SlideShare a Scribd company logo
1 of 40
Download to read offline
BAB 1
KARBOHIDRAT
1.1. Komponen penyusun utama : Unsur C, H, O
1.2. Fungsi Karbohidrat bagi makluk hidup
1. Sebagai zat pembakar
2. Sebagai zat / bahan penggerak otot tubuh
Dll
1.3 Jenis Karbohidrat
1. Mono sakarida = 1 Unit karbohidrat, dapat terdiri dari 5
atom karbon yang disebut Pentosa dan 6 atom karbon yang
disebut Heksosa
2. Disakarida = 2 unit Mono sakarida
3. Oligo sakarida = 3-10 unit mono sakarida
4. Poli sakarida = lebih dari 10 unit mono sakarida
Oligo sakarida termasuk poli sakarida.
Mono sakarida Disakarida polisakarida
Pentosa Heksosa
Lisosa Glukosa Sukrosa/sakarosa A. Pati :
Silosa Fruktosa Laktosa/air susu 1. Amilopektin
Arabinosa Manosa Maltosa 2. Amilosa
Ribosa Talosa Selebiosa B. Dekstrin
Xillulosa Galaktosa C. Inulin
Idosa D. Gum
Gulosa E. Glikogen
Altrosa F. Selulosa
Alosa G. Kitin
CHO
OH
H
OH
H
OH
H
OH
H
CH2OH
D-Alossa
CHO
H
HO
OH
H
OH
H
OH
H
CH2OH
L-altrosa
CHO
OH
H
H
HO
OH
H
OH
H
CH2OH
D-glukosa
CHO
H
HO
H
HO
OH
H
OH
H
CH2OH
L-manosa
CHO
OH
H
OH
H
H
HO
OH
H
CH2OH
D_gulosa
CHO
H
HO
OH
H
H
HO
OH
H
CH2OH
L-Idosa
CHO
OH
H
H
HO
H
HO
OH
H
CH2OH
D-galaktosa
CHO
H
HO
H
HO
H
HO
OH
H
CH2OH
L-talosa
CHO
HO H
HO H
CH2OH
H OH
L-liksosa
CHO
H OH
HO H
CH2OH
H OH
D-xilosa
CHO
HO H
H OH
CH2OH
H OH
L-arabinosa
CHO
H OH
H OH
CH2OH
H OH
D-ribosa
CHO
HO H
CH2OH
H OH
CHO
H OH
CH2OH
H OH
D-eritrosa D-treosa
D-gliseraldehida
CHO
H OH
CH2OH
Konfigurasi aldoheksosa
HC
CH
O
CH
HC
CH2OH
HO
HO
OH
HC
CH
OH
CH
HC
CH2OH
HO
HO
O
O
OH
H
HO
OH
H H
CH2OH
H
Lisosa hemiasetal
lilosa
Lisosa
HC
HC
O
CH
HC
CH2OH
HO
OH
HC
HC
OH
CH
HC
CH2OH
HO
O
O
OH
H
OH
H OH
CH2OH
H
Silosa hemiasetal
silosa
silosa
OH
OH
H
HC
CH
O
HC
HC
CH2OH
HO
OH
OH
HC
CH
OH
HC
HC
CH2OH
HO O
OH
O
OH
H
HO
OH H
CH2OH
H
Arabinosa hemiasetal
arabinosa
Arabinosa
HC
HC
O
HC
HC
CH2OH
OH
OH
HC
HC
OH
HC
HC
CH2OH
OH
ribosa
hemiasetal
ribosa
OH OH
O
O
OH
H
OH OH
CH2OH
H
Ribosa
OH
H
H
CH2OH
H OH
OH H
O
Xilosa
OH
H
H
CH2OH
OH OH
H H
O
Ribosa
OH
H
H
CH2OH
OH H
OH OH
O
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
OH
CH2OH
alfa-(D)-Glukosa
Arabinosa
OH
H
H
CH2OH
H H
OH OH
O
Lixosa
O
H
OH
H
OH
OH
H
H
OH
CH2OH
alfa-(L)-Manosa
O
H
OH
H
OH
H
OH
OH
H
CH2OH
alfa-(D)-Gulosa
O
OH
H
H
OH
OH
H
OH
H
CH2OH
alfa-(L)-Idosa
O
H
OH
H
OH
H
OH
OH
H
CH2OH
alfa-(D)-Alosa
O
H
OH
H
OH
OH
H
OH
H
CH2OH
alfa-(L)-Altrosa
O
OH
H
H
OH
H
OH
H
OH
CH2OH
O
OH
H
H
OH
OH
H
H
OH
CH2OH
alfa-(D)-Galaktosa alfa-(L)_talosa
MONOSAKARIDA
DISAKARIDA
O HO
H
H
OH
H
OH H
OH
HOH2C
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
HO
HOH2C
H
LAKTOSA
beta galaktosa
alfa glukosa
O OH
H
H
O
H
OH H
OH
CH2OH
O
H H
OH
H
OH
H
HO
HOH2C
H
1,4-beta galaktosa
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
HO
HOH2C
H
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
HO
HOH2C
H
O
H
OH
H
O
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H H
OH
H
OH
H
OH
CH2OH
H
MALTOSA
1,4-alfa glukosa
O H
OH
H
OH
H
OH H
OH
CH2OH
H
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
HO
HOH2C
H
alfa glukosa alfa glukosa
beta glukosa
alfa glukosa
O
H
OH
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O H
OH
H
O
H
OH H
OH
CH2OH
H
SELEBIOSA
1,4-beta glukosa
O
H
OH
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
CH2OH
O
H
CH2OH
H OH
OH H
O
O
H H
OH
OH
H
OH
CH2OH
O
OH
H
H
O
HO H
OH
CH2OH
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
OH
OH
OH
CH2OH
Sukrosa Laktosa Maltosa
Alfa-1-glukosa 1,4-beta-glukosa 1,4-alfa-glukosa
-beta-fruktosa
O H
OH
H
O
H
OH H
OH
CH2OH
H
O
H H
OH
H
OH
H
OH
CH2OH
Selebiosa
1,4-beta-
Disakarida
HC=O
OH
H
H
HO
H
HO
OH
H
CH2OH
O
OH
H
OH
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H
OH
H
OH
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
OH
H
O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
alfa glukosa
beta galaktosa
laktosa
1,4-beta galaktosa
OH
Polisakarida
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O O
OH
OH
CH2OH
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
Amilo pektin
1,4-alfa-glukosa, cabang-1,6-alfa.
Cabang-n-25 unit = 300-5000 unit glukosa
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O O
OH
OH
CH2OH O
O
OH
OH
CH2OH
Amilosa
1,4-alfa-glukosa
50-300 unit
glukosa
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
H2C
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
Dextrin
1,6-alfa-glukosa
Mr 162 =4140=
23 unit glukosa
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
H2C
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
-
Inulin
1,6-alfa-glukosa (Mr =
5000 = 27 unit glukosa
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2
O
O
OH
OH
CH2OH
O
O O
OH
OH
CH2OH
O
OH O
OH
OH
CH2OH
O
O
OH
OH
CH2OH
Glikogen
1,4-alfa-glukosa, cabang-1,6-alfa lebih banyak daripada amilopektin
O
H
OH
O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
OH
H
OH
CH2OH
H
Selulosa
1,4-beta-glukosa
O
H O
H
H
NHC-CH3
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
NHC-CH3
H
OH
CH2OH
H
O
H O
H
H
NHC-CH3
H
OH
CH2OH
H
O
O
O
Kitin
BAB 2
PROTEIN
2.1. Komponen Penyusun Utama : C, H, O, N, S dan P
2.2. Fungsi Protein
1. Sebagai enzim/biokatalis dalam tubuh manusia.
2. Zat pengatur pergerakan
3. Zat untuk pertahanan/ketahanan tubuh,
4. zat pengangkut. Misalkan Pengangkut. O2 dalam eritrosit- Mioglobin
mengangkut O2 dalam otot.
dll
2.3. Penyusun protein : Asam amino.
Asam amino terdiri dari bagian Esensial dan non esensial
Nutrisi/
asam
amino
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Nutrisi/
asam
amino non
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Arginina Arg Alanina Ala
Histidin His Aspartat Asp
Isoleusin Ile Asparagin Asn
Leusina Leu Cysteina Cys
H2N CH C
CH2
OH
O
N
NH
H2N CHC
CH2
OH
O
CH2
CH2
NH
C
NH2
NH
H2N CH C
CH
OH
O
CH3
CH2
CH3
H2N CH C
CH2
OH
O
CH CH3
CH3
H2N CH C
