potenciali i aksionit

e
m
sh
ue
Potenciali i aksionit

m
ac
ng
te

Prof. A Hatixhe L tifi P
P f Ass. H ti h Latifi-Pupovci
i
de
In

Objektivat mësimore
j

e
m
Studentët duhet të jenë në gjendje të:

sh
Sqarojnë se çka është potenciali i aksionit

ue
Tregojnë se si matet potenciali i aksionit
T j ë i t t t i li k i it

m
Tregojnë karakteristikat e potencialit të graduar

ac
Përshkruajnë bazën jonike të krijimit të potencialit të
aksionit ng
Sqarojnë periudhën refraktare dhe rolin e saj
te

Krahasojnë mekanizmat e përhapjes së impulsit në
de

fijet e mielinizuara dhe të pa mijelinizuara
Krahasojnëpotencialin e gradura dhe potencialin e
In

aksionit Prof.Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci 2

Përseritje
ë j

e
m
sh
Si levizin sinjalet nëpër neuron?

ue
Çfare ll j k l h k ë
Çf lloj kanalesh ka në membranën e neuronit?
b ë it?

m
ac
ng
te
de
In

Prof.Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci 3

Lëvizja e sinjaleve në neuron
j j

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Kanalet jonike
j

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Çka është potenciali i aksioni?

e
m
Pareqet ndryshimet e shpejta në potencialin

sh
membranor gjatë të cilave potenciali membranor

ue
“përmbyset”, ashtu që brendia e membranës bëhet
përmbyset ,
pozitive dhe përsëri kthehet në vlerat e qetësisë.

m
ac
ng
te
de
In


Matja e potencialit te aksionit

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Potenciali i graduar

e
m
sh
ue
Paraqet ndryshimet lokale të potencialit

m
membranor të cilat lajmërohen në shkallë të
j

ac
ndryshme varësisht nga madhësia ose
ng
intensiteti i ngacmimit.
te
de
In


Potenciali i graduar -vazhdim

e
m
sh
Ngacmimet specifike shkaktojnë hapjen e

ue
kanaleve të Na+ ashtu që jonet e Na+ hyjnë

m
në brendi të neuronit.

ac
Kjo hyrje e joneve të Na bën që brendia e
ng
membranës qelizore të bëhet lehësisht më pak
te
negative: rreth –60 milivolt.
de
In



e
m
40

sh
Stim Vm
20

ue
mv)
otential (m

0 axon

m
ac
mbrane po

-20
20

-40
ng
Mem

-60
te

-80
de

0 2 4 6 8 10
Time (ms)
In

pulse
Stim Potenciali membranor Prof.Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci 10

e
m
Por,
Por një potencial i madh i graduar ose disa

sh
•
potenciale të vogla të graduara mund të

ue
ndryshojnë ngarkesën elektrike të brendisë së

m
membranës deri në :

ac
-55 milivolt
ng
• Potenciali membranor prej -55 milivolt në
brendi të membranës quhet potencial pragor.
te

• Në këtë nivel të potencialit membranor fill
i l t i lit b fillon
de

një potencial i aksionit.
In


Potenciali i graduar-vazhdim
hdi

e
m
sh
Te potenciali i graduar sinjalet hyrëse :
◦ Ndryshojnë në intenzitet

ue
◦ Humbin intenzitetin në distancë
◦ Janë më të ngadalshme se potencialet e aksionit

m
◦ Udhëtojnë deri te zona ku fillon potenciali i aksionit

ac
dhe nese:
ng
Potenciali është nënpragore – nuk krijon potencial të aksionit
p g j p
Potenciali është mbipragore – krijojn potencial të aksionit
te
de
In



e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Potenciali
P t i li i graduar
d

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 30.11.2009

Potenciali
P t i li i graduar
d

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In

30.11.2009

Potenciali i graduar

e
m
0

sh
ue
-20
mv)
otential (m

m
-40

ac
mbrane po

-60
ng
Mem

-80
te

-100
de

0 5 10 15 20
Time (ms)
In

Stim Poteciali membranor


e
m
40

sh
40 Stim Vm
20

ue
mv)

20
otential (m
ential (mvv)

0 axon

m
0

ac
brane pote
mbrane po

-20
20
-20

-40
-40
40 ng
Mem
Memb

-60
te
-60

-80
de

-80 0 2 4 6 8 10
0 2 4 6 8 10
Time (ms)
pulse
In

Time (ms)


Nomenklatura e potencialit të aksionit
p

e
Kulmi

m
40

sh
otential (mv)

20 Tejkalimi

ue
0

m
ac
Depolarizimi
rane po

-20 Repolarizimi
R l i i i

-40
40 ng
Membr

Hiperpolarizimi
te
-60
Potenciali në qetësi
de

-80
0 5 10 15
In

Time (ms)

Llojet e potencialit të aksionit

e
m
sh
Potenciali me maje

ue
Potenciali me plato

m
Potencialet ritmike

ac
ng
te
de
In


Mekanizmat jonikë të potencialit te aksionit

e
m
Kulmi
u

sh
40
Pm ⇒ ENa

ue
mv)

0
20
ential (m

Repolarizimi

m
0 Depolarizimi
PNa PK PNa

ac
rane pote

-20
Hyrja e Na+ Dalja e ↑K+- Hyrja e ↓Na
-40 ng Hiperpolarizimi
Hi l i i i
Membr

Pm ⇒ EK
te
-60
de

-80
0 5 10 15
In

Time ( )
Ti (ms)


Mekanizmat jonikë të potencialit te aksionit

e
m
30
40
30

sh
uctance otentialability)
ability)
(mv)

25
20
25

ue
mbrane p(Permea
uctance (Permea (

20
200

m
ac
-20
15
20
15

10
-40
10
ng
Condu
Condu
Mem

-60
55
te

-80
80
00
de

0
00 5
5 10
10 15
15
Time (ms)
Time (ms)
In

Potenciali membranor Permeabiliteti per Na Permeabiliteti per K

Potenciali membranor në qetësi

e
m
Kanali i

sh
K+ ne qetësi

ue
m
ac
Membrana
b
ng lipidike

Dyert voltazhe Dyer voltazhe
te

të kanalit të K të kanalit të Na
de
In

Na+ K+

Depolarizimi

e
m
sh
ue
Kanali i Na+

m
Membrana

ac
lipidike

Pm
ng
Pm Pm
te

Dyert voltazhe
y
de
In

Na+

Feedback pozitiv i shpejtë për depolarizimin

e
m
sh
Ngacmimi
N i i

ue
Depolarizimi i membranës

m
ac
ng Shpejtë
Rritje e fluksit të Na+
te
Rritja e
brenda permeabilitetit
bili i
de

për Na+
In


Feedback negativ i ngadalshëm për repolarizim

e
m
sh
ue
Hiperpolarizim i membranës
Hi l i i b ë Depolarizimi i rritur i
l i i i i

m
membranës

ac
Ngadalë
ng Permeabiliteti i
te
Fluksi i rritur K+ rritur për K+
jashtë
de
In


Fazat e potencialit të aksionit
p

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In

26 Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 30.11.2009

Fazat e potencialit të aksionit
p

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In

27 Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci 30.11.2009

Karakteristikat e potencialit të aksionit

e
m
sh
ue
Eshtë pë gj gje “krejt ose asgjë .
s të përgjigje ejt asgjë”.

m
ac
Periudha refraktare apsolute dhe relative
i dh f k l dh l i
ng
Përhapet pjesë-pjesë nëpër tërë neuronin
te
de
In


