AUTISM

1. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
1
Penerimaan Pengguna Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
Murid-murid Masalah Pembelajaran
Noorhayati Mustaffa, Aznan Che Ahmad, dan Noorazian Abd Hamid
ABSTRAK
Program transisi kerjaya merupakan program bagi membantu menyediakan murid masalah pembelajaran ini
menghadapi alam pekerjaan selepas mereka menamatkan alam persekolahan. Oleh itu kajian ini dijalankan bagi
mengenal pasti pelaksanaan transisi kerjaya program “Mendobi Pakaian” dan penerimaan kakitangan sekolah
aliran perdana dan ibu bapa murid berkeperluan khas terhadap program “MendobiPakaian” yang dijalankan oleh
murid-murid masalah pembelajaran. Kajian ini adalah sebuah kajian berbentuk campuran di antara kuantitatif dan
juga kualitatif. Bagi kaedah kuantitatif, data dikumpul dengan menggunakan borang soal selidik. Manakala bagi
kaedah kualitatif pula data dikumpul menerusi temubual berstruktur yang melibatkan guru mendobi dan ibu bapa
murid masalah pembelajaran. Data kuantitaif dalam kajian ini telah dianalisis secara deskriptif dalam bentuk
frekuensi dan juga peratus, manakala data kualitatif pula telah dianalisa secara analisis bertema. Dapatan kajian
menunjukkan bahawa kakitangan sekolah aliran perdana dan ibu bapa murid masalah pembelajaran menerima
baik perkhidmatan mendobi pakaian ini. Manakala dapatan kualitatif pula menunjukkan bahawa murid-murid
masalah pembelajaran memerlukan latihan dan pemantauan berterusan dalam memastikan hasil kerja yang
berkualiti dan memuaskan hati pelanggan.Ibu bapa murid-murid masalah pembelajaran ini juga gembira dengan
langkah sekolah memperkenalkan program ini bagi memastikan masa depan anak mereka yang lebih cerah.
KATA KUNCI: transisi kerjaya, murid masalah pembelajaran, mendobi, murid-murid
berkeperluan khas.

2. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
2
Penerimaan Pengguna Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
Murid-murid Masalah Pembelajaran
Murid pendidikan khas terdiri daripada murid yang mengalami masalah dari segi
penglihatan, pendengaran, penglihatan dan pembelajaran. Secara spesifik, Jabatan Pendidikan
Khas (2004) telah mengkategorikan murid masalah pembelajaran adalah murid yang yang
mengalami sindrom Down, autisme ringan, gangguan attention deficit hyperactive disorder
(ADHD), terencat akal minimum dan bermasalah dalam pembelajaran spesifik. Pendidikan
untuk murid masalah pembelajaran telah bermula pada tahun 1988.
Kurikulum kanak-kanak bermasalah pembelajaran adalah bertujuan melengkapkan
kanak-kanak yang bermasalah pembelajaran dengan kemahiran-kemahiran yang tertentu bagi
membantu mereka mencapai perkembangan yang menyeluruh. Perkembangan ini membantu
mereka mencapai perkembangan yang menyeluruh. Perkembangan ini meliputi aspek-aspek
intelek, rohani, jasmani, emosi, bakat, akhlak, nilai-nilai estetika dan sosial agar mereka boleh
menjadi satu ahli masyarakat yang berguna dan berdikari.
Kanak-kanak yang menghadapi masalah pembelajaran berupaya untuk menerima
pendidikan yang sesuai dengan kemampuan dan perkembangan mereka secara menyeluruh.
Hanya sekadar mereka kurang bertindakbalas kepada strategi pengajaran dan pembelajaran
biasa. Oleh itu satu program khas perlu disediakan untuk memenuhi keperluan murid-murid
ini mengambil kira aspek-aspek seperti masa, bahan, budaya, kelas, teknik mengajar, bantuan
kepakaran dan penglibatan masyarakat. Kenyataan ini disokong oleh Nasri, Hamzah, dan
Udin, (2010) yang mengatakan bahawa pendidikan khas merupakan aliran pendidikan yang
berperanan penting dalam membantu golongan berkeperluan khas terutamanya mereka yang
mengalami masalah pembelajaran menghadapi cabaran dalam pembelajaran sehinggalah
memasuki alam pekerjaan.