CH3
OH
O
H2N CHC
CH2
OH
O
C
OH
O
H2N CH C
CH2
OH
O
C
NH2
O
H2N CH C
CH2
OH
O
SH
Nutrisi/
asam
amino
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Nutrisi/
asam
amino non
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Lisina Lis Glutamat Glu
Metionina Met Glutamina Gln
Phenilalanina Phe Glisina Gli
Treonina Thr Tyrosina Tyr
H2N CHC
CH2
OH
O
CH2
CH2
CH2
NH2
H2N CHC
CH2
OH
O
CH2
C
OH
O
NH2
CH
C
H2
C
OH
O
H2
C
S
H3C
H2N CHC
CH2
OH
O
H2N CH C
CH
OH
O
OH
CH3
H2N CHC
CH2
OH
O
CH2
C
NH2
O
H2N CH C
H
OH
O
H2N CH C
CH2
OH
O
OH
Nutrisi/
asam
amino
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Nutrisi/
asam
amino non
esensial
Kode
singkat
an
Struktur
Triptophan Trp Prolina Pro
Valina Val Serina Ser
H2N CHC
CH2
OH
O
HN
H2N CH C
CH
OH
O
CH3
CH3
HN
C OH
O
H2N CH C
CH2
OH
O
OH
2.4. Struktur Protein
1. Primer
2. Sekunder
3. Tersier
4. Kuarterner
Struktur primer, tersusun satu unit asam amino dengan asam amino
lainnya.
Struktur sekunder, tersusun saling berikatan polipeptida satu unit dengan
unit lain yang berbentuk berlipat-lipat berupa tiga dimensi
Struktur Tersier, tersusun dari struktur sekunder yang satu dengan
sekunder lainnya.
Struktur Kuarterner, tersusun dari primer, sekunder dan tersier yang hanya
melibatkan satu rantai polipeptida.
Contoh
H2N CH C
CH3
O
Ala
H
N CH C
CH2
O
CH2
CH2
NH
C
NH2
NH
Arg
H
N CHC
CH2
O
C
OH
O
Asp
N CH C
CH2
O
Phe
H
N CH C
CH2
O
CH2
C
OH
O
Glu
H
N CHC
CH2
O
N
NH
His
H
N CH C
CH2
O
SH
Cys
H2N
CH
C
H2
C
O
H2
C
C
H2N
O
NH
CH
C
H2
C
O
HO
NH
CH
C
H2
C
O
H2
C
C
HO
O
O
NH2
CH
C
CH2
O
CH2
C
HO
O
HN
CH
C
CH2
O
HO
HN
CH
C
CH2
O O
CH2
C
HO
O
H
H
H2N
CH
C
H2C
O
H2C
C
HO O NH
CH
C
H2C O
HO NH
CH
C
H2C
O
O
H2C
C
HO O H
Tyr
Glu
Glu
Glu
Tyr
Gln
Glu
Tyr
Glu
1.5. Denaturasi Protein
Protein dapat mengalami perubahan struktur/denaturasi disebabkan oleh
1. Suhu
2. pH.
1.6. Klasifikasi Protein
Klasifikasi protein didasarkan pada kelarutannya dalam berbagai
media pelarut :
1. Protein sederhana, yaitu protein yang bila dipecahkan menghasilkan asam
alfa amino atau turunannya.
2. Protein terkonyugasi, yaitu protein hasil sintesis dari protein sederhana dan
gugus lain yang tidak menunjukan sifat protein.
Protein sederhana Protein terkonyugasi
 Albumin  Kromo protein
 Globulin  Gliko protein
 Glutelin  Pospoprotein
 Prolamin  Nukleo protein
 Albuminoid  Lesito protein
 Histon  Lipo protein
• Protamin
Beberapa contoh antara lain
HN
CH
C
CH
HO
O
H3C
H3C
NH
CH
C
H2
C
H2
C
H2
C
H2
C
H
N
O C
H2C
HOC
H2C O
O
C
O
HN
CH
C
CH3
OH
O
C
O
C
H
NH2
CH2-CH2-CH2-CH2-NH
O
C
O
H2
C N
Val Lys
Gly
Val Lys
Gly
C
O
H2
C N
O
H H
O
H
OH
H
OH
CH2
O
H H
O
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H H
O
H
HO
H
OH
CH2OH
H
O
H H
O
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H
O
H
O
H
OH
H
OH
CH2OH
H
O
H
OH
O
H
OH
H
HO
CH2
H
O
H H
O
H
OH
H
OH
CHOH
H
(CH2)14-CH2
(CH2)14-CH2
O C
O
(CH2)14
H2
C
O
HO
P
O
OH
HO
P
O
OH
HO
O
OH
O
H H
O
H
OH
H
OH
CH2OH
H
H
as. palmitat
glikogen
Membran sel
BAB 3
LEMAK
3.1. Komponen Penyusun Utama : C, H dan O
3.2. Fungsi
1. Menjaga kesehatan tubuh
2. Sebagai sumber energi
3. Sebagai pelarut Vitamin A,D,E, K
4. Memperbaiki tekstur dan citarasa pada makanan.
Dll
3.3 Komposisi lemak
Lemak terdiri dari ester asam lemak
Contoh C-4 : asam butirat/ asam butanoat
C-5 : asam kaproat/ asam heksanoat.
dll.
3.5. Jenis Asam Lemak
1. Asam lemak jenuh, yaitu asam lemak yang memiliki ikatan tunggal atara
karbon yang satu dengan karbon lainnya.
2. Asam lemak tidak jenuh, yaitu asam lemak yang memiliki ikatan rangkap dua
atau rangkap tiga dan juga ikatan tunggal.
Beberapa contoh:
Asam Lemak Jenuh Asam Lemak tidak Jenuh
As. miristat/as. tetradekanoat
CH3(CH2)12COOH
As. Palmitooleat/as. cis-9
heksadekanoat,
CH3(CH2)5CH=CH (CH2)7COOH
As. Palmitat/asheksadekanoat
CH3(CH2)14COOH
As. Oleat/as. cis-9-Oktadekanoat
CH3(CH2)7CH=CH (CH2)7COOH
As. stearat/as.oktadekanoat
CH3(CH2)16COOH
As. linoleat/as.cis,cis-9,12-
oktadekadienoat
CH3(CH2)4CH2CH=CHCH2CH=CH-
(CH2)7COOH
BAB 4
ENZIM
4.1. Fungsi
1. Biokatalis bahan makanan dalam tubuh/mempercepat terjadinya reaksi kimia
bahan makanan dalam tubuh
2. Diagnosis penyakit dalam tubuh
3. Dapat menggantikan kekurangan bahan makanan protein/asam amino dalam
tubuh.
4. Mengatur suhu tubuh
5. Menurunkan aktivitas tubuh/enzim lainnya.
ENZIM ORGAN/DIAGNOSIS PENYAKIT
Yang sering di uji
As. Fosfatase Karsinoma prostat
Basa fosfatase Hati, penyakit tulang
Amylase Penyakit pancreas
Aminotransferase glutamate Hati, penyakit jantung
Aminotransferase aspartat Hati, penyakit jantung
Aminotransferase alanina Hati, penyakit jantung
dehidrogenase laktat Hati, jantung, sel darah merah
Kinase keratin Jantung, otot, otak
Yang kurang diuji
Seruloplasmin Penyakit Wilson/hati
Aldolase Otot, jantung
Tripsin Pancreas, usus
Dehidrogenase glukosa-6-fosfat Sel darah merah/kerusakan
genetik
Alfa-glutamin transpeptidase Penyakit hati
Transkarbamilase ornitin Penyakit hati
ENZIM ORGAN/DIAGNOSIS PENYAKIT
Yang kurang diuji
Pseudokolinestarase Hati/keracunan insektisida
Pepsin Lambung
Heksose 1-fosfat-uridiltransfease Galaktosemia/kerusakan genetic
Reduktaseglutation Anemia,sianosis
Lipase lipoprotein Hiperlipoproteinemia
Elastase Penyakit kolagen
Plasmin Penyakit pembekuan darah.
Asam amino Protein
Asam amino Enzim
Asam amino Hormon/kelenjar
Kofaktor enzim
ggs prostetik
as. Non amiono
- heme
kofaktor
bgnmol.org
kecil
-lipid
-ion cl-
koenzim
bgn org/lainnya.
-holo enzim/apoenzim/
metalo enzim
4.2. Komponen penyusun
4.3. Faktor yang mempengaruhi kerja enzim/aktivitas enzim
1. Konsentrasi enzim
2. Konsentrasi subtrat/bahan makanan
3. Suhu
4. pH (optimal pH 5-9)
4.4. Kalsifikasi enzim
1. Oksireduktase, untuk katalisis reaksi redoks (mis.dehidrogenase, oksidase,
peroksidase,reduktase). Bantuan koe, NAD+, NAP+, FAD, Lipoat sbg aseptor H
