project βασισμένο στην ταινία "πολίτικη κουζίνα"

1. Πανεπιστήμιο Κρήτης
Σχολή Επιστημών Αγωγής
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης
Τμήμα Ειδικής Αγωγής
Διδάσκουσες : ΤΣΙΓΚΡΑ Μ., ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ Χ
Μετεκπαιδευόμενες : Παγώνη Ηλέκτρα, Κουνενού Δήμητρα,
Κουνενού Αναστασία
Εξάμηνο σπουδών : Β’
Ρέθυμνο
Ιούνιος 2009

2. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Αυθεντικός Τίτλος:
ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κουζίνα
- Μεταφρασμένος Τίτλος:
A Touch of Spice
· Είδος: Κοινωνική
· Παραγωγής: 2003
· Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 24 Οκτωβρίου 2003
· Ημερομηνία κυκλοφορίας DVD: 02/2005
· Διάρκεια: 108'
· Διανομή: Warner
· Χρώμα: Έγχρωμο
· Ήχος: Dolby Digital
· Γλώσσα: Ελληνικά
Συντελεστές:
Σκηνοθέτης Τάσος Μπουλμέτης
Σενάριο Τάσος Μπουλμέτης
Δ/ντής
Τάκης Ζερβουλάκος
Φωτογραφίας
Μουσική Ευανθία Ρεμπούτσικα
Μοντάζ Γιώργος Μαυροψαρίδης
Σκηνογράφος Ολγα Λεοντιάδου
Ενδυματολόγος Μπιάνκα Νικολαρέϊζη
Ηχος Δημήτρης Αθανασόπουλος
Μακιγιάζ Εύη Ζαφειροπούλου
Ειδικά Εφέ Γιάννης Γεωργαρίου, Φίλιππος Μαρμούτας
Γιώργος Χωραφάς, Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Ρένια
Λουϊζίδου, Στέλιος Μάϊνας, Ταμέρ Καραντάλ,
Ηθοποιοί
Μπασάκ Κοκλούκαγια, Τάσος Μπαντής,
Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Μάρκος Οσσέ,
2

3. Θόδωρος Εξαρχος, Κάκια Παναγιώτου,
Κωνσταντίνα Μιχαηλίδου, Θέμις Πάνου, Ερση
Μαλικένζου, Μαρίνα Καλογήρου, Μιχάλης
Γιαννάτος, Ηλίας Ζερβός, Αθηνόδωρος
Προύσαλης
Παραγωγός Λίλυ Παπαδοπούλου
Διεύθυνση
Γιάννης Ιακωβίδης
Παραγωγής
Εκτέλεση
Κώστας Λαμπρόπουλος
Παραγωγής
Village Roadshow Productions Hellas, Smallridge
Επενδύσεις ΜΕΠΕ, Ελληνικό Κέντρο
Παραγωγή Κινηματογράφου, FilmNet, Cinegram SA, Π.
Παπάζογλου ΑΕ, Τάσος Μπουλμέτης, ANS
International, MC2 Productions
Διεθνείς συμμετοχές και διακρίσεις:
 Η ταινία έκοψε 1.300.000 εισιτήρια μέχρι το Φεβρουάριο του 2004
 Η ταινία έλαβε τις ακόλουθες διακρίσεις στο 44ο Διεθνές Φεστιβάλ
Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης:
o Πρώτο Βραβείο ταινίας Μυθοπλασίας Μεγάλου Μήκους
o Βραβείο Σκηνοθεσίας (Τάσος Μπουλμέτης)
o Βραβείο Σεναρίου (Τάσος Μπουλμέτης)
o Βραβείο Φωτογραφίας (Τάκης Ζερβουλάκος)
o Βραβείο Σκηνογραφίας (Όλγα Λεοντιάδου)
o Βραβείο Μουσικής (Ευανθία Ρεμπούτσικα)
o Βραβείο Ήχου (Δημήτρης Αθανασόπουλος)
o Βραβείο Μοντάζ (Γιώργος Μαυροψαρίδης)
o Bραβείο Kοινού Dewar's για την καλύτερη ελληνική ταινία
o Ειδικό Βραβείο Τεχνικής Αρτιότητας, ΕΤΕΚΤ
 Greek Film Festival, Αδελαΐδα, 2004, συμμετοχή
 Tribeca Film Festival, Νέα Υόρκη, 2004, συμμετοχή
 Boston Turkish Film Festival, Βοστώνη, 2003, συμμετοχή
3