Setiap kanak-kanak berkeperluan khas wajar diberi peluang dan bimbingan yang
seluas-luasnya untuk membolehkan mereka:
 Menguasai kemahiran komunikasi
 Menguasai kemahiran bergaul
 Mengetahui dan memperkembang perasaan ingin tahu mengenai hal
diri dan alam sekeliling
 Menjaga kesihatan dan keselamatan diri
 Menguruskan hal-hal kehidupan seharian
 Mempunyai keyakinan diri dan konsep kendiri yang positif

3. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
3
 Melibatkan diri dalam kegiatan rekreasi
 Memahami keperluan perkembangan jasmani serta menguasai
kemahiran motor
 Menghayati dan mengamalkan nilai-nilai murni
 Mengembangkan potensi,bakat,dan daya kreatif serta intelek
Kementerian Pendidikan Malaysia (2012) telah menyatakan bahawa mereka sedar
tentang kepentingan menyediakan pendidikan yang sesuai untuk murid berkeperluan khas
(bagi ketiga-tiga kategori), di mana golongan ini mungkin lebih sesuai menggunakan
kurikulum vokasional bagi menyediakan golongan tersebut dengan kemahiran hidup
berbanding kurikulum akademik sedia ada. Secara amnya, golongan murid berkeperluan khas
yang mempunyai masalah untuk mengikuti pembelajaran yang menekankan pencapaian
akademik, dan mempunyai keupayaan fizikal, patut dilatih melalui pendidikan vokasional
supaya tenaga mereka dapat digunakan dalam bidang pekerjaan tertentu (Daros, Nordin &
Saud, 2012).
Murid Masalah Pembelajaran
Menurut Individual with Disabilities Education Act (IDEA, 1997), masalah
pembelajaran didefinisikan sebagai masalah dalam satu atau lebih daripada proses asas
psikologi yang melibatkan pemahaman atau penggunaan bahasa samada pertuturan atau
penulisan dimana masalah yang dihadapi mengakibatkan kebolehan mendengar, berfikir dan
membaca yang tidak sempurna. Ini tidak termasuk mereka yang bermasalah pembelajaran
akibat daripada ketidakupayaan penglihatan dan motor, kerencatan akal, gangguan emosi atau
kekurangan dalam persekitaran, budaya atau ekonomi.
The Joint Committee on Learning Disabilities (NJCLD, 1990) pula, masalah
pembelajaran membawa maksud satu kumpulan individu yang mengalami kesukaran
mendengar, bertutur, membaca, menulis, membuat keputusan atau menyelesaikan masalah
Matematik. Masalah ini berpunca daripada ketidakfungsian sistem saraf pusat dan boleh
berlaku pada bila-bila tahap umur.
Kanak-kanak masalah pembelajaran merupakan kanak-kanak yang telah dikenalpasti
dan disahkan oleh pakar profesional klinikal sebagai mengalami kecacatan yang menganggu
proses pembelajaran. Kecacatan yang dialami boleh diketegorikan mengikut tahap kefungsian
kanak-kanak dalam kebolehan-kebolehan yang berikut:
 kebolehan kognitif
 tingkah laku sosial/perkembangan sosial

4. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
4
 penguasaan bahasa lisan/pertuturan
 penguasaan membaca
 kemahiran perkembangan
 kemahiran matematik
Murid masalah pembelajaran juga adalah murid yang mempunyai masalah kognitif
yang melibatkan kecacatan akal yang ringan dan masih boleh dididik. Oleh itu, mereka
ditempatkan di dalam program pendidikan khas masalah pembelajaran.
“Mendobi Pakaian” Sebagai Transisi Kerjaya
Transisi sekolah ke alam pekerjaan merupakan satu aspek yang lazimnya dihadapi oleh
murid-murid berkeperluan khas, termasuk murid masalah pembelajaran (Chris, 2013). Program
transisi kerjaya yang dijalankan oleh program pendidikan khas integrasi masalah pembelajaran
mampu melatih murid-murid masalah pembelajaran dengan kemahiran tertentu dan
menyediakan mereka ke alam pekerjaan (Siti Nor Idayu & Mohammad Hisyam, 2015).
Program “Mendobi Pakaian” ini telah dijalankan bagi menyediakan ilmu pengetahuan dan
kemahiran jangka panjang yang berkaitan bidang asas mendobi yang merupakan salah satu
cabang dari sukatan pelajaran murid-murid berkeperluan khas kategori masalah pembelajaran.
Mencuci pakaian adalah salah satu tajuk yang berkaitan dengan bidang pengurusan diri. Bidang
ini dikembangkan pula kepada kemahiran mencuci pakaian dengan menggunakan mesin basuh.
Murid-muird didedahkan dengan asas mendobi seperti aspek keselamatan menggunakan mesin
basuh, menyidai pakaian, melipat pakaian, dan juga menyeterika pakaian.
