Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành và tiên lượng bằng thang điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp động mạch vành qua da. Bệnh tim mạch là nguyên nhân phổ biến nhất gây gây tử vong trên toàn cầu, nghiên cứu gánh nặng bệnh toàn cầu năm 2013, ước tính rằng bệnh tim mạch làm 17,3 triệu ca tử vong, chiếm 31,5% tổng số ca tử vong và 45% tổng số ca tử vong do bệnh không lây nhiễm và gây ra cái chết sớm cho hơn 1,4 triệu người trước 75 tuổi khắp Châu Âu [1]. Nhồi máu cơ tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và cũng là nguyên nhân chính của gánh nặng bệnh tật tại các nước đang phát triển. Theo thống kê của Hội Tim mạch Hoa Kỳ năm 2014, nhồi máu cơ tim mới mắc hàng năm là 525.000 trường hợp [2] và cứ 60 giây có một người chết vì nhồi máu cơ tim [3]. Nghiên cứu tại 30 nước Châu Âu cho thấy tỷ lệ nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên trong khoảng 44-142/100 nghìn dân. Tỷ lệ tử vong tại viện dao động từ 4,2% – 13,5% và tử vong sau can thiệp động mạch vành khoảng 2,7% – 8% [4]. Ở Việt Nam, theo thống kê tại Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp đã tăng từ 2% (năm 2001) tới 7% (năm 2007) [5]. Ở bệnh viện Chợ Rẫy năm 2010 có 1538 trường hợp nhập viện điều trị hội chứng vành cấp, 267 trường hợp tử vong [6]. Vì vậy các nghiên cứu chỉ ra rằng việc khôi phục nhanh chóng dòng chảy cho nhánh động mạch vành bị hẹp hoặc tắc là yếu tố tiên quyết xác định khả năng sống trước mắt cũng như lâu dài cho bệnh nhân [7],[8]. Nhiều nghiên cứu lớn trên thế giới đã chỉ ra được ưu điểm vượt trội của can thiệp động mạch qua da trên những bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp [9]. Tuy nhiên, tỷ lệ tái hẹp cũng như các biến cố tim mạch sau can thiệp vẫn còn chiếm tỷ lệ nhất định
Nghien cuu dac diem ton thuong dong mach vanh va tien luong bang thang diem syntax
1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ THEO YÊU CẦU
Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành và tiên lượng bằng thang
điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp được
can thiệp động mạch vành qua da. Bệnh tim mạch là nguyên nhân phổ biến nhất
gây gây tử vong trên toàn cầu, nghiên cứu gánh nặng bệnh toàn cầu năm 2013, ước
tính rằng bệnh tim mạch làm 17,3 triệu ca tử vong, chiếm 31,5% tổng số ca tử
vong và 45% tổng số ca tử vong do bệnh không lây nhiễm và gây ra cái chết sớm
cho hơn 1,4 triệu người trước 75 tuổi khắp Châu Âu [1]. Nhồi máu cơ tim là
nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và cũng là nguyên nhân chính của gánh nặng
bệnh tật tại các nước đang phát triển. Theo thống kê của Hội Tim mạch Hoa Kỳ
năm 2014, nhồi máu cơ tim mới mắc hàng năm là 525.000 trường hợp [2] và cứ 60
giây có một người chết vì nhồi máu cơ tim [3]. Nghiên cứu tại 30 nước Châu Âu
cho thấy tỷ lệ nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên trong khoảng 44-142/100
nghìn dân. Tỷ lệ tử vong tại viện dao động từ 4,2% – 13,5% và tử vong sau can
thiệp động mạch vành khoảng 2,7% – 8% [4]. Ở Việt Nam, theo thống kê tại Viện
Tim mạch Quốc gia Việt Nam bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp đã tăng từ 2% (năm
2001) tới 7% (năm 2007) [5]. Ở bệnh viện Chợ Rẫy năm 2010 có 1538 trường hợp
nhập viện điều trị hội chứng vành cấp, 267 trường hợp tử vong [6]. Vì vậy các
nghiên cứu chỉ ra rằng việc khôi phục nhanh chóng dòng chảy cho nhánh động
mạch vành bị hẹp hoặc tắc là yếu tố tiên quyết xác định khả năng sống trước mắt
cũng như lâu dài cho bệnh nhân [7],[8]. Nhiều nghiên cứu lớn trên thế giới đã chỉ
ra được ưu điểm vượt trội của can thiệp động mạch qua da trên những bệnh nhân
nhồi máu cơ tim cấp [9]. Tuy nhiên, tỷ lệ tái hẹp cũng như các biến cố tim mạch
sau can thiệp vẫn còn chiếm tỷ lệ nhất định.