& O
2. Transferase, untuk katalisis kelompok transferase. (Mis, Aminotransferase
glutamate Aminotransferase aspartat, Aminotransferase alanina, dll)
3. Hidrolase, untuk kat. Pemutusan ikatan atom C-dgn atom lain, dengan adanya air
(mis. Esterase, peptidase, amylase, fosfatase, pepsin, tripsin, kimotripsin, urease)
4. Liase, untuk kat. Pemutusan ikatan atom C-C, C-S, C-N (mis. Dekarboksilase,
aldolase, sitrat liase, dehidratase)
5. Isomerase, untuk kat. Geometric dan redoks tertentu. (epirase, rasemase, mutase
6. Ligase, Utk kat. pembentukan iktn C-O, C-S, C-N & C-atom lain
4.5. Regulasi aktivitas enzim
Regulasi aktivitas enzim adalah proses kerja enzim
dalam tubuh makluk hidup terhadap bahan
makanan/obat-obatan.
Contoh :
Amoxicillin, pensilin utk
menghambat kerja enzim utk
sint. Dinding sel bakteri
HO C
H
C
NH2 O
H
N N
O
S
CH3
COOH
CH3
amoxicicillin
Steptomisyn,
menghambat aktivitas
ribosom bakteri dg cara
mengikat sint. Protein
H
N
HO
HO
NH
O
OH
C
H2N
NH
C NH
H2N
O
OH
C
O
O
H
O
CH2OH
OH
HO
H
N
H3C
Streptomisin
CH3
O
H3C
H3C
O
H3C
H
H2C CH2
O
CH3
O
HO
Lovastatin,
HN
N
O
O
CH3
O
HOH2C
H
H
H
N3
HO
H
ZIDOVUDIN
Sumber bahan alam Manfaat Kelompok
senyawa
dominan/bhn aktif
Pucuk daun, kulit daging phn
mete(mente)
Obat reumatik Anakardat
Akar kuning,
Kulit daging phn jembulan
Obat gula darah Alakaloid
Kulit daging/biji pohon
mahoni,
Sambiloto
Obat malaria Alkaloid
Pucuk daun/daun muda
jambu biji
Obat malaria-demam
berdarah
Vit. C
Daun avokad,
Batang sisir pisang
Obat ginjal/batu ginjal. Basa kuat.
Air kelapa muda bakar + madu Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase
Undur-undur Obat tekanan darah
tinggi
Enzim
Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim
Kulit daging/biji valoak Obat hepatitis Flavonoid
Batang, Daun dan kembang
bayam duri
Obat asma Flavonoid
Daun Kemangi Obat pengusir nyamuk
malaria
Eugenol
Merica Obat luka dalam Anilina
Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit
Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa
dominan/bhn aktif
Pucuk daun, kulit
daging phn
mete(mente)
Obat reumatik Anakardat
Akar kuning,
Kulit daging phn
jembulan
Obat gula darah Alkaloid
Kulit daging/biji
pohon mahoni,
Sambiloto
Obat malaria Alkaloid
Pucuk daun/daun
muda jambu biji
Obat malaria-
demam berdarah
Vit. C
Daun avokad,
Batang sisir pisang
Obat ginjal/batu
ginjal.
Basa kuat.
Air kelapa muda
bakar + madu
Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase
Undur-undur Obat tekanan darah
tinggi
Enzim
Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim
Kulit daging/biji
valoak
Obat hepatitis Flavonoid
Batang, Daun dan
kembang bayam
duri
Obat asma Flavonoid
Daun Kemangi Obat pengusir
nyamuk malaria
Eugenol
Merica Obat luka dalam Anilina
Pucuk daun
Kesambi
Pengawet daging Kalium Nitrit
Daun Kemangi Obat pengusir
nyamuk malaria
Eugenol
Merica Obat luka dalam Anilina
Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit
Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa
dominan/bhn aktif
Pucuk daun, kulit
daging phn
mete(mente)
Obat reumatik Anakardat
Akar kuning,
Kulit daging phn
jembulan
Obat gula darah Alkaloid
Kulit daging/biji
pohon mahoni,
Sambiloto
Obat malaria Alkaloid
Pucuk daun/daun
muda jambu biji
Obat malaria-demam
berdarah
Vit. C
Daun avokad,
Batang sisir pisang
Obat ginjal/batu ginjal. Basa kuat.
Air kelapa muda bakar
+ madu
Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase
Undur-undur Obat tekanan darah
tinggi
Enzim
Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim
Kulit daging/biji
valoak
Obat hepatitis Flavonoid
Batang, Daun dan
kembang bayam duri
Obat asma Flavonoid
Daun Kemangi Obat pengusir
nyamuk malaria
Eugenol
Merica Obat luka dalam Anilina
Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit
Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa
dominan/bhn aktif
Daun muda avokad +
buah pinang
(muda/tua/kering) +
daun kumis kucing
Batu ginjal, batu infeksi
saluran kemih, prostat.
Alkaloid , ion fosfat.
Buah pinang muda/tua Apediks / usus buntu Basa alakaloid,
Kulit batang muda “
pohon kehulek”
Obat gula darah Alkaloid,flavonoid
Daun muda jati putih Kolesterol Alkaloid
Kulit batang pohon
taduk
Haid Alkaloid, flavonoid,
saponin
Batang bunga patah
tulang + kulit batang
pohon taduk
Asma/ TBC basa Saponin, alakaloid
Kulit batang pohon
jembulan + buah labu
jepang
Asam urat Alkaloid
Nama senyawa Manfaat bagi kehidupan
Kim. Pendidikan Kim. Aplikasi
Magnesium sulfat,
MgSO4
Garam Inggris Obat pencahar/pencuci
perut sakit.
Natrium hidrokarbonat,
NaHCO3
Soda kue Pelembut bahan
makanan-kue
Natriumhidroksida,
NaOH
Soda api Penghancur bahan
sumbat saluran kotoran
Magnesium Klorida Pupuk Mg/Garam Mg Menghijaukan daun
tumbuhan
Kalium hidroksida Potas/potassium Mematikan ikan dan
binatang
Tri nitrotoluena TNT Bahan peledak/bom
Karbonhidro triklorida Kloroform Obat bius, pengawet
bahan makanan
formaldehida Formalin Pengawet
daging/ikanan dsb
Pustaka
Pudjatmaka, H., 1999. Kamus Kimia. Balai Pustaka, Jakarta.
Sastro, H.,2005. Kimia Organik- Stereokimia, Karbohidrat, Lemak dan
Protein. Gaja Mada University Press, Yokyakarta.
Siswandono., Sukardjo, B. 2000. Kimia Medisinal 1 & 2., AirLangga
Univesity Press, Surabaya.
Sumo, F. Usman; Channa,S. 1992. Pengantar Kimia Organik Gramedia,
Jakarta.
Winarno, F.G. 1989. Kimia Pangan dan Gizi, Gramedia, Jakarta
PRODI PENDIDIKAN KIMIA
SEMESTER GAZAL 2021-2022
ULANGAN 1
BIOKIMIA-1
Hari/tgl senin 27 sept.2021
Essay tes ( waktunya 15 menit)
1. Bagaimana Proses siklisasi senyawa-bahan makanan gulosa.
2. Bagaimana proses sintesis/pembuatan senyawa bahan makanan disakarida
selebiosa
3. Bagaimana proses sintesis/pembuatan senyawa bahan makanan polisakarida
glikogen dan kiti.
MATA _KULIAH_ PENDIDIKAN BIOLOGIKIMIA-1.pptx