Memandangkan kebanyakan murid berkeperluan khas kategori masalah pembelajaran
ini kurang mampu dari segi intelek, maka program “Mendobi Pakaian” ini sangat penting bagi
membantu menyediakan murid-murid ini dengan kemahiran asas untuk mereka memasuki
alam pekerjaan nanti. Program “Mendobi Pakaian” ini juga bertujuan menyediakan murid-
murid pendidikan khas masalah pembelajaran dengan kemahiran untuk mereka bekerja di
pusat-pusat perkhidmatan dobi, hotel, ataupun mengusahakan sendiri perniagaan mendobi
sekiranya mereka mampu. Kemahiran yang diajar dalam program “Mendobi Pakaian” ini
adalah seperti berikut:
 Mencuci pakaian dengan cara cucian tangan.
 Mencuci pakaian dengan menggunakan prosedur yang betul.
 Membilas pakaian dengan besen secara manual.
 Menggunakan air dengan kuantiti yang betul semasa mencuci.

5. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
5
 Mengering pakaian secara manual.
 Mengering pakaian dengan menggunakan mesin basuh.
 Menyidai pakaian.
 Menggunakan seterika dengan selamat dan dengan cara yang betul.
 Menentukan laras suhu kepanasan seterika dengan betul mengikut jenis
fabrik.
 Menyeterika pakaian.
 Melipat pakaian.
 Menyimpan pakaian dengan kemas.
Pelaksanaan Program “Mendobi Pakaian”
Pada peringkat permulaan melaksanakan program ini, satu bilik khas yang diberi nama
“Stesyen Mendobi” telah disediakan bagi membolehkan pelanggan untuk mendapatkan
perkhidmatan ini. Sebuah buku daftar perkhidmatan pelanggan telah disediakan untuk
merekodkan butiran pelanggan dan perkhidmatan seperti nama, nombor telefon, berat pakaian,
jumlah bayaran yang dikenakan, serta tarikh dan masa pakaian dihantar dan diambil, Pelanggan
akan diberikan resit sebagai bukti mereka menghantar pakaian mereka dan perlu mengemukan
resit tersebut sebagai bukti ketika mereka hendak mengambil pakaian mereka semula.
Pelaksanaan program ini telah dirancang dengan baik di mana murid-murid yang
mempunyai kebolehan dan berminat dalam mendobi pakaian dikenal pasti dan diminta
persetujuan daripada ibu bapa mereka untuk terlibat dalam program ini. Langkah pertama
adalah murid-murid ini dilatih dengan kemahiran cucian tangan. Murid-murid ini juga akan
didedahkan dengan pelbagai jenis fabrik dan cara mengendalikan fabrik tersebut agar fabrik
tersebut tidak rosak. Selepas itu mereka akan didedahkan dan diberi latihan mengenai cara
penggunaan bahan mencuci seperti sabun pencuci pakaian dan pelembut fabrik, peralatan di
bilik dobi, dan langkah-langkah keselamatan ketika berada di dalam bilik dobi. Setelah murid
ini didapati mampu mengendalikan peralatan di bilik dobi, maka murid itu akan dibenarkan
melakukan kerja-kerja mendobi pakaian. Waktu penerimaan bahan untuk didobi pula adalah
seperti yang ditunjukkan oleh Jadual 1. Namun setiap tugas mendobi pakaian ini masih di
bawah seliaan guru dobi dan juga pembantu pengurusan murid. Program “Mendobi Pakaian”
ini juga telah menentapkan harga bagi perkhidmatan mereka setelah membuat beberapa
pemantauan ke atas harga perkhidmatan dobi biasa.

6. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
6
Jadual 1. Waktu urusniaga program”Mendobi Pakaian”
Hari Waktu
Isnin 8.10 pagi – 10.00 pagi
Selasa 8.50 pagi – 12 tengahari
Rabu 10.30 pagi – 12.00 tengahari
Khamis 7.30 pagi – 10.00 pagi
Objektif Kajian
Kajian ini telah dilaksanakan bagi mengenal pasti bagaimanakah penerimaan
kakitangan aliran perdana dan ibu bapa murid–murid masalah pembelajaran terhadap program
“Mendobi Pakaian” yang dijalankan oleh murid-murid masalah pembelajaran.
Metodologi
Kajian yang dijalankan ini adalah campuran di antara kuantitatif dan juga kualitatif.
Bagi kajian kuantitif, data telah dikumpul menerusi borang soal selidik kepuasan pelanggan.