4. Σχετικά με το σκηνοθέτη:
Ο σκηνοθέτης Τάσος Μπουλμέτης έχει εντάξει πολλά προσωπικά βιώματα
στην ταινία. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, απελάθηκε με την
οικογένεια του το 1964 και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σε συνέντευξη του
κατά τη διάρκεια προβολής της ταινίας στην Αθήνα είχε αναφέρει
χαρακτηριστικά ότι «...Αν θέλουμε να είμαστε θεατές της ίδιας της ζωής μας,
τότε δεν πρέπει να αγγίζουμε τίποτα από αυτά που ζήσαμε και απλά να τα
θυμόμαστε και να τα απολαμβάνουμε σαν ένα νοηματικό θέαμα. Εάν θέλουμε
να πάμε παραπέρα πρέπει νομίζω να κάνουμε την βουτιά στα βαθιά και να
βρίσκουμε τις πηγές μας όσο κι αν είναι οδυνηρές....»
Υπόθεση: Η υπόθεση της ταινίας έχει ως κέντρο τη ζωή του Φάνη
Ιακωβίδη. Από τα παιδικά χρόνια στην εφηβεία και από εκεί στην γοητευτική
ηλικία του σαραντάρη καθηγητή αστροφυσικής, του οποίου οι δύο παιδικοί
έρωτες δεν έσβησαν ποτέ: Ο πρώτος, η ξεχωριστή προσωπικότητα του
παππού του, που με τις μαγικές ιστορίες για μπαχάρια κι αστέρια τον έδεσε
για πάντα με την τέχνη της μαγειρικής. Ο δεύτερος, η παιδική του φίλη Σαϊμέ
που τον σαγήνευε με τους ανατολίτικους σκοπούς που χόρευε,
προσπαθώντας να τον ευχαριστήσει για τα
μυστικά της πολίτικης κουζίνας που της
μάθαινε. Η επικείμενη επίσκεψη του παππού
του που έχει να τον δει απ' τα επτά του,
σηματοδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση
γεγονότων που θα τον ταξιδέψει. Μαζί του
και εμάς! Ένα ταξίδι στο παρελθόν και το
όνειρο με συνεπιβάτες τον έρωτα, το γέλιο
και τις αναμνήσεις. Ένα ταξίδι-αναζήτηση του εαυτού του, του πρώτου
έρωτα, της γλυκόπικρης πραγματικότητας. Ένα ταξίδι με ποικίλα σχόλια και
πεντανόστιμα μυστικά. Πολίτικα αλλά και πολιτικά.
Θέμα:
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ κουζίνα, είναι μια ταινία κρύβει μέσα της την ηθογραφία
μιας ολόκληρης εποχής. Αναφέρεται στην Πολίτικη και πολιτική ζωή των
Ελλήνων της Πόλης , που διακόπτεται βίαια για να συνεχιστεί στην Ελλάδα με
όλες τις δυσκολίες της προσφυγιάς.
4

5. Αναδεικνύει, από τη μια πλευρά , το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο
έλαβε χώρα η προσφυγοποίηση των Ελλήνων χωρίς τη θέλησή τους. Από την
άλλη, αναδεικνύει μια φιλοσοφία ζωής μέσα από γεύσεις, όνειρα, δράσεις και
παρεμβάσεις.
Οι γεύσεις, το φαγητό και τα μπαχαρικά έχουν κυρίαρχη θέση σε δύο
διαστάσεις.
1η :το φαγητό σαν απόλαυση και ιεροτελεστία και 2 η: η ποιητική διάσταση
του φαγητού, που χρησιμοποιείται για να εκφράσει την ίδια τη ζωή.
Ο βίαιος αποχωρισμός από τη καθημερινότητα της Πόλης , δε γίνεται
αποδεκτός στη ζωή του Φάνη, του πρωταγωνιστή της ταινίας μας. Η
επιστροφή σηματοδοτεί το συμβιβασμό με τα γεγονότα κι ένα εσωτερικό
ξεκαθάρισμα εκκρεμοτήτων.
Γενικά η ταινία , με άλλοθι τη μαγειρική του φαγητού , προσπαθεί να
σχολιάσει τη μαγειρική των σχέσεων, κοινωνικών και πολιτικών.
Ιστορικό πλαίσιο:
Οι Έλληνες της Πόλης , στην πλειοψηφία τους είναι εύποροι , έμποροι,
ανήκουν στην ανώτερη κοινωνική τάξη τη Κων/πολης και έχουν καλή
εκπαίδευση. Συμβιώνουν αρμονικά με τους Τούρκους της Πόλης κι έχουν
κοινωνικές και οικονομικές συναλλαγές .
Η πρώτη ιστορική κρίση που αναφέρεται στην ταινία είναι τα
«Σεπτεμβριανά» του 1955. Μετά την υποστήριξη της Κύπρου από την Ελλάδα
για την αυτοδιάθεσή της και κάτω από σκοτεινές διπλωματικές διεργασίες , οι
Τούρκοι ως αντίποινα κατακαίουν χιλιάδες σπίτια και μαγαζιά των Ελλήνων
της Πόλης.
Το κλίμα έντασης στην Κύπρο συνεχίζεται . Η Ελλάδα δηλώνει την
υποστήριξή της και η Τουρκία εξαπολύει κύμα απελάσεων των Ελλήνων
υπηκόων της Πόλης (περίπου 10.000). Θύμα της απέλασης είναι και η
οικογένεια του Φάνη.
5

