хичээлийн презентаци

2. Сэдэв :

3. Зорилго:
1. Фотосинтезийг нээсэн
түүхийг мэдэж авна.
2. Фотосинтезийн үйл явцыг
үгэн тэгшитгэлээр
илэрхийлж чаддаг болно.

4. Нэгэн түүхээс:
Английн эрдэмтэн Джозеф Пристли 1771 онд
шаталтын улмаас бохирдсон агаарыг
цэвэрлэх арга олохын тулд шилэн бүрхүүл
дотор асаасан лаа оруулахад унтарч, хулгана
оруулахад удалгүй үхэж бүрхүүл доторхи
агаар цэвэршээгүйг гэрчилж байжээ.Эрдэмтэн
ургамал амьтан хоёрт аль алинд нь цэвэр
агаар хэрэгтэй болохоор амьтан үхэж буй
нөхцөлд ургамал бас үхэх ёстой гэж бодоод
жижиг ваартай цэцэг оруулаад хэдэн хоносны
дараа үзэхэд цэцэг хэвийн ургаж байгааг
хараад гайхжээ. Ингээд асаасан лааг тавихад
унтраагүй бөгөөд жаахан идэх зүйлтэй хамт
амьд хулгана оруулахад хулгана үхэхгүй улам

5. Д.ПристлигийнД.Пристлигийн
туршилттуршилт
ҮА- 1
1, Яагаад лаа унтарч хулгана
үхсэн бэ?
2. Яагаад лаа ассан хэвээр,
хулгана амьд байна вэ?
Энэ туршилтын үр
дүнг таамаглана уу?

6. Үүнээс үндэслэн эрдэмтэн амьтны амьсгал,шаталтын
улмаас бохирдсон агаарыг ургамал ямар нэг аргаар
цэвэрлэдэг гэсэн дүгнэлт хийжээ.
Энэ нээлтийг улам баяжуулж 1782 онд Швейцарын
эрдэмтэн Ян Ингенхуз агаарыг бохирдуулдаг тэр хий
ургамалд хоол болдог гэдгийг баталжээ.
1804 онд Швейцарын эрдэмтэн Теодор Соссюр зөвхөн
гэрэлтэй үед ургамал нүүрсхүчлийн хийг задалж өөрөө
авч ашиглаад хүчилтөрөгч ялгаруулах ба энэ үйл
ажиллагаандаа үндсээрээ сорж авсан усыг
оролцуулдаг гэсэн дүгнэлтийг гаргасан байна.
Иймд 1771 оны 8 дугаар сарын 27 –нд доктор
Пристлийн хийсэн туршилтын дүгнэлт гарсан өдрийг
түүхэнд фотосинтезийг нээсэн өдөр гэж тэмдэглэжээ.

7. Дараах бичлэгийг
анхааралтай үзнэ үү ?

8. Фотосинтезэд ямар нөхцлүүд
хэрэгтэйг таамаглана уу?
ҮА- 2
Ус Нарны гэрэл
Ногоон өнгийн хлорофилл
Нүүрсхүчлийн хий

9. Асуултанд хариулжАсуултанд хариулж
хэлэлцьехэлэлцье
•Шим бодис ургамлын хаана үүсдэг вэШим бодис ургамлын хаана үүсдэг вэ??
•НавчиндНавчинд
•Навчинд цардуул үүсэхэд ямар нөхцөл зайлшгүйНавчинд цардуул үүсэхэд ямар нөхцөл зайлшгүй
хэрэгтэй вэхэрэгтэй вэ??
•Нарны гэрэлНарны гэрэл
•Фотосинтезийн үед ургамлын навч ямар хийгФотосинтезийн үед ургамлын навч ямар хийг
шингээдэг вэшингээдэг вэ??
•Нүүрсхүчлийн хийНүүрсхүчлийн хий
•Фотосинтезээр ямар хий ялгардаг вэФотосинтезээр ямар хий ялгардаг вэ??
•ХүчилтөрөгчХүчилтөрөгч
•Фотосинтез байгаль болон хүний амьдралд ямарФотосинтез байгаль болон хүний амьдралд ямар
ач холбогдолтой вэ?ач холбогдолтой вэ?
•Шим бодис нийлэгжүүлж агаарыг хүчилтөрөгчөөрШим бодис нийлэгжүүлж агаарыг хүчилтөрөгчөөр
хангана.хангана.
ҮА- 3

10. Фотосинтез хаана явагдах вэ?Фотосинтез хаана явагдах вэ?
Фотосинтез ногоон өнгийн пигмент хлорофилл
агуулсан эсэд явагдана. Хлoрофилл нь нарны
энергийг шингээж дамжуулна. Ургамлын
хлорофилл нь эсийн тусгай эрхтэнцэр болох
хлоропластад байна.

11. Фотосинтез идётФотосинтез идёт
На свету круглый годНа свету круглый год
Из простых минеральных веществ.Из простых минеральных веществ.
Солнце свет свой прольёт,Солнце свет свой прольёт,
Луч на лист упадёт,Луч на лист упадёт,
Чтобы всем подарить кислород.Чтобы всем подарить кислород.
И никак не поймёт наш упрямый народИ никак не поймёт наш упрямый народ
Что он дышит, ест и живёт,Что он дышит, ест и живёт,
Потому что с утра, лишь приходитПотому что с утра, лишь приходит
пора,пора,
Сладкий сок производит листва.Сладкий сок производит листва.
Шүлгийн хэмнэлээр дасгал хийцгээе.Шүлгийн хэмнэлээр дасгал хийцгээе.

12. Дараах зургийг ажиглан
бүтээгдэхүүн бодисын дугаарыг
ялгаж нэрлэнэ үү?
ҮА-4

13. Дараах өгүүлбэрт байгаа утгынДараах өгүүлбэрт байгаа утгын
алдааг олоорой ?алдааг олоорой ?
• Фотосинтез –Фотосинтез – гэдэг нь шим бус бодисоосгэдэг нь шим бус бодисоос
шим бодис нийлэгжих үйл ажиллагаашим бодис нийлэгжих үйл ажиллагаа
юмюм.. Фотосинтез явагдахад дараахФотосинтез явагдахад дараах
нөхцлүүд зайлшгүй шаардлагатайнөхцлүүд зайлшгүй шаардлагатай:: Ус,Ус,
хүчилтөрөгч ногоон навч, нарны гэрэлхүчилтөрөгч ногоон навч, нарны гэрэл..
• Фотосинтезээр шим бодис цардуулФотосинтезээр шим бодис цардуул
үүснэүүснэ.. Мөн нүүрсхүчлийн хий ба усМөн нүүрсхүчлийн хий ба ус
ялгарнаялгарна ..
ҮА- 5

14. Өгүүлбэрт тохирох үгийг нөхөж
бичээрэй?
ҮА-6
Фотосинтезийн
Хүчилтөрөгчөөр
Нарны
Фотосинтезийн

15. Фотосинтезийг үгэн
тэгшитгэлээр илэрхийлээрэй
ҮА-7
Гэрэл , хүчилтөрөгч , ус, ногоон навч,нүүрсхүчлийн хий,глюкоз

16. ФотосинтезФотосинтез – Ногоон ургамлын навчинд
нарны гэрлийн оролцоотой шим бус бодисоос
шим бодис нийлэгжих үзэгдэл юм
Дүгнэлт
Нүүрсхүчлийн
хий
Хүчилтөрөгч
Глюкоз
ЦардуулУС+ = +

17. Дараах схемийг ашиглан фотосинтезийнДараах схемийг ашиглан фотосинтезийн
тухай тайлбарлан эх зохиож бичээрэйтухай тайлбарлан эх зохиож бичээрэй
НүүрсхүчлийнНүүрсхүчлийн
хийхий
ХүчилтөрөгчХүчилтөрөгч
НүүрсхүчлийнНүүрсхүчлийн
хиихии
++
УсУс
ХүчилтарагчХүчилтарагч
++
Ус + Эрдэс давсУс + Эрдэс давс
Гэрийн даалгавар

18. Хичээлд идэвхтэй оролцсонд
баярлалаа

19. 80 кг
2 кг2 кг
79 кг 94379 кг 943
гг
60 кг60 кг
55 сарын дараасарын дараа
58 ?кг58 ?кг
Ван Гельмонтийн нээлт .