 20%
• Veel fouten bij gemaakt
• Informatievaardigheden en strategische vaardigheden
• Meest succesvol afgelegd, taakvolbrenging:
• Informatievaardigheden: 60%
• Strategische vaardigheden 67%
• Veel fouten bij gemaakt

32. Meestvoorkomende problemen
• Operationele vaardigheden
• Niet kunnen opslaan of openen van een document
• Muis verkeerd gebruiken
• Niet kunnen omgaan met plotse foutmeldingen, bv. 404
• Formele vaardigheden
• Zoekfunctie verkeerd gebruiken
• Telkens de browser/tabbladen sluiten
• Niet naar startpagina van een website kunnen gaan
• Niet goed kunnen navigeren binnen een website
(bv. onderscheid niet kunnen maken tussen tekst en links, …)

33. Meestvoorkomende problemen
• Informatievaardigheden
• Pagina niet goed scannen
• Geen gebruik maken van de voorgestelde zoekwoorden – blijven
kijken naar klavier
• Verkeerde zoekresultaten openen
• Openen van irrelevante zoekresultaten
• Onbewust gesponsorde koppelingen openen
• Strategische vaardigheden
• Misleid worden door de info op de pagina
• Nemen van verkeerde beslissingen op basis van de informatie

34. Conclusie

35. Conclusie
• Algemeen hebben ouderen meer stappen nodig om hun doel
te bereiken
• Schort hen aan goede operationele en formele
basisvaardigheden om goed gebruik te maken van internet
• Dit belemmert een goede, vlotte uitvoering van de
strategische en informatievaardigheden
• Toch scoren de strategische en informatievaardigheden hoog
dankzij de gebruiksvriendelijkheid van het web

37. Conclusie
• Gebrek aan goede vaardigheden uit zich voornamelijk in een
gebrek aan efficiëntie
• Toch zijn enkele operationele en formele basisvaardigheden
onmisbaar, een bepaald niveau moet altijd aanwezig zijn

38. De toekomst

39. En nu?
• Op vlak van de operationele en formele vaardigheden dienen
ze zich te versterken om optimaal gebruik te kunnen maken
van internet.
• Er is een gerichte inspanning nodig van derden om ouderen
te laten deelnemen aan de verschillende ICT-mogelijkheden.
• Ouderen hebben -meer dan andere leeftijdsgroepen- nood
aan de nodige steun.

40. Een eerste aanvoelen
• Toekomstig, verder onderzoek is nodig
• Meetmethoden herbekijken
• Personen uit alle lagen van de bevolking betrekken
• In kaart brengen van de verschillende problemen

41. Bewustzijn creëren
• Digitale kloof zal nooit overbrugd worden. Zowel de
toegangskloof als de kloof in vaardigheden.
• Sommigen kiezen er bewust voor om geen gebruik te maken
van internet of dit niet (beter) te willen leren.
• Nochtans wordt er vanuit de overheid, organisaties of
bedrijven steeds meer verplicht. Maar dat is niet wat niet-
gebruikers of gebruikers met gebrekkige vaardigheden willen.
Er dient een blijvend alternatief te zijn.

42. Vragen?
sandra.vaneesbeek@hotmail.com
@SVanEes