6. Χώρος – χρόνος:
Η Πόλη την ταραγμένη δεκαετία του 1950-1960, με τα
πολύβουα μαγαζιά της , με την κίνηση , με τις μυρωδιές της και με το σταθμό
του τρένου της.
Η Αθήνα τη δεκαετία του 1960 με το πανοραμικό πλάνο των
νεοαναγειρόμενων πολυκατοικιών , ο σταθμός του τρένου, το σχολείο, το
αστυνομικό τμήμα, ο οίκος ανοχής.
Τέλος , η Κων/πολη του σήμερα , με τους τουρίστες της, τα τραμ,
τις γέφυρες και τα ερειπωμένα πια σπίτια των Ελλήνων.
Αφήγηση , ενότητες , ήρωες- σχέσεις:
Αφηγητής είναι ο πρωταγωνιστής Φάνης Ιακωβίδης. Ξεκινάει την
αφήγησή του όντας ενήλικας και μάλιστα πετυχημένος καθηγητής
αστροφυσικής, κάνοντας ένα flash back στην παιδική του ηλικία , με αφορμή
τον επικείμενο ερχομό του παππού του στην Αθήνα από την Πόλη. Η
αφήγηση εναλλάσσεται ανάμεσα στην παιδική και την ενήλικη ζωή του Φάνη.
Η ταινία χωρίζεται σε 3 αφηγηματικές ενότητες:
1η Οι μεζέδες:
Αυτή η αφηγηματική ενότητα, αναφέρεται στη ζωή του μικρού Φάνη
στην Πόλη από το 1959 – 1964 και… όπως λέει και ο παππούς : «οι μεζέδες
παραπλανούν τη γλώσσα και το μυαλό και σε προετοιμάζουν για το ταξίδι» -
όχι μόνο για το ταξίδι της γεύσης , αλλά και για το ταξίδι της ζωής, εκείνο που
επρόκειτο να επακολουθήσει.
Η εποχή των μεζέδων για το Φάνη ήταν τα ήρεμα παιδικά χρόνια στην
Πόλη με τον παππού «μέντορα» κι εμπνευστή , τον αγνό παιδικό έρωτα και
την οικογένειά του σε στιγμές καθημερινότητας.
2η Τα κύρια πιάτα:
Αναφέρεται στη ζωή του Φάνη στην Αθήνα με όλες τις δυσκολίες
στην προσαρμογή του, αλλά και τη μετέπειτα «ενηλικίωσή» του. Τα κύρια
πιάτα, σου προσφέρουν δυνατές γεύσεις , εμπειρίες, αποφάσεις,
τροποποιήσεις, ματαιώσεις, στοιχεία της αληθινής ζωής.
Ο Φάνης ως παιδί, είναι δρων υποκείμενο. Αποφασίζει να επιστρέψει
στην πόλη, αλλά το προλαβαίνουν τα πολιτικά γεγονότα. Το τρένο δε φεύγει
6