More Related Content

Similar to MATA _KULIAH_ PENDIDIKAN BIOLOGIKIMIA-1.pptx

Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_
Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_
Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_Rhianz Awalul
 
power point biologi tentang materi kehidupan
power point biologi tentang materi kehidupanpower point biologi tentang materi kehidupan
power point biologi tentang materi kehidupansuyono fis
 
biomolekul
biomolekulbiomolekul
biomolekulmfebri26
 
pemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdfpemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdfAngel411261
 
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel 1.1.4.2 komposisi kimiawi sel
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel Carlo Prawira
 
PRESENTASE SEL.pptx
PRESENTASE  SEL.pptxPRESENTASE  SEL.pptx
PRESENTASE SEL.pptxFawazMufrih2
 
VI. Protein & Peptida.ppt
VI. Protein & Peptida.pptVI. Protein & Peptida.ppt
VI. Protein & Peptida.pptWan Na
 
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.pptRizkiFebrianti5
 
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIA
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIAKIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIA
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIAajengza122
 
Kimia organik 2 (efti kurniawati)
Kimia organik 2 (efti kurniawati)Kimia organik 2 (efti kurniawati)
Kimia organik 2 (efti kurniawati)eftikurnia
 
Asam amino-peptida-dan-protein
Asam amino-peptida-dan-proteinAsam amino-peptida-dan-protein
Asam amino-peptida-dan-proteinDesra Sari
 

Similar to MATA _KULIAH_ PENDIDIKAN BIOLOGIKIMIA-1.pptx (20)

Gizi 2
Gizi 2Gizi 2
Gizi 2
 
Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_
Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_
Bab 6 kimia_bioligis_bahan_hayati_
 
power point biologi tentang materi kehidupan
power point biologi tentang materi kehidupanpower point biologi tentang materi kehidupan
power point biologi tentang materi kehidupan
 
biomolekul
biomolekulbiomolekul
biomolekul
 
Makalah makromolekul
Makalah makromolekulMakalah makromolekul
Makalah makromolekul
 
pemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdfpemicu 1 biomedik 1.pdf
pemicu 1 biomedik 1.pdf
 
Bab 1 Sel.pptx
Bab 1 Sel.pptxBab 1 Sel.pptx
Bab 1 Sel.pptx
 
Lipid 1 biokimia 2011
Lipid 1 biokimia 2011Lipid 1 biokimia 2011
Lipid 1 biokimia 2011
 
Lipid 1 biokimia 2011
Lipid 1 biokimia 2011Lipid 1 biokimia 2011
Lipid 1 biokimia 2011
 
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel 1.1.4.2 komposisi kimiawi sel
1.1.4.2 komposisi kimiawi sel
 