Soal selidik ini telah dibina oleh pengkaji dengan menggunakan skala Likert lima mata: 1-
“Sangat Tidak Setuju”, 2 - “Tidak Setuju”, 3 – “Tidak Pasti”, 4 “Setuju”, dan 5 – “Sangat
Setuju”. Bagi kajian kualitatif pula, pengkaji telah menemu bual salah seorang guru dobi, lima
orang kakitangan aliran perdana dan lima orang ibu bapa yang telah dikenal pasti sebagai
pelanggan tetap program “Mendobi Pakaian”. Hasil temu bual ini telah dianalisa secara
bertema bagi menjawab persoalan kajian yang telah dibina.
Semua responden telah diminta untuk melengkapkan borang soal selidik. Setelah itu,
pengkaji menemu bual seorang guru dobi, lima orang kakitangan sekolah, dan juga lima orang
ibu bapa. Bagi pengumpulan data menerusi borang soal selidik, kajian ini telah menggunakan
kaedah pemilihan sampel bertujuan memandangkan bilangan populasi yang amat terhad. Bagi
populasi dalam kalangan kakitangan sekolah, setelah mendapat maklumat daripada guru dobi,
pengkaji telah mengenal pasti 15 orang kakitangan aliran perdana yang terdiri daripada guru
dan staf sokongan sekolah yang telah menjadi pelanggan tetap program “Mendobi Pakaian”.
Bagi ibu bapa pula, pengkaji telah mengenal pasti terdapat lima orang ibu bapa yang telah
menjadi pelanggan tetap.
Bagi temu bual pula, pengkaji telah menggunakan kaedah persampelan bertujuan dan
juga kaedah persampelan rawak mudah. Bagi responden guru dobi dan ibu bapa, pengkaji telah
menggunakan kaedah persampelan bertujuan, manakala bagi responden kakitangan sekolah
aliran perdana pula, pengkaji telah menggunakan kaedah persampelan rawak mudah di mana
setiap seorang daripada 15 orang kakitangan sekolah bepeluang terpilih untuk ditemu bual.

7. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
7
Dapatan Kajian Soal Selidik Dan Perbincangan
Dapatan kajian menunjukkan bahawa seramai 29 orang (61%) responden menghantar
pakaian mereka untuk dicuci sahaja, 13 orang (27%) responden menghantar pakaian mereka
untuk dicuci dan diseterika; seramai 4 orang (8%) responden menghantar pakaian mereka
untuk dicuci dan diseterika, dan dilipat; dan seramai 2 orang (4%) responden menghantar
pakaian mereka untuk diseterika sahaja (lihat Jadual 2). Namun, hasil temu bual dengan guru
dobi, pengkaji dimaklumkan terdapat juga pelanggan yang hanya menghantar pakaian mereka
untuk diseterika, tetapi disebabkan kekangan kekurangan tenaga kerja dan tempoh masa yang
agak lama diambil untuk menyeterika, maka perkhidmatan menyeterika pakaian ini menjadi
kurang diterima melainkan pelanggan tetap sahaja.
Jadual 2. Jenis perkhidmatan yang disediakan
Jenis perkhidmatan Bilangan Peratus
Mencuci semua jenis pakaian/cadar/langsir dan lain-lain. 29 61
Menyeterika pakaian. 13 27
Menyeterika jubah/kain denim/jeans. 4 8
Melipat pakaian. 2 4
Jumlah 48 100
Jadual 3 menunjukkan kekerapan pelanggan menggunakan perkhidmatan mendobi
yang dijalankan oleh murid masalah pembelajaran. Jadual 3 juga menunjukkan bahawa paling
ramai pelanggan menghantar pakaian mereka untuk didobi sekali dalam tempoh dua minggu
iaiu seramai 21 orang (44%). Ini diikuti oleh responden yang menghantar pakaian mereka
sekali setiap minggu iaitu seramai 16 orang (33%). Seramai 8 orang responden (17%)
menghantar pakaian mereka sekali dalam tempoh tiga minggu. Akhir sekali hanya seramai 3
orang responden (6%) menghantar pakaian mereka untuk didobi sekali dalam tempoh sebulan.