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.2019.00706
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Nhưng việc tiên lượng các biến cố tim mạch cho bệnh nhân sau can thiệp cần
dựa vào những yếu tố hay chỉ số nào luôn là một vấn đề khó khăn. Có nhiều thông
số và bảng điểm giúp các bác sỹ lâm sàng tiên lượng như: Tình trạng huyết động,
mức độ tổn thương động mạch vành, đặc điểm điện tim đồ, tuổi, men tim, điểm
như Leamen, chỉ số Zwolle, MAYO, CADILLAC, ACEF, Gensini [10], [11], [12],
[13], [14]. Tuy nhiên những thang điểm này cũng có những hạn chế nhất định nên
cho đến nay chưa được áp dụng rộng rãi trong lâm sàng.
Thang điểm SYNTAX ra đời năm 2005 kế thừa và phát triển các thang điểm
trước đó. Tuy nhiên, thang điểm SYNTAX độc lập với các chỉ số lâm sàng của
2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ THEO YÊU CẦU
bệnh nhân. Thang điểm SYNTAX lâm sàng là mô phỏng của thang điểm
SYNTAX khi tích hợp thêm các đặc điểm lâm sàng (tuổi, phân suất tống máu, độ
thanh thải creatinin huyết thanh) để cải thiện những hạn chế của thang điểm
SYNTAX. Các nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh rằng, khi thêm các đặc
điểm lâm sàng của bệnh nhân có thể cải thiện giá trị tiên lượng cho điểm
SYNTAX. Điểm SYNTAX lâm sàng cùng với điểm SYNTAX có thể tiên lượng
biến cố tim mạch chính sau can thiệp động mạch vành qua da trong thời gian ngắn
hạn và cả dài hạn [15],[16].
Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào để khảo sát giá trị tiên lượng của hai
thang điểm này trên bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp, vì vậy chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đặc điểm tổn thương động mạch vành và tiên
lượng bằng thang điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng ở bệnh nhân nhồi máu
cơ tim cấp được can thiệp động mạch vành qua da” với mục tiêu:
1. Đánh giá mức độ tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp
bằng thang điểm SYNTAX và SYNTAX lâm sàng.
2. Khảo sát giá trị của thang điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng trong tiên lượng
một số biến cố chính ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp sau can thiệp động mạch
vành qua da.