PRESENTASE SEL.pptx
PRESENTASE  SEL.pptxPRESENTASE  SEL.pptx
PRESENTASE SEL.pptx
 
VI. Protein & Peptida.ppt
VI. Protein & Peptida.pptVI. Protein & Peptida.ppt
VI. Protein & Peptida.ppt
 
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt
03_komposisi-kimia-organisme pada makhluk hidup.ppt
 
Komponen Penyusun Sel [Biologi]
Komponen Penyusun Sel [Biologi]Komponen Penyusun Sel [Biologi]
Komponen Penyusun Sel [Biologi]
 
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIA
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIAKIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIA
KIMIA PANGAN_LEMAK SERTA PERAN LEMAK BAGI TUBUH MANUSIA
 
Lipid
LipidLipid
Lipid
 
Kimia organik 2 (efti kurniawati)
Kimia organik 2 (efti kurniawati)Kimia organik 2 (efti kurniawati)
Kimia organik 2 (efti kurniawati)
 
lipid
lipidlipid
lipid
 
1.-KARBOHIDRAT-2.pdf
1.-KARBOHIDRAT-2.pdf1.-KARBOHIDRAT-2.pdf
1.-KARBOHIDRAT-2.pdf
 
Asam amino-peptida-dan-protein
Asam amino-peptida-dan-proteinAsam amino-peptida-dan-protein
Asam amino-peptida-dan-protein
 

Recently uploaded

PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XI
PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XIPPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XI
PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XIHepySari1
 
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdf
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdfAksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdf
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdfsubki124
 
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptx
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptxKegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptx
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptxWulanEnggarAnaskaPut
 
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptxfurqanridha
 
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docx
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docxLaporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docx
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docxJajang Sulaeman
 
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOM
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOMSISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOM
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOMhanyakaryawan1
 
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docx
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docxKISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docx
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docxDewiUmbar
 
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi Sosial
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi SosialFARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi Sosial
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi SosialParulianGultom2
 
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...Kanaidi ken
 
Bioteknologi Konvensional dan Modern kelas 9 SMP
Bioteknologi Konvensional dan Modern  kelas 9 SMPBioteknologi Konvensional dan Modern  kelas 9 SMP
Bioteknologi Konvensional dan Modern kelas 9 SMPNiPutuDewikAgustina
 
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdf
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdfSurat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdf
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdfEirinELS
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdfAndiCoc
 
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi Perapotekan
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi PerapotekanPembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi Perapotekan
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi PerapotekanNesha Mutiara
 
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptx
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptxNOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptx
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptxNURULATIQAHBINTIABDG
 
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfAndiCoc
 
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptx
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptxMateri Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptx
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptxRezaWahyuni6
 
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptx
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptxJaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptx
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptxarbidu2022
 
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdfAndiCoc
 
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptx
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptxMateri Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptx
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptxRezaWahyuni6
 
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptx
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptxMateri Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptx
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptxRezaWahyuni6
 

Recently uploaded (20)

PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XI
PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XIPPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XI
PPT kerajaan islam Maluku Utara PPT sejarah kelas XI
 
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdf
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdfAksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdf
Aksi Nyata Menyebarkan Pemahaman Merdeka Belajar.pdf
 
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptx
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptxKegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptx
Kegiatan Komunitas Belajar dalam sekolah .pptx
 
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,Swamedikasi 3.pptx
 
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docx
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docxLaporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docx
Laporan RHK PMM Observasi Target Perilaku.docx
 
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOM
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOMSISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOM
SISTEM SARAF OTONOM_.SISTEM SARAF OTONOM
 
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docx
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docxKISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docx
KISI-KISI SOAL DAN KARTU SOAL BAHASA INGGRIS.docx
 
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi Sosial
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi SosialFARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi Sosial
FARMASI SOSIAL - Pengantar Farmasi Sosial
 
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
 
Bioteknologi Konvensional dan Modern kelas 9 SMP
Bioteknologi Konvensional dan Modern  kelas 9 SMPBioteknologi Konvensional dan Modern  kelas 9 SMP
Bioteknologi Konvensional dan Modern kelas 9 SMP
 
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdf
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdfSurat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdf
Surat Pribadi dan Surat Dinas 7 SMP ppt.pdf
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi Perapotekan
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi PerapotekanPembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi Perapotekan
Pembahasan Soal Ujian Komprehensif Farmasi Perapotekan
 
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptx
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptxNOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptx
NOVEL PELARI MUDA TINGKATAN 1 KARYA NGAH AZIA.pptx
 
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptx
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptxMateri Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptx
Materi Pertemuan 4 Materi Pertemuan 4.pptx
 
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptx
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptxJaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptx
Jaringan Komputer dan Internet - Informatika Kelas XI.pptx
 
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptx
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptxMateri Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptx
Materi Pertemuan 1Materi Pertemuan 1.pptx
 
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptx
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptxMateri Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptx
Materi Pertemuan 3 Bagian 1 Materi Pertemuan 3 Bagian 1.pptx
 

