1. bằng đá đẽo. Bên cạnh các nơi cư trú kiểu nhà hố nhỏ, lại có nhà hố lớn, chắc dùng làm
nơi hội họp và lao động tập đoàn. Các cuộc điều tra giúp ta suy đoán được một cách
chung chung là đơn vị sinh hoạt của một tập đoàn thời Jômon chỉ gồm có 4 đến 6 “nhà
hố” qui tụ khoảng từ 20 đến 30 thành viên
38
Mặt lộ thiên của một kaizuka
Trong khi xem xét kaizuka mang tên Kai no hana thuộc tỉnh Chiba (sát bên cạnh Tôkyô)
người ta đã thấy phía dưới một nền đất hình móng ngựa (batei-gata) tạo nên cái gò đó,
có di tích của đến 33 đơn vị cư trú. Trên vạt đất theo vành móng ngựa nằm ở giữa,
không thấy có cơ sở nào được xây cất cả, chắc đấy là nơi hội họp hoặc tế tự chung. Như
thế, kể từ thời Jômon, ta đã thấy có hình thức xã hội biết tuân theo một số qui luật, phép
tắc nào đó rồi.
Gần đây, Sannai Maruyama ở tỉnh Aomori miền bắc Nhật Bản mới là nơi lôi cuốn sự
chú ý nhiều nhất. Nó là một di tích tồn tại từ khoảng đầu đến khoảng giữa thời Jômon
và là chứng cứ cho thấy người thời ấy đã tụ tập lại với nhau trên một qui mô lớn. Di tích
phát quật được - gồm cả các khu vực cư trú của thời đầu lẫn thời giữa Jômon - cộng lại
lên đến 500 đơn vị nhà hố cỡ nhỏ và trên 10 đơn vị cỡ lớn. Trong số đó đã thấy những
nhà hố với cột thật to mà đường kính thân cột hơn cả 1m. Suy ra có thể hiểu được rằng,
trong khuôn viên di tích này, số người sinh hoạt lúc đông có thể lên đến 500. Tuy chưa
vội gì đi đến kết luận, kết quả cuộc điều tra này có thể làm thay đổi cách suy nghĩ của
chúng ta về hình ảnh của thời Jômon cũng như sẽ thay đổi nội dung các sách giáo khoa
viết trước đây.
Những tập đoàn Jômon như thế sau đó sẽ tiếp xúc với những tập đoàn lân cận qua hôn
nhân cũng như sự trao đổi thông tin và nhiều dạng giao dịch khác. Việc khám phá ra