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Bệnh mạch vành trên thế giới và ở Việt Nam 3
1.2. Đặc điểm giải phẫu, chức năng động mạch vành 4
1.3. Sinh lý bệnh trong nhồi máu cơ tim cấp 8
1.4. Chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp 9
1.5. Điều trị nhồi máu cơ tim cấp 10
1.6. Biến chứng trong và sau can thiệp động mạch vành 13
1.7. Một số yếu tố ảnh hưởng tới tiên lượng bệnh nhân sau can thiệp 14
1.7.1. Các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng 14
1.7.2. Các yếu tố liên quan đến kết quả can thiệp động mạch vành 18
1.8. Các thang điểm theo dõi tiên lượng sau can thiệp động mạch vành 19
1.8.1. Đánh giá tổn thương động mạch vành theo AHA/ACC 1988 19
1.8.2. Thang điểm Leaman 20
1.8.3. Thang điểm TIMI 21
1.8.4. Thang điểm Euro Score 22
1.8.5. Phân loại tổn thương động mạch vành chỗ chia đôi theo Medina 23
1.8.6. Thang điểm SYNTAX 24
1.8.7. Thang điểm SYNTAX lâm sàng 24
1.8.8. Một số biến cố tim mạch chính qua theo dõi sau can thiệp động mạch vành
3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ THEO YÊU CẦU
qua da trên bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp. 30
1.9. Tổng quan nghiên cứu thang điểm SYNTAX và SYNTAX lâm sàng 32
1.9.1. Ở Việt Nam 32
1.9.2. Trên thế giới 32
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
2.1. Đốitượng nghiên cứu 35
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 35
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 36
2.1.3. Phương tiện nghiên cứu 36
2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu 37
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 37
2.2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu 37
2.2.3. Kỹ thuật chụp và can thiệp động mạch vành 41
2.3. Một số tiêu chuẩn áp dụng trong nghiên cứu 52
2.3.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên theo
WHO/ESC/AHA/ACC năm 2012 52
2.3.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán suy tim trên lâm sàng (phân độ Killip) 52
2.3.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán cho một số biến cố tim mạch chính sau can thiệp 52
2.3.4. Tiêu chuẩn xác định một số yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch 54
2.4. Phân tíchvà xử lý số liệu 55
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 58
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 58
3.1.1. Giới 58
3.1.2. Tuổi 58
3.1.3. Đặc điểm chung về yếu tố nguy cơ 59
3.1.4. Đặc điểm chung về lâm sàng và cận lâm sàng 59
3.1.5. Đặc điểm chung về kết quả can thiệp động mạch vành 61
3.2. Đánh giá tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp bằng
thang điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng 63
3.2.1. Số thân động mạch vành tổn thương và vị trí tổn thương thủ phạm 63
3.2.2. Điểm SYNTAX và SYNTAX lâm sàng của đối tượng nghiên cứu 64
3.2.3. Đặc điểm chung của tổn thương động mạch vành theo thang điểm SYNTAX
và SYNTAX lâm sàng 69
3.3. Khảo sát giá trị của thang điểm SYNTAX, SYNTAX lâm sàng trongtiên lượng
một số biến cố chính ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp sau can thiệp động mạch
vành qua da 74
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 94
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu và mối liên quan các yếu tố lâm
4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ THEO YÊU CẦU
sàng, cận lâm sàng tiên lượng cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp 94
4.1.1. Giới 94
4.1.2. Tuổi 94
4.1.3. Tiền sử có bệnh lý về tim mạch và các yếu tố nguy cơ liên quan 96
4.1.4. Đặc điểm chung của các yếu tố lâm sàng-cận lâm sàng và giá trị tiên lượng
98
4.1.5. Một số đặc điểm chung trong can thiệp và mức độ dòng chảy động mạch
vành trong tiên lượng 101
4.2. Mức độ tổn thương động mạch vành bằng điểm SYNTAX, SYNTAX lâm
sàng của đối tượng nghiên cứu 103
4.2.1. Vị trí thủ phạm và số thân tổn thương 103
4.2.2. Điểm SYNTAX và SYNTAX lâm sàng của đối tượng nghiên cứu 104
4.2.3. Tính chất chung của tổn thương hệ động mạch vành theo điểm SYNTAX,
SYNTAX lâm sàng 107
4.3. Mối liên quan giữa tử vong và biến cố tim mạch chính với điểm SYNTAX và
SYNTAX lâm sàng 109
4.3.1. Liên quan điểm SYNTAX với tử vong và biến cố tim mạch chính không tử
vong 109
4.3.2. Liên quan điểm SYNTAX lâm sàng với tử vong và biến cố tim mạch chính
không tử vong 116
4.3.3. So sánh giá trị tiên lượng của điểm SYNTAX và SYNTAX lâm sàng 121
4.4. Hạn chế của nghiên cứu 124
KẾT LUẬN 125
KIẾN NGHỊ 127
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC