![213995191135444309567310<br />Хөдөө Аж Ахуйн Их Сургуулийн<br />Агробиологийн сургууль Таримал судлал, Ой-Ургамал хамгааллын тэнхим<br />Ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналт үнэлгээ<br />Реферат<br />Сэдэв: Хүчилтөрөгч<br />Гүйцэтгэсэн оюутан: Б.Түмэн-Өлзий ................................................../<br />Удирдсан багш: н.Нямсүрэн ..................................................../<br />Улаанбаатар хот, 2010 он<br />Оршил<br />Хүчилтөрөгчийн молекул хоёр атомаас тогтдог О2 түүний аллотропи дүрс хувилал озоны молекул гурван атомтай-О3. Энэ нь хөх өнгийн, хордуулах чанартай хий байдаг. <br />Хүчилтөрөгч биеэ даасан элемент болохыг 200 жилийн өмнө флогистоны онол ноёрхож байх үед нээсэн. Тэр үед флогистоныг бүх шатдаг бодисын үндсэн хэсэг гэж үзэж байлаа. 18-р зууны сүүл үеэр флогистоны онол шинжлэх ухааны цаашдын хөгжилд саад болох болжээ. Үүнд хүчилтөрөгчийн нээлт биш, харин энэ нээлтийг үндэслэгч Францын химич Л.Лавуазьегийн гаргасан шаталтын онол няцаалт өгсөн байна. Хүчилтөрөгчийг анх 18-р зууны нэрт хоёр химич Английн Дж.Пристли ба Шведийн К.Шееле нар бие биеэс, үл хамааран нэгэн зэрэг нээжээ. Хэдий тэгсэн ч Пристли, Шееле нар “галт” буюу дефлогистонжсон үзлийг нээсэн хир нь өөрсдөө флогистоны онолыг баримтлагчид хэвээр хоцорчээ.<br />Аманд орсныг хэлээр түлхэв гэгчээр тэд хүчилтөрөгчийн тухай хачин сайхан тэмдэглэл хийсэн хэдий ч чухам юуны тухай тэмдэглэснээ мэдсэнгүй. Ийнхүү хүчилтөрөгчийг анх нээгч нь тэр хоёр биш харин Лавуазье болсон ажээ. А.Лавуазье 1877 онд амьсгал ба шатах процесс бол бодисууд хүчилтөрөгчийн үйлчлэлээр исэлдэж буй хэрэг гэж тайлбарласан. Үүгээр флогистоны онолын хэрэгцээ үгүй болжээ. Шинэ элементийг Лавуазье оксигениум (хүчил төрүүлэгч) гэж нэрлэсэн, гэвч хожим нь (жишээ нь давсны хүчил) найрлагандаа хүчилтөрөгч байдаггүй болох нь мэдэгджээ. Гэсэн хэдий ч элементийн энэ нэр өөрчлөгдөлгүй өнөөг хүртэл хэвээр үлдсэн байна.<br />Хүчилтөрөгч дэлхий дээрх хамгийн тархмал элемент хэрэв огторгуйд устөрөгч, дэлхийн агаар мандалд азот (хүчилтөрөгч эзэлхүүнээр агаар мандлын 21% эзэлдэг) зонхилдог бол газрын гадарга, мантийн дээд давхраанд нэгдлийн байдалтай хүчилтөрөгч ихэнх хувийг эзэлдэг. Тэрээр ихэнх уулын чулуулаг, 1000 гаруй эрдсийн найрлагад ордог бөгөөд ихэнх нь химийн элемент байгаль дээр хүчилтөрөгчтэй нэгдсэн нэгдлийн байдлаар оршдог. Хүчилтөрөгч дэлхийн хатуу бүрхүүлийн массын 47 хувийг эзэлдэг бол манай гаригийн усан бүрхэвч гидросферийн массын 86 хувийг эзэлдэг.<br />Хүчилтөрөгч өнгө, үнэргүй, хий, химийн идэвхтэй элемент, тэрээр гели, неон, аргоноос бусад элементтэй нэгдэл үүсгэдэг, харин алт, цагаан алтны төрлийн металлууд, галоген, инертийн хүнд хийнүүдтэй шууд нэгддэггүй тэдгээрийн хүчилтөрөгчит нэгдлийг дамын аргаар гаргаж авдаг.<br />ҮЕЛЭХ СИСТЕМД ЭЗЛЭХ БАЙР<br />815,999ОХүчилтөрөгч<br />Хүчилтөрөгчийн нэр<br />Латин нэр: Oxygen<br />Монгол нэр: Хүчилтөрөгч<br />Орос нэр: Кислород<br />Менделеевийн үелэх системийн VIА бүлгийн химийн элемент<br />-1724025285750Үелэх системийн дэс дугаар: 16<br />Атомын дугаар: 8<br /> Атом масс: 15,999<br />Электрон байгуулалт: 1s2 2s2 2p4 <br />Бүрхүүл дэх электроны тоо: 2,6<br />98867340995 2s2 2p4<br /> 1s2<br />Хүчилтөрөгчийн атомын шинж чанар:<br />Оронт торны бүтэц (Сингони): Куб<br />Исэлдэлтийн зэрэг: -2, -1<br />Ионжих энерги (эхний электроноор): 1313,9 кЖ/моль<br />Атомын радиус: 60пм<br />Ковалентийн радиус: 73пм<br />21590391160Хүчилтөрөгч<br />4097655113030Анх Шведийн эрдэмтэн Шееле 1772 онд хүчилтөрөгчийг гарган авчээ. Тэр хүчилтөрөгчийг агаарын үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг хэмээн үзэж шатамхай хий гэж нэрлэжээ. Хүчилтөрөгчийн шинж чанарыг Лавуазье судалж хүчилтөрөгч гэсэн нэрийг өгчээ.