Jadual 3. Kekerapan pelangan menggunakan khidmat “Mendobi Pakaian”
Kekerapan menghantar pakaian/selimut/barang lain untuk
Respdicuci
Kekerapan Peratus
Sekali setiap minggu. 16 33
Sekali dalam tempoh dua minggu. 21 44
Sekali dalam tempoh tiga minggu. 8 17
Sekali dalam tempoh sebulan. 3 6
Jumlah 48 100
Respon Kakitangan Aliran Perdana Dan Ibu Bapa
Dapatan kajian menerusi borang selidik mendapati bahawa responden kajian yang
terdiri daripada kakitangan aliran perdana di sekolah yang dikaji sangat berpuas hati dengan
perkhidmatan dobi yang dijalankan oleh murid-murid pendidikan khas masalah pembelajaran

8. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
8
dan kualiti hasil kerja dobi mereka di mana kesemua responden telah memilih sama ada
“Setuju” atau “Sangat Setuju” untuk kedua-dua pernyataan tersebut. Semua responden juga
menyatakan bahawa pakaian yang mereka hantar untuk didobi oleh murid berkeperluan khas
tidak pernah mengalami kerosakan. Namun, di sebalik persetujuan bahawa mereka berpuas
hati dengan kualiti hasil kerja murid-murid berkeperluan khas masalah pembelajaran ini,
mereka masih was-was untuk menghantar pakaian yang mahal untuk didobi oleh murid-murid
ini di mana 13 orang responden (65%) telah menyatakan bahwa mereka kurang yakin dan
empat orang lagi (25%) menyatakan bahawa mereka “tidak pasti” untuk mengantar pakaian
mereka sekiranya pakaian mereka mahal. Respon ini berkemungkinan disebabkan oleh mereka
masih berasa takut sekiranya apa-apa terjadi kepada pakaian mereka yang mereka kategorikan
sebagai mahal. Tambahan pula, sekiranya terjadi apa-apa kerosakan, mereka mungkin tidak
akan sampai ke tahap meminta ganti rugi daripada murid-murid berkeperluan khas ini.
Bagi hasil kerja menyeterika pakaian pula, seramai 17 orang responden (85%) telah
sama ada “Setuju” atau “Sangat Setuju” bahawa hasil kerja menyeterika yang dilakukan murid
berkeperluan khas masalah pembelajaran adalah setanding dengan perkhidmatan dobi di luar,
manakala tiga orang responden (15%) telah manyatakan bahawa mereka tidak bersetuju dengan
pernyataan tersebut. Seramai lapan orang responden (40%) menyatakan bahawa mereka hanya
menghantar pakaian untuk dicuci tetapi tidak untuk diseterika kerana mereka kurang yakin
dengan kemampuan murid-murid berkeperluan khas, manakala sembilan orang responden
(45%) pula tidak bersetuju dengan pernyataan tersebut dan tiga orang lagi menyatakan bahwa
mereka tidak pasti.
Seramai 14 (70%) orang responden menyatakan bahawa pada peringkat awal ketika
mereka mengetahui mengenai projek mendobi ini, mereka merasa kurang yakin dengan
kemampuan dan kualiti kerja murid berkeperluan khas, manakala enam orang lagi (30%)
menyatakan bahawa mereka tidak merasa begitu. Mengenai isu ketepatan masa pula, dapatan
kajian menunjukkan bahawa semua responden bersetuju dengan pernyataan “Perkhidmatan
mencuci pakaian yang disediakan oleh murid berkeperluan khas ini adalah cepat dan menepati
yang yang dinyatakan kepada pelanggan“. Ini menunjukkan bahawa murid-murid berkeperluan
khas ini mampu mengikut jadual kerja dan tahu apa yang perlu mereka lakukan dengan
pemantauan daripada guru dobi.
Apabila ditanya sama ada mereka akan terus mengunakan perkhidmatan dobi yang
dijalankan oleh murid berkeperluan khas sekiranya mereka mengusahakan perkhidmatan dobi
mereka sendiri selepas tamat persekolahan, semua responden telah menyatakan bahawa

9. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
9
mereka akan terus menyokong perniagaan dobi murid-murid berkeperluan khas ini. Dapatan
ini merupakan satu petanda positif untuk murid-murid berkeperluan khas memulakan
perniagaan dobi mereka sendiri apabila mereka tamat persekolahan nanti.
Akhir sekali, semua responden menyatakan bahawa murid berkeperluan khas yang
terlibat dengan program dobi ini adalah mesra pelanggan ketika berurusan dengan pelanggan.
Ini besar kemungkinan disebabkan latihan dan tunjuk ajar yang telah diberikan oleg guru dobi
dan juga guru-guru pendidikan yang lain dalam sesi pengajaran dan pembelajaran murid-murid
ini.