MATA _KULIAH_ PENDIDIKAN BIOLOGIKIMIA-1.pptx

  • 1.
  • 2. BAB 1 KARBOHIDRAT 1.1. Komponen penyusun utama : Unsur C, H, O 1.2. Fungsi Karbohidrat bagi makluk hidup 1. Sebagai zat pembakar 2. Sebagai zat / bahan penggerak otot tubuh Dll 1.3 Jenis Karbohidrat 1. Mono sakarida = 1 Unit karbohidrat, dapat terdiri dari 5 atom karbon yang disebut Pentosa dan 6 atom karbon yang disebut Heksosa 2. Disakarida = 2 unit Mono sakarida 3. Oligo sakarida = 3-10 unit mono sakarida 4. Poli sakarida = lebih dari 10 unit mono sakarida Oligo sakarida termasuk poli sakarida.
  • 3. Mono sakarida Disakarida polisakarida Pentosa Heksosa Lisosa Glukosa Sukrosa/sakarosa A. Pati : Silosa Fruktosa Laktosa/air susu 1. Amilopektin Arabinosa Manosa Maltosa 2. Amilosa Ribosa Talosa Selebiosa B. Dekstrin Xillulosa Galaktosa C. Inulin Idosa D. Gum Gulosa E. Glikogen Altrosa F. Selulosa Alosa G. Kitin
  • 4. CHO OH H OH H OH H OH H CH2OH D-Alossa CHO H HO OH H OH H OH H CH2OH L-altrosa CHO OH H H HO OH H OH H CH2OH D-glukosa CHO H HO H HO OH H OH H CH2OH L-manosa CHO OH H OH H H HO OH H CH2OH D_gulosa CHO H HO OH H H HO OH H CH2OH L-Idosa CHO OH H H HO H HO OH H CH2OH D-galaktosa CHO H HO H HO H HO OH H CH2OH L-talosa CHO HO H HO H CH2OH H OH L-liksosa CHO H OH HO H CH2OH H OH D-xilosa CHO HO H H OH CH2OH H OH L-arabinosa CHO H OH H OH CH2OH H OH D-ribosa CHO HO H CH2OH H OH CHO H OH CH2OH H OH D-eritrosa D-treosa D-gliseraldehida CHO H OH CH2OH Konfigurasi aldoheksosa
  • 5. HC CH O CH HC CH2OH HO HO OH HC CH OH CH HC CH2OH HO HO O O OH H HO OH H H CH2OH H Lisosa hemiasetal lilosa Lisosa HC HC O CH HC CH2OH HO OH HC HC OH CH HC CH2OH HO O O OH H OH H OH CH2OH H Silosa hemiasetal silosa silosa OH OH H HC CH O HC HC CH2OH HO OH OH HC CH OH HC HC CH2OH HO O OH O OH H HO OH H CH2OH H Arabinosa hemiasetal arabinosa Arabinosa HC HC O HC HC CH2OH OH OH HC HC OH HC HC CH2OH OH ribosa hemiasetal ribosa OH OH O O OH H OH OH CH2OH H Ribosa
  • 6. OH H H CH2OH H OH OH H O Xilosa OH H H CH2OH OH OH H H O Ribosa OH H H CH2OH OH H OH OH O O H OH H OH H OH H OH CH2OH alfa-(D)-Glukosa Arabinosa OH H H CH2OH H H OH OH O Lixosa O H OH H OH OH H H OH CH2OH alfa-(L)-Manosa O H OH H OH H OH OH H CH2OH alfa-(D)-Gulosa O OH H H OH OH H OH H CH2OH alfa-(L)-Idosa O H OH H OH H OH OH H CH2OH alfa-(D)-Alosa O H OH H OH OH H OH H CH2OH alfa-(L)-Altrosa O OH H H OH H OH H OH CH2OH O OH H H OH OH H H OH CH2OH alfa-(D)-Galaktosa alfa-(L)_talosa MONOSAKARIDA
  • 7. DISAKARIDA O HO H H OH H OH H OH HOH2C O H OH H OH H OH H HO HOH2C H LAKTOSA beta galaktosa alfa glukosa O OH H H O H OH H OH CH2OH O H H OH H OH H HO HOH2C H 1,4-beta galaktosa O H OH H OH H OH H HO HOH2C H O H OH H OH H OH H HO HOH2C H O H OH H O H OH H OH CH2OH H O H H OH H OH H OH CH2OH H MALTOSA 1,4-alfa glukosa O H OH H OH H OH H OH CH2OH H O H OH H OH H OH H HO HOH2C H alfa glukosa alfa glukosa beta glukosa alfa glukosa O H OH H H OH H OH CH2OH H O H OH H O H OH H OH CH2OH H SELEBIOSA 1,4-beta glukosa
  • 8. O H OH H H OH H OH CH2OH H CH2OH O H CH2OH H OH OH H O O H H OH OH H OH CH2OH O OH H H O HO H OH CH2OH O OH O OH OH CH2OH O OH OH OH CH2OH Sukrosa Laktosa Maltosa Alfa-1-glukosa 1,4-beta-glukosa 1,4-alfa-glukosa -beta-fruktosa O H OH H O H OH H OH CH2OH H O H H OH H OH H OH CH2OH Selebiosa 1,4-beta- Disakarida
  • 10. Polisakarida O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2 O O OH OH CH2OH O O O OH OH CH2OH O OH O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH Amilo pektin 1,4-alfa-glukosa, cabang-1,6-alfa. Cabang-n-25 unit = 300-5000 unit glukosa O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH Amilosa 1,4-alfa-glukosa 50-300 unit glukosa O OH O OH OH CH2OH O O OH OH H2C O OH O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH Dextrin 1,6-alfa-glukosa Mr 162 =4140= 23 unit glukosa O OH O OH OH CH2OH O O OH OH H2C O OH O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH - Inulin 1,6-alfa-glukosa (Mr = 5000 = 27 unit glukosa
  • 11. O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH O O OH OH CH2 O O OH OH CH2OH O O O OH OH CH2OH O OH O OH OH CH2OH O O OH OH CH2OH Glikogen 1,4-alfa-glukosa, cabang-1,6-alfa lebih banyak daripada amilopektin O H OH O H H OH H OH CH2OH H O H O H H OH H OH CH2OH H O H O H H OH H OH CH2OH H O H O H H OH H OH CH2OH H O H O H H OH H OH CH2OH H Selulosa 1,4-beta-glukosa O H O H H NHC-CH3 H OH CH2OH H O H O H H NHC-CH3 H OH CH2OH H O H O H H NHC-CH3 H OH CH2OH H O O O Kitin
  • 12. BAB 2 PROTEIN 2.1. Komponen Penyusun Utama : C, H, O, N, S dan P 2.2. Fungsi Protein 1. Sebagai enzim/biokatalis dalam tubuh manusia. 2. Zat pengatur pergerakan 3. Zat untuk pertahanan/ketahanan tubuh, 4. zat pengangkut. Misalkan Pengangkut. O2 dalam eritrosit- Mioglobin mengangkut O2 dalam otot. dll 2.3. Penyusun protein : Asam amino. Asam amino terdiri dari bagian Esensial dan non esensial
  • 13. Nutrisi/ asam amino esensial Kode singkat an Struktur Nutrisi/ asam amino non esensial Kode singkat an Struktur Arginina Arg Alanina Ala Histidin His Aspartat Asp Isoleusin Ile Asparagin Asn Leusina Leu Cysteina Cys H2N CH C CH2 OH O N NH H2N CHC CH2 OH O CH2 CH2 NH C NH2 NH H2N CH C CH OH O CH3 CH2 CH3 H2N CH C CH2 OH O CH CH3 CH3 H2N CH C CH3 OH O H2N CHC CH2 OH O C OH O H2N CH C CH2 OH O C NH2 O H2N CH C CH2 OH O SH
  • 14. Nutrisi/ asam amino esensial Kode singkat an Struktur Nutrisi/ asam amino non esensial Kode singkat an Struktur Lisina Lis Glutamat Glu Metionina Met Glutamina Gln Phenilalanina Phe Glisina Gli Treonina Thr Tyrosina Tyr H2N CHC CH2 OH O CH2 CH2 CH2 NH2 H2N CHC CH2 OH O CH2 C OH O NH2 CH C H2 C OH O H2 C S H3C H2N CHC CH2 OH O H2N CH C CH OH O OH CH3 H2N CHC CH2 OH O CH2 C NH2 O H2N CH C H OH O H2N CH C CH2 OH O OH
  • 15. Nutrisi/ asam amino esensial Kode singkat an Struktur Nutrisi/ asam amino non esensial Kode singkat an Struktur Triptophan Trp Prolina Pro Valina Val Serina Ser H2N CHC CH2 OH O HN H2N CH C CH OH O CH3 CH3 HN C OH O H2N CH C CH2 OH O OH
  • 16. 2.4. Struktur Protein 1. Primer 2. Sekunder 3. Tersier 4. Kuarterner Struktur primer, tersusun satu unit asam amino dengan asam amino lainnya. Struktur sekunder, tersusun saling berikatan polipeptida satu unit dengan unit lain yang berbentuk berlipat-lipat berupa tiga dimensi Struktur Tersier, tersusun dari struktur sekunder yang satu dengan sekunder lainnya. Struktur Kuarterner, tersusun dari primer, sekunder dan tersier yang hanya melibatkan satu rantai polipeptida. Contoh
  • 17. H2N CH C CH3 O Ala H N CH C CH2 O CH2 CH2 NH C NH2 NH Arg H N CHC CH2 O C OH O Asp N CH C CH2 O Phe H N CH C CH2 O CH2 C OH O Glu H N CHC CH2 O N NH His H N CH C CH2 O SH Cys H2N CH C H2 C O H2 C C H2N O NH CH C H2 C O HO NH CH C H2 C O H2 C C HO O O NH2 CH C CH2 O CH2 C HO O HN CH C CH2 O HO HN CH C CH2 O O CH2 C HO O H H H2N CH C H2C O H2C C HO O NH CH C H2C O HO NH CH C H2C O O H2C C HO O H Tyr Glu Glu Glu Tyr Gln Glu Tyr Glu
  • 18. 1.5. Denaturasi Protein Protein dapat mengalami perubahan struktur/denaturasi disebabkan oleh 1. Suhu 2. pH. 1.6. Klasifikasi Protein Klasifikasi protein didasarkan pada kelarutannya dalam berbagai media pelarut : 1. Protein sederhana, yaitu protein yang bila dipecahkan menghasilkan asam alfa amino atau turunannya. 2. Protein terkonyugasi, yaitu protein hasil sintesis dari protein sederhana dan gugus lain yang tidak menunjukan sifat protein.
  • 19. Protein sederhana Protein terkonyugasi  Albumin  Kromo protein  Globulin  Gliko protein  Glutelin  Pospoprotein  Prolamin  Nukleo protein  Albuminoid  Lesito protein  Histon  Lipo protein • Protamin Beberapa contoh antara lain
  • 20. HN CH C CH HO O H3C H3C NH CH C H2 C H2 C H2 C H2 C H N O C H2C HOC H2C O O C O HN CH C CH3 OH O C O C H NH2 CH2-CH2-CH2-CH2-NH O C O H2 C N Val Lys Gly Val Lys Gly C O H2 C N O H H O H OH H OH CH2 O H H O H OH H OH CH2OH H O H H O H HO H OH CH2OH H O H H O H OH H OH CH2OH H O H O H O H OH H OH CH2OH H O H OH O H OH H HO CH2 H O H H O H OH H OH CHOH H (CH2)14-CH2 (CH2)14-CH2 O C O (CH2)14 H2 C O HO P O OH HO P O OH HO O OH O H H O H OH H OH CH2OH H H as. palmitat glikogen Membran sel
  • 21.
  • 22. BAB 3 LEMAK 3.1. Komponen Penyusun Utama : C, H dan O 3.2. Fungsi 1. Menjaga kesehatan tubuh 2. Sebagai sumber energi 3. Sebagai pelarut Vitamin A,D,E, K 4. Memperbaiki tekstur dan citarasa pada makanan. Dll 3.3 Komposisi lemak Lemak terdiri dari ester asam lemak Contoh C-4 : asam butirat/ asam butanoat C-5 : asam kaproat/ asam heksanoat. dll.
  • 23. 3.5. Jenis Asam Lemak 1. Asam lemak jenuh, yaitu asam lemak yang memiliki ikatan tunggal atara karbon yang satu dengan karbon lainnya. 2. Asam lemak tidak jenuh, yaitu asam lemak yang memiliki ikatan rangkap dua atau rangkap tiga dan juga ikatan tunggal. Beberapa contoh:
  • 24. Asam Lemak Jenuh Asam Lemak tidak Jenuh As. miristat/as. tetradekanoat CH3(CH2)12COOH As. Palmitooleat/as. cis-9 heksadekanoat, CH3(CH2)5CH=CH (CH2)7COOH As. Palmitat/asheksadekanoat CH3(CH2)14COOH As. Oleat/as. cis-9-Oktadekanoat CH3(CH2)7CH=CH (CH2)7COOH As. stearat/as.oktadekanoat CH3(CH2)16COOH As. linoleat/as.cis,cis-9,12- oktadekadienoat CH3(CH2)4CH2CH=CHCH2CH=CH- (CH2)7COOH
  • 25. BAB 4 ENZIM 4.1. Fungsi 1. Biokatalis bahan makanan dalam tubuh/mempercepat terjadinya reaksi kimia bahan makanan dalam tubuh 2. Diagnosis penyakit dalam tubuh 3. Dapat menggantikan kekurangan bahan makanan protein/asam amino dalam tubuh. 4. Mengatur suhu tubuh 5. Menurunkan aktivitas tubuh/enzim lainnya.
  • 26. ENZIM ORGAN/DIAGNOSIS PENYAKIT Yang sering di uji As. Fosfatase Karsinoma prostat Basa fosfatase Hati, penyakit tulang Amylase Penyakit pancreas Aminotransferase glutamate Hati, penyakit jantung Aminotransferase aspartat Hati, penyakit jantung Aminotransferase alanina Hati, penyakit jantung dehidrogenase laktat Hati, jantung, sel darah merah Kinase keratin Jantung, otot, otak Yang kurang diuji Seruloplasmin Penyakit Wilson/hati Aldolase Otot, jantung Tripsin Pancreas, usus Dehidrogenase glukosa-6-fosfat Sel darah merah/kerusakan genetik Alfa-glutamin transpeptidase Penyakit hati Transkarbamilase ornitin Penyakit hati
  • 27. ENZIM ORGAN/DIAGNOSIS PENYAKIT Yang kurang diuji Pseudokolinestarase Hati/keracunan insektisida Pepsin Lambung Heksose 1-fosfat-uridiltransfease Galaktosemia/kerusakan genetic Reduktaseglutation Anemia,sianosis Lipase lipoprotein Hiperlipoproteinemia Elastase Penyakit kolagen Plasmin Penyakit pembekuan darah.
  • 28. Asam amino Protein Asam amino Enzim Asam amino Hormon/kelenjar Kofaktor enzim ggs prostetik as. Non amiono - heme kofaktor bgnmol.org kecil -lipid -ion cl- koenzim bgn org/lainnya. -holo enzim/apoenzim/ metalo enzim 4.2. Komponen penyusun 4.3. Faktor yang mempengaruhi kerja enzim/aktivitas enzim 1. Konsentrasi enzim 2. Konsentrasi subtrat/bahan makanan 3. Suhu 4. pH (optimal pH 5-9)
  • 29. 4.4. Kalsifikasi enzim 1. Oksireduktase, untuk katalisis reaksi redoks (mis.dehidrogenase, oksidase, peroksidase,reduktase). Bantuan koe, NAD+, NAP+, FAD, Lipoat sbg aseptor H & O 2. Transferase, untuk katalisis kelompok transferase. (Mis, Aminotransferase glutamate Aminotransferase aspartat, Aminotransferase alanina, dll) 3. Hidrolase, untuk kat. Pemutusan ikatan atom C-dgn atom lain, dengan adanya air (mis. Esterase, peptidase, amylase, fosfatase, pepsin, tripsin, kimotripsin, urease) 4. Liase, untuk kat. Pemutusan ikatan atom C-C, C-S, C-N (mis. Dekarboksilase, aldolase, sitrat liase, dehidratase) 5. Isomerase, untuk kat. Geometric dan redoks tertentu. (epirase, rasemase, mutase 6. Ligase, Utk kat. pembentukan iktn C-O, C-S, C-N & C-atom lain
  • 30. 4.5. Regulasi aktivitas enzim Regulasi aktivitas enzim adalah proses kerja enzim dalam tubuh makluk hidup terhadap bahan makanan/obat-obatan. Contoh : Amoxicillin, pensilin utk menghambat kerja enzim utk sint. Dinding sel bakteri HO C H C NH2 O H N N O S CH3 COOH CH3 amoxicicillin Steptomisyn, menghambat aktivitas ribosom bakteri dg cara mengikat sint. Protein H N HO HO NH O OH C H2N NH C NH H2N O OH C O O H O CH2OH OH HO H N H3C Streptomisin CH3 O H3C H3C O H3C H H2C CH2 O CH3 O HO Lovastatin, HN N O O CH3 O HOH2C H H H N3 HO H ZIDOVUDIN
  • 31. Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa dominan/bhn aktif Pucuk daun, kulit daging phn mete(mente) Obat reumatik Anakardat Akar kuning, Kulit daging phn jembulan Obat gula darah Alakaloid Kulit daging/biji pohon mahoni, Sambiloto Obat malaria Alkaloid Pucuk daun/daun muda jambu biji Obat malaria-demam berdarah Vit. C Daun avokad, Batang sisir pisang Obat ginjal/batu ginjal. Basa kuat. Air kelapa muda bakar + madu Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase Undur-undur Obat tekanan darah tinggi Enzim Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim Kulit daging/biji valoak Obat hepatitis Flavonoid Batang, Daun dan kembang bayam duri Obat asma Flavonoid
  • 32. Daun Kemangi Obat pengusir nyamuk malaria Eugenol Merica Obat luka dalam Anilina Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa dominan/bhn aktif Pucuk daun, kulit daging phn mete(mente) Obat reumatik Anakardat Akar kuning, Kulit daging phn jembulan Obat gula darah Alkaloid
  • 33. Kulit daging/biji pohon mahoni, Sambiloto Obat malaria Alkaloid Pucuk daun/daun muda jambu biji Obat malaria- demam berdarah Vit. C Daun avokad, Batang sisir pisang Obat ginjal/batu ginjal. Basa kuat. Air kelapa muda bakar + madu Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase Undur-undur Obat tekanan darah tinggi Enzim Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim Kulit daging/biji valoak Obat hepatitis Flavonoid Batang, Daun dan kembang bayam duri Obat asma Flavonoid Daun Kemangi Obat pengusir nyamuk malaria Eugenol Merica Obat luka dalam Anilina Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit
  • 34. Daun Kemangi Obat pengusir nyamuk malaria Eugenol Merica Obat luka dalam Anilina Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa dominan/bhn aktif Pucuk daun, kulit daging phn mete(mente) Obat reumatik Anakardat Akar kuning, Kulit daging phn jembulan Obat gula darah Alkaloid
  • 35. Kulit daging/biji pohon mahoni, Sambiloto Obat malaria Alkaloid Pucuk daun/daun muda jambu biji Obat malaria-demam berdarah Vit. C Daun avokad, Batang sisir pisang Obat ginjal/batu ginjal. Basa kuat. Air kelapa muda bakar + madu Obat cuci ginjal Fosfat/fosfatase Undur-undur Obat tekanan darah tinggi Enzim Cacing tanah Obat penyakit tifus Enzim Kulit daging/biji valoak Obat hepatitis Flavonoid Batang, Daun dan kembang bayam duri Obat asma Flavonoid Daun Kemangi Obat pengusir nyamuk malaria Eugenol Merica Obat luka dalam Anilina Pucuk daun Kesambi Pengawet daging Kalium Nitrit
  • 36. Sumber bahan alam Manfaat Kelompok senyawa dominan/bhn aktif Daun muda avokad + buah pinang (muda/tua/kering) + daun kumis kucing Batu ginjal, batu infeksi saluran kemih, prostat. Alkaloid , ion fosfat. Buah pinang muda/tua Apediks / usus buntu Basa alakaloid, Kulit batang muda “ pohon kehulek” Obat gula darah Alkaloid,flavonoid Daun muda jati putih Kolesterol Alkaloid Kulit batang pohon taduk Haid Alkaloid, flavonoid, saponin Batang bunga patah tulang + kulit batang pohon taduk Asma/ TBC basa Saponin, alakaloid Kulit batang pohon jembulan + buah labu jepang Asam urat Alkaloid
  • 37. Nama senyawa Manfaat bagi kehidupan Kim. Pendidikan Kim. Aplikasi Magnesium sulfat, MgSO4 Garam Inggris Obat pencahar/pencuci perut sakit. Natrium hidrokarbonat, NaHCO3 Soda kue Pelembut bahan makanan-kue Natriumhidroksida, NaOH Soda api Penghancur bahan sumbat saluran kotoran Magnesium Klorida Pupuk Mg/Garam Mg Menghijaukan daun tumbuhan Kalium hidroksida Potas/potassium Mematikan ikan dan binatang Tri nitrotoluena TNT Bahan peledak/bom Karbonhidro triklorida Kloroform Obat bius, pengawet bahan makanan formaldehida Formalin Pengawet daging/ikanan dsb
  • 38. Pustaka Pudjatmaka, H., 1999. Kamus Kimia. Balai Pustaka, Jakarta. Sastro, H.,2005. Kimia Organik- Stereokimia, Karbohidrat, Lemak dan Protein. Gaja Mada University Press, Yokyakarta. Siswandono., Sukardjo, B. 2000. Kimia Medisinal 1 & 2., AirLangga Univesity Press, Surabaya. Sumo, F. Usman; Channa,S. 1992. Pengantar Kimia Organik Gramedia, Jakarta. Winarno, F.G. 1989. Kimia Pangan dan Gizi, Gramedia, Jakarta
  • 39. PRODI PENDIDIKAN KIMIA SEMESTER GAZAL 2021-2022 ULANGAN 1 BIOKIMIA-1 Hari/tgl senin 27 sept.2021 Essay tes ( waktunya 15 menit) 1. Bagaimana Proses siklisasi senyawa-bahan makanan gulosa. 2. Bagaimana proses sintesis/pembuatan senyawa bahan makanan disakarida selebiosa 3. Bagaimana proses sintesis/pembuatan senyawa bahan makanan polisakarida glikogen dan kiti.