7. ποτέ…Ως έφηβος , παρεμβαίνει και ματαιώνει το γάμο του θείου του. Τελικά
παρ’ όλες τις απαγορεύσεις των γονιών του και τις προσπάθειες
συμμόρφωσης με τα πατριωτικά και τα ανδρικά πρότυπα της εποχής, εκείνος
εναντιώνεται και καταφέρνει να υπηρετήσει τις δυο μεγάλες του αγάπες: τη
μαγειρική και την αστρονομία.
3η Τα γλυκά:
Η αφηγηματική ενότητα αυτή είναι ο επίλογος όπως τα παραμύθια . Ο
Φάνης επιστρέφει στη πόλη για να αποχαιρετήσει τον παππού και να
συναντήσει τον πλατωνικό- παιδικό του έρωτα. Με λίγα λόγια , επιστρέφει για
να διεκπεραιώσει τις δυο του εκκρεμότητες. Τα γλυκά είναι ο επίλογος του
γεύματος. Έτσι και ο γυρισμός του Φάνη σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός πολύ
σημαντικού κεφαλαίου στη ζωή του.
Κυρίαρχος ήρωας στην ταινία είναι ο παππούς που είναι παρών ,
ακόμα και απών. Είναι παρών μέσα από τις μνήμες του Φάνη τις
ακτινογραφίες που στέλνει και τα γεύματα που ετοιμάζονται γι’ αυτόν, χωρίς
ποτέ να έρθει. Είναι ισχυρή προσωπικότητα που ξέρει τι θέλει κι έχει λάβει τις
αποφάσεις του .
Ο Φάνης είναι τρυφερός, σιωπηλός, έξυπνος και όποτε χρειάζεται ,
παίρνει την κατάσταση στα χέρια του. Με τον παππού του έχει μια σχέση
πρότυπο η οποία καθόρισε και τη μετέπειτα πορεία στη ζωή του.
Η μητέρα είναι μια κλασική Πολίτισσα χωρίς πρωτοβουλίες και χωρίς
καθοριστική παρέμβαση στην εξέλιξη της ιστορίας.
Ο πατέρας παρουσιάζεται λίγο απομυθοποιημένος σαν ρόλος και τη
θέση του έχει πάρει ο ρόλος του παππού. Αντιμετωπίζεται με χιούμορ κι
εμφανίζεται να δρα όταν η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο.
Η Σαϊμέ , ο πλατωνικός έρωτας του Φάνη είναι γλυκιά, θηλυκιά ,
όμορφη. Είναι ως το τέλος η προσωποποίηση του απόλυτου έρωτα.
Η οικογένεια και οι φίλοι του παππού αποτελούν έναν ήρωα σε
συλλογική μορφή. Εκφράζουν τον ιδιαίτερο τρόπο σκέψης της ζωής της
Πόλης, τις συνήθειες και τις προσδοκίες τους. Αντιπροσωπεύουν μια
ολόκληρη εποχή.
7

8. ΣΧΕΣΗ ΠΑΠΠΟΥ - ΕΓΓΟΝΟΥ
Η σχέση παππού εγγονού στην ταινία παίζει κυρίαρχο και καθοριστικό
ρόλο ως το τέλος. Μεταδίδει εμπειρίες και στάσεις ζωής στην επόμενη γενιά
των Πολιτών που θα ζήσουν στην Ελλάδα.
Ο Φάνης , το μοναχοπαίδι της οικογένειας , μονοπωλεί την έγνοια του
παππού. Η σχέση τους ξεφεύγει από τα πλαίσια της παραδοσιακής σχέσης
παππού-εγγονού. Ένας κοινός παππούς, συνήθως, παίζει βοηθητικό ρόλο στο
μεγάλωμα των παιδιών με μια γλυκιά , συμβιβαστική παρουσία απέναντι στη
γονεϊκή σχέση , κάνει χατίρια και μεταδίδει αρχές και εμπειρίες του
παρελθόντος μέσα από ιστορίες και παραμύθια. Εδώ, ο παππούς, είναι
πρότυπο. Ξέρει πώς να μιλήσει με γλυκύτητα και σιγουριά. Βρίσκει χρόνο ν’
ασχοληθεί δημιουργικά με τον εγγονό του (ανεβαίνει στο πατάρι του
μαγαζιού του να μιλήσει με τον εγγονό του εν ώρα εργασίας) . Εμποτίζει την
ψυχή του παιδιού με αξίες και συναισθήματα. Δε νουθετεί με τον
παραδοσιακό τρόπο , δεν ασκεί εξουσία πάνω στο παιδί με την τυπική έννοια.
Εμφυσά την αγάπη για την αστρονομία και τη μαγειρική κάνοντας τα
μπαχαρικά πλανήτες (πιπέρι - ήλιος, αλάτι - γη κ.λ.π.) και χρησιμοποιεί τη
μεταφορική έννοια της χρήσης των μπαχαρικών , παραλληλίζοντάς τα με τη
ζωή ( Η κανέλα είναι πικρόγλυκη σαν τις γυναίκες. Το αλάτι νοστιμεύει το
φαγητό , έτσι και η ζωή χρειάζεται αλάτι για να νοστιμέψει).
Στη σκηνή που ο παππούς πηγαίνει με τον εγγονό του στην εκκλησία
διαφαίνεται κι ο παραδοσιακός ρόλος του, της μετάδοσης δηλαδή των
χριστιανικών ιδεωδών.
Ο παππούς κατανοεί την πλατωνική αγάπη του εγγονού του για τη
Σαϊμέ. Δε μένει όμως στο ρόλο του θεατή. Αναπτύσσει μια σχέση και με το
κοριτσάκι ( μαθήματα Γεωγραφίας στο πατάρι, όπου εμπλέκει πάλι τα
μπαχαρικά , σε σχέση με τοποθεσίες της Ελλάδας ). Επίσης ο παππούς
υπόσχεται πολύ σοβαρά ότι θα φέρει τη Σαϊμέ μαζί του στην Ελλάδα. Και με
αυτόν τον τρόπο , δείχνει να καταλαβαίνει ότι θα κοστίσει στον εγγονό του η
απουσία της.
8