Potenciali i aksionit: ligji krejt ose asgje

e
m
40

sh
20

ue
mv)
otential (m

0

m
ac
mbrane po

-20
20

-40
ng threshold potential
p
Mem

-60
te

-80
de

0 2 4 6 8 10
Time (ms)
pulse
In

Stim Potenciali membranor

Periudha refraktare apsolute

e
m
50

sh
25

ue
mv)
otential (m

0

m
ac
mbrane po

-25
25

-50
ng
Mem

-75
te

-100
de

0 10 20 30 40
Time (ms)
In


Periudha refraktare - Inaktivizimi i kanaleve të Na+

e
m
sh
ue
Kanali i Na+

m
ac
Shtresa li idik
Sh lipidike

Pm
ng
Dyert voltazhe
te

Dyert inaktivizuese
de
In

Na+


e
m
sh
Periudha refraktare apsolute:

ue
◦ Pengon krijimin e potencialit te ri të aksionit

m
◦ Siguron se çdo potencial i aksionit është i veçantë

ac
◦ Detyron përcjelljen e impulsit vetëm në një
drejtim ng
te
de
In


Periudha refraktare relative

e
m
sh
Periudha refraktare relative ndodhë :

ue
◦ Gjatë repolarizimit të membranës qelizore

m
◦ Kur mbyllen dyert për jonet e natriumit dhe hapen

ac
dyert për jonet e kaliumit
ng
te
de
In



e
m
50

sh
ue
25
mv)
tential (m

m
0

ac
brane pot

-25

-50
50 ng
Memb

te
-75
de

-100
0 10 20 30 40
In

Time (ms)


Potenciali i aksionit nëpër akson mund të përcillet në
p p

e
dy drejtime

m
St
Stim

sh
ue
m
Trupi i qelizës Aksoni

ac
ng
te
de

Përcjellje Përcjellje
In

antidromike
id ik ortodromike
d ik

Potenciali i aksionit përcillet në një drejtim

e
m
Stim

sh
ue
m
Trupi i qelizës refraktariteti

ac
ng
te
de

Percjellja ortodromike
In



e
m
sh
Jashtë
Potenciali

ue
i aksionit

-------- +++++++++++++

m
ac
Membrana e aksonit
ng
+++++ ---------------------
te
de

Depolarizimi
p Brenda
In



e
m
sh
Jashtë
Potenciali

ue
i aksionit

++---------++++++++++

m
ac
Membrana e aksonit
ng
--+++ +++------------------
+++
te
de

Depolarizimi Brenda
In



e
m
sh
Jashtë

ue
+++++ -----------++++

m
ac
Membrana e aksonit
ng
-------- ++++++-------
++++++
te
de

Depolarizimi Brenda
In


Shpejtësia e përcjelljes së impulsit

e
m
sh
ue
Shpejtësia e përcjelljes varet nga:
◦ Diametri i aksonit të pamijelinizuar

m
◦P

ac
Prezenca e mbështjellësit mielin
bë htj llë it i li
ng
te
de
In


Përcjellja nëpër aksonet e pamijelinizuara: Teoria e

e
qarqeve lokale

m
sh
ue
m
ac
Aksoni ng
te

Dalja e Hyrja e Depolarizimi
de

K+ Na+
In

Regjioni refraktar Përhapja

Diametri i aksonit

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Mielinimi i aksoneve

e
m
sh
ue
Oligodentrocitet
Oli d t it t

m
(SNQ) qelizat e

ac
Shwanit (SNP)
Sh it
ng
te
de
In


Përcjellja nëpër aksonet e mijelinizuara:
j j p j

e
Përcjellja saltatore

m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Dallimi në mes të potencialit të graduar
dhe
dh potencialit të aksionit
i li ë k i i

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Potenciali me plato

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In

30.11.2009 Prof.Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci 46

Potencialet ritmike

e
m
sh
ue
m
ac
ng
te
de
In


Pyetje

e
m
sh
Kur rritet intensiteti i ngacmimit në fijen nervore

ue
atëherë do të:

m
rritet amplituda e potencialit të aksioni

ac
rritet kohëzgjatja e potencialit të aksionit
i k h j j i li ki i
ng
rritet shpejtësia e perhapjes së potencialit te aksionit
rritet frekuenca e krijimit të potencialit të aksionit
te
de
In


potenciali i aksionit

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

More from Ramadan Lohaj

More from Ramadan Lohaj (20)

potenciali i aksionit