Jadual 4. Respon responden kepada soal selidik mangenai program “Mendobi Pakaian”
Bil Pernyataan 1 2 3 4 5
1 Saya berpuas hati dengan perkhimatan yang dobi
yang disediakan murid berkeperluan khas
masalah pembelajaran.
4 16
2 Kualiti hasil kerja mencuci yang dilakukan
murid berkeperluan khas masalah pembelajaran
adalah setanding dengan perkhidmatan dobi di
luar.
14 6
3 Kualiti hasil kerja menyeterika yang dilakukan
murid berkeperluan khas masalah pembelajaran
adalah setanding dengan perkhidmatan dobi di
luar.
3 15 2
4 Pada peringkat awal ketika saya mengetahui
mengenai projek mendobi ini, saya merasa
kurang yakin dengan kemampuan dan kualiti
kerja murid berkeperluan khas ini, namun setelah
saya menggunakan perkhidmatan mereka, saya
berpuas hati.
6 12 2
5 Perkhidmatan mencuci pakaian yang disediakan
oleh murid berkeperluan khas ini adalah cepat
dan menepati yang yang dinyatakan kepada
pelanggan.
16 4
6 Saya merasa kurang yakin untuk menghantar
pakaian saya yang mahal untuk dicuci oleh
murid berkeperluan khas.
4 2 11 3
7 Saya akan terus mengunakan perkhidmatan dobi
yang dijalankan oleh murid berkeperluan khas
sekiranya mereka mengusahakan perkhidmatan
dobi mereka sendiri selepas tamat persekolahan.
9 11
8 Saya hanya menghantar pakaian saya untuk
dicuci tetapi tidak untuk diseterika kerana saya
kurang yakin dengan kemampuan mereka dalam
menggunakan seterika.
9 3 3 5
9 Pakaian yang saya hantar untuk dicuci oleh
murid berkeperluan khas pernah mengalami
16 4

10. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
10
kerosakan akibat kecuaian murid berkeperluan
khas.
10 Murid berkeperluan khas kurang mesra
pelanggan ketika berurusan dengan pelanggan.
17 3
Dapatan Temu Bual
Kakitangan Sekolah
Hasil temu bual dengan lima orang kakitangan sekolah telah mendapati bahawa
terdapat dalam kalangan mereka yang kurang yakin dengan keupayaan murid-murid
berkeperluan khas ini mendobi, dan ada juga yang yakin dengan kemampuan murid-murid ini.
Berikut adalah hasil temu bual yang telah dianalisa:
“walau budak-budak ni macam ni (berkeperluan khas, kita perlu beri
mereka peluang untuk buat sesuatu untuk masa depan mereka, jadi
saya memang yakin mereka boleh buat kerja ni, tambahan ada pula
ramai cikgu-cikgu yang sentiasa membimbing mereka..” (K1)
“…saya macam nak percaya tidak percaya murid-murid ni boleh
mendobi sebab nampak mereka macam tak boleh saja… tapi apabila
saya lihat mereka menyidai pakaian, buat kerja dobi ni, saya pun yakin
dan cubalah hantar….lepas tu memang ternyata tanggapan awal saya
salah, mereka sebenarnya boleh buat kerja (mendobi)…..tahniah pada
cikgu-cikgu mereka.” (K2).
“..saya selalu juga datang tinjau-tinjau, berbual dengan guru-guru
pendidikan khas ni, jadi saya memang sudah biasa melihat budak-
budak ni bekerja, jadi saya memang yakin budak-budak ni boleh buat
kerja ni (mendobi), lebih lebih lagi sebab ada cikgu yang akan sentisa
pantau mereka bekerja” (K3).
“..mula-mula semasa dapat berita yang budak-budak ni (murid
berkeperluan khas) ada buat perkhidmatan dobi, terlintas di fikiran
saya [“Bolehkah budak-budak ni nak cuci pakaian? Nak sukat sabun
lagi…pelembut lagi...kalau terlebih guna pelembut, nanti rosaklah baju
orang”]….tapi selepas dengar maklum balas daripada kawan-kawan,
saya pun cubalah, alhamdulillah….tak rosak pun baju-baju
saya….semua bersih, macam hantar kat dobi di luar sana pula…”
(K4).

11. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
11
“….yang boleh buat saya mula menggunakan perkhidmatan dobi
budak-budak ni (murid berkeperluan khas) adalah atas kepercayaan
terhadap jaminan guru-guru pendidikan khas dan kata-kata ajakan
sering kawan-kawan guru-guru pendidikan khas, bila dah dobi,
wah….memang mereka boleh dobi….tahniah untuk cikgu-cikgu
pendidikan khas…” (K5).