9. Στην υπέροχη σκηνή του «βίαιου» αποχαιρετισμού , τα λόγια του
παππού , αποτυπώνονται στο μυαλό και στην ψυχή του παιδιού , τόσο, ώστε
να αποτελέσουν μπούσουλα για τη ζωή του. Απ’ αυτό φαίνεται πόσο ισχυρό
ρόλο έπαιξε η προσωπικότητα του παππού στη ζωή του Φάνη.
Ο Φάνης , είναι δεκτικός στις εμπειρίες. Ρουφάει σα σφουγγάρι τα
«μαθήματα ζωής» από τον παππού. Δεν υπάρχει μόνο άμεση σχέση με τον
παππού, αλλά και λανθάνουσα. Ο Φάνης ως ακροατής στις συζητήσεις του
παππού με ανθρώπους από τον περίγυρό του ( διάλογος με τον Τούρκο
διπλωμάτη στο μαγαζί του, συζητήσεις στο χαμάμ με φίλους ) , επηρεάζεται,
συμπάσχει και διδάσκεται.
Στην Ελλάδα ο παππούς είναι απών – παρών στη ζωή του Φάνη. Όλοι
μιλάνε για τον ερχομό του παππού κι ο Φάνης τον περιμένει με αγωνία, αλλά
εκείνος ποτέ δεν έρχεται. Τα γράμματα και οι κάρτες με τις μυρωδιές , είναι
συνδετικός κρίκος της σχέσης, όχι μόνο μεταξύ τους , αλλά και με τη Σαϊμέ
που σκόπιμα ο παππούς φροντίζει να διατηρηθεί.
Οι ελπίδες για τον ερχομό του παππού στην Ελλάδα , αναπτερώνονται
σε σημαντικά οικογενειακά γεγονότα , μα πάλι δεν έρχεται. Πάντα κάτι λείπει
στο Φάνη όλα αυτά τα χρόνια. Ο χρόνος της απουσίας του παππού έγινε
πολύς , μέχρι που ο Φάνης αποφασίζει να του θυμώσει και κλείνεται στο
δωμάτιό του. Ενώ είχε συμβιβαστεί με την ιδέα ότι η σχέση τους θα ήταν
πάντα από απόσταση, η ξαφνική είδηση του οριστικού ερχομού του παππού ,
ενώ ο Φάνης είναι ενήλικας πια , τον κάνει να πιστέψει αυτή τη φορά στη
βεβαιότητα του ερχομού του. Και πάλι όμως ο παππούς δεν έρχεται, αλλά
πληροφορείται αυτό που φοβόταν. Ο παππούς είναι βαριά άρρωστος. Κάτω
απ’ αυτές τις συνθήκες ο Φάνης αποφασίζει να κάνει το μεγάλο ταξίδι της
επιστροφής για να ολοκληρωθεί αυτή η σχέση.
Η πολύ δυνατή σκηνή του αποχαιρετισμού του
ετοιμοθάνατου παππού στο νοσοκομείο , έρχεται να
κλείσει αυτόν τον κύκλο της σχέσης τους. Με την
κίνηση του έμπειρου , γερασμένου χεριού του - σαν
να ρίχνει αλάτι – ίσως να προτρέπει το Φάνη να μην
ξεχνά το αλάτι, δηλαδή τη ζωή. Ή ίσως να ήθελε να
ζητήσει συγνώμη για τη μακρόχρονη απουσία του , καθώς ο ίδιος δεν
μπορούσε να ζήσει χωρίς το αλάτι του , δηλαδή την Πόλη.
Στη σκηνή της κηδείας , αποχαιρετά οριστικά τη σχέση του με τον
παππού του ,αλλά και μια εποχή που σβήνει, δηλαδή τη ζωή του Ελληνισμού
της Πόλης.
9

10. Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ:
Στην ταραγμένη δεκαετία του 1950-1960 η διπλωματία και τα πολιτικά
παιχνίδια έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή του Ελληνισμού της Πόλης ,
άρα και στη ζωή του Φάνη και της οικογένειάς του.
Ο Φάνης ακούει τις συζητήσεις των φίλων του παππού που ανησυχούν
για το «τώρα» , σκεπτόμενοι τα φριχτά γεγονότα του 1955 και τα πολιτικά
παιχνίδια που συνεχίζονται στις πλάτες του Ελληνισμού της Τουρκίας. Οι
συζητήσεις που γίνονται στο μαγαζί του παππού με τον Τούρκο διπλωμάτη
για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που επιδεινώνονται μετά τη συμπαράσταση
της Ελλάδας στην απαίτηση της Κύπρου για αυτοδιάθεση , προβληματίζουν
και κάνουν ανήσυχο το Φάνη. Ο Τούρκος διπλωμάτης , ενώ βρίσκεται στο
μαγαζί του παππού, την ώρα της συζήτησης , συντρίβει στα χέρια του δυο
καρύδια. Αυτή η κίνηση παραπέμπει στη σκέψη ότι ολόκληρη η τύχη του
Ελληνισμού της Πόλης, βρίσκεται στα χέρια διπλωματικών
διαπραγματεύσεων. Ο Φάνης ως θεατής εισπράττει αυτήν την επιθετικότητα .
Η μεγάλη απόφαση της Τουρκικής εξουσίας για απέλαση των Ελλήνων
υπηκόων της Πόλης , καθορίζει βίαια την εξέλιξη της ζωής του παιδιού και της
οικογένειάς του. Η εξουσία στο πρόσωπο του αστυνομικού με πολιτική
αμφίεση , που χτυπάει την πόρτα της οικογένειας την ώρα του δείπνου, είναι
εκείνη που αποφασίζει για τη ζωή τους , χωρίς αυτούς. Προσφυγιά,
ξεσπιτωμός, στέρηση αγαπημένων προσώπων και γενικά εγκατάλειψη μιας
ζωής και ξεκίνημα από το μηδέν μιας άλλης.
Ο Φάνης φοβάται τη στολή σα φορέα εξουσίας ( τροχονόμους,
πυροσβέστες , αλλά περισσότερο τους τελωνειακούς ) , καθώς φεύγοντας
από την Πόλη , τρομαγμένο, ο τελωνειακός που σημάδεψε τις αποσκευές
τους, όπως λέει ο ίδιος, «τραυμάτισε ανεπανόρθωτα και την ψυχή μου». Η
φοβία αυτή θα τον ακολουθήσει και στην Ελλάδα , μια και τα γεγονότα του
1967 της στρατοκρατούμενης χώρας , τον εμπόδισαν να αποδράσει . Η
στολή, τα τανκς και τα όπλα επέβαλαν με τη βία τη θέλησή τους σ’ όλη την
Ελλάδα , αλλά και στο Φάνη ξεχωριστά.
10

11. Το σχολείο στο πρόσωπο της δασκάλας , προσπαθεί να εντάξει το
παιδί στα συμβατικά πρότυπα εκείνης της εποχής. Καλεί τους γονείς και τους
εφιστά την προσοχή : Το παιδί χρειάζεται ενσωμάτωση στην ελληνική
κοινωνία. Μπορεί να παίζει πετροπόλεμο , κλωτσιές και σφεντόνες όπως τα
υπόλοιπα αγόρια, όχι όμως και να μαγειρεύει. Η δασκάλα παρεμβαίνει ακόμα
και στο επίπεδο της γλώσσας και της επικοινωνίας. Συμβουλεύει τους γονείς
να μη μιλάνε τη γλώσσα με τους πολίτικους ιδιωματισμούς και οι κοινωνικές
επαφές τους να μην περιορίζονται μόνο στους Πολίτες. Προτείνει τόνωση του
πατριωτισμού με την είσοδό του στον προσκοπισμό.
Ο πατέρας και η μητέρα φαίνονται να είναι γενικά ουδέτερα
στοιχεία εξουσίας . Εδώ υπακούουν στις προτροπές της δασκάλας κι
επιβάλλουν την εξουσία τους βάζοντας λουκέτο στην κουζίνα, άρα και στην
επιθυμία του παιδιού να μαγειρεύει. Αγοράζουν μια σφεντόνα στο παιδί για να
παίζει όπως τα υπόλοιπα αγόρια και τον κάνουν πρόσκοπο. Ο Φάνης αντιδρά
στις αποφάσεις που έχουν παρθεί γι’ αυτόν. Κλείνεται στο μπάνιο για δύο
ολόκληρα χρόνια , διαμαρτυρόμενος για την απαγόρευση από τους γονείς του
να ξαναμαγειρέψει.
Ο παπάς, εκφράζει την κυρίαρχη ηθική και θρησκευτική πίστη και
προτείνει θεία κοινωνία και κατηχητικό , προκειμένου ο Φάνης να βγει από
την κουζίνα , προβάλλοντας σαν πρότυπο το Χριστό που ποτέ δεν
ασχολήθηκε με το φαγητό.
Ο ένστολος αστυνομικός , παρεμβαίνει κι εκείνος ως εξουσία , όχι
όμως κατασταλτικά, αλλά προτρεπτικά στη ζωή του παιδιού. Ο Φάνης μετά
από συγκυρία γεγονότων και ύστερα από αναζήτηση των γονιών του ,
βρέθηκε στο αστυνομικό τμήμα. Ο αστυνομικός , σε μια σκηνή με πολύ
χιούμορ, δεν τιμωρεί, ούτε μαλώνει. Απλά συμβουλεύει τον πατέρα, να
μεταφέρει το γιο του από τους προσκόπους στους αλκίμους (
σκληροπυρηνική νεολαία της χούντας ) , και «συνταγογραφεί»: επισκέψεις
στο βασιλικό κήπο, στα ανάκτορα και στο πολεμικό μουσείο δύο φορές την
εβδομάδα μετά το φαγητό. Υπαινικτικά, πίσω από τον αστυνόμο, προβάλλουν
τα πορτραίτα του βασιλικού ζεύγους.
Ο Φάνης , από την πορεία της ζωής του, φαίνεται να μη
συμμορφώνεται με τα πρότυπα που προσπαθούν να του επιβάλλουν , μια και
τον βλέπουμε ως έφηβο να εργάζεται ως μάγειρας και να σπουδάζει
αστροφυσικός, υπηρετώντας τελικά τις δυο μεγάλες του αγάπες, τη μαγειρική
και την αστρονομία.
11

12. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
Δραστηριότητες
Οι παρακάτω δραστηριότητες με κατάλληλες προσαρμογές, μπορούν να
πραγματοποιηθούν σε όλες τις τάξεις του δημοτικού.
Το απόσπασμα έχει επιλεχτεί σκόπιμα να είναι σύντομο για να εξασφαλίσουμε
όλη την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών μας. Στο συγκεκριμένο
απόσπασμα είναι ο παππούς, ένα τόσο αγαπητό πρόσωπο για τα παιδιά
συνδεδεμένο με τα παραμύθια και τις ιστορίες, που κάνει μάθημα
(γ)αστρονομίας και παράλληλα "ζωής" στον εγγονό του. Η νέα γνώση
περνάει, έτσι, με έναν πιο φιλικό τρόπο στα παιδιά.
Οι παρακάτω δραστηριότητες μπορούν να ακολουθήσουν την προβολή του
αποσπάσματος, όπου αξιοποιούμε στοιχεία και πληροφορίες από την ταινία
"Πολίτικη κουζίνα" για να διδάξουμε το ηλιακό σύστημα.
Πλανήτες
Προβάλλουμε το απόσπασμα χωρίς διακοπή
Επανάληψη προβολής με απαραίτητες διακοπές για διευκρινήσεις
Συζήτηση σχετικά με τους πλανήτες (εμπειρίες μαθητών. χαρακτηριστικά
και ονόματα πλανητών, μυθολογία κλπ)
Ταύτιση των πλανητών της ταινίας με μια απεικόνιση του ηλιακού μας
συστήματος
π.χ.
12

13. ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Εικόνα κάθε πλανήτη χωριστά
Εισάγουμε και τους πλανήτες που δεν αναφέρονται στην ταινία
Μπαχαρικά
Μπορούμε να φέρουμε εκ των προτέρων μια αρκετά μεγάλη ποικιλία
μπαχαρικών στην τάξη. Μπορούμε μάλιστα να δημιουργήσουμε μια γωνιά
μπαχαρικών, όπου τοποθετούμε τα μπαχαρικά με τον τρόπο που συνήθως τα
βλέπουμε στα μαγαζιά ή στις λαϊκές αγορές, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα
μπακάλικου, όπως στην ταινία. Μπορούμε επίσης να βάλουμε στο καθένα,
ταμπελάκι με το όνομα και την τιμή του.
Τοποθετούμε τα μπαχαρικά σε προσβάσιμη θέση
Τα παιδιά τα παρατηρούν, τα μυρίζουν, τα αγγίζουν και τα γεύονται
Περιγράφουν το χρώμα τους, την υφή τους, τη μυρωδιά και τη γεύση τους
Συζητάμε πώς και πού χρησιμοποιούνται τα μπαχαρικά
Φτιάχνουμε το δικό μας ηλιακό σύστημα με μπαχαρικά (με όμοια ή
διαφορετικά υλικά από την ταινία).
Αιτιολογούμε τις επιλογές μας.
Τοποθετούμε το κάθε μπαχαρικό στη θέση του αντίστοιχου πλανήτη.
Κολλάμε τα μπαχαρικά απευθείας στο χαρτόνι ή αφού τα
τοποθετήσουμε σε σακουλάκια.
Δίπλα σε κάθε μπαχαρικό κολλάμε τη φωτογραφία του αντίστοιχου
πλανήτη.
Πέρα από τη διδασκαλία του ηλιακού συστήματος τα ονόματα και οι
τιμές των μπαχαρικών μπορούν να αξιοποιηθούν σε δραστηριότητες
γλώσσας και μαθηματικών.
Είναι προφανές πως σε όσο μεγαλύτερα παιδιά απευθύνονται οι
δραστηριότητες τόσο περισσότερες θα είναι και οι πληροφορίες σε σχέση με
13

14. τους πλανήτες και το ηλιακό σύστημα που θα παρέχονται.
Ειδικά από τους μαθητές των δυο τελευταίων τάξεων μπορούμε να
ζητήσουμε να σχολιάσουν:
 Ο παππούς λέει πως η ζωή, όπως και το φαΐ, για να
"νοστιμέψει" θέλει αλάτι. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτή τη φράση;
Διατροφή
Η ταινία αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μέρος ενός διαθεματικού
project για τη διατροφή όπου θα δουλέψουμε ομαδοσυνεργατικά και κάθε
ομάδα θα ασχοληθεί με συγκεκριμένους άξονες. Θα δοθούν στους μαθητές
κείμενα με φύλλα εργασίας και έχουν σχέση με την υγιεινή διατροφή, είναι
ευχάριστα με κόμικ, εικόνες κλπ
Αφού δούμε την ταινία και διαβάσουν οι μαθητές τα κείμενα και το υλικό
μας μπορούμε να κάνουμε τις παρακάτω ερωτήσεις:
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ελληνικής
διατροφής;
Ποιες τροφές πρέπει να καταναλώνονται συχνά και ποιες αραιά;
Εσείς ακολουθείτε αυτές τις οδηγίες διατροφής;
Κάθε λαός έχει τις διατροφικές του συνήθειες. Επίλεξε μια χώρα και
μελέτησε : α) τη γεωγραφική της θέση, β) τη μορφολογία του εδάφους
και το κλίμα της και γ) τη διατροφή των ανθρώπων της. Στη συνέχεια
απάντησε στην ερώτηση:
Πώς νομίζεις ότι επηρεάζει τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων η
χώρα από την οποία κατάγονται;
Ειδικά για τις μεγάλες τάξεις μπορούμε επίσης να ασχοληθούμε και με άλλα
θέματα όπως:
ο θεσμός της οικογένειας, η ενσωμάτωση αλλοδαπών μαθητών στο
ελληνικό σχολείο κλπ..
Οι μαθητές επίσης θα μπορούσαν να δραματοποιήσουν σκηνές από την ταινία
ή κάποιους χαρακτήρες, να τις παρουσιάσουν στη δική τους ή σε άλλη τάξη.
Όσον αφορά τη ζωγραφική θα μπορούσε να χωριστεί το έργο σε έξι ή
περισσότερα τμήματα και τα παιδιά να σχεδιάσουν τμηματικά τις εικόνες της
ταινίας (storyboarding).
14

15. Εν κατακλείδι:
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κουζίνα είναι μια ταινία που αφήνει
χώρο σε όλες τις αισθήσεις να βαραίνουν με τον ίδιο
ακριβώς τρόπο και την ίδια σοβαρότητα ό,τι διαποτίζει
την ανθρώπινη παρουσία. Είναι μια ταινία πικάντικη. Κι
αυτό γιατί παλιά, η Κωνσταντινούπολη ήταν μια
κοσμόπολη. Άνθρωποι απ' όλο τον κόσμο φεύγανε από
τους τόπους τους και πήγαιναν στην Πόλη για να
φτιάξουν μια καλύτερη τύχη. Τις ιστορίες του τόπου
τους, για να μην τις ξεχάσουν, τις έβαζαν μέσα στο
φαγητό τους. 'Ο,τι κουβαλούσαν από τον τόπο τους
ήταν δυο δράμια πιπέρι, λίγη ρίγανη, ένα κομμάτι
σαφράνι. Και μόλις κατάφερναν να στεριώσουν, τότε
πάλι κάτι συνέβαινε και έπρεπε να φύγουν ξανά. Η
Πολίτικη Κουζίνα είναι και Πολιτική γιατί είναι φτιαγμένη
από ανθρώπους που άφησαν το φαί τους στη μέση,
κάπου αλλού…..
15