<br />Лавуазье (1743-1794)Шееле (1742-1786)Хүчилтөрөгч газрын гадаргад хамгийн их тархсан элемент. Дан байдлаар агаарын найрлагад байх бөгөөд түүний эзэлхүүний 20.95%-ийг эзэлнэ.<br />Хүчилтөрөгч нүүрс-ус, өөх тос, уургийн найрлагад байх бөгөөд хүний биеийн махбодод 62% нь хүчилтөрөгч байна. Байгалийн хүчилтөрөгч 168O,178O,188O гэсэн гурван тогтвортой изотопоос тогтоно. Хүчилтөрөгч молекул хүчилтөрөгч –O2, озон –O3 гэсэн хоёр дүрс хувиралтай. Эдгээрээс O2 гэсэн молекул илүү тогтвортой байх бөгөөд хос соронзон шинж чанартай. Энэ чанар нь түүний молекулд хослоогүй хоёр электрон байгаагаар тайлбарлагдана. Хүчилтөрөгчийн молекулд түүний нэг атомд нэг хос электрон ба хослоогүй нэг электрон байна. Ингэхлээр хүчилтөрөгчийн молекулын бүтцийн томьёог дараах байдлаар илэрхийлж болно:<br />: O ≡ O :<br />Өнөө үед хүчилтөрөгчийн молекул бирадикал байх бөгөөд түүнд атомууд нэг ковалент холбоогоор холбогдсон байдаг гэж үздэг: <br />Энд гурван цэгээр хоёр π–холбоо (холбогч) ба нэг π–холбоо (үл холбогч)-г тэмдэглэсэн болно. Энд холбооны эрэмбэ 0.5-тай тэнцүү байна. Эдгээр холбоо үүсэхэд нилээд хэмжээний дулаан (493.7 кдж/моль) ялгардаг нь хүчилтөрөгчийн молекулд батжилтай холбоо байдгийг гэрчилж байна.<br />Хэрэв хүчилтөрөгчийн молекул өдөөгдсөн төлөвт орвол хос соронзон чанар нь алдагдаж диасоронзон чанартай болно.<br />Озоны молекул тэгш хэмт өнцгөн бүтэцтэй:<br />(O-O-O)-ын өнцөг 1170 , O-O холбооны урт 0.128 нм, харин O2-ын молекулд O-O холбооны урт 0.121 нм байдаг.<br />О3-ын молекулд О-О холбоо хоёрлосон шинж агуулдаг. Үүнийг дараах бүдүүвчээр үзүүлж болно:<br />1903730191770<br />ГАРГАН АВАХ АРГУУД<br />Лабораторид гарган авах:<br />Лабораторын нөхцөлд хүчилтөрөгчийг дараах аргаар гарган авч болно:<br />,[object Object],2KClO3 = 2KCl + 3O2<br />,[object Object]](https://image.slidesharecdn.com/o2huchilturugch-101208063938-phpapp02/85/O2-huchilturugch-1-320.jpg)
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to O2 huchilturugch
Similar to O2 huchilturugch (20)
O2 huchilturugch
- 2. 2KMn04 = K2Mn04 + MnO2 + O2
- 3. Шүлтийн металлуудын нитратуудыгзадалж гарган авна:
- 8. Хайлах температур: (-218,790С) 54,36К
- 9. Буцлах температур: (-182,950С) 90,20К
- 10. Хайлалтын хувийн дулаан: (O2) 0,444кЖ/моль
- 11. Ууршилтын хувийн дулаан: (O2) 6,28кЖ/моль
- 13. Б. Хоёр дан ковалент холбоо (-O-), буюу хоёрлосон холбоо (O=)
- 14. В.Нэг дан холбоо үүсгэх буюу электрон авч (OH-)
- 19. Металл бишүүдийн ковалент оксидуудын ихэнх нь усанд уусаж хүчил үүсгэх тул хүчлийн оксидуудад багтана:
- 24. Ийм бодисууд хүчлүүд байдаг.
- 25. Оксоны ионуудын (NH4+, H3O+) үүсэлт дараах байдлаар үүснэ:
- 26. : NH3 + H+ [NH4]+
- 32. О2 -> 2О
- 35. Трифонов Д.Н., Трифонов В.Д., Химийн элементүүдийг хэрхэн нээсэн тухай, 1 дэх хэвлэл, УБ, УХГ, 1988 он
- 36. Адъяа Д., Химийн нэвтэрхий толь, УБ,Соёмбо-принтинг, 2002 он
- 37. Даваасүрэн Д., Ерөнхий ба органик биш хими, УБ, УХГ, 1964 он
- 38. Жанцан Д., Химийн элементүүд ба хүрээлэн буй орчин, УБ, УХГ, 1985 он
- 39. Омбоосүрэн У., Хураангүй хими, УБ, 2005 он
- 40. Даваасүрэн Н., Хими, УБ, Мөнхийн үсэг ХХК, 2007 он