Berdasarkan kepada respon yang telah diberikan dalam borang soal selidik, pengkaji
menyoal kakitangan sekolah ini mengenai respon mereka yang mengatakan mereka akan
menggunakan perkhidmatan dobi yang dijalankan oleh murid-murid berkeperluan khas ini,
mereka mengatakan bahawa, “sekurang-kurang mereka dapat membantu budak-budak
berkeperluan khas ini”; “kalau kami yang bertugas di sekolah yang ada program pendidikan
khas ini tak nak guna perkhidmatan dobi budak-budak ini, apatah lagi masyarakat yang tak
pernah dengan budak-budak ni..kami boleh jadi macam ‘promoter’ la….”.
Ibu Bapa Murid Berkeperluan Khas
Hasil temu bual dengan ibu bapa murid-murid berkeperluan khas pula mendapati
bahawa semua ibu bapa berbangga dengan usaha yang telah diambil oleh guru-guru pendidikan
khas dan pentadbir sekolah sebab telah berjaya memulakan program “Mendobi Pakaian”.
Apabila disoal apa perasaan mereka terhadap program “Mendobi Pakaian” ini, berikut adalah
antara respon mereka:
“..baguslah bila dah ada program dobi ini, kami nampak kemampuan
anak-anak kami….” (P1).
“…bila anak saya dah terlibat dengan dobi ni, di rumah sekarang ni dia
lah yang akan mendobi pula…senang sikit mak dia….kadang-kadang
mengalahkan abang dan kakak dia yang tak macam dia….” (P2).
“...anak-anak khas ni kalau nak harap akademik mereka, memang tak
boleh lah, tapi bila ada asas kemahiran macam ni (mendobi), kami
nampak lah apa mereka boleh kerja lepas sekolah nanti…..budak-budak
ni bukan tak boleh buat kerja sebenarnya, cuma kita perlu banyak
bersabar dan ajar mereka berulang kali…” (P3).
“…lani saya makin yakin dengan hala tuju apa anak saya nak buat lepas
dia tamat sekolah nanti” (P4).

12. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
12
“Saya gembira sangat, dia (anak berkeperluan khas) lagi gembira bila
dapat duit hasil dobi, siap belanja kamiibu bapa dia dan adik-adik…sedih
pun ada” (P5).
Guru Dobi
Hasil temu bual dengan guru dobi, analisis data menunjukkan bahawa murid-murid
masalah pembelajaran yang terlibat dengan program dobi ini merupakan murid-murid yang
dipilih berdasarkan kemampuan, minat, dan juga persetujuan ibu bapa. Apabila disoal
bagaimana penerimaan kakitangan sekolah dan ibu bapa murid masalah pembelajaran terhadap
perkhidmatan dobi oleh murid masalah pembelajaran, guru dobi memaklumkan bahawa
sambutan yang diterima adalah amat meberansangkan. Menurut guru dobi “…biasanya
pelanggan akan bertanya dahulu sama ada boleh hantar pakaian untuk dobi atau bertanya
bila mereka boleh hantar”.
Menurut guru dobi lagi, situasi ini berlaku adalah disebabkan bilangan murid yang
melakukan kerja mendobi adalah terhad. Oleh itu, kuantiti pakaian yang hendak didobi perlu
dijadualkan supaya pelanggan tidak perlu menunggu lama untuk pakaian mereka siap didobi.
Menurut guru dobi:
“…bukan semua murid ni boleh mendobi pakaian pelanggan…..kalau
mendobi pakaian mereka sendiri boleh lah…kami perlu lihat kemampuan
murid, pilih murid, dapatkan kebenaran ibu bapa, diberi latihan, dan
diberi tempoh pemantauan…..kalau murid tu lulus dalam tempoh
pemantauan itu, maka dia akan diambil sebagai murid dobi”.
Apabila disoal mengenai perancangan kerjaya murid-murid dobi ini, guru dobi
menyatakan “……masih belum ada perancangan penempatan kerja lagi……murid-murid dobi
yang ada sekarang ini pun masih lagi ada beberapa tahun sebelum mereka tamat
persekolahan…...tapi memang dalam skop perancangan kami”.
Mengenai pendapatan hasil dobi pula, guru dobi menjelaskan bahawa pendapatan hasil
dobi akan ditolak kos bahan keperluan dobi dan bakinya diberikan kepada murid dobi sebagai
upah. Menurut guru dobi lagi, “…pendapatan tu tak lah penting sangat dalam program dobi
ni…..tapi apa yang lebih penting adalah kemahiran dan pengalaman yang mereka dapat
menerusi program dobi ni……..ibu bapa budak-budak dobi ni pun gembira dengan kesan dobi
terhadap anak-anak mereka”. Apabila disoal apa yang dimaksudkan dengan kesan dobi
terhadap anak-anak ibu bapa tersebut, guru dobi menyatakan “..apa yang dimaksudkandengan

13. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
13
kesan dobi adalah…budak-budak ni selepas terlibat dengan program dobi ni, merekajadi rajin
tolong ibu bapa mereka dobi di rumah..tolong lipat baju..sidai baju…jadi ibu bapa gembira
lah…”.
Seterusnya pengkaji menyoal mengenai perkhidmatan menyeterika pakaian. Guru dobi
menyatakan “..bab menyeterika pakaian ni…rumit sikit…sebab murid-murid ni mudah keliru
nak laraskan seterika mengikut jenis fabrik…..jadi…untuk nak memudahkan semua orang,
kami kurang mengambil upah untuk hanya menyeterika, tetapi kalau pelanggan minta kami
cuci dan seterika, kami akan ambil tetapi bergantung kepada jenis kain….kalau kain yang
susah nak diseterika, kami akan bagitau pelanggan alasan kami tak nak seterika….dan
biasanya pelanggan kami faham”.
Akhir sekali, pengkaji menyoal guru dobi mengenai kekangan program dobi ini. Guru
dobi menjelaskan bahawa kekangan utama adalah berkaitan ruang mendobi. Menurut guru dobi
“….sekarang ini….bilik dobi sedia ada adalah hasil pengubahsuaian bilik bengkel
pertukangan. Dalam bilik itu hanya dapat dimuatkan sebuah mesin basuh separa automatik,
dua buah mesin basuh automatik, dan sebuah mesin pengering. Kalau dapat bilik dobi yang
lebih luas, memang banyak lagi manfaat murid-murid dobi ini akan dapat daripada aktiviti
mendobi ni.”
Rumusan
Setiap ibu bapa kepada murid-murid berkeperluan khas mempunyai harapan agar anak
mereka mampu berdikari dan menguruskan diri mereka sendiri apabila mereka dewasa kelak.
Soalan yang sering disuarakan oleh ibu bapa murid-murid berkeperluan khas adalah apakah
yang akan dilakukan oleh anak mereka selepas anak mereka tamat persekolahan. Oleh itu,
program “Mendobi Pakaian” ini amatlah sesuai dijalankan sebagai transisi kerjaya bagi
menyediakan murid-murid berkeperluan khas masalah pembelajaran ini dengan kemahiran dan
pengalaman ke arah alam pekerjaan.

14. Penerimaan Terhadap Program “Mendobi Pakaian”
14
Rujukan
Chris F. (2013). Introduction to the special issue: Transitions for students with special
educational needs. Australasian Journal of Special Education, 37(1), 1–3. doi:
10.1017/jse.2013.9
Daros, M. M., Nordin, M.S., & Saud, M.S. (2012). Pelajar berkeperluan khas dan bermasalah
pembelajaran dari sekolah ke kerjaya. Journal of Social Science, 5(1), 42 – 46.
Individuals with Disabilities Education Improvement Act (IDEA) of 2004, (P.L. 108-446).
Jabatan Pendidikan Khas, 2004. Maklumat Pendidikan Khas 2004. Kuala Lumpur: Jabatan
Pendidikan Khas.
Kementerian Pelajaran Malaysia (2012). Laporan Awal Pelan Pembangunan Pendidikan
Malaysia 2013-2025. Putrajaya.
Nasri, M. S., Hamzah. R. & Udin, A (2010). Memperkasakan peranan pendidikan teknik
Vokasional dan pendidikan khas. Dimuat turun daripada
http://eprints.utm.my/14948/1/Falsafah_Pendidikan_Kebangsaan_Memperkasakan_
Peranan_Pendidikan_Teknik-eprint8.pdf.
Siti Nor Idayu & Mohammad Hisyam. (2015). Pelaksanaan program transisi bagi
mempersiapkan murid berkeperluan pendidikan khas masalah pembelajaran
(BPKMP) ke alam kerjaya. Proceeding of the 3rd Global Summit on Education GSE
2015 (e-ISBN 978-967-0792-01-1), 9-10 March 2015, Kuala Lumpur: Malaysia.
Dimuat turun daripada http://WorldConferences.net.
The Joint Committee on Learning Disabilities (NJCLD). (1990). A template for success:
Positive transitions into further education, training and work for deaf young people in
Scotland.